Zəncir altındakı Məryəm Ana kilsəsi (çex. Kostel Panny Marie pod řetězem, alm. Kirche der Jungfrau Maria unter der Kette am Ende der Brücke) — Praqa şəhərinin rayonunda və Lazenska küçəsində () yerləşən katolik monastır kilsəsi. Kilsənin fasadı, portal ilə birlikdə gecikmiş İntibah üslubunda, frontonu isə erkən barokko memarlıq üslubunda hazırlanıb. Kilsə Malta ordeninin cəngavərlərinə məxsus Böyük Çex prioratlığının monastır kompleksinin tərkibinə daxildir. Malta ordeninə məxsus qonşu binalarla birlikdə, kilsə Çex Respublikasının mədəniyyət abidəsi kimi qorunur
Zəncir altındakı Məryəm Ana kilsəsi | |
---|---|
Kostel Panny Marie pod řetězem | |
Ölkə | Çexiya |
Şəhər | Praqa |
Yerləşir | |
Aidiyyatı | Katolisizm (Hospitalyerlər ordeni) |
Memar | Karlo Luraqo, Covanni Battista Spinetti |
Tikilmə tarixi | 1158—1182 |
Üslubu | Qotika, İntibah memarlığı, Barokko |
Vəziyyəti | fəaliyyət göstərir |
İstinad nöm. | 1-493 |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Adının mənşəyi
Zəncir altındakı Məryəm Ana kilsəsinin adının mənşəyi barədə vahid fikir mövcud deyil. Versiyalardan birinə görə, kilsədə boynu zəncirlə bəzədilmiş Məryəm Ananın heykəli yerləşirdi. Digər versiya kilsənin yanında keçmiş (hazırkı Karl körpüsünün sələfi) olması ilə bağlıdır. Üçüncü, daha inandırıcı izah isə belədir ki, məbəd Praqaya gələn ticarət gəmilərinin lövbər saldığı sahili ilə üzbəüz yerləşir. Bu məlumat həm də yaxında Řetězová (Rjetezova — zəncir mənasını verir) küçəsinin yerləşməsi ilə təsdiqlənir.
Kilsənin tarixi
Hospitalyer ordeninin cəngavərləri Çex knyazı himayəsi altında 1156–1159-cu illərdə Praqa şəhərində məskunlaşmışdılar. Ordenin ilk Mala Stranadakı yepiskop sarayından cənubda, Vltava çayı üzərindən salınmış Yuditin körpüsünün yaxınlığında yaradılmışdı. Həmin ərazidə hospitalyer monastırının əsası 1158-ci ildə qoyulmuşdu. Haradasa 1169 və 1182-ci illər arasında, burada Bakirə Məryəmə həsr olunmuş kilsə tikilmişdi. Məbədin tikintisinə vəsait kansler, Gervasi, daha sonralar isə onun nəvəsi və Vışehradın sədr müavini Martinin maliyyə köməkliyi ilə həyata keçirilmişdi. İnşa edilmiş müqəddəs Məryəm kilsəsi roman üslublu və üç nefli bazilika görkəmini əldə etmişdi. Həmin bazilikanın cənub divarlarının qalıqları günümüzədək mühafizə olunmuşdu. 1182-ci ildə hospitalyer ordeninə kilsənin hüquqları papa tərəfindən rəsmən təhvil verilmişdi.
1314-cü ildə Yerusəlim Müqəddəs İoann Ordeni kilsənin uzunillik qotik üslublu yenidənqurma işlərinə başlayır; burada çox güman ki, məşhur memar də sonradan öz töhfəsini vermişdi. Roman bazilika demək olar ki, tamamilə sökülür və bundan sonra qotik nefin tikintisinə başlanılır, lakin təəssüflər olsun ki, onu başa çatdırmaq mümkün olmur. Kilsə prisviterisinə riznitsa birləşdirilmişdi, zirzəmidə isə günümüzə qədər qorunub saxlanılmış kripta təşkil olunmuşdu. Kilsənin divarları qotik freskalarla bəzədilmişdi. Şimal tərəfdən olan presviterinin əsas sütun arkadaları yan nefə köçürülmüş, qərb tərəfdən isə zəng qüllələrinin tikintisinə başlanılmışdı. Elə həmin ərazidə qotik kafedralın tikintisi nəzərdə tutulurdu, lakin qəflətən Yan Qus tərəfdarları tərəfindən keçirilən Qusçular hərəkatı buna mane olur. Kilsənin həyətində qəbiristanlıq qurulmuşdu. Bizə qədər gəlib çatmış olan kilsə, faktiki olaraq XVI əsrin 2-ci yarısında bir neçə yenidənqurma zamanı İntibah üslubunda genişləndirilən binadır və tikintisi bir zamanlar planlaşdırılan prisviterinin bir hissəsidir. Bu yenidənqurmanın aparılması zamanı indiki xor fligelinin yerləşdiyi qərb meydançası yaradılmışdı.
Müqəddəs Məryəm Ana kilsəsi XIV əsrin ikinci yarısında baş vermiş hadisələrlə və bir neçə məşhur şəxsiyyətlərlə bağlıdır. 1378-ci ildə burada vəfat etmiş imperator IV Karl Lüksemburqun meyiti bir neçə gün ziyarətçilərə nümayiş olunurdu. 20 mart 1393-cü ildə isə, burada kral və Yenşteynli Yanın görüşü zamanı Baş vikari Nepomutslu Yan yaxalanaraq, həbsxanaya salınmışdı və bir müddət sonra, o şəhidliyi qəbul edərək Praqa körpüsündən Vltava çayına atılmışdı.
XVII əsrdə kilsə o zaman dəbdə olan barokko üslubunda sonuncu dəfə yenidənqurma işlərinə məruz qalır və bunun nəticəsində o özünün hazırkı görkəmini əldə etmiş olur. Rekonstruksiya işləri əsasən italiyalı memar Karlo Luraqo və daşçı Covanni Battista Spinetti tərəfindən aparılırdı. Həmin vaxt presviterinin yanında tövlə əlavə olunmuşdu.
2004-cü ildə kilsənin əvvəlki prixod statusu "monastırla" əvəz olunmuşdu.
İnteryer
Kilsənin kafedrası barokko üslubunda hazırlanıb, kafedranın qapısında isə "Yerusəlimli Müqəddəs İoann Ordeni Qüdsü fəth edir" mövzusunda relyef yerləşdirilib. Kilsənin heykəltaraşlıq və dekorasiya müəllifi çox güman ki, Yan Petr Vendadır. Cənub nefləri arasındakı arkada sırasında heykəltaraş Emanuel Maks tərəfindən 1850-ci ildə hazırlanmış Malta ordeninin böyük prioru, qraf Rudolf Kolloredo-Valdzenin mərmər heykəli durur.
Kilsənin əsas altarını Karel Şkreta tərəfindən 1651-ci ildə barokko üslubunda hazırlanmış "Lepanto yanında döyüşə gedən Malta ordeninin cəngavərlərinə xeyir-dua verən Madonna" rəsm əsəri bəzəyir. Əsər 7 oktyabr 1571-ci ildə Müqəddəs liqa və Osmanlı imperiyasının donanmaları arasında baş vermiş dəniz döyüşü haqqda bəhs edir. Bundan başqa, rəsm əsərində ordenin böyük magistri Jan Parizo de la Valett də əks etdirilib. Rəsm əsəri ağır və massiv çərçivənin daxilinə yerləşdirilib; çərçivənin qarmaq hissəsində "Günəş şüaları altında əyləşən Madonna" adlı lepka yerləşdirilib. Divardan sallanan iki mələk heykəli altarın hər iki tərəfini qoruyurlar.
Cənub künc nefində üç kiçik altar yerləşir ki, onlardan biri də "Müqəddəs Varvaranın başının kəsilməsi" əsəri bəzəyir, ikinci altar Bakirə Məryəm və , üçüncü altar isə Köməkçi Məryəmə həsr edilib. Sonuncu altar həmçinin Çenstoxovalı Tanrı Anasının ikona surəti ilə bəzədilib. Cənub divarındakı xorların aşağısında müqəddəs Xaç altarı yerləşir.
Şimal künc nefdə müqəddəs Nepomutslu Yanın kapellası yerləşir və o həm müqəddəs Yanın, həm də Çexiyanın digər müqəddəs himayədarlarının təsviri ilə bəzədilib. Yaxınlıqda Vəftizçi İoannın kapellası yerləşir. Vəftizçi İoann kapellasının yuxarı hissəsi "İsa Peyğəmbərin Xaç Suyuna Salma" təsviri ilə bəzədilmişdir (rəsm əsərinin müəllifi Antonin Stivensdir). Onun yaxınlığında isə kədərli müqəddəs Məryəm kapellası yerləşir. Xor kapellasının altındakı altarda Məryəmin taxta heykəli yerləşir, barokko tərzində hazırlanmış heykəl çox güman ki, surətdir. Kədərli Müqəddəs Məryəm altarı XVIII əsrin birinci yarısında hazırlanmış "Müqəddəs Fransiskin stiqmatizasiyası" adlı rəsm əsəri ilə bəzədilib.
Dəfnlər
Monastır arealında 24 qəbir qorunub saxlanılmışdır; onlardan ən köhnəsi 1404-cü ilə aid edilir və malta ordeninin komandoru Pyotra məxsusdur. Müqəddəs Məryəm kilsəsinin arealında dəfn edilənlərin arasında malta ordeninin bir neçə böyük prioru və digər üzvləri vardır, məsələn: böyük prior və qraf Ferdinand fon Althan, qraf Vatslav Çeyka Olbramovitz (XVIII əsr), knyaz Qundaker Poppo fon Ditrixşteyn (1672–1737) və digərləri.
Ədəbiyyat
- Pavel Vlček. Umělecké památky Prahy. Malá Strana (çex). Academia, Praha. 1999.
- Pavel Vlček, Petr Sommer, Dušan Foltýn. Encyklopedie českých klášterů (çex). Libri, Praha. 1997.
- Emanuel Poche. Praha středověká: čtvero knih o Praze: architektura, sochařství, malířství, umělecké řemeslo (çex). Panorama, Praha. 1983.
İstinadlar
- "Arxivlənmiş surət". 2016-03-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-03-28.
- Kostel Panny Marie pod řetězem
- "Publisher and editor Monumnet.npu.cz (2011-02-13)". 2016-03-11 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-03-28.
- Řád maltézských rytířů v českých zemích
- Kostel Panny Marie pod řetězem konce mosta
Xarici keçidlər
- Kostel Panny Marie 2016-03-15 at the Wayback Machine na stránkách řádu maltézských rytířů
- "Kostel Panny Marie pod řetězem". Официальный туристический портал столичного города Прага (çex). Pražská informační služba. İstifadə tarixi: 2014-12-14.
- Buben, Milan. "Řád maltézských rytířů v českých zemích" (çex). Řád maltézských rytířů. České velkopřevorství. 2016-03-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-14.
- Skřivánek, František. "Kostel Panny Marie pod řetězem konce mosta" (çex). Řád maltézských rytířů. České velkopřevorství. 2016-03-17 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-12-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Zencir altindaki Meryem Ana kilsesi cex Kostel Panny Marie pod retezem alm Kirche der Jungfrau Maria unter der Kette am Ende der Brucke Praqa seherinin rayonunda ve Lazenska kucesinde yerlesen katolik monastir kilsesi Kilsenin fasadi portal ile birlikde gecikmis Intibah uslubunda frontonu ise erken barokko memarliq uslubunda hazirlanib Kilse Malta ordeninin cengaverlerine mexsus Boyuk Cex prioratliginin monastir kompleksinin terkibine daxildir Malta ordenine mexsus qonsu binalarla birlikde kilse Cex Respublikasinin medeniyyet abidesi kimi qorunurZencir altindaki Meryem Ana kilsesiKostel Panny Marie pod retezem50 05 12 sm e 14 24 24 s u Olke CexiyaSeher PraqaYerlesirAidiyyati Katolisizm Hospitalyerler ordeni Memar Karlo Luraqo Covanni Battista SpinettiTikilme tarixi 1158 1182Uslubu Qotika Intibah memarligi BarokkoVeziyyeti fealiyyet gosterirIstinad nom 1 493Zencir altindaki Meryem Ana kilsesi Vikianbarda elaqeli mediafayllarAdinin menseyiZencir altindaki Meryem Ana kilsesinin adinin menseyi barede vahid fikir movcud deyil Versiyalardan birine gore kilsede boynu zencirle bezedilmis Meryem Ananin heykeli yerlesirdi Diger versiya kilsenin yaninda kecmis hazirki Karl korpusunun selefi olmasi ile baglidir Ucuncu daha inandirici izah ise beledir ki mebed Praqaya gelen ticaret gemilerinin lovber saldigi sahili ile uzbeuz yerlesir Bu melumat hem de yaxinda Retezova Rjetezova zencir menasini verir kucesinin yerlesmesi ile tesdiqlenir Kilsenin tarixiKilsenin esas altarini Karel Skreta terefinden 1651 ci ilde hazirlanmis Lepanto yaninda doyuse geden Malta ordeninin cengaverlerine xeyir dua veren Madonna resm eseri bezeyir Hospitalyer ordeninin cengaverleri Cex knyazi himayesi altinda 1156 1159 cu illerde Praqa seherinde meskunlasmisdilar Ordenin ilk Mala Stranadaki yepiskop sarayindan cenubda Vltava cayi uzerinden salinmis Yuditin korpusunun yaxinliginda yaradilmisdi Hemin erazide hospitalyer monastirinin esasi 1158 ci ilde qoyulmusdu Haradasa 1169 ve 1182 ci iller arasinda burada Bakire Meryeme hesr olunmus kilse tikilmisdi Mebedin tikintisine vesait kansler Gervasi daha sonralar ise onun nevesi ve Visehradin sedr muavini Martinin maliyye komekliyi ile heyata kecirilmisdi Insa edilmis muqeddes Meryem kilsesi roman uslublu ve uc nefli bazilika gorkemini elde etmisdi Hemin bazilikanin cenub divarlarinin qaliqlari gunumuzedek muhafize olunmusdu 1182 ci ilde hospitalyer ordenine kilsenin huquqlari papa terefinden resmen tehvil verilmisdi 1314 cu ilde Yeruselim Muqeddes Ioann Ordeni kilsenin uzunillik qotik uslublu yenidenqurma islerine baslayir burada cox guman ki meshur memar de sonradan oz tohfesini vermisdi Roman bazilika demek olar ki tamamile sokulur ve bundan sonra qotik nefin tikintisine baslanilir lakin teessufler olsun ki onu basa catdirmaq mumkun olmur Kilse prisviterisine riznitsa birlesdirilmisdi zirzemide ise gunumuze qeder qorunub saxlanilmis kripta teskil olunmusdu Kilsenin divarlari qotik freskalarla bezedilmisdi Simal terefden olan presviterinin esas sutun arkadalari yan nefe kocurulmus qerb terefden ise zeng qullelerinin tikintisine baslanilmisdi Ele hemin erazide qotik kafedralin tikintisi nezerde tutulurdu lakin qefleten Yan Qus terefdarlari terefinden kecirilen Quscular herekati buna mane olur Kilsenin heyetinde qebiristanliq qurulmusdu Bize qeder gelib catmis olan kilse faktiki olaraq XVI esrin 2 ci yarisinda bir nece yenidenqurma zamani Intibah uslubunda genislendirilen binadir ve tikintisi bir zamanlar planlasdirilan prisviterinin bir hissesidir Bu yenidenqurmanin aparilmasi zamani indiki xor fligelinin yerlesdiyi qerb meydancasi yaradilmisdi Muqeddes Meryem Ana kilsesi XIV esrin ikinci yarisinda bas vermis hadiselerle ve bir nece meshur sexsiyyetlerle baglidir 1378 ci ilde burada vefat etmis imperator IV Karl Luksemburqun meyiti bir nece gun ziyaretcilere numayis olunurdu 20 mart 1393 cu ilde ise burada kral ve Yensteynli Yanin gorusu zamani Bas vikari Nepomutslu Yan yaxalanaraq hebsxanaya salinmisdi ve bir muddet sonra o sehidliyi qebul ederek Praqa korpusunden Vltava cayina atilmisdi XVII esrde kilse o zaman debde olan barokko uslubunda sonuncu defe yenidenqurma islerine meruz qalir ve bunun neticesinde o ozunun hazirki gorkemini elde etmis olur Rekonstruksiya isleri esasen italiyali memar Karlo Luraqo ve dasci Covanni Battista Spinetti terefinden aparilirdi Hemin vaxt presviterinin yaninda tovle elave olunmusdu 2004 cu ilde kilsenin evvelki prixod statusu monastirla evez olunmusdu InteryerLazenska kucesinden monastir kompleksine giris Kilsenin kafedrasi barokko uslubunda hazirlanib kafedranin qapisinda ise Yeruselimli Muqeddes Ioann Ordeni Qudsu feth edir movzusunda relyef yerlesdirilib Kilsenin heykeltarasliq ve dekorasiya muellifi cox guman ki Yan Petr Vendadir Cenub nefleri arasindaki arkada sirasinda heykeltaras Emanuel Maks terefinden 1850 ci ilde hazirlanmis Malta ordeninin boyuk prioru qraf Rudolf Kolloredo Valdzenin mermer heykeli durur Kilsenin esas altarini Karel Skreta terefinden 1651 ci ilde barokko uslubunda hazirlanmis Lepanto yaninda doyuse geden Malta ordeninin cengaverlerine xeyir dua veren Madonna resm eseri bezeyir Eser 7 oktyabr 1571 ci ilde Muqeddes liqa ve Osmanli imperiyasinin donanmalari arasinda bas vermis deniz doyusu haqqda behs edir Bundan basqa resm eserinde ordenin boyuk magistri Jan Parizo de la Valett de eks etdirilib Resm eseri agir ve massiv cercivenin daxiline yerlesdirilib cercivenin qarmaq hissesinde Gunes sualari altinda eylesen Madonna adli lepka yerlesdirilib Divardan sallanan iki melek heykeli altarin her iki terefini qoruyurlar Cenub kunc nefinde uc kicik altar yerlesir ki onlardan biri de Muqeddes Varvaranin basinin kesilmesi eseri bezeyir ikinci altar Bakire Meryem ve ucuncu altar ise Komekci Meryeme hesr edilib Sonuncu altar hemcinin Censtoxovali Tanri Anasinin ikona sureti ile bezedilib Cenub divarindaki xorlarin asagisinda muqeddes Xac altari yerlesir Simal kunc nefde muqeddes Nepomutslu Yanin kapellasi yerlesir ve o hem muqeddes Yanin hem de Cexiyanin diger muqeddes himayedarlarinin tesviri ile bezedilib Yaxinliqda Veftizci Ioannin kapellasi yerlesir Veftizci Ioann kapellasinin yuxari hissesi Isa Peygemberin Xac Suyuna Salma tesviri ile bezedilmisdir resm eserinin muellifi Antonin Stivensdir Onun yaxinliginda ise kederli muqeddes Meryem kapellasi yerlesir Xor kapellasinin altindaki altarda Meryemin taxta heykeli yerlesir barokko terzinde hazirlanmis heykel cox guman ki suretdir Kederli Muqeddes Meryem altari XVIII esrin birinci yarisinda hazirlanmis Muqeddes Fransiskin stiqmatizasiyasi adli resm eseri ile bezedilib DefnlerMonastir arealinda 24 qebir qorunub saxlanilmisdir onlardan en kohnesi 1404 cu ile aid edilir ve malta ordeninin komandoru Pyotra mexsusdur Muqeddes Meryem kilsesinin arealinda defn edilenlerin arasinda malta ordeninin bir nece boyuk prioru ve diger uzvleri vardir meselen boyuk prior ve qraf Ferdinand fon Althan qraf Vatslav Ceyka Olbramovitz XVIII esr knyaz Qundaker Poppo fon Ditrixsteyn 1672 1737 ve digerleri EdebiyyatPavel Vlcek Umelecke pamatky Prahy Mala Strana cex Academia Praha 1999 Pavel Vlcek Petr Sommer Dusan Foltyn Encyklopedie ceskych klasteru cex Libri Praha 1997 Emanuel Poche Praha stredoveka ctvero knih o Praze architektura socharstvi malirstvi umelecke remeslo cex Panorama Praha 1983 Istinadlar Arxivlenmis suret 2016 03 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 03 28 Kostel Panny Marie pod retezem Publisher and editor Monumnet npu cz 2011 02 13 2016 03 11 tarixinde Istifade tarixi 2015 03 28 Rad maltezskych rytiru v ceskych zemich Kostel Panny Marie pod retezem konce mostaXarici kecidlerVikianbarda Zencir altindaki Meryem Ana kilsesi ile elaqeli mediafayllar var Kostel Panny Marie 2016 03 15 at the Wayback Machine na strankach radu maltezskych rytiru Kostel Panny Marie pod retezem Oficialnyj turisticheskij portal stolichnogo goroda Praga cex Prazska informacni sluzba Istifade tarixi 2014 12 14 Buben Milan Rad maltezskych rytiru v ceskych zemich cex Rad maltezskych rytiru Ceske velkoprevorstvi 2016 03 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 14 Skrivanek Frantisek Kostel Panny Marie pod retezem konce mosta cex Rad maltezskych rytiru Ceske velkoprevorstvi 2016 03 17 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 12 14