Topxana meşəsi — Şuşa şəhəri yaxınlığında yerləşən meşə və dövlət qoruğu.1988-ci ildə dağıdılması Dağlıq Qarabağın siyasi gələcəyi ilə bağlı gərginliyə səbəb oldu, Dağlıq Qarabağ müharibəsi ilə nəticələnən sivil və inter-etnik iğtişaşlara gətirib çıxardı.
Topxana meşəsi | |
---|---|
Yerləşməsi | |
Ölkə | Azərbaycan |
Region | |
Yerləşməsi | Topxana Meşəsi Dövlət Qoruğu |
Yaxın şəhər | Şuşa |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Tarixi
Topxananın adı 1795-ci ildə Ağa Məhəmməd şah Qacar Şuşanı mühasirə etdiyi zaman topların yerləşdirildiyi yer olması ilə bağlıdır. Meşənin adı yazıçı Anarın 1970-ci ildə çap edilmiş "Keçən ilin son gecəsi" əsərində çəkilir. SSRİ İdman Ustası və atletik turizm üzrə mütəxəssis Yevgeni Kotlyarov Qarabağda dağ turizmi ilə bağlı 1978-ci il nəşrində "Şuşada Topxana yaylasının meşəli yaylası"nı təsvir edir. Gənclik dövrünü Şuşada keçirmiş yazıçı Elçin Əfəndiyev 1985-ci ildə nəşr edilən Sovet ədəbiyyatının tənqidi rəyi ilə bağlı kitabında gəncliyində Topxana meşəsinin tünd göy dərinliyinə baxıb ilk hekayəsinin çap edilməsini arzuladığını bildirir.
Dağıdılması
Qarabağda Topxana meşəsinin qırılması 1988-ci ilin anti-sovet mitinqlərinin alovlanmasına səbəb oldu və beləliklə, 17 noyabr 1988-ci ildə Meydan hərəkatı başladı.
Haqqında
Qədim tarixə malik Topxana meşəsi Şuşanın nadir sərvətlərindən biridir. Şuşa ətrafındakı torpaqların 20 faizini əhatə edən meşədə palıd, fıstıq, qarağac kimi ağaclar vardı. Topxana əsl təbiət möcüzəsi idi. Topxananın heyvanat aləmi ayı, canavar, tülkü, dovşan, cüyür və digər heyvanlardan, kəklik, turac, göyərçin kimi gözəl quşlardan ibarət idi. Topxana meşəsində subalp və alp çəmənləri, dərin dərələrində bulaqlar olub.
İşğalçı ermənilər sərvətlərimizi talan edir, meşələrimizi qırıb daşıyırlar. Təxmini məlumatlara görə, Topxanadan 2000 ədəddən çox palıd və digər qiymətli ağaclar kəsilərək Ermənistana daşınıb. Şuşanın Cıdır düzündə, "Ağzı yastı" kaha adlanan yerin qarşısında Topxana meşə qoruğu zonasında, meşənin lap hündür yerində geniş düzənlik açılıb, orada müxtəlif adda qiymətli ağaclar qırılaraq tikinti işlərində istifadə edilib.
28 il 7 ay ərzində işğal altında qalmış Topxana meşəsi demək olar ki, dağıdılmış, bitki örtüyü, heyvanat aləmi məhv edilmişdir.
İstinadlar
Bu məqalədəki istinadlar müvafiq ilə göstərilməlidir. |
- "Arxivlənmiş surət". 2015-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-27.
- Territory, natural resources, historical and cultural landmarks of the Shusha District 2019-05-17 at the Wayback Machine.
- Facts Discovered with Regard to the Destruction of Forests in the Occupied Parts of Azerbaijan 2018-10-21 at the Wayback Machine. Karabakh Research Centre. Azeri Community of Nagorno-Karabakh.
- "Topxana Meşəsi Dövlət Qoruğu". 2015-11-23 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-27.
- Bakour Karapetyan, "The Roots of the Karabagh Problem", page 163.
- Anar Rzayev. Последняя ночь уходящего года. In: Suleyman Valiyev. Горжусь тобой, мой Азербайджан (anthology of novels by Azerbaijani writers). Azarnashr: Baku, 1970.
- "SSRİ-nin süqutu və Azərbaycanın müstəqilliyinə gedən yol". 2021-05-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-27.
- "Arxivlənmiş surət". 2016-03-14 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-10-27.
- . 2014-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-10-27.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Topxana mesesi Susa seheri yaxinliginda yerlesen mese ve dovlet qorugu 1988 ci ilde dagidilmasi Dagliq Qarabagin siyasi geleceyi ile bagli gerginliye sebeb oldu Dagliq Qarabag muharibesi ile neticelenen sivil ve inter etnik igtisaslara getirib cixardi Topxana mesesiYerlesmesi39 45 sm e 46 45 s u Olke AzerbaycanRegion Dagliq QarabagYerlesmesi Topxana Mesesi Dovlet QoruguYaxin seher SusaTopxana mesesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiTopxananin adi 1795 ci ilde Aga Mehemmed sah Qacar Susani muhasire etdiyi zaman toplarin yerlesdirildiyi yer olmasi ile baglidir Mesenin adi yazici Anarin 1970 ci ilde cap edilmis Kecen ilin son gecesi eserinde cekilir SSRI Idman Ustasi ve atletik turizm uzre mutexessis Yevgeni Kotlyarov Qarabagda dag turizmi ile bagli 1978 ci il nesrinde Susada Topxana yaylasinin meseli yaylasi ni tesvir edir Genclik dovrunu Susada kecirmis yazici Elcin Efendiyev 1985 ci ilde nesr edilen Sovet edebiyyatinin tenqidi reyi ile bagli kitabinda gencliyinde Topxana mesesinin tund goy derinliyine baxib ilk hekayesinin cap edilmesini arzuladigini bildirir Dagidilmasi Esas meqale Topxana mesesinin qirilmasi 1988 Qarabagda Topxana mesesinin qirilmasi 1988 ci ilin anti sovet mitinqlerinin alovlanmasina sebeb oldu ve belelikle 17 noyabr 1988 ci ilde Meydan herekati basladi HaqqindaDasalti deresi ve Topxana mesesi Cidir duzunden gorunus Qedim tarixe malik Topxana mesesi Susanin nadir servetlerinden biridir Susa etrafindaki torpaqlarin 20 faizini ehate eden mesede palid fistiq qaragac kimi agaclar vardi Topxana esl tebiet mocuzesi idi Topxananin heyvanat alemi ayi canavar tulku dovsan cuyur ve diger heyvanlardan keklik turac goyercin kimi gozel quslardan ibaret idi Topxana mesesinde subalp ve alp cemenleri derin derelerinde bulaqlar olub Isgalci ermeniler servetlerimizi talan edir meselerimizi qirib dasiyirlar Texmini melumatlara gore Topxanadan 2000 ededden cox palid ve diger qiymetli agaclar kesilerek Ermenistana dasinib Susanin Cidir duzunde Agzi yasti kaha adlanan yerin qarsisinda Topxana mese qorugu zonasinda mesenin lap hundur yerinde genis duzenlik acilib orada muxtelif adda qiymetli agaclar qirilaraq tikinti islerinde istifade edilib 28 il 7 ay erzinde isgal altinda qalmis Topxana mesesi demek olar ki dagidilmis bitki ortuyu heyvanat alemi mehv edilmisdir IstinadlarBu meqaledeki istinadlar muvafiq istinad sablonlari ile gosterilmelidir Arxivlenmis suret 2015 11 23 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 27 Territory natural resources historical and cultural landmarks of the Shusha District 2019 05 17 at the Wayback Machine Facts Discovered with Regard to the Destruction of Forests in the Occupied Parts of Azerbaijan 2018 10 21 at the Wayback Machine Karabakh Research Centre Azeri Community of Nagorno Karabakh Topxana Mesesi Dovlet Qorugu 2015 11 23 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 27 Bakour Karapetyan The Roots of the Karabagh Problem page 163 Anar Rzayev Poslednyaya noch uhodyashego goda In Suleyman Valiyev Gorzhus toboj moj Azerbajdzhan anthology of novels by Azerbaijani writers Azarnashr Baku 1970 SSRI nin suqutu ve Azerbaycanin musteqilliyine geden yol 2021 05 09 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 27 Arxivlenmis suret 2016 03 14 tarixinde Istifade tarixi 2014 10 27 2014 10 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 10 27