Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məhəmməd Siyah Qələm (türk. Mehmed Siyah Kalem) — XIV əsrin sonu və XV əsrin əvvəllərinə aid rəsm albomunundakı bir çox şəkillərin müəllifi olduğu ehtimal edilən rəssam. Onun şəkillərinə türkmən, Çin, fars və monqol mədəniyyətlərinin xüsusiyyətləri təsir edib.
Mənşəyi və təsirləri
Siyah Qələm rəsmləri XIV əsrin sonu və XV əsrin əvvəllərinə aiddir. Albomdakı şəkillərin çoxu Mehmet və ya Məhəmməd Siyah Qələm adı ilə imzalanıb. Bu rəsmlər dövrün mədəni və dini ritual normalarını təsvir edərək, o dövrün əhalisi və coğrafiyası haqqında məlumat verir. Ümumiyyətlə, rəsmlər İrana aid edilir və Çin sənəti və texnikasının güclü təsiri ilə yanaşı, İslamın gəlməsindən əvvəl Orta Asiya regionunda əsas inanclar olan buddizm və şamanizmin simvollarını daşıyır.
Tarixi mənbələrdə adına rast gəlinməyən bu rəssam haqqında yeganə mənbə Topqapı muzeyində saxlanılan və "Fateh albomu" adlandırılan rəsm kolleksiyasındakı bir neçə rəsmin üzərindəki "Ustad Məhəmməd Siyah Qələmin işi" imzasıdır. Şərq ölkələrində sənətçinin özünü "ustad" kimi təqdim etməsinə adətən rast gəlinmədiyi üçün bu qeydin sonradan edilmiş ola biləcəyi də güman olunur. Həmin rəsmlər ilk dəfə 1910-cu ildə Münhendə Maks van Berxemin dəstəyi ilə nümayiş etdirilmiş və sonrakı illərdə unudulmuşdur. II Dünya müharibəsindən sonra, o dövrdə Topqapı sarayı muzeyinin direktoru olan Tahsin Öz albomlardan birindəki Fateh Sultan Məhəmmədin 2 ədəd portretinə görə həmin albomu "Fateh albomu" adlandırmışdır. Lakin sonrakı araşdırmalar bu əsərlərin Sultan II Səlimin dövründə Topqapı sarayına gətirilməsi ehtimalını artırıb.
Əsərlərin rəssamlıq texnikası baxımından mükəmməlliyi və müəllifin güclü fantaziyası tədqiqatçılar tərəfindən xüsusi vurğulanır. Siyah Qələmin əsərlərində cinlər, əjdahalar, müxtəlif canlılar, şamanlar, dərvişlər və köçərilərin təsvirlərinə çox rast gəlinir və əksər personajlar tünd rənglərlə, xüsusilə də qəhvəyi və göy rənglərlə çəkilib. Bu fantastik fiqurlar adətən bir-birinə qarşı təsvir edilib və heç bir peyzaj və ya ətraf mühitin təsviri yoxdur.
Qalereya
İstinadlar
- Sahiner, Rifat (2007). "I, Mehmet Siyah Kalem, Master of Humans and Demons". Articles on Siyah Kalem's Miniatures by Ten Authors. 14 (4): 34.
- Erzen, Jale Nejdet. "Mehmet the Black Pen". The Journal of Asian Arts & Aesthetics (6). 2020. doi:10.6280/JAAA.202005_(6).0008.
- Bloom; Blair, 21
Ədəbiyyat
- Bloom, Jonathan, Blair, Sheila (eds). Grove Encyclopedia of Islamic Art & Architecture. Oxford: Oxford University Press, 2009. ISBN
Əlavə oxu
- "Muhammet Siyah Kalem'e Atfedilen Minyatütler", Beyhan Karamağaralı, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1984.
- "Bozkır Rüzgarı Siyah Kalem", Mazhar Şevket İpşiroğlu, Ada Yayınları, 1985.
- "Bozkır Rüzgarı / Siyah Kalem", Mazhar Şevket İpşiroğlu, Yapı Kredi Yayınları, 2008.
- "Turkish Arts Pictures From The Steppes (Siyah Kalem)", Ada Yayınları,
- "Ben Mehmed Siyah Kalem İnsanlar ve Cinlerin Ustası", Mine Haydaroğlu, Yapı Kredi Yayınları, 2004. .
- Walther I. F., Wolf N. Masterpieces of Illumination. GmbH. 2001
- Gray B. Persian Painting. SKIRA 1961
- Sheila S. Blair, Jonathan M. Bloom. The Art and Architecture of Islam 1250—1800. Yale University Press. 1994
Xarici keçidlər
- Siyah Qələm və Qun Kay 2011-08-22 at the Wayback Machine (ing.)
- Məhəmməd Siyah Qələm və onun məktəbinin işləri (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehemmed Siyah Qelem turk Mehmed Siyah Kalem XIV esrin sonu ve XV esrin evvellerine aid resm albomunundaki bir cox sekillerin muellifi oldugu ehtimal edilen ressam Onun sekillerine turkmen Cin fars ve monqol medeniyyetlerinin xususiyyetleri tesir edib Aslan ve bugaMenseyi ve tesirleriSiyah Qelem resmleri XIV esrin sonu ve XV esrin evvellerine aiddir Albomdaki sekillerin coxu Mehmet ve ya Mehemmed Siyah Qelem adi ile imzalanib Bu resmler dovrun medeni ve dini ritual normalarini tesvir ederek o dovrun ehalisi ve cografiyasi haqqinda melumat verir Umumiyyetle resmler Irana aid edilir ve Cin seneti ve texnikasinin guclu tesiri ile yanasi Islamin gelmesinden evvel Orta Asiya regionunda esas inanclar olan buddizm ve samanizmin simvollarini dasiyir Tarixi menbelerde adina rast gelinmeyen bu ressam haqqinda yegane menbe Topqapi muzeyinde saxlanilan ve Fateh albomu adlandirilan resm kolleksiyasindaki bir nece resmin uzerindeki Ustad Mehemmed Siyah Qelemin isi imzasidir Serq olkelerinde senetcinin ozunu ustad kimi teqdim etmesine adeten rast gelinmediyi ucun bu qeydin sonradan edilmis ola bileceyi de guman olunur Hemin resmler ilk defe 1910 cu ilde Munhende Maks van Berxemin desteyi ile numayis etdirilmis ve sonraki illerde unudulmusdur II Dunya muharibesinden sonra o dovrde Topqapi sarayi muzeyinin direktoru olan Tahsin Oz albomlardan birindeki Fateh Sultan Mehemmedin 2 eded portretine gore hemin albomu Fateh albomu adlandirmisdir Lakin sonraki arasdirmalar bu eserlerin Sultan II Selimin dovrunde Topqapi sarayina getirilmesi ehtimalini artirib Eserlerin ressamliq texnikasi baximindan mukemmelliyi ve muellifin guclu fantaziyasi tedqiqatcilar terefinden xususi vurgulanir Siyah Qelemin eserlerinde cinler ejdahalar muxtelif canlilar samanlar dervisler ve kocerilerin tesvirlerine cox rast gelinir ve ekser personajlar tund renglerle xususile de qehveyi ve goy renglerle cekilib Bu fantastik fiqurlar adeten bir birine qarsi tesvir edilib ve hec bir peyzaj ve ya etraf muhitin tesviri yoxdur QalereyaIstinadlarSahiner Rifat 2007 I Mehmet Siyah Kalem Master of Humans and Demons Articles on Siyah Kalem s Miniatures by Ten Authors 14 4 34 Erzen Jale Nejdet Mehmet the Black Pen The Journal of Asian Arts amp Aesthetics 6 2020 doi 10 6280 JAAA 202005 6 0008 Bloom Blair 21EdebiyyatBloom Jonathan Blair Sheila eds Grove Encyclopedia of Islamic Art amp Architecture Oxford Oxford University Press 2009 ISBN 978 0 1953 0991 1Elave oxu Muhammet Siyah Kalem e Atfedilen Minyatutler Beyhan Karamagarali Kultur ve Turizm Bakanligi Yayinlari Ankara 1984 Bozkir Ruzgari Siyah Kalem Mazhar Sevket Ipsiroglu Ada Yayinlari 1985 Bozkir Ruzgari Siyah Kalem Mazhar Sevket Ipsiroglu Yapi Kredi Yayinlari 2008 Turkish Arts Pictures From The Steppes Siyah Kalem Ada Yayinlari Ben Mehmed Siyah Kalem Insanlar ve Cinlerin Ustasi Mine Haydaroglu Yapi Kredi Yayinlari 2004 ISBN 9750808479 Walther I F Wolf N Masterpieces of Illumination GmbH 2001 Gray B Persian Painting SKIRA 1961 Sheila S Blair Jonathan M Bloom The Art and Architecture of Islam 1250 1800 Yale University Press 1994Xarici kecidlerVikianbarda Mehemmed Siyah Qelem ile elaqeli mediafayllar var Siyah Qelem ve Qun Kay 2011 08 22 at the Wayback Machine ing Mehemmed Siyah Qelem ve onun mektebinin isleri ing