Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Klassisizm (lat. classicus - "seçmə") ədəbiyyatda antik Yunan və Roma sənətini təməl alan tarixi yanaşma və estetik tutumdur. 1660 məktəbi olaraq da bilinir. "Klassik" sözü müxtəlif dillərdə müxtəlif dönəmlərdə fərqli mənalarda işlədilmişdir. Bunun üçün də klassik sözünün bir çox mənası vardır. Yenidən doğuş deyə adlandırılan İntibah dövründə inkişaf etmişdir. Bu axının izləri bir əvvəlki dövrdə Fransua Rable və Mişel de Montendə, hətta Aristoteldədir. Klassisizm XVI əsrin sonlarından meydana çıxmağa başlayıb, XVII əsrin ortalarından XVIII əsrin başlarına qədərki dövrdə (1660-1700) ən parlaq dövrünü yaşayaraq ən mükəmməl əsərlərini ortaya qoymuş, XVIII əsrin sonuna qədər davam etmişdir. Qərb sənət tarixində ən uzunmüddətli cərəyandır. Klassisizm humanizmin daha şüurlu və daha qatı davamçısıdır. Humanizmin başlanğıcından romantizmin başlanğıcına qədər olan dövrün adlandırılması da bununla bağlıdır.
Klassisizmin yaranma səbəbi
Klassisizm əvvəlcə humanist fəlsəfə, renesans və reformasiya zamanı sosial, siyasi, ekonomik, fəlsəfi mühitdə kök salmışdır. Antik dövr əsas alınsa da yetişdiyi mühit intibah dövrüdür. Klassisizmin yaranma səbəbində ən önəmli şeylərdən biri də həmin dövrün mütləq monarxiya dövrü olmasıdır. Bu dövrdə sosial həyat mərkəzi hakimiyyətin əlində cəmlənmiş, bu səbəbdən də sabitlik hökm sürmüşdür.
Renesans, reformasiya və bundan sonra gələn dəyişikliklər kilsənin sərt qanunlarını, dərəbəylərin və aristokratların hakimiyyətini qırır. Əvvəlki dəyərlər topluluğu məhv olur. Xüsusilə din və məzhəblər mövzusunda qarşıdurmalar, müharibələr başlayır. Buna ən uyğun misal Fransada baş verən qırx illik din-məzhəb müharibələridir (1560-1600). Bu müharibələr xalqı bezdirdiyindən XVII əsrin əvvəllərindən güclü nizam-intizam, sabitlik arzusu doğmuşdur. XVI əsrin sonunda Fransa taxtında oturan IV Henrix öz qələbələrindən sonra ölkəsində dincliyi qoruya bilmişdir. Ondan sonra gələn XIV Lüdovik bu nizam və dincliyi davam etdirir. Təşəkkül tapan mütləq monarxiya siyasi sabitliklə bərabər, vətəndaş müharibəsinə, dərəbəylərin hakimiyyətinə son qoyur və güclü mərkəzi hakimiyyət yaradır.
Bu dövrün mədəniyyət, sənət və fikir mərkəzləri böyük şəhərlərdə yaşayan aristokratların sarayları və burjua salonlarıdır. Aristokratlar və burjualar sənətkarları qoruyur, öz qanadları altına çəkirlər. Belə şəraitdə yaşayan sənətkar öz sənətini, istər-istəməz onu qoruyan sahiblərinin zövqünə uyğun olaraq hazırlayır. Bu ədəbiyyat qoruyucu, kübar, varlı azınlığın səsi olur. Mütləq monarxiya dövrü olduğu üçün sənətkar nə sosial,siyasi, ekonomik məsələlərdən, nə də dini məsələlərdən söhbət aça bilir.
Kalssisizm incəsənətdə
Musiqi
Musiqidə klassisizm özünü opera janrında daha çox büruzə verir. Fransada lirik faciə, İtaliyada operaseriya buna misaldır. Vyana klassik məktəbinin nümayəndələri – Haydn, Motsart və Bethovenin yaradıcılığı klassisizm tələblərinə uyğun gəlir.
Memarlıq
XVII əsrin I yarısında Fransanın paytaxtı qala şəhərindən tədricən iqamətgah şəhərinə çevrildi. İndi artıq Parisin siması qala divarları və qəsrlərlə deyil, saraylar, parklar, küçə və meydançaların müntəzəm sistemi ilə müəyyən edilirdi. Memar Salomon de Brosun 1615-1621-ci illərdə tikdiyi Lüksemburq sarayı və Fransua Mansarın 1642-1650-ci illərdə tikdiyi Mezon-Laffit sarayı buna misaldır.
XVII əsrin I yarısına aid olan sarayların ətrafında mütləq park olmalı idi. Park başdan-başa yaşıllığa qərq olmalı, xiyabanlar səliqə ilə əkilmiş və həndəsi fiqurlar təşkil edən güllərdən ibarət olmalı idi. Belə parklar "müntəzəm" və ya "fransızsayağı" adlanırdı.
Memarlıqda yeni cərəyanın zirvəsi Paris yaxınlığında fransız krallarının nəhəng və təntənəli iqamətgahı olan Versal oldu. XVII əsrdə o, bütün Avropa üçün zövq və dəbdəbə mücəmməsi idi. O dövrdən başlayaraq fransız dili, fransız modası və adətləri bütün Avropa paytaxtlarında nümunəyə çevrilərək təqlid olunmağa başladı.
Klassisizm üslubunda salınmış meydanlardan biri Parisdəki Vandom meydanıdır. Onu 1685-1701-ci illərdə Jül Arduen-Mansar salıb. Mərkəzdə XIV Lüdovikin atlı heykəli ucalırdı ki, XIX əsrdə o, I Napoleona həsr edilmiş qələbə sütunları ilə əvəz edildi.
XVII əsrdə Parisin ən möhtəşəm monumental tikililərindən biri XIV Lüdovikin əmri ilə yaşa dolmuş əsgərlər üçün tikilmişƏlillər Evi və Kilsəsinin bina kompleksi və onun qarşısındakı iri meydandır. Jül Arduen-Mansar tərəfindən tikilmiş bu kilsə Parisin ən hündür və mühüm guşəsi oldu, onun nəhəng qübbəsi şəhərin mənzərəsini xeyli dəyişdi.
Parisdə kral sarayı olan Luvrun əsas, şərq fasadının tikintisi (1667-1673/8) üçün elan edilmiş müsabiqədə heç kəsin tanımadığı memar Klod Perro qalib gəldi. O, XVI əsr memarları Lesko və Lemersyenin başladığı işi davam etdirdi. Yetkin fransız klassisizminin bu abidəsi Avropanın bir çox ölkələrinin dövlət müəssisələri və başçılarının iqamətgahı üçün nümunə oldu.
Heykəltəraşlıq
XVII əsrin II yarısında klassisizm mütləqiyyətin şöhrətlənməsinə xidmət edən rəsmi saray üslubuna çevrildi. Nəhəng kral iqamətgahı saraylarının zallarını (xüsusən Versal), park xiyabanlarını bəzəyən heykəltaraşlıqdan klassik ciddilik və harmoniklikdən daha çox təntənə və dəbdəbə tələb olunurdu. İtalyan barokkosunun ənənələri, xüsusən də Lorenso Bernininin yaradıcılığı bu işə təkan verdi.
Romada Bernininin şagirdi olan heykəltaraş Fransua Cirardon ömrünün çox hissəsini Şarl Lebren və Andre Lenotorla birgə Versal parkının tərtibatına həsr edib. Onun bütün əsərləri texniki cəhətdən yüksək səviyyədə olub, klassisizm və barokko cizgilərini birləşdirir.
1683-cü ildə Vandom meydanında Cirardonun yaratdığı XIV Lüdovikin monumental atlı heykəli 17891799-cu illərdə fransız inqilabı dövründə məhv oldu. Bu heykəl Roma imperatoru Mark Avrelinin heykəlini xatırladırdı.
Antuan Kuazevoks da Cirardon kimi Versalda çox işləmiş, Döyüş zalı və Güzgülü qalereyanın tərtibatı ilə məşğul olmuşdur. "XIV Lüdovikin Reyn çayından keçməsi" əsərində heykəltaraş kralın fiqurunu digərlərinə nisbətən xeyli qabarıq düzəldib, halbuki digər fiqurlar səth üzərində güclə seçilir.
Pyer Püce o dövrün ən istedadlı sənətkarı – rəssam, memar, heykəltaraş idi. Versaldan uzaqda, əsasən Tulon və Marseldə işləyən sənətkarın yaradıcılığında Bernini və klassisist teatrın təsiri hiss edilir. "Makedoniyalı İskəndər və Diogen" (1692), "Milon Krotonski" (1682) və s. onun məşhur əsərlərindəndir.
Beləliklə, XVII əsr fransız hekəltəraşlığı özündə klassisizm və barokko cizgilərini birləşdirərək bu üslubların dərin daxili qohumluğunu üzə çıxarır. Zahirən bir-birinin əksi kimi görünən bu üslublar, əslində eyni məqsədə çatmağın müxtəlif yollarıdır.
Rəngkarlıq
XVII əsrin əvvəlində Fransada əsas rəngkarlıq mərkəzi Paris yox, şərq əyaləti olan Lotaringiya və onun əsas şəhəri Nansi idi. Bu dövrün məşhur rəssamlarından biri Corc de Latur (1593-1652) idi. Onun müraciət etdiyi mövzular məişət (məs. "Qumarbaz") və dini mövzular idi ("Müq. Sebastyan", "Dülgər Yusif").
Kralın I rəssamı adını almış Şarl Lebren (1619-1690) bütün rəsmi layihələrdə, xüsusən Versalın Böyük Sarayının tərtibatında iştirak edib. Portretlər müəllifi olan rəssamın əsas sifarişçiləri kral nazirləri və saray əyanları idi.
XVII əsr Fransa rəngkarlığında klassisizmin banisi, yaradıcılığı fransız klassisizminin zirvəsi olan Nikola Pussen (1594-1665) hərtərəfli savada malik, antik ədəbiyyatı gözəl bilən bir insan idi. Homer və Ovidi – onun ən sevimli müəllifləri idi. Pussenin müraciət etdiyi mövzular – mifologiya, antik tarix, Əhdi-Ətiq və əhdi-Cədid hekayələri və s. idi. Əsas əsərləri: "Flora səltənəti" (1631), "Arkad çobanları", "Germanikin ölümü" (1627), "Döyüş", "Yatmış Venera" (1620), "Tankred və Erminiya" (1630) və s.-dir. Rəssamın yaradıcılığında mühüm yeri 50-ci illərdən sonra daha çox müraciət etdiyi peyzaj janrı tuturdu. Məsəsələn, "Gerkules və Kanusla peyzaj" (1640), "Polifemlə peyzaj" (1649-cu il. Polifem – qədim yunan mifologiyasında təpəgöz) və s.-dir.
Cak Kallo (1592\3 – 1635) ümumi mövzu ilə birləşən qrafik silsilələr işləyirdi. Faciəvi mövzular onu daha çox cəlb edirdi. "Dilənçilər" (1622), "Müharibənin kiçik bəlaları" (1632), "Müharibənin böyük bəlaları" (1633) və s. Bundan başqa, "Kadril amfiteatrda" (1617), "Kapriççi" (1617) seriyası və s.
Klod Loren (1600-1682) Əsil adı Klod Celledir. Lotaringiyaya (fransızca Lorraine) görə belə adlanıb. O, öz həyatını XVII əsr Fransası üçün nadir hadisə olan klassik peyzaja həsr edərək fransız peyzajı ənənələrinin banisi sayılır. Məsələn, "Günorta" (1651), "Axşam" (1663), "Səhər"(1666), "Gecə"(1672) və s.
XVII əsrin I yarısında Fransada realist cərəyanın inkişafı Lenen qardaşlarının – Antuan, Lui və Matyenin adı ilə bağlıdır. Bunlardan Lui daha məşhurdur. "Kəndli süfrəsi", "Yeməkdən əvvəl dua" (1645), "Atlının dayanması", "Südçü ailəsi" (1640), "Dəmirçixana" və s. onu daha çox tanıtmışdır.
Əgər XVII əsrin I yarısı üçün incəsənətdə I yeri rəngkarlıq tutursa, 60-cı illərdən başlayaraq rəngkarlıq da heykəltaraşlıq kimi dekorativ xarakter daşımağa başlayaraq memarlığın təsiri altına düşür. Fransız krallarının sarayları bunu sübut edir.
XVII əsrin I yarısında klassisizm rəssamlarının yaradıcılığı tənəzzülə uğrayır və XVII əsrin II yarısında Fransada bir nəfər də olsun samballı rəssam tapmaq olmur.
XVIII əsrin ortalarında (maarifçilik dövründə) klassisizm üçün təkamül dövrü olur. Bu, ilk növbədə bədii əsərlərin ideyası ilə əlaqədar idi. Siyasi azadlıq uğrunda mübarizədə meydana çıxan mövzu və konfliktlər (ziddiyyətlər) ön plana çəkilir (Volter, Lemyer). Fransa inqilabı dövründə klassisizmdə antifeodal tendensiyalar inkişaf edir (M.C.Şenye, David). Napoleon imperiyası zamanı isə klassisizm öz ideya-estetik məzmununu və dəyərini itirərək XIX əsrin əvvəllərinin rəsmi estetik doktrinasına çevrilir. Bəşəriyyətin bədii inkişafında klassisizm estetikası irəliyə doğru bir addımdır.
Klassisizm cərəyanının xüsusiyyətləri
- XVII əsrin II yarısında Fransada meydana gəlmişdir.
- Mövzuları Qədim Yunan və Latın mifologiyasından götürülmüşdür.
- Mükəmməlliyətçidir və ana dili əsas götürür.
- "Sənət, sənət üçündür" anlayışını mənimsənmişdir.
- Sənətkarlar əsərlərində şəxsiyyətlərini gizləmişlər.
- Əsərlərdə klassik, dəyişməyən tiplər yaradılmışdır.
- Fiziki və ictimai ətraf əhəmiyyətli deyil, çünki dəyişəndir.
- İstifadə edilən dil, seçmələrin dilidir. İzahat bəzəksiz və sadədir. Xüsusilə şeir, teatr və essey növlərində inkişaf etmişdir.
Klassik sənətkarların siyahısı
- Fransua Malerb (1555-1628) - Klassik fransız şeirinin qurucusu, şair
- (1606-1684) - Fransız klassisizminin ən böyük dramaturqu
- Con Milton (1608-1674) - İngilis şairi
- Jan de la Fonten (1621-1695) - Fabl janrındakı əsərləri ilə tanınan Fransız yazarı
- Molyer (1622-1673) - Komediya janrında dünyanın ən məşhur yazarı
- Blez Paskal (1623-1662) - Fizika və riyaziyyat sahəsində bilinsə də, eyni zamanda, usta nəsr yazarıdır.
- Jan Rasin (1639-1699) - Korneldən sonra Fransız ədəbiyyatının ikinci ən böyük dramaturqu
İstinadlar
- Prof. Dr. İsmail Çetişli - Batı edebiyatında edebi akımlar, səh 62-63.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Klassisizm lat classicus secme edebiyyatda antik Yunan ve Roma senetini temel alan tarixi yanasma ve estetik tutumdur 1660 mektebi olaraq da bilinir Klassik sozu muxtelif dillerde muxtelif donemlerde ferqli menalarda isledilmisdir Bunun ucun de klassik sozunun bir cox menasi vardir Yeniden dogus deye adlandirilan Intibah dovrunde inkisaf etmisdir Bu axinin izleri bir evvelki dovrde Fransua Rable ve Misel de Montende hetta Aristoteldedir Klassisizm XVI esrin sonlarindan meydana cixmaga baslayib XVII esrin ortalarindan XVIII esrin baslarina qederki dovrde 1660 1700 en parlaq dovrunu yasayaraq en mukemmel eserlerini ortaya qoymus XVIII esrin sonuna qeder davam etmisdir Qerb senet tarixinde en uzunmuddetli cereyandir Klassisizm humanizmin daha suurlu ve daha qati davamcisidir Humanizmin baslangicindan romantizmin baslangicina qeder olan dovrun adlandirilmasi da bununla baglidir Klassisizmin yaranma sebebiMolyer 1658 Klassisizm evvelce humanist felsefe renesans ve reformasiya zamani sosial siyasi ekonomik felsefi muhitde kok salmisdir Antik dovr esas alinsa da yetisdiyi muhit intibah dovrudur Klassisizmin yaranma sebebinde en onemli seylerden biri de hemin dovrun mutleq monarxiya dovru olmasidir Bu dovrde sosial heyat merkezi hakimiyyetin elinde cemlenmis bu sebebden de sabitlik hokm surmusdur Renesans reformasiya ve bundan sonra gelen deyisiklikler kilsenin sert qanunlarini derebeylerin ve aristokratlarin hakimiyyetini qirir Evvelki deyerler toplulugu mehv olur Xususile din ve mezhebler movzusunda qarsidurmalar muharibeler baslayir Buna en uygun misal Fransada bas veren qirx illik din mezheb muharibeleridir 1560 1600 Bu muharibeler xalqi bezdirdiyinden XVII esrin evvellerinden guclu nizam intizam sabitlik arzusu dogmusdur XVI esrin sonunda Fransa taxtinda oturan IV Henrix oz qelebelerinden sonra olkesinde dincliyi qoruya bilmisdir Ondan sonra gelen XIV Ludovik bu nizam ve dincliyi davam etdirir Tesekkul tapan mutleq monarxiya siyasi sabitlikle beraber vetendas muharibesine derebeylerin hakimiyyetine son qoyur ve guclu merkezi hakimiyyet yaradir Bu dovrun medeniyyet senet ve fikir merkezleri boyuk seherlerde yasayan aristokratlarin saraylari ve burjua salonlaridir Aristokratlar ve burjualar senetkarlari qoruyur oz qanadlari altina cekirler Bele seraitde yasayan senetkar oz senetini ister istemez onu qoruyan sahiblerinin zovqune uygun olaraq hazirlayir Bu edebiyyat qoruyucu kubar varli azinligin sesi olur Mutleq monarxiya dovru oldugu ucun senetkar ne sosial siyasi ekonomik meselelerden ne de dini meselelerden sohbet aca bilir Kalssisizm incesenetdeMusiqi Musiqide klassisizm ozunu opera janrinda daha cox buruze verir Fransada lirik facie Italiyada operaseriya buna misaldir Vyana klassik mektebinin numayendeleri Haydn Motsart ve Bethovenin yaradiciligi klassisizm teleblerine uygun gelir Memarliq XVII esrin I yarisinda Fransanin paytaxti qala seherinden tedricen iqametgah seherine cevrildi Indi artiq Parisin simasi qala divarlari ve qesrlerle deyil saraylar parklar kuce ve meydancalarin muntezem sistemi ile mueyyen edilirdi Memar Salomon de Brosun 1615 1621 ci illerde tikdiyi Luksemburq sarayi ve Fransua Mansarin 1642 1650 ci illerde tikdiyi Mezon Laffit sarayi buna misaldir XVII esrin I yarisina aid olan saraylarin etrafinda mutleq park olmali idi Park basdan basa yasilliga qerq olmali xiyabanlar seliqe ile ekilmis ve hendesi fiqurlar teskil eden gullerden ibaret olmali idi Bele parklar muntezem ve ya fransizsayagi adlanirdi Memarliqda yeni cereyanin zirvesi Paris yaxinliginda fransiz krallarinin neheng ve tenteneli iqametgahi olan Versal oldu XVII esrde o butun Avropa ucun zovq ve debdebe mucemmesi idi O dovrden baslayaraq fransiz dili fransiz modasi ve adetleri butun Avropa paytaxtlarinda numuneye cevrilerek teqlid olunmaga basladi Klassisizm uslubunda salinmis meydanlardan biri Parisdeki Vandom meydanidir Onu 1685 1701 ci illerde Jul Arduen Mansar salib Merkezde XIV Ludovikin atli heykeli ucalirdi ki XIX esrde o I Napoleona hesr edilmis qelebe sutunlari ile evez edildi XVII esrde Parisin en mohtesem monumental tikililerinden biri XIV Ludovikin emri ile yasa dolmus esgerler ucun tikilmisEliller Evi ve Kilsesinin bina kompleksi ve onun qarsisindaki iri meydandir Jul Arduen Mansar terefinden tikilmis bu kilse Parisin en hundur ve muhum gusesi oldu onun neheng qubbesi seherin menzeresini xeyli deyisdi Parisde kral sarayi olan Luvrun esas serq fasadinin tikintisi 1667 1673 8 ucun elan edilmis musabiqede hec kesin tanimadigi memar Klod Perro qalib geldi O XVI esr memarlari Lesko ve Lemersyenin basladigi isi davam etdirdi Yetkin fransiz klassisizminin bu abidesi Avropanin bir cox olkelerinin dovlet muessiseleri ve bascilarinin iqametgahi ucun numune oldu Heykelterasliq XVII esrin II yarisinda klassisizm mutleqiyyetin sohretlenmesine xidmet eden resmi saray uslubuna cevrildi Neheng kral iqametgahi saraylarinin zallarini xususen Versal park xiyabanlarini bezeyen heykeltarasliqdan klassik ciddilik ve harmoniklikden daha cox tentene ve debdebe teleb olunurdu Italyan barokkosunun eneneleri xususen de Lorenso Bernininin yaradiciligi bu ise tekan verdi Romada Bernininin sagirdi olan heykeltaras Fransua Cirardon omrunun cox hissesini Sarl Lebren ve Andre Lenotorla birge Versal parkinin tertibatina hesr edib Onun butun eserleri texniki cehetden yuksek seviyyede olub klassisizm ve barokko cizgilerini birlesdirir 1683 cu ilde Vandom meydaninda Cirardonun yaratdigi XIV Ludovikin monumental atli heykeli 17891799 cu illerde fransiz inqilabi dovrunde mehv oldu Bu heykel Roma imperatoru Mark Avrelinin heykelini xatirladirdi Antuan Kuazevoks da Cirardon kimi Versalda cox islemis Doyus zali ve Guzgulu qalereyanin tertibati ile mesgul olmusdur XIV Ludovikin Reyn cayindan kecmesi eserinde heykeltaras kralin fiqurunu digerlerine nisbeten xeyli qabariq duzeldib halbuki diger fiqurlar seth uzerinde gucle secilir Pyer Puce o dovrun en istedadli senetkari ressam memar heykeltaras idi Versaldan uzaqda esasen Tulon ve Marselde isleyen senetkarin yaradiciliginda Bernini ve klassisist teatrin tesiri hiss edilir Makedoniyali Iskender ve Diogen 1692 Milon Krotonski 1682 ve s onun meshur eserlerindendir Belelikle XVII esr fransiz hekelterasligi ozunde klassisizm ve barokko cizgilerini birlesdirerek bu uslublarin derin daxili qohumlugunu uze cixarir Zahiren bir birinin eksi kimi gorunen bu uslublar eslinde eyni meqsede catmagin muxtelif yollaridir Rengkarliq XVII esrin evvelinde Fransada esas rengkarliq merkezi Paris yox serq eyaleti olan Lotaringiya ve onun esas seheri Nansi idi Bu dovrun meshur ressamlarindan biri Corc de Latur 1593 1652 idi Onun muraciet etdiyi movzular meiset mes Qumarbaz ve dini movzular idi Muq Sebastyan Dulger Yusif Kralin I ressami adini almis Sarl Lebren 1619 1690 butun resmi layihelerde xususen Versalin Boyuk Sarayinin tertibatinda istirak edib Portretler muellifi olan ressamin esas sifariscileri kral nazirleri ve saray eyanlari idi XVII esr Fransa rengkarliginda klassisizmin banisi yaradiciligi fransiz klassisizminin zirvesi olan Nikola Pussen 1594 1665 herterefli savada malik antik edebiyyati gozel bilen bir insan idi Homer ve Ovidi onun en sevimli muellifleri idi Pussenin muraciet etdiyi movzular mifologiya antik tarix Ehdi Etiq ve ehdi Cedid hekayeleri ve s idi Esas eserleri Flora selteneti 1631 Arkad cobanlari Germanikin olumu 1627 Doyus Yatmis Venera 1620 Tankred ve Erminiya 1630 ve s dir Ressamin yaradiciliginda muhum yeri 50 ci illerden sonra daha cox muraciet etdiyi peyzaj janri tuturdu Meseselen Gerkules ve Kanusla peyzaj 1640 Polifemle peyzaj 1649 cu il Polifem qedim yunan mifologiyasinda tepegoz ve s dir Cak Kallo 1592 3 1635 umumi movzu ile birlesen qrafik silsileler isleyirdi Facievi movzular onu daha cox celb edirdi Dilenciler 1622 Muharibenin kicik belalari 1632 Muharibenin boyuk belalari 1633 ve s Bundan basqa Kadril amfiteatrda 1617 Kapricci 1617 seriyasi ve s Klod Loren 1600 1682 Esil adi Klod Celledir Lotaringiyaya fransizca Lorraine gore bele adlanib O oz heyatini XVII esr Fransasi ucun nadir hadise olan klassik peyzaja hesr ederek fransiz peyzaji enenelerinin banisi sayilir Meselen Gunorta 1651 Axsam 1663 Seher 1666 Gece 1672 ve s XVII esrin I yarisinda Fransada realist cereyanin inkisafi Lenen qardaslarinin Antuan Lui ve Matyenin adi ile baglidir Bunlardan Lui daha meshurdur Kendli sufresi Yemekden evvel dua 1645 Atlinin dayanmasi Sudcu ailesi 1640 Demircixana ve s onu daha cox tanitmisdir Eger XVII esrin I yarisi ucun incesenetde I yeri rengkarliq tutursa 60 ci illerden baslayaraq rengkarliq da heykeltarasliq kimi dekorativ xarakter dasimaga baslayaraq memarligin tesiri altina dusur Fransiz krallarinin saraylari bunu subut edir XVII esrin I yarisinda klassisizm ressamlarinin yaradiciligi tenezzule ugrayir ve XVII esrin II yarisinda Fransada bir nefer de olsun samballi ressam tapmaq olmur XVIII esrin ortalarinda maarifcilik dovrunde klassisizm ucun tekamul dovru olur Bu ilk novbede bedii eserlerin ideyasi ile elaqedar idi Siyasi azadliq ugrunda mubarizede meydana cixan movzu ve konfliktler ziddiyyetler on plana cekilir Volter Lemyer Fransa inqilabi dovrunde klassisizmde antifeodal tendensiyalar inkisaf edir M C Senye David Napoleon imperiyasi zamani ise klassisizm oz ideya estetik mezmununu ve deyerini itirerek XIX esrin evvellerinin resmi estetik doktrinasina cevrilir Beseriyyetin bedii inkisafinda klassisizm estetikasi ireliye dogru bir addimdir Klassisizm cereyaninin xususiyyetleriXVII esrin II yarisinda Fransada meydana gelmisdir Movzulari Qedim Yunan ve Latin mifologiyasindan goturulmusdur Mukemmelliyetcidir ve ana dili esas goturur Senet senet ucundur anlayisini menimsenmisdir Senetkarlar eserlerinde sexsiyyetlerini gizlemisler Eserlerde klassik deyismeyen tipler yaradilmisdir Fiziki ve ictimai etraf ehemiyyetli deyil cunki deyisendir Istifade edilen dil secmelerin dilidir Izahat bezeksiz ve sadedir Xususile seir teatr ve essey novlerinde inkisaf etmisdir Klassik senetkarlarin siyahisiFransua Malerb 1555 1628 Klassik fransiz seirinin qurucusu sair 1606 1684 Fransiz klassisizminin en boyuk dramaturqu Con Milton 1608 1674 Ingilis sairi Jan de la Fonten 1621 1695 Fabl janrindaki eserleri ile taninan Fransiz yazari Molyer 1622 1673 Komediya janrinda dunyanin en meshur yazari Blez Paskal 1623 1662 Fizika ve riyaziyyat sahesinde bilinse de eyni zamanda usta nesr yazaridir Jan Rasin 1639 1699 Kornelden sonra Fransiz edebiyyatinin ikinci en boyuk dramaturquIstinadlarProf Dr Ismail Cetisli Bati edebiyatinda edebi akimlar seh 62 63