Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağoğlan qapısı, Muxtar qapısı və ya Şuşakənd qapısı — Şuşa qalasının üç əsas qapısından biri olmaqla qalanın şərq tərəfində yerləşir və şəhərin aşağı hissəsinə girişi təmin edir. Qalanın digər iki qapısı isə Gəncə və İrəvan qapılarıdır.
| Ağoğlan qapısı | |
|---|---|
 Şuşa qalası divarlarının Şuşa həbsxanası yaxınlığından keçən hissəsi və Ağoğlan qapısı (sağda, arxa fonda) | |
 | |
| Ölkə |  Azərbaycan |
| Şəhər |  Şuşa |
| Yerləşir | Şuşa Dövlət Tarix-Memarlıq Qoruğu |
| Aidiyyatı | Qarabağ xanlığı |
| Sifarişçi | Pənahəli xan |
| Tikilmə tarixi | XVIII əsr |
| Üslubu | Arran memarlıq məktəbi |
UNESCO Ehtiyat Siyahısı | |
| Tipi | Mədəni |
| Kriteriya | i, iv, v, vi |
| Təyin edilib | 2001 |
| İstinad nöm. | 1574 |
| Dövlət | Azərbaycan |
| Region | Avropa |
| İstinad nöm. | 337 |
| Kateqoriya | Qala |
| Əhəmiyyəti | Ölkə əhəmiyyətli |
 Qapının profil görünüşü | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Şuşa qalası üç əsas qapıya malik olmuşdur: Gəncə, İrəvan və Ağoğlan qapıları. Hər üç qapının adı tarixi mənbələrdə tez-tez xatırlanır, həmçinin onlar Şuşanın XIX əsrdə çəkilmiş bütün baş planlarında qeyd edilir. Məslən "Qafqaz" qəzetinin 1871-ci ildə çıxarılmış 25-ci nömrəsində yazılır: "Abixin barometrik ölçmələrinə görə, şəhərin Ağoğlan və Yelizavetpol qapıları yerləşən şimal-şərq hissəsi 3886 fut hündürlükdə, "Şuşa qayası" adlandırılan və İrəvan qapısı yerləşən cənub qərb hissəsi isə 4705 fut hündürlükdə yerləşir."
Hələ XIX əsrin 60-cı illərində bu qapılar Şuşanın ictimai həyatında mühüm rol oynayırdılar ki, "Иллюстрация" qəzetində çap edilmiş məqalə də bunu isbat edir. Həmin məqalədə verilən məlumata görə, Ağoğlan və İrəvan qapıları ali şəxslərin keçişi və yük daşınması üçün, Gəncə qapısı isə arabaların keçməsi üçün nəzərdə tutulmuşdu. Bəzi mənbələrdə qala divarlarının dördüncü divarının da olmasından bəhs edilsə də, onun yeri və adı müəyyən edilməmişdir.
Pənahəli xanın dövründə inşa edilmiş qala qapısından çıxan yol Şuşa şəhərini Şuşakənd və Muxtar kəndləri ilə birləşdirərək Ağoğlan qəsrinə kimi uzanırdı. XIX əsrin bütün rusdilli mənbələrində Şuşanın cənub qapısı Ağoğlan qapısı kimi qeyd edilmişdir. 1846-cı ilin "Qafqaz təqvimi"nə (rus. Кавказский календарь 1846 году) əlavə edilmiş yol xəritəsinə görə Şuşa qalasını Ağoğlan qəsri ilə məhz bu qapıdan çıxan kəndlərarası yol birləşdirirdi. Bu qapının mənbələrdə xatırlanan digər bir adı isə Topxana qapısıdır.
Memarlıq xüsusiyyətləri
E. Avalov qeyd edir ki, Rusiya Dövlət Hərbi-Tarixi Arxivində saxlanan çertyoja əsasən qalanın şimal və qərb qapılarından fərqli olaraq şərqdə yerləşən Ağoğlan qapısı döyüş qüllələri ilə bərkidilməmiş və kifayət qədər sadə görünüşə malik olmuşdur. Giriş oxvari tağla həll olunmuşdur.
XIX əsrdə qalanın aşağı tərəfində, şərq qapısı yaxınlığında Şuşa həbsxanası inşa edilmişdir. Həbsxananın inşa edilməsi zamanı qala divarlarının bir hissəsi və müdafiə qüllələri həbsxana divarları kimi istifadə edilmişdir. Bu zaman qapı da həbsxanaya giriş kimi dəyişdirilərək yenidən formalaşdırılmışdır.
İstinadlar
- Nersesov (Qarabaği), Mirzə Yusif. Tarixi-Safi (PDF) (Qarabağnamələr. II kitab). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2006. 35. 2022-07-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-07-09.
- Авалов, 1977. səh. 35
- Авалов, Э. В. "О некоторых особенностях архитектуры оборонительных сооружений Шуши". Изв. АН Азерб. ССР сер. Лит. Яз. и Иск. (№ 2). 1972. (#accessdate_missing_url)
- "Кавказ, Тифлис" (№ 25). 1871.
- Очерки Закавказья. «Иллюстрация» (т. VII). СПб.-М. 1861. 257.
- Nersesov (Qarabaği), Mirzə Yusif. Tarixi-Safi (PDF) (Qarabağnamələr. II kitab). Bakı: Şərq-Qərb nəşriyyatı. 2006. 35. 2022-07-11 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2018-07-09.
- Карта к дорожнику Кавказского края. Кавказский календар на 1846 год. Тифлис. 1845.
Ədəbiyyat
- Авалов, Э. В. Архитектура города Шуши и проблемы сохранения его исторического облика. Баку: Элм. 1977.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Agoglan qapisi Muxtar qapisi ve ya Susakend qapisi Susa qalasinin uc esas qapisindan biri olmaqla qalanin serq terefinde yerlesir ve seherin asagi hissesine girisi temin edir Qalanin diger iki qapisi ise Gence ve Irevan qapilaridir Agoglan qapisiSusa qalasi divarlarinin Susa hebsxanasi yaxinligindan kecen hissesi ve Agoglan qapisi sagda arxa fonda 39 46 00 sm e 46 45 20 s u Olke AzerbaycanSeher Susa SusaYerlesir Susa Dovlet Tarix Memarliq QoruguAidiyyati Qarabag xanligiSifarisci Penaheli xanTikilme tarixi XVIII esrUslubu Arran memarliq mektebiUNESCO Ehtiyat SiyahisiTipiMedeniKriteriyai iv v viTeyin edilib2001Istinad nom 1574DovletAzerbaycanRegionAvropaAzerbaycandaki tarixi abidelerin milli qeydiyyatiIstinad nom 337KateqoriyaQalaEhemiyyetiOlke ehemiyyetliQapinin profil gorunusu Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiSusa qalasi uc esas qapiya malik olmusdur Gence Irevan ve Agoglan qapilari Her uc qapinin adi tarixi menbelerde tez tez xatirlanir hemcinin onlar Susanin XIX esrde cekilmis butun bas planlarinda qeyd edilir Meslen Qafqaz qezetinin 1871 ci ilde cixarilmis 25 ci nomresinde yazilir Abixin barometrik olcmelerine gore seherin Agoglan ve Yelizavetpol qapilari yerlesen simal serq hissesi 3886 fut hundurlukde Susa qayasi adlandirilan ve Irevan qapisi yerlesen cenub qerb hissesi ise 4705 fut hundurlukde yerlesir Hele XIX esrin 60 ci illerinde bu qapilar Susanin ictimai heyatinda muhum rol oynayirdilar ki Illyustraciya qezetinde cap edilmis meqale de bunu isbat edir Hemin meqalede verilen melumata gore Agoglan ve Irevan qapilari ali sexslerin kecisi ve yuk dasinmasi ucun Gence qapisi ise arabalarin kecmesi ucun nezerde tutulmusdu Bezi menbelerde qala divarlarinin dorduncu divarinin da olmasindan behs edilse de onun yeri ve adi mueyyen edilmemisdir Penaheli xanin dovrunde insa edilmis qala qapisindan cixan yol Susa seherini Susakend ve Muxtar kendleri ile birlesdirerek Agoglan qesrine kimi uzanirdi XIX esrin butun rusdilli menbelerinde Susanin cenub qapisi Agoglan qapisi kimi qeyd edilmisdir 1846 ci ilin Qafqaz teqvimi ne rus Kavkazskij kalendar 1846 godu elave edilmis yol xeritesine gore Susa qalasini Agoglan qesri ile mehz bu qapidan cixan kendlerarasi yol birlesdirirdi Bu qapinin menbelerde xatirlanan diger bir adi ise Topxana qapisidir Memarliq xususiyyetleriE Avalov qeyd edir ki Rusiya Dovlet Herbi Tarixi Arxivinde saxlanan certyoja esasen qalanin simal ve qerb qapilarindan ferqli olaraq serqde yerlesen Agoglan qapisi doyus qulleleri ile berkidilmemis ve kifayet qeder sade gorunuse malik olmusdur Giris oxvari tagla hell olunmusdur XIX esrde qalanin asagi terefinde serq qapisi yaxinliginda Susa hebsxanasi insa edilmisdir Hebsxananin insa edilmesi zamani qala divarlarinin bir hissesi ve mudafie qulleleri hebsxana divarlari kimi istifade edilmisdir Bu zaman qapi da hebsxanaya giris kimi deyisdirilerek yeniden formalasdirilmisdir IstinadlarNersesov Qarabagi Mirze Yusif Tarixi Safi PDF Qarabagnameler II kitab Baki Serq Qerb nesriyyati 2006 35 2022 07 11 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 07 09 Avalov 1977 seh 35 Avalov E V O nekotoryh osobennostyah arhitektury oboronitelnyh sooruzhenij Shushi Izv AN Azerb SSR ser Lit Yaz i Isk 2 1972 accessdate missing url Kavkaz Tiflis 25 1871 Ocherki Zakavkazya Illyustraciya t VII SPb M 1861 257 Nersesov Qarabagi Mirze Yusif Tarixi Safi PDF Qarabagnameler II kitab Baki Serq Qerb nesriyyati 2006 35 2022 07 11 tarixinde PDF Istifade tarixi 2018 07 09 Karta k dorozhniku Kavkazskogo kraya Kavkazskij kalendar na 1846 god Tiflis 1845 EdebiyyatAvalov E V Arhitektura goroda Shushi i problemy sohraneniya ego istoricheskogo oblika Baku Elm 1977