Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bvindi keçilməz Milli Parkı — Uqandanın cənub-qərbində milli park. Park Bivindi keçilməz meşəsinin bir hissəsidir və Konqo Demokratik Respublikası sərhədi boyunca, Virunqa Milli Parkının yaxınlığında, Albertin riftinin hüdudlarında yerləşir. 321 kvadrat kilometr ərazini əhatə edən park həm montan meşəsini, həm də ovalı meşəni əhatə edir. Park yalnız piyada keçilə bilər. Bvindi keçilməz Milli Parkı UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir.
| Bvindi keçilməz Milli Parkı | |
|---|---|
 | |
BTMB kateqoriyası — II (Milli park) | |
| Sahəsi |
|
| Yaradılma tarixi | 1991 |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə | |
| | |
| Rəsmi adı | Bwindi Impenetrable National Park |
| Tipi | Təbii |
| Kriteriya | (vii), (x) |
| Tarixi | 1994 (18-ci sessiya) |
| İstinad nöm. | 682 |
| Ölkə |  Uqanda |
| Region | Afrika |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Parkın xüsusiyyətlərindən biri buradakı növ müxtəlifliyidir. Milli Park 120 növ məməlinin, 348 növ quşun, 220 növ kəpənəyin, 27 növ qurbağanın, buqələmunun və bir çox nəsli kəsilməkdə olan növlərin yaşayış yerini təmin edir. Park 1000-dən çox çiçəkli bitki növü, o cümlədən 163 növ ağac və 104 növ qıjı ilə floristik baxımdan Şərqi Afrikanın ən fəqli meşələrindən biridir. Ərazi xüsusilə, Albertin riftinin yüksək səviyyəli endemik növlərini paylaşır.
Park ağ-qara kolobus, şimpanze və kərgədan quşu və turako kimi quşların sığınacağıdır. Park daha çox, dünyadakı populyasiyasının yarısı təhlükə altında olan dağ qorillalarından 400 Bvindi qorillasının yaşayış məskəni olaraq populyardır.
Tarix
1932-ci ildə Cvindi keçilməz meşəsinin iki bloku Tac Meşə Qoruğu elan edildi. Şimal blok "Kayonza Tac Meşə Qoruğu", cənub blok isə "Kasatora Tac Meşə Qoruğu" olaraq təyin edildi.:7 Bu qoruqların ümumi sahəsi 207 kvadrat kilometr idi. 1942-ci ildə iki qoruq birləşdirilərək genişləndirildi və daha sonra keçilməz Mərkəzi Tac Meşəsi adlandırıldı.:7 Bu yeni qorunan ərazi 298 kvadrat kilometr ərazini əhatə edirdi və Uqanda hökumətinin ov və meşə departamentlərinin birgə nəzarəti altında idi.:7
1964-cü ildə ehtiyat, dağ qorillalarının ekstra qorunmasını təmin etmək üçün heyvan sığınacağı təyin edilmiş:43 və keçilməz Mərkəzi Meşə Qoruğu adlandırılmışdır.:43 1966-cı ildə digər iki meşə qoruğu ərazisini demək olar ki, 321 kvadrat kilometrə qədər artıraraq əsas ehtiyatın bir hissəsi oldu. Park həm ov ziyarətgahı, həm də meşə qoruğu olaraq idarə edilməyə davam etdi.:43
1991-ci ildə Mqahinqa Qorilla Qoruğu və Ruvenzori dağları Qoruğu ilə birlikdə keçilməz Mərkəzi Meşə Qoruğu da milli park statusu aldı və Bvindi keçilməz Milli Parkı adlandırıldı.:233 Park 330.8 kvadrat kilometr əraziini əhatə edirdi.:43 Milli park, içərisindəki bir sıra növlərin, xüsusən də dağ qorillalarının qismən qorunması üçün təsis edilmişdi. Parkın yenidən təsnifləşdirilməsi, meşədən qovulan və parka daxil olmağa icazə verilməyən Batva xalqına böyük təsir göstərdi.:8 Parkdakı qorillaların ziyarəti 1993-cü ilin aprel ayında bir turizm fəaliyyətinə çevrildi və park populyar bir turizm məkanı oldu. 1994-cü ildə parkın ərazisinə 10 kvadrat kilometrlik sahə əlavə edildi və park Ümumdünya irsi elan edildi. Uqanda Milli Parkları, Uqanda Vəhşi Təbiət Təşkilatı adlandırıldıqdan sonra parka cavabdeh oldu.:7–8 2003-cü ildə parkın hüdudlarında 4,2 kvadrat kilometrlik bir torpaq sahəsi alınaraq parka daxil edildi.
Coğrafiya və iqlim
Park bir-biri meşə dəhliziylə bağlanmış iki meşə blokundan ibarətdir. Parkın forması, 1932-ci ildə orijinal iki meşə blokunu qoruyan, əvvəlki qoruma idarəsinin mirasıdır.:7 Birbaşa parkın hüdudlarından kənarda əvvəllər ağacların olduğu kənd təsərrüfatı əraziləri var.:8 Ərazilər hələ də becərilir.
Parkın əsas geologiyası Prekembriyə aid filit, kvars, kvarsit, şist və qranitdən ibarətdir. Ərazinin topoqrafiyası olduqca dərəli-təpəlidir, çaylar və dik təpələr ilə kəsişən dar dərələr var. Parkdakı yüksəkliklər dəniz səviyyəsindən 1,190–2,607 metr (3,904–8,553 ft) yüksəkdir və parkın 60 faizi 2,000 metr (6,600 ft)-dən yüksəkliyə malikdir. Ən hündür yüksəklik parkın şərq sərhəddindəki Rvamunyonyi təpəsidir. Parkın ən aşağı nöqtəsi isə ən şimal ucundadır.
Meşədə mühüm su hövzəsi var. Parkdakı yağışın çox hissəsi axınlar əmələ gətirir və meşədə sıx axınlar şəbəkəsi mövcuddur. Meşə şimal, qərb və cənuba axan bir çox çayın mənbəyidir. Parkdakı əsas çaylara Eduard gölünə axan İvi, Munyaqa, İhihizo, İşaşa və Ntenqiere daxildir. Bvindi yerli kənd təsərrüfatı sahələrini su ilə təmin edir.
Bvindi tropik iqlimə malikdir. İllik orta temperatur minimum 7–15 °C (45–59 °F) arasında, maksimum temperatur isə 20–27 °C (68–81 °F) arasında dəyişir. Ərazidəki illik yağıntı 1,400–1,900 millimetr (55–75 düym) arasında dəyişir. Ən yüksək yağıntı mart-aprel və sentyabr-noyabr aylarında düşür. Parkın meşəsi ətrafdakı ətraf mühitin və iqlimin tənzimlənməsində mühüm rol oynayır.:233 Meşənin bitki örtüyündən yaranan yüksək miqdarda evapotranspirasiya, park xaricindəki bölgənin aldığı yağıntını artırır. Bu həmçinin, Uqandanın cənub-qərbində ciddi problem olan torpaq eroziyasını da azaltır.
Biomüxtəliflik
Bvindi keçilməz meşəsi qədim, mürəkkəb və bioloji baxımdan zəngindir.:233 Park ekoloji əhəmiyyətinə görə UNESCO-nun Ümumdünya irsi
elan edilmişdir. Bvindi, Şərqi Afrika meşələri arasında ağacların, kiçik məməlilərin, quşların, sürünənlərin, kəpənək və gövələrin ən zəngin populyasiyalarına sahibdir. Parkdakı növlərin müxtəlifliyi, ərazidəki böyük yüksəklik:8 və yaşayış zonaları dəyişkənliyinin nəticəsidir. Bu həmçinin, Pleystosen dövründəki buzlaşma zamanı meşənin növlərə sığınacaq verməsi ilə də bağlı ola bilər.:8
Parkda 220-dən çox ağac növü, Uqanda ağac növlərinin 50%-dən çoxu və 100-dən çox qıjı növü var. Parkdakı təhlükə altında olan bitki növlərindən biri qəhvəyi mahaqonidir.
Parkda Şərqi Afrikanın ən zəngin faunal icmalarından birinin, 350-dən çox quş növü və 200-dən çox kəpənək növünün olduğu düşünülür. Parkda təxminən 120 məməli növü var və onlardan 10-u primatlar,:744 45-dən çoxu isə kiçik məməlilərdir. Parkdakı növlərə dağ qorillası ilə yanaşı, şimpanze, saqqallı meymun, Afrika fili, Qrauer enlidimdiyi, ağ zolaqlı yelkənqanad, ağ-qara kolobus, qırmızquyruq meymun, vervet,:744 nəhəng meşə donuzu və kiçik antilop növləri daxildir. Parkın çaylarındakı balıq növləri yaxşı məlum deyil. Parkda zolaqlı çaqqal, qızılı pişik və Afrika siveti də daxil olmaqla bir çox ətyeyən mövcuddur.
Dağ qorillaları
Parkda dünyanın bütün dağ qorillalarının demək olar ki, yarısını təşkil edən:234 600-ə yaxın dağ qorillası (Gorilla beringei beringei) yaşayır. Dünyadakı dağ qorillası populyasiyasının qalan hissəsi isə yaxınlıqdakı Virunqa dağlarında yaşayır. Parkdakı dağ qorillası populyasiyasının 2006-cı il siyahıyaalması göstərdi ki, bu rəqəm 1997-ci ildə təxminən 300 nəfərdən, 2002-ci ildə 320 nəfərə, 2006-cı ildə isə 340 nəfərə çatmışdır. 2018-ci ildə isə bu sayın 400-ə çatdığı bildirilmişdir. Qanunsuz ov, xəstəlik və yaşayış yerinin itirilməsi qorillalar üçün ən böyük təhlükədir.
Dağ qorillaları nəsli kəsilməkdə olan bir növdür və təxmini populyasiyası təxminən 650 fərddir. Əsirlikdə saxlanılan dağ qorillaları olmasa da, 1960-1970-ci illərdə bəziləri əsirlikdə yetişdirməyə başlamaq üçün tutulmuşdu.
Qoruma
Park, dövlətə məxsus bir müəssisə olan Uqanda Vəhşi Təbiət Təşkilatına bağlıdır. Parka qonşu olan icmalar özlərinə məxsus olan bəzi ərazilərə daxil ola bilsələr də, park tamamilə qoruma altındadır.
Parkla həmsərhəd olan ərazilərdə əhalinin sıxlığı bir kvadrat kilometrə 300 nəfərdən çoxdur. Bu ərazilərdə yaşayan əhalinin bir qismi Uqandanın ən yoxsul insanları arasındadır. Əhali çoxluğu və yoxsul kənd təsərrüfatı Bvindi meşəsinə böyük təzyiq göstərir və park üçün ən böyük təhlükələrdən biridir.:3 Əhalinin doxsan faizi oturaq kənd təsərrüfatından asılıdır, çünki kənd təsərrüfatı bu ərazidə qazanc əldə etmək üçün az sayda yoldan biridir.:5
Turizm
Yağışlı mövsümdə parkda şəraitin daha çətin olmasına baxmayaraq turistlər il ərzində istənilən vaxt parkı ziyarət edə bilərlər. Park ucqar bir ərazidə yerləşir və yollar pis vəziyyətdədir.:8 Turistlər üçün tikililərə loja, çadır düşərgələri və cəmiyyət tərəfindən idarə olunan otaqlar daxildir.
Bvindi Dövlət Xəstəxanası ərazidəki 40.000 insana və ziyarət edən turistlərə tibbi xidmət göstərir.
Qorilla izləmə, parkdakı əsas turistik fəaliyyətdir və Uqanda Vəhşi Təbiət Təşkilatı üçün çox gəlir gətirir.:234 Qorillaları izləmək istəyən turistlər əvvəlcə icazə almalıdırlar. Bvindiyə gələcək qonaqlar üçün qorilla izləmə icazələrini bir neçə tur şirkəti təsis edə bilər. Qorillalar nadir hallarda turistlərə reaksiya verirlər. Turistlər üçün qorillalara xəstəlik ötürülməsi riskini minimuma endirmək üçün ciddi qaydalar mövcuddur. Uqanda, Ruanda və Konqo Demokratik Respublikası dağ qorillalarını ziyarət etmək mümkün olan yeganə ölkələrdir.:743
İstinadlar
- https://whc.unesco.org/en/list/682.
- UNESCO. "Bwindi Impenetrable National Park". 2022-06-13 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-11.
- "Bwindi Impenetrable National Park, Uganda". Protected Areas and World Heritage. United Nations Environment Programme, World Conservation Monitoring Centre. sentyabr 2003. 2008-05-10 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- Korbee, Dorien. (PDF). Institute for Environmental Security. mart 2007. 2008-08-30 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- Namara, Agrippinah. "From Paternalism to Real Partnership with Local Communities? Experiences from Bwindi Impenetrable National Park (Uganda)". Africa Development. XXXI (2). İyun 2006.
- Blomley, Tom. Natural resource conflict management: the case of Bwindi Impenetrable and Mgahinga Gorilla National Parks, southwestern Uganda (PDF) // Peter A. Castro, Erik Nielsen (redaktor). Natural resource conflict management case studies: an analysis of power, participation and protected areas. Rome: Food and Agriculture Organization of the United Nations. 2003.[ölü keçid]
- Adams, William Mark. Green Development: Environment and Sustainability in the Third World. Routledge. 2001. səh. 266. ISBN .
- . International Gorilla Conservation Programme. 20 February 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- Lanjouw, Annette. "Beyond Boundaries: Transboundary Natural Resource Management for Mountain Gorillas in the Virunga-Bwindi Region". Biodiversity Support Program, World Wildlife Fund. 2001. 2011-06-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- Eilu, Gerald; Joseph Obua. "Tree condition and natural regeneration in disturbed sites of Bwindi Impenetrable Forest National Park, southwestern Uganda". Tropical Ecology. 46 (1). 2005: 99–111.
- Gurrieri, Joe; Jason Gritzner; Mike Chaveas. (PDF). United States Department of Agriculture. səh. 18. 2009-07-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- IUCN/WCMC. World Heritage Nomination - IUCN Summary Bwindi Impenetrable National Park (Uganda) (PDF). 1994. səh. 51. 2016-08-20 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2020-07-13.
- Hodd, M. East Africa Handbook: The Travel Guide. Footprint Travel Guides. 2002. ISBN . 2019-06-29 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-13.
- . National Parks and Safaris. Uganda Tourist Board. 2008-06-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- . LiveScience.com. July 4, 2008 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-05-03.
- (PDF). 2020-09-29 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-07-13.
- Robbins, M.; Sawyer, S. "Intergroup encounters in mountain gorillas of Bwindi Impenetrable National Park, Uganda". Behaviour. 144 (12). 2007: 1497–1519. doi:10.1163/156853907782512146. ISSN 0005-7959.
- . International Gorilla Conservation Programme. 2008-01-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- . Uganda Wildlife Authority. 2008-05-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-08.
- Bwindi Community Hospital website 2008-02-02 at the Wayback Machine
Xarici keçidlər
- Bvindi meşəsi Milli Parkı (ing.)
- . Uganda Parks. 2021-05-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-26. (ing.)
- BirdLife International. "Important Bird Areas factsheet: Bwindi Impenetrable National Park". (ing.)
- . 2018-10-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-04-11. (ing.)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bvindi kecilmez Milli Parki Uqandanin cenub qerbinde milli park Park Bivindi kecilmez mesesinin bir hissesidir ve Konqo Demokratik Respublikasi serhedi boyunca Virunqa Milli Parkinin yaxinliginda Albertin riftinin hududlarinda yerlesir 321 kvadrat kilometr erazini ehate eden park hem montan mesesini hem de ovali meseni ehate edir Park yalniz piyada kecile biler Bvindi kecilmez Milli Parki UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Bvindi kecilmez Milli ParkiBTMB kateqoriyasi II Milli park Sahesi 331 km 32 092 haYaradilma tarixi 1991Yerlesmesi1 03 c e 29 43 s u Olke UqandaBvindi kecilmez Milli ParkiUNESCO Umumdunya IrsiResmi adiBwindi Impenetrable National ParkTipiTebiiKriteriya vii x Tarixi1994 18 ci sessiya Istinad nom 682OlkeUqandaRegionAfrika Vikianbarda elaqeli mediafayllar Parkin xususiyyetlerinden biri buradaki nov muxtelifliyidir Milli Park 120 nov memelinin 348 nov qusun 220 nov kepeneyin 27 nov qurbaganin buqelemunun ve bir cox nesli kesilmekde olan novlerin yasayis yerini temin edir Park 1000 den cox cicekli bitki novu o cumleden 163 nov agac ve 104 nov qiji ile floristik baximdan Serqi Afrikanin en feqli meselerinden biridir Erazi xususile Albertin riftinin yuksek seviyyeli endemik novlerini paylasir Park ag qara kolobus simpanze ve kergedan qusu ve turako kimi quslarin siginacagidir Park daha cox dunyadaki populyasiyasinin yarisi tehluke altinda olan dag qorillalarindan 400 Bvindi qorillasinin yasayis meskeni olaraq populyardir Tarix1932 ci ilde Cvindi kecilmez mesesinin iki bloku Tac Mese Qorugu elan edildi Simal blok Kayonza Tac Mese Qorugu cenub blok ise Kasatora Tac Mese Qorugu olaraq teyin edildi 7 Bu qoruqlarin umumi sahesi 207 kvadrat kilometr idi 1942 ci ilde iki qoruq birlesdirilerek genislendirildi ve daha sonra kecilmez Merkezi Tac Mesesi adlandirildi 7 Bu yeni qorunan erazi 298 kvadrat kilometr erazini ehate edirdi ve Uqanda hokumetinin ov ve mese departamentlerinin birge nezareti altinda idi 7 1964 cu ilde ehtiyat dag qorillalarinin ekstra qorunmasini temin etmek ucun heyvan siginacagi teyin edilmis 43 ve kecilmez Merkezi Mese Qorugu adlandirilmisdir 43 1966 ci ilde diger iki mese qorugu erazisini demek olar ki 321 kvadrat kilometre qeder artiraraq esas ehtiyatin bir hissesi oldu Park hem ov ziyaretgahi hem de mese qorugu olaraq idare edilmeye davam etdi 43 1991 ci ilde Mqahinqa Qorilla Qorugu ve Ruvenzori daglari Qorugu ile birlikde kecilmez Merkezi Mese Qorugu da milli park statusu aldi ve Bvindi kecilmez Milli Parki adlandirildi 233 Park 330 8 kvadrat kilometr eraziini ehate edirdi 43 Milli park icerisindeki bir sira novlerin xususen de dag qorillalarinin qismen qorunmasi ucun tesis edilmisdi Parkin yeniden tesniflesdirilmesi meseden qovulan ve parka daxil olmaga icaze verilmeyen Batva xalqina boyuk tesir gosterdi 8 Parkdaki qorillalarin ziyareti 1993 cu ilin aprel ayinda bir turizm fealiyyetine cevrildi ve park populyar bir turizm mekani oldu 1994 cu ilde parkin erazisine 10 kvadrat kilometrlik sahe elave edildi ve park Umumdunya irsi elan edildi Uqanda Milli Parklari Uqanda Vehsi Tebiet Teskilati adlandirildiqdan sonra parka cavabdeh oldu 7 8 2003 cu ilde parkin hududlarinda 4 2 kvadrat kilometrlik bir torpaq sahesi alinaraq parka daxil edildi Cografiya ve iqlimPark bir biri mese dehliziyle baglanmis iki mese blokundan ibaretdir Parkin formasi 1932 ci ilde orijinal iki mese blokunu qoruyan evvelki qoruma idaresinin mirasidir 7 Birbasa parkin hududlarindan kenarda evveller agaclarin oldugu kend teserrufati erazileri var 8 Eraziler hele de becerilir BVindi olu kecid daglari Parkin esas geologiyasi Prekembriye aid filit kvars kvarsit sist ve qranitden ibaretdir Erazinin topoqrafiyasi olduqca dereli tepelidir caylar ve dik tepeler ile kesisen dar dereler var Parkdaki yukseklikler deniz seviyyesinden 1 190 2 607 metr 3 904 8 553 ft yuksekdir ve parkin 60 faizi 2 000 metr 6 600 ft den yuksekliye malikdir En hundur yukseklik parkin serq serheddindeki Rvamunyonyi tepesidir Parkin en asagi noqtesi ise en simal ucundadir Mesede muhum su hovzesi var Parkdaki yagisin cox hissesi axinlar emele getirir ve mesede six axinlar sebekesi movcuddur Mese simal qerb ve cenuba axan bir cox cayin menbeyidir Parkdaki esas caylara Eduard golune axan Ivi Munyaqa Ihihizo Isasa ve Ntenqiere daxildir Bvindi yerli kend teserrufati sahelerini su ile temin edir Bvindi tropik iqlime malikdir Illik orta temperatur minimum 7 15 C 45 59 F arasinda maksimum temperatur ise 20 27 C 68 81 F arasinda deyisir Erazideki illik yaginti 1 400 1 900 millimetr 55 75 duym arasinda deyisir En yuksek yaginti mart aprel ve sentyabr noyabr aylarinda dusur Parkin mesesi etrafdaki etraf muhitin ve iqlimin tenzimlenmesinde muhum rol oynayir 233 Mesenin bitki ortuyunden yaranan yuksek miqdarda evapotranspirasiya park xaricindeki bolgenin aldigi yagintini artirir Bu hemcinin Uqandanin cenub qerbinde ciddi problem olan torpaq eroziyasini da azaltir BiomuxteliflikBwindi olu kecid Kecilmez Mesesi Bvindi kecilmez mesesi qedim murekkeb ve bioloji baximdan zengindir 233 Park ekoloji ehemiyyetine gore UNESCO nun Umumdunya irsi elan edilmisdir Bvindi Serqi Afrika meseleri arasinda agaclarin kicik memelilerin quslarin surunenlerin kepenek ve govelerin en zengin populyasiyalarina sahibdir Parkdaki novlerin muxtelifliyi erazideki boyuk yukseklik 8 ve yasayis zonalari deyiskenliyinin neticesidir Bu hemcinin Pleystosen dovrundeki buzlasma zamani mesenin novlere siginacaq vermesi ile de bagli ola biler 8 Parkda 220 den cox agac novu Uqanda agac novlerinin 50 den coxu ve 100 den cox qiji novu var Parkdaki tehluke altinda olan bitki novlerinden biri qehveyi mahaqonidir Parkda Serqi Afrikanin en zengin faunal icmalarindan birinin 350 den cox qus novu ve 200 den cox kepenek novunun oldugu dusunulur Parkda texminen 120 memeli novu var ve onlardan 10 u primatlar 744 45 den coxu ise kicik memelilerdir Parkdaki novlere dag qorillasi ile yanasi simpanze saqqalli meymun Afrika fili Qrauer enlidimdiyi ag zolaqli yelkenqanad ag qara kolobus qirmizquyruq meymun vervet 744 neheng mese donuzu ve kicik antilop novleri daxildir Parkin caylarindaki baliq novleri yaxsi melum deyil Parkda zolaqli caqqal qizili pisik ve Afrika siveti de daxil olmaqla bir cox etyeyen movcuddur Parkda yetkin olmayan bir dag qorillasi Dag qorillalariParkda dunyanin butun dag qorillalarinin demek olar ki yarisini teskil eden 234 600 e yaxin dag qorillasi Gorilla beringei beringei yasayir Dunyadaki dag qorillasi populyasiyasinin qalan hissesi ise yaxinliqdaki Virunqa daglarinda yasayir Parkdaki dag qorillasi populyasiyasinin 2006 ci il siyahiyaalmasi gosterdi ki bu reqem 1997 ci ilde texminen 300 neferden 2002 ci ilde 320 nefere 2006 ci ilde ise 340 nefere catmisdir 2018 ci ilde ise bu sayin 400 e catdigi bildirilmisdir Qanunsuz ov xestelik ve yasayis yerinin itirilmesi qorillalar ucun en boyuk tehlukedir Dag qorillalari nesli kesilmekde olan bir novdur ve texmini populyasiyasi texminen 650 ferddir Esirlikde saxlanilan dag qorillalari olmasa da 1960 1970 ci illerde bezileri esirlikde yetisdirmeye baslamaq ucun tutulmusdu QorumaPark dovlete mexsus bir muessise olan Uqanda Vehsi Tebiet Teskilatina baglidir Parka qonsu olan icmalar ozlerine mexsus olan bezi erazilere daxil ola bilseler de park tamamile qoruma altindadir Parkla hemserhed olan erazilerde ehalinin sixligi bir kvadrat kilometre 300 neferden coxdur Bu erazilerde yasayan ehalinin bir qismi Uqandanin en yoxsul insanlari arasindadir Ehali coxlugu ve yoxsul kend teserrufati Bvindi mesesine boyuk tezyiq gosterir ve park ucun en boyuk tehlukelerden biridir 3 Ehalinin doxsan faizi oturaq kend teserrufatindan asilidir cunki kend teserrufati bu erazide qazanc elde etmek ucun az sayda yoldan biridir 5TurizmYagisli movsumde parkda seraitin daha cetin olmasina baxmayaraq turistler il erzinde istenilen vaxt parki ziyaret ede bilerler Park ucqar bir erazide yerlesir ve yollar pis veziyyetdedir 8 Turistler ucun tikililere loja cadir dusergeleri ve cemiyyet terefinden idare olunan otaqlar daxildir Bvindi Dovlet Xestexanasi erazideki 40 000 insana ve ziyaret eden turistlere tibbi xidmet gosterir Qorilla izleme parkdaki esas turistik fealiyyetdir ve Uqanda Vehsi Tebiet Teskilati ucun cox gelir getirir 234 Qorillalari izlemek isteyen turistler evvelce icaze almalidirlar Bvindiye gelecek qonaqlar ucun qorilla izleme icazelerini bir nece tur sirketi tesis ede biler Qorillalar nadir hallarda turistlere reaksiya verirler Turistler ucun qorillalara xestelik oturulmesi riskini minimuma endirmek ucun ciddi qaydalar movcuddur Uqanda Ruanda ve Konqo Demokratik Respublikasi dag qorillalarini ziyaret etmek mumkun olan yegane olkelerdir 743Istinadlarhttps whc unesco org en list 682 UNESCO Bwindi Impenetrable National Park 2022 06 13 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 11 Bwindi Impenetrable National Park Uganda Protected Areas and World Heritage United Nations Environment Programme World Conservation Monitoring Centre sentyabr 2003 2008 05 10 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 08 Korbee Dorien PDF Institute for Environmental Security mart 2007 2008 08 30 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 08 Namara Agrippinah From Paternalism to Real Partnership with Local Communities Experiences from Bwindi Impenetrable National Park Uganda Africa Development XXXI 2 Iyun 2006 Blomley Tom Natural resource conflict management the case of Bwindi Impenetrable and Mgahinga Gorilla National Parks southwestern Uganda PDF Peter A Castro Erik Nielsen redaktor Natural resource conflict management case studies an analysis of power participation and protected areas Rome Food and Agriculture Organization of the United Nations 2003 olu kecid Adams William Mark Green Development Environment and Sustainability in the Third World Routledge 2001 seh 266 ISBN 0 415 14765 4 International Gorilla Conservation Programme 20 February 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 08 Lanjouw Annette Beyond Boundaries Transboundary Natural Resource Management for Mountain Gorillas in the Virunga Bwindi Region Biodiversity Support Program World Wildlife Fund 2001 2011 06 05 tarixinde Istifade tarixi 2008 07 08 Eilu Gerald Joseph Obua Tree condition and natural regeneration in disturbed sites of Bwindi Impenetrable Forest National Park southwestern Uganda Tropical Ecology 46 1 2005 99 111 Gurrieri Joe Jason Gritzner Mike Chaveas PDF United States Department of Agriculture seh 18 2009 07 04 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 08 IUCN WCMC World Heritage Nomination IUCN Summary Bwindi Impenetrable National Park Uganda PDF 1994 seh 51 2016 08 20 tarixinde PDF Istifade tarixi 2020 07 13 Hodd M East Africa Handbook The Travel Guide Footprint Travel Guides 2002 ISBN 1 900949 65 2 2019 06 29 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 13 National Parks and Safaris Uganda Tourist Board 2008 06 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 08 LiveScience com July 4 2008 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2007 05 03 PDF 2020 09 29 tarixinde orijinalindan PDF arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 07 13 Robbins M Sawyer S Intergroup encounters in mountain gorillas of Bwindi Impenetrable National Park Uganda Behaviour 144 12 2007 1497 1519 doi 10 1163 156853907782512146 ISSN 0005 7959 International Gorilla Conservation Programme 2008 01 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 08 Uganda Wildlife Authority 2008 05 14 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2008 07 08 Bwindi Community Hospital website 2008 02 02 at the Wayback MachineXarici kecidlerBvindi mesesi Milli Parki ing Uganda Parks 2021 05 26 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 05 26 ing BirdLife International Important Bird Areas factsheet Bwindi Impenetrable National Park ing 2018 10 01 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2019 04 11 ing