Lüsifer ( lat. Lucifer- "işıq daşıyan"; lux - "işıq" və fero - "daşıyıram") - Roma mifologiyasında "səhər ulduzunun təcəssümü" , başqa sözlə Veneranın planetləri mənasını verir.
Lusifer | |
---|---|
Mifologiya | Lüsiferizm |
Digər mədəniyyətlərdə | Şеytаn, İblis[d] |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Qədim Yunan Fosforuna və qədim Rus Dennitsasına uyğun gəlir.
Xristianlıqda Orta əsrlərdən bəri - düşmüş mələyin sinonimi, Şeytan və iblis olaraq müəyyən edilir.
Venera planetinin qədim adı
Lüsifer sözü latıncadan lux ("işıq") və fero ("daşıyıram") köklərindən ibarətdir.
Qədim romalılar ilahələrdən birini “Venera” adlandırmışdılar. Yalnız səhər və ya axşam şəfəq vaxtı görünən Venera planeti qədim Romalılar tərəfindən iki fərqli planet hesab edilirdi: "səhər ulduzu" Lüsifer (Yunan. Fosfor - "işıqdaşıyıcı" və ya Eosphorus, Günəşdən əvvəl və ya ondan sonra çıxmasından asılı olaraq və "axşam ulduzu" Vesper (yun. Hesperus ).
Lüsifer tez-tez poeziya və mifologiyada sübhün müjdəçisi kimi təsvir olunurdu.
Xristianlıqda
Erkən xristianlıqda "səhər ulduzu" sözü (və onun çoxdilli sinonimləri, məsələn , lusifer, eosfor, səhər ulduzu ) tərifləyici epitet kimi istifadə edilmişdir.
Son orta əsrlərdə "Lusifer" və "Şeytan" ekvivalent anlayışlara çevrilir. Bu, Yeşaya ayəsinin alleqorik izahı ilə əlaqədar idi, burada Babil padşahının səhər ulduzu ilə müqayisəsi Şeytan mənasını verməyə başladı.
Erkən xristianlıqda
5-ci əsrdə Stridonlu İyeronim Vulqatanın tərcüməsində latınca lusifer sözündən "səhər ulduzu" mənasını metafora kimi istifadə etmişdir. Burada söz xüsusi ad kimi Lucifer böyük hərflə yazılmaq əvəzinə kiçik hərflə yazılmışdır. Vulqatanın yaradıcısı bu sözü Müqəddəs Yazıların digər hissələrində, hətta cəm şəklində də istifadə etmişdir.
Lucifer epiteti İsaya şamil olunmaqla bayram himnlərində və “ Tu verus mundi lucifer ” (“Sən dünyanın əsl işıqdaşıyıcısısan”) ifadəsini özündə əks etdirən Piktaviyalı İlariusun himnlərində istifadə olunur.
Yeşaya kitabı
Yeşaya ayəsində Babil padşahını pisləyən sözlər var və burada "lüsifer" sözü epitet kimi istifadə olunur. Bəzi xristian yazıçıları bu beytdəki “Lusifer” sözünü şeytanla əlaqələndirmişlər ki, bu da düşmüş mələk və şeytanın göydən yerə enməsinin məşhur motivinə çevrilmişdir.
Orijinal ibrani dilində istifadə olunmuş הֵילֵל בֶּן-שָׁחַר ifadə “ Şəhərin parlayan oğlu”, “parlayan, səhər oğlu” mənasını verir. Bu ifadə ivrit dilində Venera planetinə səhər ulduzu kimi istinad edir.
Septuagintada הֵילֵל sözü yunan dilinə ἐωσφόρος , kiçik hərflə yazılmış “səhər ulduzunun” adı kimi tərcümə edilmişdir.
Bu söz kilsə slavyan dillərindən tərcümədə "səhər çıxan gün işığı" və " gün işığı, şəfəqin oğlu" kimi tərcümə olunur.
Şeytan və ya iblis kimi
Şeytan adlanan şərin təcəssümü olaraq xristian yazılarında , xüsusilə apokaliptik ədəbiyyatda qeyd edilirdi.
3-cü əsrdə Origen bu Əhdi-Ətiq ayələrini şeytanı təsvir edən kimi şərh etdi; lakin o, latınca deyil, yunan dilində yazdığı üçün şeytanı "Lusifer" adı ilə eyniləşdirməmişdir. Eyni zamanda Origen bu sözü Vəftizçi İohanna aid edərək deyirdi ki, o, səhər ulduzunun Günəşi müjdələdiyi kimi Məsihi də müjdələyir. Elə həmin əsrdə Tertullian latın dilində yazaraq şeytanın sözləri kimi və şeytanın göydən düşməsi ilə əlaqəli "Mən buludların yüksəkliyinə qalxacağam, Ən Uca Allah kimi olacağam" ayəsini şərh etdi, lakin "Lusifer" şeytanı təsvir etmək üçün istifadə etdiyi bir çox ad və ifadələr arasında deyildi. Hətta 4-5-ci əsrdə, latın yazıçısı Avreli Avqustinin dövründə “Lusifer” hələ şeytanın ümumi adına çevrilməmişdi.
14-cü əsrin əvvəllərində Dantenin " İlahi komediya " poeması, 1654-cü ildə Vondelin "Lüsifer", 1667-ci ildə Miltonun " İtirilmiş cənnət " əsərlərində Lüsifer cəhənnəmin lap dərinliklərində buzda donmuş kimi təsvir edilir.
Beləliklə, Lüsifer kilsə və xalq ədəbiyyatında Şeytan və iblislə sinonim ifadəyə çevrildi.
İstinadlar
- Фосфор 2015-01-07 at the Wayback Machine // Большой энциклопедический словарь.
- Люцифер 2015-01-07 at the Wayback Machine // Энциклопедия мифологии.
- Новиков, 1985
- [slovar.cc/enc/bolshoy/2098441.html Люцифер] //
- Ботвинник и др., 1985
- Естественная история. II, 36—37.
- Lucifer 2020-01-24 at the Wayback Machine // Encyclopaedia Britannica.
- "Vulgate: Isaiah Chapter 14" (latın). Sacred-texts.com. 2018-12-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2012-12-22.
- «numquid producis luciferum in tempore suo et vesperum super filios terrae consurgere facis» — «Можешь ли выводить созвездия в свое время и вести Ас с её детьми?» Иов 38:32
- Latin Hymns with English Notes (Douglass Series of Christian Greek and Latin Writers), vol. 1, p. 218: «Lucifer: God — Christ is here addressed as the true light bringer, in distinction from the planet Venus. Such etymological turns are common in the hymns. […] This description of the King of Babylon was applied by Tertullian and others to Satan, and the mistake has led to the present meanings of Lucifer. See Webster’s Dictionary.»
- The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Thought: Chamier-Draendorf (Volume 3). USA: Funk & Wagnalls Co. Samuel MacAuley Jackson; Charles Colebrook Sherman; George William Gilmore. 1909. 400. ISBN .
- "Isaiah Chapter 14". mechon-mamre.org. The Mamre Institute. 2019-06-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2014-12-29.
- Gunkel expressly states that «the name Helel ben Shahar clearly states that it is a question of a nature myth. Morning Star, son of Dawn has a curious fate. He rushes gleaming up towards heaven, but never reaches the heights; the sunlight fades him away.» (Schöpfung und Chaos, p. 133).
- Исаия 14: греч. Викитека; Параллельный перевод на azbyka.ru.
- David L. Jeffrey. A Dictionary of Biblical Tradition in English Literature. 1992. 199. ISBN .
- The Oxford Dictionary of the Jewish Religion. 2011. 651. ISBN .
- Link, Luther. The Devil: A Mask without a Face. Clerkenwell, London. 1995. +Lucifer+was+not+a+common+name+for+the+Devil%22%22two+centuries+earlier, +Origen+interpreted%22%22Isaiah+as+references+to+the+manifestations+of+the+Devil.+But+no—one%22%22identify+the+Devil+with+the+name+of+Lucifer%22 24. ISBN .
- Kelly, Joseph Francis. The Problem of Evil in the Western Tradition. Collegeville, Minnesota: Liturgical Press. 2002. +a+new+name+for+the+devil%22%22allegorized+it+as+Satan+falling+from+heaven.+When+Christians%20translated+the+phrase%22%22into+Latin, +they+used+the+word+lucifer%22 44. ISBN .
- Fekkes, Jan. Isaiah and Prophetic Traditions in the Book of Revelation. London, New York City: Continuum. 1994. 187. ISBN .
- Аверинцев, 1988
- "Tertullian, ''Adversus Marcionem'', book 5, chapters 11 and 17 (Migne, ''Patrologia latina'', vol. 2, cols. 500 and 514)" (PDF) (latın). 2013-05-02 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2012-12-23.
- Satan: The Early Christian Tradition. Cornell University Press. 1987. 95. ISBN .
- Adelman, Rachel. The Return of the Repressed: Pirqe De-Rabbi Eliezer and the Pseudepigrapha. Leiden: BRILL. 2009. ISBN .
Bağlantılar
- Lucifer // Ensiklopediya " Krugosvet ".
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Lusifer lat Lucifer isiq dasiyan lux isiq ve fero dasiyiram Roma mifologiyasinda seher ulduzunun tecessumu basqa sozle Veneranin planetleri menasini verir LusiferMifologiya LusiferizmDiger medeniyyetlerde Seytan Iblis d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Qedim Yunan Fosforuna ve qedim Rus Dennitsasina uygun gelir Xristianliqda Orta esrlerden beri dusmus meleyin sinonimi Seytan ve iblis olaraq mueyyen edilir Venera planetinin qedim adi Seher Ulduzu ve Ay Lusifer sozu latincadan lux isiq ve fero dasiyiram koklerinden ibaretdir Qedim romalilar ilahelerden birini Venera adlandirmisdilar Yalniz seher ve ya axsam sefeq vaxti gorunen Venera planeti qedim Romalilar terefinden iki ferqli planet hesab edilirdi seher ulduzu Lusifer Yunan Fosfor isiqdasiyici ve ya Eosphorus Gunesden evvel ve ya ondan sonra cixmasindan asili olaraq ve axsam ulduzu Vesper yun Hesperus Lusifer tez tez poeziya ve mifologiyada subhun mujdecisi kimi tesvir olunurdu Ovid Lusiferi Avroranin oglu hesab edirdi Yunan Eos XristianliqdaErken xristianliqda seher ulduzu sozu ve onun coxdilli sinonimleri meselen lusifer eosfor seher ulduzu terifleyici epitet kimi istifade edilmisdir Son orta esrlerde Lusifer ve Seytan ekvivalent anlayislara cevrilir Bu Yesaya ayesinin alleqorik izahi ile elaqedar idi burada Babil padsahinin seher ulduzu ile muqayisesi Seytan menasini vermeye basladi Erken xristianliqda 5 ci esrde Stridonlu Iyeronim Vulqatanin tercumesinde latinca lusifer sozunden seher ulduzu menasini metafora kimi istifade etmisdir Burada soz xususi ad kimi Lucifer boyuk herfle yazilmaq evezine kicik herfle yazilmisdir Vulqatanin yaradicisi bu sozu Muqeddes Yazilarin diger hisselerinde hetta cem seklinde de istifade etmisdir Lucifer epiteti Isaya samil olunmaqla bayram himnlerinde ve Tu verus mundi lucifer Sen dunyanin esl isiqdasiyicisisan ifadesini ozunde eks etdiren Piktaviyali Ilariusun himnlerinde istifade olunur Yesaya kitabi Yesaya ayesinde Babil padsahini pisleyen sozler var ve burada lusifer sozu epitet kimi istifade olunur Bezi xristian yazicilari bu beytdeki Lusifer sozunu seytanla elaqelendirmisler ki bu da dusmus melek ve seytanin goyden yere enmesinin meshur motivine cevrilmisdir Orijinal ibrani dilinde istifade olunmus ה יל ל ב ן ש ח ר ifade Seherin parlayan oglu parlayan seher oglu menasini verir Bu ifade ivrit dilinde Venera planetine seher ulduzu kimi istinad edir Septuagintada ה יל ל sozu yunan diline ἐwsforos kicik herfle yazilmis seher ulduzunun adi kimi tercume edilmisdir Bu soz kilse slavyan dillerinden tercumede seher cixan gun isigi ve gun isigi sefeqin oglu kimi tercume olunur Seytan ve ya iblis kimi Lyej Belcikada Lusifer heykeli Seytan adlanan serin tecessumu olaraq xristian yazilarinda xususile apokaliptik edebiyyatda qeyd edilirdi 3 cu esrde Origen bu Ehdi Etiq ayelerini seytani tesvir eden kimi serh etdi lakin o latinca deyil yunan dilinde yazdigi ucun seytani Lusifer adi ile eynilesdirmemisdir Eyni zamanda Origen bu sozu Veftizci Iohanna aid ederek deyirdi ki o seher ulduzunun Gunesi mujdelediyi kimi Mesihi de mujdeleyir Ele hemin esrde Tertullian latin dilinde yazaraq seytanin sozleri kimi ve seytanin goyden dusmesi ile elaqeli Men buludlarin yuksekliyine qalxacagam En Uca Allah kimi olacagam ayesini serh etdi lakin Lusifer seytani tesvir etmek ucun istifade etdiyi bir cox ad ve ifadeler arasinda deyildi Hetta 4 5 ci esrde latin yazicisi Avreli Avqustinin dovrunde Lusifer hele seytanin umumi adina cevrilmemisdi 14 cu esrin evvellerinde Dantenin Ilahi komediya poemasi 1654 cu ilde Vondelin Lusifer 1667 ci ilde Miltonun Itirilmis cennet eserlerinde Lusifer cehennemin lap derinliklerinde buzda donmus kimi tesvir edilir Belelikle Lusifer kilse ve xalq edebiyyatinda Seytan ve iblisle sinonim ifadeye cevrildi IstinadlarFosfor 2015 01 07 at the Wayback Machine Bolshoj enciklopedicheskij slovar Lyucifer 2015 01 07 at the Wayback Machine Enciklopediya mifologii Novikov 1985 slovar cc enc bolshoy 2098441 html Lyucifer Botvinnik i dr 1985 Estestvennaya istoriya II 36 37 Lucifer 2020 01 24 at the Wayback Machine Encyclopaedia Britannica Vulgate Isaiah Chapter 14 latin Sacred texts com 2018 12 26 tarixinde Istifade tarixi 2012 12 22 numquid producis luciferum in tempore suo et vesperum super filios terrae consurgere facis Mozhesh li vyvodit sozvezdiya v svoe vremya i vesti As s eyo detmi Iov 38 32 Latin Hymns with English Notes Douglass Series of Christian Greek and Latin Writers vol 1 p 218 Lucifer God Christ is here addressed as the true light bringer in distinction from the planet Venus Such etymological turns are common in the hymns This description of the King of Babylon was applied by Tertullian and others to Satan and the mistake has led to the present meanings of Lucifer See Webster s Dictionary The New Schaff Herzog Encyclopedia of Religious Thought Chamier Draendorf Volume 3 USA Funk amp Wagnalls Co Samuel MacAuley Jackson Charles Colebrook Sherman George William Gilmore 1909 400 ISBN 1 42863183 6 Isaiah Chapter 14 mechon mamre org The Mamre Institute 2019 06 26 tarixinde Istifade tarixi 2014 12 29 Gunkel expressly states that the name Helel ben Shahar clearly states that it is a question of a nature myth Morning Star son of Dawn has a curious fate He rushes gleaming up towards heaven but never reaches the heights the sunlight fades him away Schopfung und Chaos p 133 Isaiya 14 grech Vikiteka Parallelnyj perevod na azbyka ru David L Jeffrey A Dictionary of Biblical Tradition in English Literature 1992 199 ISBN 978 0 80283634 2 The Oxford Dictionary of the Jewish Religion 2011 651 ISBN 978 0 19973004 9 Link Luther The Devil A Mask without a Face Clerkenwell London 1995 Lucifer was not a common name for the Devil 22 22two centuries earlier Origen interpreted 22 22Isaiah as references to the manifestations of the Devil But no one 22 22identify the Devil with the name of Lucifer 22 24 ISBN 978 0 94846267 2 Kelly Joseph Francis The Problem of Evil in the Western Tradition Collegeville Minnesota Liturgical Press 2002 a new name for the devil 22 22allegorized it as Satan falling from heaven When Christians 20translated the phrase 22 22into Latin they used the word lucifer 22 44 ISBN 978 0 81465104 9 Fekkes Jan Isaiah and Prophetic Traditions in the Book of Revelation London New York City Continuum 1994 187 ISBN 978 1 85075456 5 Averincev 1988 Tertullian Adversus Marcionem book 5 chapters 11 and 17 Migne Patrologia latina vol 2 cols 500 and 514 PDF latin 2013 05 02 tarixinde PDF Istifade tarixi 2012 12 23 Satan The Early Christian Tradition Cornell University Press 1987 95 ISBN 978 0 80149413 0 Adelman Rachel The Return of the Repressed Pirqe De Rabbi Eliezer and the Pseudepigrapha Leiden BRILL 2009 ISBN 978 9 00417049 0 BaglantilarLucifer Ensiklopediya Krugosvet