Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
 | Bu məqalə Zaqatala şəhəri haqqındadır. Zaqatala rayonu üçün Zaqatala rayonu səhifəsinə baxın. |
Zaqatala — Azərbaycan Respublikasının Zaqatala rayonunun inzibati mərkəzi. 1840-cı ildə şəhər statusu almışdır.
| Şəhər | ||||||||||
| Zaqatala | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
| Ölkə | ||||||||||
| Tarixi və coğrafiyası | ||||||||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 518 ± 1 m | |||||||||
| Saat qurşağı | | |||||||||
| Əhalisi | ||||||||||
| Əhalisi | 32 171 nəfər | |||||||||
| Milli tərkibi | azərbaycanlılar, axısqa türkləri, avarlar (qafqazdilli), saxurlar, ləzgilər. | |||||||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | ||||||||||
Tarixi
Zaqatala rayonu Azərbaycan Respublikasının şimal-qərbində, Böyük Qafqaz sıra dağlarının cənub yamacları Qanıx-Əyriçay vadisində yerləşir. Cənubdan Gürcüstan Respublikası, şimaldan Dağıstan Respublikası, qərbdən və şərqdən Azərbaycan Respublikasının Balakən və Qax rayonları ilə həmsərhəddir. Mərkəzi Zaqatala şəhəridir. Şəhər dəniz səviyyəsindən 535 metr hündürlükdə Azərbaycan Respublikasının paytaxtı olan Bakı şəhərindən 445 km aralıda, Tala çayının sahilində, Yevlax-Balakən şossesi yolunun üzərində nəhəng İpək yolunun üstündə vaxtı ilə Şərqin ən böyük ticarət mərkəzlərindən (bazarlarından) olan "Əskibazarın" (yer adı tamamilə öyrənilməmişdir) 25–30 km-də Böyük Qafqaz silsiləsinin cənub ətəyində yerləşir. Zaqatala inzibati rayonu 1830-cu ildə təşkil edilmişdir. Zaqatala rayonunun ümumi sahəsi 1348 km-dir. Ərazisi dağlıq və aran hissədən ibarətdir. Rayonun ərazisindən 7 çay axır: Qanıx çay (Alazan), Tala çay, Katex çay, Muxax çay, Bəkməz çay və s. Zaqatala 1840-cı ildən şəhər adlandırılmışdır. 1803-cü ildə Zaqatala qəzası Rusiyanın tərkibinə daxil olmuşdur. Zaqatala sözünün yaranmasına dair (etimologiyaya görə) bir neçə rəvayət vardır. Müasir Zaqatala adı Sakatala (Sak düzü) adını dəyişilmiş formasını təşkil edir. E.ə. VII (7-ci) əsrin əvvəlində Kimmer — Skit dalğaları ilə Ön Asiyaya düşmüş sak tayfaları Albaniyanın ərazisində də məskən salmışlar və bu ərazi kür çayının sağ sahilindən (Kür-Araz qovşağı daxil olmaqla) Qafqaz dağ ətəklərinə qədərki ərazini tuturdu. Zaqatala rayonu da qədim Qafqaz Albaniyasının ayrılmaz hissəsi olmaqla onun qərbində yerləşirdi
Mədəniyyəti
Rayon ərazisində 252 mədəniyyət obyekti (mədəniyyət evi, klub‚ kitabxana, muzey, Tarix Mədəniyyət Qoruğu. Tarixi abidə və s.) var. "Aygün" müstəqil televiziya şirkəti 1993-cü ildən fəaliyyətə başlayıb. Hal-hazırda televiziyada 6 nəfər çalışır. "Aygün" televiziyası təkcə Zaqatala rayonunda deyil, o cümlədən Şəki, Qax və Balakən rayonlarında da yayımlanır.
"Aygün" televiziyasında yayımlanan verilişlərdə vətənpərvərlik, dövlətçilik, milli adət-ənənələrimiz, rayonda, eləcə də bölgədə aparılan tikinti-abadlıq və quruculuq səliqə-sahman işləri, sosial problemlərin həlli istiqamətində görülən işlər üstünlük təşkil edir.
Zaqatala" qəzeti redaksiyası 1923-cü ilin mart ayından fəaliyyətə başlamışdır. İlk əvvəllər "Zaqatala kəndlisi" adlanan qəzet sonralar "Kolxozun səsi", "Bolşevik kolxozu uğrunda", "Qırmızı bayraq" və s. başlıqlarla fəaliyyət göstərmişdir. 1991-ci ilin oktyabr ayından isə "Zaqatala" adı ilə fəaliyyətini davam etdirir. Hal-hazırda "Zaqatala" qəzeti redaksiyasında 5 nəfər çalışır.
"Zaqatala" qəzeti müntəzəm olaraq rayonun ictimai-siyasi həyatında baş verən hadisələri, aparılan abadlıq-təmizlik, yenidənqurma işlərini oxuculara çatdırmağa səy göstərir.
Memarlıq
Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşən Zaqatala ərazisində feodal münasibətləri XVIII əsrin sonlarına kimi saxlanılsa da, o, burada özünü nəsil mənsubiyyətinə əsaslanan xüsusi camaatlıq formasında göstərmişdir. Bununla görə də, sosial-siyasi və məişət şərtləri, həmçinin sərt təbiət şərtləri şəhərin memarlıq xüsusiyyətlərində öz izlərini buraxmışdır. İnşaat materiallarının xüsusiyyətləri də həmçinin Zaqatala şəhərinin memarlıq simasının formalaşmasına ciddi təsir göstərmişdir.
Zaqatala şəhəri və kəndlərində yaşayış binaları bir-birindən əhəmiyyətli dərəcədə uzaqlıqda yerləşməklə əksər hallarda müşahidə qüllələri və ya qala divarları ilə əhatə olunurdu. Bu cür evlər evlər qapalı həyətə malik olmamaqla məişət tikililərindən də məhrum olur, həmçinin, təhlükə yaranacağı halda ev sakinlərinin sığınması üçün müdafiə qülləsinin düz yanında yerləşirdi.
Zaqatalanın yaşayış evlərinin ağır monumentallığa meyilli, inşaatda iri kobud daşlar, çaydaşları və kərpiclərin orqanik şəkildə əlaqələndirilməsi ilə xarakterik olan memarlığı ətraf dağların peyzajı ilə orqanik şəkildə uyğunluq təşkil edir. Böyük kölgəli ərazi yarada açıq verandaların arkadaları, xarici pilləkənlərin həcmləri, kərpic hörgülərinin özünəməxsus dekor elementləri, yaşımtıl-boz çaydaşı və qırmızı kərpic hörgünün kirəmit dam örtüyü ilə tamamlanması ətrafdakı yaşıllıqlar fonunda qeyri-adi rəngarəng memarlıq mühiti yaradır.
Zaqatalanın bir və iki mərtəbəli yaşayış evləri üçün xarakterik olan əsas memarlıq elementi, əsas fasadda yerləşən, geniş bir və ya iki yaruslu arkada və ya ikinci mərtəbədə taxta kollonada ilə səhədlənən açıq verandalardır. Yaşayış binalarının inşası zamanı sərt şəkildə cənub və y cənub-şərq istiqamətinin gözlənildiyi digər Azərbaycan rayonlarından fərqli olaraq, Zaqatalada evlər müxtəlif istiqamətə baxır.
Zaqatala evlərinin interyerlərinin həllində rəflərin ümumiyyətlə olmaması, nişlərin (camaxudan) isə nadir hallarda rast gəlinməsi diqqət çəkir. Evlərin interyerində geni və böyük buxarı mühüm yer tutur. Buxarı qazan asılması üçün daha enli hazırlanırdı.
Coğrafiyası və iqlimi
| Ay | Yanvar | Fevral | Mart | Aprel | May | İyun | İyul | Avqust | Sentyabr | Oktyabr | Noyabr | Dekabr | İl | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Orta temperatur (°C) | 1 | 3 | 6 | 12 | 17 | 20 | 23 | 24 | 18 | 13 | 7 | 3 | 12 | |
| Orta yağıntı (mm) | 20 | 30 | 70 | 120 | 100 | 110 | 60 | 40 | 100 | 80 | 50 | 20 | 850 | |
| Mənbə: www.weatherbase.com | ||||||||||||||
Azərbaycanın şimal-qərbində, Böyük Qafqaz dağlarının ətəyində yerləşir. Mülayim-isti iqlimə sahibdir.
Əhalisi
2009-cu il 15–22 aprel tarixlərində aparılmış rəsmi Ümumazərbaycan əhali siyahıyaalmasına əsasən şəhərdə 19.772 nəfər (9.339 nəfər kişi, 10.433 nəfər qadın) əhali yaşayır.
Etnik tərkibi
| Etnik qruplar | 1926 sa. | 1939 sa. | 1959 sa. | 1970 sa. | 1979 sa. |
|---|---|---|---|---|---|
| cəmi əhali | 3 304 | 8 594 | 10 250 | 13 377 | 15 195 |
| azərbaycanlı | 1 284 | 2 577 | 5 362 | 7 877 | 9 678 |
| rus | 290 | 2 986 | 1 876 | 1 261 | 951 |
| saxur | 213 | 232 | 71 | 831 | 1 330 |
| ləzgi | 117 | 222 | 824 | 478 | 351 |
| gürcü | 96 | 144 | 137 | 307 | 91 |
| ukraynalı | 41 | 169 | … | ||
| avar | 10 | 480 | 299 | 1 133 | 1 446 |
| fars | 7 | … | … | … | … |
| alman | … | 47 | … | … | … |
| yəhudi | … | 16 | 20 | 13 | 5 |
| tatar | … | … | … | 50 | 43 |
| udin | … | … | … | 2 | 3 |
| kürd | … | … | … | 1 | 5 |
| digər | 65 | 307 | 446 | 442 | 456 |
Texniki problemlərə görə qrafiklər müvəqqəti olaraq söndürülüb. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
İqtisadiyyatı
Rayon iqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatı təşkil edir. Rayonda taxılçılıq, tütünçülük, meyvəçilik, gülçülük, çayçılıq, bostan və tərəvəz bitkiçiliyi, heyvandarlıq sahələri inkişaf etmişdir. Rayon ərazisinin 55,7 faizinin və ya 75,2 min hektarını kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlar təşkil edir.
Rayonda sənaye sektoru, o cümlədən emal sənayesi də kifayət qədər inkişaf etmişdir. 27 sənaye müəssisəsinin 78,1 faizi emal sənayesi ilə məşğul olur. Sənayedə istehsal olunan məhsulun 81,0 faizi qida sənayesinin payına düşür.
Zaqatala rayonu zəngin təbii ehtiyatlara malikdir. Rayon turizmin, mebel sənayesinin, tikinti sənayesinin, ovçuluğun, dərman bitkiləri tədarükü və emalı sənayesinin inkişaf etdirilməsi üçün kifayət qədər potensial imkanlara malikdir.
Ümumi ərazinin 37,8 faizdən çoxunu və 51,0 min hektardan artığını meşə ilə örtülü sahələr təşkil edir. Meşələrdə 4,5–6 milyon kub metr oduncaq ehtiyatı vardır. Mövcud meşələrin 85 faizi dağlıq ərazidə yerləşir, su, torpaqqoruyucu, hava təmizləyici və estetik gözəllik mənbəyi kimi müstəsna əhəmiyyətə malikdir.
Zaqatala meşələrində qiymətli ağac növlərindən şabalıd, qoz, eldar şamı, ağ şam, palıd, fıstıq, vələs, cökə, dəmirağacı, qarağac və s. ağac növləri vardır ki, bunlardan mebel sənayesində istifadə edilə bilər.
Tikinti materialları sənayesini inkişaf etdirmək üçün rayonda əhəng daşı, qum, gil, çay daşı və s. ehtiyatlara malikdir ki, bu da rayonda asfalt, sement, silikat kərpic, dəmir beton məmulatlarının istehsalını inkişaf etdirməyə imkan verir.
Ərazinin zəngin təbii landşaftı və toxunulmamış meşə sahələri turizmin inkişafı üçün əlverişli perspektivlər aça bilər. Ərazidə həm respublika vətəndaşlarının, həm də xarici vətəndaşların maraqlı istirahət mənbəyi ola biləcək əvəzsiz təbiət guşələri (Qəbizdərə, Honzoqor dağı, Xalaxı gölü, Moorcay, Malarasa aşırımı və s.) mövcuddur. Zaqafqaziyada təşkil edilmiş ilk qoruq sayılan (1929-cu il) və çox zəngin flora və faunaya malik olan Zaqatala Dövlət Qoruğu (ərazisi 47.4 min ha.) ekoturizmin inkişafı üçün əvəzsizdir.
Rayonun ərazisi mürəkkəb coğrafi relyefə malikdir. Alazan vadisindən başlayaraq 40–50 kilometr məsafədə hündürlük 350 metrdən 3000 metrə qədər yüksəlir. Bu da ərazidə yaşayan heyvanların növ müxtəlifliyinə və onların artıb çoxalmasına əlverişli şərait yaradır. Odur ki, respublikada mövcud olan 340 quş növündən 104-ü, 92 növ məməlidən 42-i rayon ərazisində mövcud arsallar üzrə yayılmışdır. Rayonun bioekoloji xüsusiyyətləri, o cümlədən Zaqatala meşə təsərrüfatının Car, Tala və Muxax meşəçiliklərinin orta və yuxarı meşə qurşaqları, eləcə də yay otlaqlarının bir hissəsi daxil olmaqla 30 min hektar ərazidə özəl ovçuluq təsərrüfatı yaradıla bilər. Bu təsərrüfat həmçinin həmin ərazilərdə geniş yayılmış dərman bitkilərinin tədarükü və emalı ilə də məşğul ola bilər. Dərman bitkilərinin tədarükü və emalı sənayesinin inkişafı üçün rayonun ərazisində 1000-ə qədər bitki növü, o cümlədən 50-ə qədər dərman bitkiləri mövcuddur.
Qeydlər
- Ruslar və ukraynalılar birlikdə
- Ruslar və ukraynalılar birlikdə
- Saxurlar və digər Dağıstan xalqları birlikdə
- Ruslar və ukraynalılar birlikdə
- Ruslar və ukraynalılar birlikdə
İnternet resursları
- Zaqatala.in — Zaqatala Rayonun pulsuz elan saytı
- Zaqatala mənzərələri [ölü keçid]
- Zaqatala Rayon Məhkəməsi 2012-04-13 at the Wayback Machine
- Zaqatala Rayon İcra Hakimiyyəti : Bələdiyyələr [ölü keçid]
İstinadlar
- "Zaqatala rayon icra hakimiyyəti". 2022-06-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-02-18.
- Президиум Верховного Совета Азербайджанского ССР. "Азербайджанская ССР, Административно-территориальное деление на 1 января 1961-го года". Азербайджанское государственное издательство, Баку, 1961, стр. 8
- Саламзаде, 1964. səh. 160
- Саламзаде, 1964. səh. 162
- С. Датиев, Д. Мотис. Жилье XVIII и XIX вв. Закатальского района (Памятники архитектуры Азербайджана, т.II). Баку. 1950.
- Саламзаде, 1964. səh. 163
- Azərbaycan Dövlət Statistika Komitəsi: Zaqatala rayonu 2009-11-14 at the Wayback Machine
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Закатальский уезд (перепись 1926 года) Arxivləşdirilib 2015-10-18 at Archive.today
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Закатальский район (перепись 1939 года) 2012-05-09 at the Wayback Machine
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Закатальский район (перепись 1959 года) 2012-05-09 at the Wayback Machine
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Закатальский район (перепись 1970 года) 2012-05-27 at the Wayback Machine
- Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа :Закатальский район (перепись 1979 года) 2012-05-23 at the Wayback Machine
- Rusiya imperiyası əhalisinin siyahıya alınması (1897).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1926).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1939).
- .
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1970).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1979).
- SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1989).
Ədəbiyyat
- Саламзаде, А. В. Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв. Баку. 1964.
 | Azərbaycan ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
 | Şəhər ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu meqale Zaqatala seheri haqqindadir Zaqatala rayonu ucun Zaqatala rayonu sehifesine baxin Zaqatala Azerbaycan Respublikasinin Zaqatala rayonunun inzibati merkezi 1840 ci ilde seher statusu almisdir SeherZaqatala41 38 01 sm e 46 38 36 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 518 1 mSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 32 171 neferMilli terkibi azerbaycanlilar axisqa turkleri avarlar qafqazdilli saxurlar lezgiler Zaqatala Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiZaqatala rayonu Azerbaycan Respublikasinin simal qerbinde Boyuk Qafqaz sira daglarinin cenub yamaclari Qanix Eyricay vadisinde yerlesir Cenubdan Gurcustan Respublikasi simaldan Dagistan Respublikasi qerbden ve serqden Azerbaycan Respublikasinin Balaken ve Qax rayonlari ile hemserheddir Merkezi Zaqatala seheridir Seher deniz seviyyesinden 535 metr hundurlukde Azerbaycan Respublikasinin paytaxti olan Baki seherinden 445 km aralida Tala cayinin sahilinde Yevlax Balaken sossesi yolunun uzerinde neheng Ipek yolunun ustunde vaxti ile Serqin en boyuk ticaret merkezlerinden bazarlarindan olan Eskibazarin yer adi tamamile oyrenilmemisdir 25 30 km de Boyuk Qafqaz silsilesinin cenub eteyinde yerlesir Zaqatala inzibati rayonu 1830 cu ilde teskil edilmisdir Zaqatala rayonunun umumi sahesi 1348 km dir Erazisi dagliq ve aran hisseden ibaretdir Rayonun erazisinden 7 cay axir Qanix cay Alazan Tala cay Katex cay Muxax cay Bekmez cay ve s Zaqatala 1840 ci ilden seher adlandirilmisdir 1803 cu ilde Zaqatala qezasi Rusiyanin terkibine daxil olmusdur Zaqatala sozunun yaranmasina dair etimologiyaya gore bir nece revayet vardir Muasir Zaqatala adi Sakatala Sak duzu adini deyisilmis formasini teskil edir E e VII 7 ci esrin evvelinde Kimmer Skit dalgalari ile On Asiyaya dusmus sak tayfalari Albaniyanin erazisinde de mesken salmislar ve bu erazi kur cayinin sag sahilinden Kur Araz qovsagi daxil olmaqla Qafqaz dag eteklerine qederki erazini tuturdu Zaqatala rayonu da qedim Qafqaz Albaniyasinin ayrilmaz hissesi olmaqla onun qerbinde yerlesirdi Zaqatala qalasiMedeniyyetiRayon erazisinde 252 medeniyyet obyekti medeniyyet evi klub kitabxana muzey Tarix Medeniyyet Qorugu Tarixi abide ve s var Aygun musteqil televiziya sirketi 1993 cu ilden fealiyyete baslayib Hal hazirda televiziyada 6 nefer calisir Aygun televiziyasi tekce Zaqatala rayonunda deyil o cumleden Seki Qax ve Balaken rayonlarinda da yayimlanir Aygun televiziyasinda yayimlanan verilislerde vetenperverlik dovletcilik milli adet enenelerimiz rayonda elece de bolgede aparilan tikinti abadliq ve quruculuq seliqe sahman isleri sosial problemlerin helli istiqametinde gorulen isler ustunluk teskil edir Zaqatala qezeti redaksiyasi 1923 cu ilin mart ayindan fealiyyete baslamisdir Ilk evveller Zaqatala kendlisi adlanan qezet sonralar Kolxozun sesi Bolsevik kolxozu ugrunda Qirmizi bayraq ve s basliqlarla fealiyyet gostermisdir 1991 ci ilin oktyabr ayindan ise Zaqatala adi ile fealiyyetini davam etdirir Hal hazirda Zaqatala qezeti redaksiyasinda 5 nefer calisir Zaqatala qezeti muntezem olaraq rayonun ictimai siyasi heyatinda bas veren hadiseleri aparilan abadliq temizlik yenidenqurma islerini oxuculara catdirmaga sey gosterir Memarliq Boyuk Qafqaz daglarinin eteyinde yerlesen Zaqatala erazisinde feodal munasibetleri XVIII esrin sonlarina kimi saxlanilsa da o burada ozunu nesil mensubiyyetine esaslanan xususi camaatliq formasinda gostermisdir Bununla gore de sosial siyasi ve meiset sertleri hemcinin sert tebiet sertleri seherin memarliq xususiyyetlerinde oz izlerini buraxmisdir Insaat materiallarinin xususiyyetleri de hemcinin Zaqatala seherinin memarliq simasinin formalasmasina ciddi tesir gostermisdir Zaqatala seheri ve kendlerinde yasayis binalari bir birinden ehemiyyetli derecede uzaqliqda yerlesmekle ekser hallarda musahide qulleleri ve ya qala divarlari ile ehate olunurdu Bu cur evler evler qapali heyete malik olmamaqla meiset tikililerinden de mehrum olur hemcinin tehluke yaranacagi halda ev sakinlerinin siginmasi ucun mudafie qullesinin duz yaninda yerlesirdi Zaqatalanin yasayis evlerinin agir monumentalliga meyilli insaatda iri kobud daslar caydaslari ve kerpiclerin orqanik sekilde elaqelendirilmesi ile xarakterik olan memarligi etraf daglarin peyzaji ile orqanik sekilde uygunluq teskil edir Boyuk kolgeli erazi yarada aciq verandalarin arkadalari xarici pillekenlerin hecmleri kerpic horgulerinin ozunemexsus dekor elementleri yasimtil boz caydasi ve qirmizi kerpic horgunun kiremit dam ortuyu ile tamamlanmasi etrafdaki yasilliqlar fonunda qeyri adi rengareng memarliq muhiti yaradir Zaqatalanin bir ve iki mertebeli yasayis evleri ucun xarakterik olan esas memarliq elementi esas fasadda yerlesen genis bir ve ya iki yaruslu arkada ve ya ikinci mertebede taxta kollonada ile sehedlenen aciq verandalardir Yasayis binalarinin insasi zamani sert sekilde cenub ve y cenub serq istiqametinin gozlenildiyi diger Azerbaycan rayonlarindan ferqli olaraq Zaqatalada evler muxtelif istiqamete baxir Zaqatala evlerinin interyerlerinin hellinde reflerin umumiyyetle olmamasi nislerin camaxudan ise nadir hallarda rast gelinmesi diqqet cekir Evlerin interyerinde geni ve boyuk buxari muhum yer tutur Buxari qazan asilmasi ucun daha enli hazirlanirdi Cografiyasi ve iqlimiAy Yanvar Fevral Mart Aprel May Iyun Iyul Avqust Sentyabr Oktyabr Noyabr Dekabr IlOrta temperatur C 1 3 6 12 17 20 23 24 18 13 7 3 12Orta yaginti mm 20 30 70 120 100 110 60 40 100 80 50 20 850Menbe www weatherbase com Azerbaycanin simal qerbinde Boyuk Qafqaz daglarinin eteyinde yerlesir Mulayim isti iqlime sahibdir Ehalisi2009 cu il 15 22 aprel tarixlerinde aparilmis resmi Umumazerbaycan ehali siyahiyaalmasina esasen seherde 19 772 nefer 9 339 nefer kisi 10 433 nefer qadin ehali yasayir Etnik terkibi Zaqatala seherinin milli terkibi Etnik qruplar 1926 sa 1939 sa 1959 sa 1970 sa 1979 sa cemi ehali 3 304 8 594 10 250 13 377 15 195azerbaycanli 1 284 2 577 5 362 7 877 9 678rus 290 2 986 1 876 1 261 951saxur 213 232 71 831 1 330lezgi 117 222 824 478 351gurcu 96 144 137 307 91ukraynali 41 169 avar 10 480 299 1 133 1 446fars 7 alman 47 yehudi 16 20 13 5tatar 50 43udin 2 3kurd 1 5diger 65 307 446 442 456Texniki problemlere gore qrafikler muveqqeti olaraq sondurulub Il Sayi1897 3 0091926 3 269 Il Sayi1939 8 5941959 10 250 Il Sayi1970 13 3771979 16 143 Il Sayi1989 18 1982010 31 300IqtisadiyyatiRayon iqtisadiyyatinin esasini kend teserrufati teskil edir Rayonda taxilciliq tutunculuk meyvecilik gulculuk cayciliq bostan ve terevez bitkiciliyi heyvandarliq saheleri inkisaf etmisdir Rayon erazisinin 55 7 faizinin ve ya 75 2 min hektarini kend teserrufatina yararli torpaqlar teskil edir Rayonda senaye sektoru o cumleden emal senayesi de kifayet qeder inkisaf etmisdir 27 senaye muessisesinin 78 1 faizi emal senayesi ile mesgul olur Senayede istehsal olunan mehsulun 81 0 faizi qida senayesinin payina dusur Zaqatala rayonu zengin tebii ehtiyatlara malikdir Rayon turizmin mebel senayesinin tikinti senayesinin ovculugun derman bitkileri tedaruku ve emali senayesinin inkisaf etdirilmesi ucun kifayet qeder potensial imkanlara malikdir Umumi erazinin 37 8 faizden coxunu ve 51 0 min hektardan artigini mese ile ortulu saheler teskil edir Meselerde 4 5 6 milyon kub metr oduncaq ehtiyati vardir Movcud meselerin 85 faizi dagliq erazide yerlesir su torpaqqoruyucu hava temizleyici ve estetik gozellik menbeyi kimi mustesna ehemiyyete malikdir Zaqatala meselerinde qiymetli agac novlerinden sabalid qoz eldar sami ag sam palid fistiq veles coke demiragaci qaragac ve s agac novleri vardir ki bunlardan mebel senayesinde istifade edile biler Tikinti materiallari senayesini inkisaf etdirmek ucun rayonda eheng dasi qum gil cay dasi ve s ehtiyatlara malikdir ki bu da rayonda asfalt sement silikat kerpic demir beton memulatlarinin istehsalini inkisaf etdirmeye imkan verir Erazinin zengin tebii landsafti ve toxunulmamis mese saheleri turizmin inkisafi ucun elverisli perspektivler aca biler Erazide hem respublika vetendaslarinin hem de xarici vetendaslarin maraqli istirahet menbeyi ola bilecek evezsiz tebiet guseleri Qebizdere Honzoqor dagi Xalaxi golu Moorcay Malarasa asirimi ve s movcuddur Zaqafqaziyada teskil edilmis ilk qoruq sayilan 1929 cu il ve cox zengin flora ve faunaya malik olan Zaqatala Dovlet Qorugu erazisi 47 4 min ha ekoturizmin inkisafi ucun evezsizdir Rayonun erazisi murekkeb cografi relyefe malikdir Alazan vadisinden baslayaraq 40 50 kilometr mesafede hundurluk 350 metrden 3000 metre qeder yukselir Bu da erazide yasayan heyvanlarin nov muxtelifliyine ve onlarin artib coxalmasina elverisli serait yaradir Odur ki respublikada movcud olan 340 qus novunden 104 u 92 nov memeliden 42 i rayon erazisinde movcud arsallar uzre yayilmisdir Rayonun bioekoloji xususiyyetleri o cumleden Zaqatala mese teserrufatinin Car Tala ve Muxax meseciliklerinin orta ve yuxari mese qursaqlari elece de yay otlaqlarinin bir hissesi daxil olmaqla 30 min hektar erazide ozel ovculuq teserrufati yaradila biler Bu teserrufat hemcinin hemin erazilerde genis yayilmis derman bitkilerinin tedaruku ve emali ile de mesgul ola biler Derman bitkilerinin tedaruku ve emali senayesinin inkisafi ucun rayonun erazisinde 1000 e qeder bitki novu o cumleden 50 e qeder derman bitkileri movcuddur QeydlerRuslar ve ukraynalilar birlikde Ruslar ve ukraynalilar birlikde Saxurlar ve diger Dagistan xalqlari birlikde Ruslar ve ukraynalilar birlikde Ruslar ve ukraynalilar birlikdeInternet resurslari Zaqatala in Zaqatala Rayonun pulsuz elan sayti Zaqatala menzereleri olu kecid Zaqatala Rayon Mehkemesi 2012 04 13 at the Wayback Machine Zaqatala Rayon Icra Hakimiyyeti Belediyyeler olu kecid Istinadlar Zaqatala rayon icra hakimiyyeti 2022 06 27 tarixinde Istifade tarixi 2021 02 18 Prezidium Verhovnogo Soveta Azerbajdzhanskogo SSR Azerbajdzhanskaya SSR Administrativno territorialnoe delenie na 1 yanvarya 1961 go goda Azerbajdzhanskoe gosudarstvennoe izdatelstvo Baku 1961 str 8 Salamzade 1964 seh 160 Salamzade 1964 seh 162 S Datiev D Motis Zhile XVIII i XIX vv Zakatalskogo rajona Pamyatniki arhitektury Azerbajdzhana t II Baku 1950 Salamzade 1964 seh 163 Azerbaycan Dovlet Statistika Komitesi Zaqatala rayonu 2009 11 14 at the Wayback Machine Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Zakatalskij uezd perepis 1926 goda Arxivlesdirilib 2015 10 18 at Archive today Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Zakatalskij rajon perepis 1939 goda 2012 05 09 at the Wayback Machine Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Zakatalskij rajon perepis 1959 goda 2012 05 09 at the Wayback Machine Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Zakatalskij rajon perepis 1970 goda 2012 05 27 at the Wayback Machine Ethno Caucasus Etnodemografiya Kavkaza Zakatalskij rajon perepis 1979 goda 2012 05 23 at the Wayback Machine Rusiya imperiyasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1897 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1926 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1939 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1970 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1979 SSRI ehalisinin siyahiya alinmasi 1989 EdebiyyatSalamzade A V Arhitektura Azerbajdzhana XVI XIX vv Baku 1964 Azerbaycan ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Seher ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin