Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Damdabacalar — Azərbaycan mifologiyasında şər ruhların bir növü.
| Damdabacalar | |
|---|---|
 Təmsili rəsm (Məhəmməd Siyah Qələm albomunda musiqi çalan iblislər) | |
| Yaşadığı yer | məscidlərin, köhnə evlərin, dəyirmanların xarabalıqları, evlərin həyəti |
| Musiqi aləti | Zurna |
| Sehrli gücləri |
|
| Zəif cəhətləri |
|
| Məlumat | |
| Növü |
|
| Əlaqələri |
|
Fəaliyyəti
Damdabacalar bütün evlərin həyətlərində yaşaya bilər. Ancaq onlar sürü şəklində məscidlərin, köhnə evlərin, dəyirmanların xarabalıqlarında yaşayırlar. Axşamdan sonra həyətə isti su tökülməməlidir. Çünki isti su damdabacaların uşaqlarını yandırır və bu mifik varlıqlar yanmış uşaqlarının intiqamını almağa başlayır.
Damdabacalar insanların yeni doğulmuş sağlam uşağını özlərinin zəif doğulmuş körpələrinin hər hansı biri ilə dəyişdirmək, və ya həm ananı, həm uşağı boğmaq üçün ilə oxşar bir şəkildə doğuşun olduğu otaqda hazır şəkildə gözləyirlər. İnsanlar qadını qorumaq üçün zahıya papaq geydirir ki, damdabaca yataqda yatanın qadın yox, xəstə kişi olduğuna inansın. Bəzən isə doğum edən qadının başının üstünə xəncər və ya qılınc asılır. Həmçinin Məryəm olaraq səsləyərək damdabacanı qadının adının Məryəm olduğuna inandırmağa çalışırlar. Belə düşünülür ki, damdabacalar Məryəm adına görə qadına yaxınlaşmır.
Uşaqlar dəcəllik eləməsin deyə, valideynlər uşaqlarının yanında həmişə damdabacalardan danışırlar: "Onlar uşaqlara "görünürlər", lakin heç vaxt uşaqlara ziyan vurmurlar" Uşaqları qorxutmaq üçün deyərlər ki, "danışsaz, damdabaca gəlib sizi aparar".
Şamaxı bölgəsinə aid bir hekayəyə görə, gecə dəyirmanda qalan bir kəndli bura adamların gəldiyini görmüşdür. Bu adamlar zurna çalıb rəqs edir, əylənir və cürbəcür meyvələr yeyirdilər. Onlar kəndliyə öz meyvələrindən vermiş və kəndlinin pişiyi insan cildində dəyirmana gəlmişdir. Səhərisi bu adamlar yoxa çıxmış və evə qayıdan kəndli pişiyini həmin adamlarla əyləndiyinə görə məzəmmət etdikdən sonra heyvan yoxa çıxmışdır. Digər bir versiyada isə pişik məclis zamanı dövrün məşhur aşığına çevrilir və oxumağa başlayır. Bu hekayə də yolçunun səhər evə gələrək pişiyi qovması ilə nəticələnir.
Klassifikasiyası
Haşım bəy Vəzirovıun "Qafqaz əraziləri və xalqlarının təsvirinə dair materiallar toplusu"nda qeyd etdiyinə görə, azərbaycanlıların əfsanələrində damdabacalar suadamları, qulyabanılar və digərləri ilə bir yerdə cinlərdən hesab edilir. Burada cinlər insana əqli və fiziki olaraq ziyan verən şər ruhlar olaraq təsvir edilir.
İstinadlar
- SMOMPK: Azərbaycan folkloru materialları, 2-ci cild, 2019. səh. 98-100
- SMOMPK: Azərbaycan folkloru materialları, 1-ci cild, 2018. səh. 210
- Naxçıvan folkloru antologiyası. I cild. Naxçıvan, 2009.
- SMOMPK: Azərbaycan folkloru materialları, 1-ci cild, 2018. səh. 203
Ədəbiyyat
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Damdabacalar Azerbaycan mifologiyasinda ser ruhlarin bir novu DamdabacalarTemsili resm Mehemmed Siyah Qelem albomunda musiqi calan iblisler Yasadigi yer mescidlerin kohne evlerin deyirmanlarin xarabaliqlari evlerin heyetiMusiqi aleti ZurnaSehrli gucleri Gorunmezlik yoxa cixma Heyvanlarin cildinin deyisdirilmesiZeif cehetleri Isti su damdabacalarin usaqlari ucun tehlukelidir Gorunmezlik xususiyyetlerinin usaqlara tesir etmemesi Qilinc xencer Meryem adi dasiyan sexslerMelumatNovu Ser ruh CinElaqeleri suadamlari qulyabanilar eyni nov yolcunun pisiyiFealiyyetiDamdabacalar butun evlerin heyetlerinde yasaya biler Ancaq onlar suru seklinde mescidlerin kohne evlerin deyirmanlarin xarabaliqlarinda yasayirlar Axsamdan sonra heyete isti su tokulmemelidir Cunki isti su damdabacalarin usaqlarini yandirir ve bu mifik varliqlar yanmis usaqlarinin intiqamini almaga baslayir Damdabacalar insanlarin yeni dogulmus saglam usagini ozlerinin zeif dogulmus korpelerinin her hansi biri ile deyisdirmek ve ya hem anani hem usagi bogmaq ucun ile oxsar bir sekilde dogusun oldugu otaqda hazir sekilde gozleyirler Insanlar qadini qorumaq ucun zahiya papaq geydirir ki damdabaca yataqda yatanin qadin yox xeste kisi olduguna inansin Bezen ise dogum eden qadinin basinin ustune xencer ve ya qilinc asilir Hemcinin Meryem olaraq sesleyerek damdabacani qadinin adinin Meryem olduguna inandirmaga calisirlar Bele dusunulur ki damdabacalar Meryem adina gore qadina yaxinlasmir Usaqlar decellik elemesin deye valideynler usaqlarinin yaninda hemise damdabacalardan danisirlar Onlar usaqlara gorunurler lakin hec vaxt usaqlara ziyan vurmurlar Usaqlari qorxutmaq ucun deyerler ki danissaz damdabaca gelib sizi aparar Samaxi bolgesine aid bir hekayeye gore gece deyirmanda qalan bir kendli bura adamlarin geldiyini gormusdur Bu adamlar zurna calib reqs edir eylenir ve curbecur meyveler yeyirdiler Onlar kendliye oz meyvelerinden vermis ve kendlinin pisiyi insan cildinde deyirmana gelmisdir Seherisi bu adamlar yoxa cixmis ve eve qayidan kendli pisiyini hemin adamlarla eylendiyine gore mezemmet etdikden sonra heyvan yoxa cixmisdir Diger bir versiyada ise pisik meclis zamani dovrun meshur asigina cevrilir ve oxumaga baslayir Bu hekaye de yolcunun seher eve gelerek pisiyi qovmasi ile neticelenir KlassifikasiyasiHasim bey Veziroviun Qafqaz erazileri ve xalqlarinin tesvirine dair materiallar toplusu nda qeyd etdiyine gore azerbaycanlilarin efsanelerinde damdabacalar suadamlari qulyabanilar ve digerleri ile bir yerde cinlerden hesab edilir Burada cinler insana eqli ve fiziki olaraq ziyan veren ser ruhlar olaraq tesvir edilir IstinadlarSMOMPK Azerbaycan folkloru materiallari 2 ci cild 2019 seh 98 100 SMOMPK Azerbaycan folkloru materiallari 1 ci cild 2018 seh 210 Naxcivan folkloru antologiyasi I cild Naxcivan 2009 SMOMPK Azerbaycan folkloru materiallari 1 ci cild 2018 seh 203EdebiyyatSMOMPK Azerbaycan folkloru materiallari 1 ci cild Baki Elm ve tehsil 2018 232 seh SMOMPK Azerbaycan folkloru materiallari 2 ci cild Baki Elm ve tehsil 2019 264 seh