Qotik və ya Qotika — özünə xas xüsusiyyəti olan bir sənət anlayışı və yazı şəkli. Qotik yazılar ilk təzyiq sınaqlarında sınanmış, əksəriyyətlə Almanlar tərəfindən istifadə edilən bir yazı stilinin. Qotik sənəti XII əsrin ikinci yarısında Romanesk sənətinin dəyişməsiylə, Latın sənətinə bir reaksiya olaraq ortaya çıxmışdır. Orta Çağı bağlayan, İntibahı başladan axındır. Qotik tərzi, yalnız memarlıqda təsirli olmayıb; heykelcilik, şəkil, yazi, bəzək və hətta gündəlik əşyada da təsirli olmuşdur.
Qotik memarlığı
Arxitekturada Qotik tərzinin ilk çıxış yeri Fransa deyənlər varsa da Avropanın çox yerində eyni zamanda rast gəlinmiş və bütün Xristian qərb dünyasına yayılmışdır. Hər ölkə Qotik sənətində zövqünə uyğun dəyişikliklər etmişdir. Avropanın sənət mərkəzi qəbul edilən İtaliyada isə çox təsiri görülməmişdir. İngiltərədə sütunları çoxaldan və qübbənin altında onları yelpik kimi açan bir şaquli üsluba bağlıdır.İspaniyada Qotik sənətinin Ərəb təsvirləri birləşməsindən meydana gələn müdeccer (mudejar) üslubu doğulmuşdur. Qotik arxitektura sənəti Avropanın şimalında XVI əsrin başlanğıcına qədər davam etdi.
Qotik arxitekturasının əsas əsəri Katedrali. XIII əsrdə cəmiyyət sanki bütün həyəcanını və zənginliyini katedral etməyə və bəzəməyə harcamıştır. Beləcə iqtisadiyyat də inkişaf etmişdir. Qotik arxitekturanın ən əhəmiyyətli nümunələri: Parisdə olan Notre Dama Katedrali, Chartres Katedrali, Reims Katedrali və Strasburq Katedrali; Ingilteredə Salisbury Katedrali və Italyada Milano Katedrali.
Qotik arxitektura tərzi Qərb Avropada digər xüsusilə dini binalarda istifadə edilmişdir. Məsələn, Fransada Saint Denis monastır Basilikasi; Portuqaliyada Batalhar monastır, Fransa Avignonda "Papalar Sarayi".
Qotik sənətinin memarları, ağırlığın itələmə qüvvəsini və istiqamətini müəyyən edərək, təzyiqi kəməri və fil ayaqlarına aktardılar. Beləcə quruluşun hamısı tarazlığa faydalı olan elemanlara bağlandı. Ayaqların ağırlığı divarların üzərindən öz üstlərinə almasıyla divarlara Vitraj bəzəmələr edildi. Cəbhələrdə olan çox sayda şüşə və Vitraj qotik strukturların xarakteristika xüsusiyyətlərindən biri oldu. Ağırlığa tamamilə hakim olan Qotik arxitekturasında strukturlar, sanki yüksələrək uçurmuş kimi bir hiss verir.
Qotik arxitektura tərzinin əhəmiyyətli xüsusiyyəti sivriliktir. Roma arxitekturasındakı məşhur qübbələr yerinə, dilimli qübbələr, yumru kəmərlər yerinə, iti və bir-birini kəsən kəmərlər istifadə edilmişdir. Dini strukturlarda axtarılan digər bir xüsus isə böyüklük və ucalıq hissinin uyandırılmasıdır. Pəncərələrin bol olması, pəncərə şüşələrinin rəngli olması, çatılardaki okumsu qüllələr diqqəti çəkən digər xüsusiyyətlərdir.
Qotik Heykəl sənəti
Qotik heykəllər əksəriyyətlə katedral və kilsə kimi dini strukturlarda girişlərdə və divarlarda özlərinə yer tapmışlar. Sənətçilər heykəllər vasitəsilə xristianlığın ilk dövrlərində olduğu kimi inanclı insanlara vizual bir element təqdim etmək məqsədiylə edilmişdir. Tək, hələ ilkçağdaki təlimlərdən təsirlənən heykəlcik üçün əhəmiyyətli olan, fiqurdakı adamın hiss etdiklərini baxan adama verməkdir.Ədalətli bənzərlik, perspektiv hər hansı bir əhəmiyyət daşımaz. Heykəlçilikdəki təsiri Avropada XII əsrə qədər yayılmışdır.
Qotik Şəkil Sənəti
XIII əsrin başlanğıcıyla Qotik tərzi vizual sənətlərdə tətbiq olunmağa başlayır. Qotik şəkil tərzinin ilk və orta mərhələsində şəxslərin və ya perspektiv təbii göstərilməsi yerinə şəkildə tənzimləmənin və nisbətlərin əhəmiyyəti və dini mənasını görə rəng istifadəsi ön plana keçər. Qotik şəkil tərzinin xüsusiyyətlərindən biri şəkillərdə dini konullar gösterilmesiydir. Bunun xaricində şəkillərdə zadəgan həyat, ovçuluq və bayramlar gibi dünyevi konular da kullanılmıştır.
Alpların şimalında Qotik tərzi Vitraj və fresk'in önünə keçər. O zamanlarda arxitekturasında böyük divar quruluşu əhəmiyyət qazanmasıyla İtaliya xüsusi bir rol alır. Freskin Qotik tərzi Giotto di Bondone ilə təqdim etdiyi və daha əvvəl heç istifadə edilməyən doğalcılık ilə ən yüksək nöqtəsinə çatır. Doğalcılık freskin verdiyi dərinlik və hər fiqur verdiyi özünə xüsusi üz ifadələrindən aydın olar.
XIII əsrin ortasında Fransa da Vitraj sənətinin yanında miniatür də əhəmiyyət qazanar. Miniatür gedərək yalnız ayinle əlaqədar əsərlərdə deyil digər dünyəvi mövzularla əlaqədar kitablarda da istifadə başlayır. Bu inkişafın zirvəsini Limburg qardaşları və əsərləri Tres riches Heures (1413-1416) yaradır.
Qotik Miniatür Sənəti
Fransada və İngiltərədə Qotik tərzi 1160/70-ci illərdə miniatür tətbiq olunmağa başladı; Almaniyada isə 1300-ci ilə qədər miniatür romanesk şəkillər istifadə edildi. Fransa Qotik dövrünün öndər ölkəsi və miniatürün bədii inkişafını təyin. XV əsrin ikinci yarısında matbaacılığın yayılmasıyla Qotik dövründən Rönesansa keçid dövründə miniatür əhəmiyyətini itirməyə başladı.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qotik ve ya Qotika ozune xas xususiyyeti olan bir senet anlayisi ve yazi sekli Qotik yazilar ilk tezyiq sinaqlarinda sinanmis ekseriyyetle Almanlar terefinden istifade edilen bir yazi stilinin Qotik seneti XII esrin ikinci yarisinda Romanesk senetinin deyismesiyle Latin senetine bir reaksiya olaraq ortaya cixmisdir Orta Cagi baglayan Intibahi basladan axindir Qotik terzi yalniz memarliqda tesirli olmayib heykelcilik sekil yazi bezek ve hetta gundelik esyada da tesirli olmusdur Qotik elifbasiQotik memarligiParisde Notre Dama Katedrali Arxitekturada Qotik terzinin ilk cixis yeri Fransa deyenler varsa da Avropanin cox yerinde eyni zamanda rast gelinmis ve butun Xristian qerb dunyasina yayilmisdir Her olke Qotik senetinde zovqune uygun deyisiklikler etmisdir Avropanin senet merkezi qebul edilen Italiyada ise cox tesiri gorulmemisdir Ingilterede sutunlari coxaldan ve qubbenin altinda onlari yelpik kimi acan bir saquli usluba baglidir Ispaniyada Qotik senetinin Ereb tesvirleri birlesmesinden meydana gelen mudeccer mudejar uslubu dogulmusdur Qotik arxitektura seneti Avropanin simalinda XVI esrin baslangicina qeder davam etdi Qotik arxitekturasinin esas eseri Katedrali XIII esrde cemiyyet sanki butun heyecanini ve zenginliyini katedral etmeye ve bezemeye harcamistir Belece iqtisadiyyat de inkisaf etmisdir Qotik arxitekturanin en ehemiyyetli numuneleri Parisde olan Notre Dama Katedrali Chartres Katedrali Reims Katedrali ve Strasburq Katedrali Ingilterede Salisbury Katedrali ve Italyada Milano Katedrali Qotik arxitektura terzi Qerb Avropada diger xususile dini binalarda istifade edilmisdir Meselen Fransada Saint Denis monastir Basilikasi Portuqaliyada Batalhar monastir Fransa Avignonda Papalar Sarayi Qotik senetinin memarlari agirligin iteleme quvvesini ve istiqametini mueyyen ederek tezyiqi kemeri ve fil ayaqlarina aktardilar Belece qurulusun hamisi tarazliga faydali olan elemanlara baglandi Ayaqlarin agirligi divarlarin uzerinden oz ustlerine almasiyla divarlara Vitraj bezemeler edildi Cebhelerde olan cox sayda suse ve Vitraj qotik strukturlarin xarakteristika xususiyyetlerinden biri oldu Agirliga tamamile hakim olan Qotik arxitekturasinda strukturlar sanki yukselerek ucurmus kimi bir hiss verir Qotik arxitektura terzinin ehemiyyetli xususiyyeti sivriliktir Roma arxitekturasindaki meshur qubbeler yerine dilimli qubbeler yumru kemerler yerine iti ve bir birini kesen kemerler istifade edilmisdir Dini strukturlarda axtarilan diger bir xusus ise boyukluk ve ucaliq hissinin uyandirilmasidir Pencerelerin bol olmasi pencere suselerinin rengli olmasi catilardaki okumsu qulleler diqqeti ceken diger xususiyyetlerdir Qotik Heykel senetiQotik heykeller ekseriyyetle katedral ve kilse kimi dini strukturlarda girislerde ve divarlarda ozlerine yer tapmislar Senetciler heykeller vasitesile xristianligin ilk dovrlerinde oldugu kimi inancli insanlara vizual bir element teqdim etmek meqsediyle edilmisdir Tek hele ilkcagdaki telimlerden tesirlenen heykelcik ucun ehemiyyetli olan fiqurdaki adamin hiss etdiklerini baxan adama vermekdir Edaletli benzerlik perspektiv her hansi bir ehemiyyet dasimaz Heykelcilikdeki tesiri Avropada XII esre qeder yayilmisdir Qotik Sekil SenetiXIII esrin baslangiciyla Qotik terzi vizual senetlerde tetbiq olunmaga baslayir Qotik sekil terzinin ilk ve orta merhelesinde sexslerin ve ya perspektiv tebii gosterilmesi yerine sekilde tenzimlemenin ve nisbetlerin ehemiyyeti ve dini menasini gore reng istifadesi on plana kecer Qotik sekil terzinin xususiyyetlerinden biri sekillerde dini konullar gosterilmesiydir Bunun xaricinde sekillerde zadegan heyat ovculuq ve bayramlar gibi dunyevi konular da kullanilmistir 1285 1344 Alplarin simalinda Qotik terzi Vitraj ve fresk in onune kecer O zamanlarda arxitekturasinda boyuk divar qurulusu ehemiyyet qazanmasiyla Italiya xususi bir rol alir Freskin Qotik terzi Giotto di Bondone ile teqdim etdiyi ve daha evvel hec istifade edilmeyen dogalcilik ile en yuksek noqtesine catir Dogalcilik freskin verdiyi derinlik ve her fiqur verdiyi ozune xususi uz ifadelerinden aydin olar XIII esrin ortasinda Fransa da Vitraj senetinin yaninda miniatur de ehemiyyet qazanar Miniatur gederek yalniz ayinle elaqedar eserlerde deyil diger dunyevi movzularla elaqedar kitablarda da istifade baslayir Bu inkisafin zirvesini Limburg qardaslari ve eserleri Tres riches Heures 1413 1416 yaradir Qotik Miniatur SenetiFransada ve Ingilterede Qotik terzi 1160 70 ci illerde miniatur tetbiq olunmaga basladi Almaniyada ise 1300 ci ile qeder miniatur romanesk sekiller istifade edildi Fransa Qotik dovrunun onder olkesi ve miniaturun bedii inkisafini teyin XV esrin ikinci yarisinda matbaaciligin yayilmasiyla Qotik dovrunden Ronesansa kecid dovrunde miniatur ehemiyyetini itirmeye basladi Hemcinin baxQotlar Qotika memarliq Qot