Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yukon (ing. Yukon River) Kanadada və ABŞ-də şimal-qərbdə yerləşən çay, Berinq dənizinə, Sakit okeana tökülür. Çayın uzunluğu 3100 km, hövzəsinin sahəsi təxminən 832 min km² bərabərdi.
| Yukon | |
|---|---|
| ing. Yukon River | |
 | |
| Ölkələr | |
| Mənbəyi | Marş gölü |
| • Yüksəkliyi | 645 m |
| Mənsəbi | Berinq dənizi |
| • Yüksəkliyi | 0 m |
| Uzunluğu | 3100 km |
| Su sərfi | 6428 m³/san |
| Su hövzəsi | Berinq dənizi |
| Hövzəsinin sahəsi | 832000 km² |
| Qolları | , , , |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya və hidroqrafiya
Çay Kanadanın Yukon rayonunda, Marş gölündən başlıyır. Sonra isə Alyaska ilə sərhədə, şimal-qərb tərəfə axır və Alyaska ştatını iki bərabər hissəyə bölür. Mauntin-Villeci keçendən sonra qollara bölünərək delta yaradır. Çayın təxminən yarısı düzənlik xarakteri daşıyır.
Yukonun dərəsi 30 km qədərdi, çay sularının gur vaxtında 15–20 m qədər qalxır. Maydan sentyabra qədər gəmiçiliyə yararlıdır.
Tarix
XVIII əsrin sonunda məşhur kanadalı tədqiqatçı və xəz satıcısı hindulardan eşitdi ki, qərbdə kimi böyük çay axır və orda ticarət postu yerləşir. 1792-ci ildə Makkenzi naməlum çaya şəhərindən çatmağa cəhd göstərdi. 550 mil keçdikdən sonra o, qışı keçırtmək üçün Smoki çayı ətrafında fasilə etdi. Həmin ilin yaz fəslində o, səfərini davam etdirdi və 1200 mil keçərək, 2 iyulda Sakit okean sahilinə çatdı. Onun çayı tapmamasının səbəbi, onun Yukondan xeyli cənubda olması idi.
XIX əsrin başlarında nə şərq tərfdən ruslar, nədə qərb tərəfdən britaniyalılar Yukonun orta axıntısının tədqiqatı üçün cəhdlər etmirdilər. Yalnız 1830 ildə Adolf Etolinin başlığı altında rus səyahət briqadası Nort-Sound-u tədqiq etdilər. Növbəti ildə Rus Amerikasının başçısı Vranqel leytenant Tebenkova əmr verdi ki, Sent-Maykl adasında yaşayış məskəni salınsın və bundan sonra, çayın deltasında, məhsəbində və qollarında arayışlar aparıldı.
Çayın aşağı axarını rus dəniz zabiti tədqiq etmişdir.
1843 ildə yuxarı axarına şotland Robert Kempbell çatdı. Kempbell hərəkət edirdi, daha sonra o, sonradan Pelli adlandıracağı çaya keçdi. Bu çayı keçdikdən sonra o çatdı. Robert elə burda durmağı məsləhət bilərək, Makkenzi dayaq məntəqəsinə qayıtdı.
Yukon çayı XX-ci əsrin Klondayk qızıl hərisliyi illərdə məşhur olmuşdur.
Adının etimologiyası
«Yukon» sözü Quiçin (Gwich’in) tayfasının dillindən «Böyük çay» kimi tərcümə olunur. Çayın aşağı axıntısı eskimos dillində «Kvikpak» (Böyük çay) adlanırdı. Kvikpak və Yukon çayları bir çay kimi yalnız 1863 ildə sayılmağa başladı. Çayın bütöv hissəsi isə, Alyaskanın ABŞ-yə satılmasından sonra, müəyyən edildi.
Təbiəti
Hövzəsinin böyük hissəsi . Bitkiləri bu ağaclardan ibarətdi: ağcaqovaq, tozağacı, qovaq, şam və küknar, tipik fauna təmsilçiləri: , qunduz, adi gəlincik, tülkü, adi vaşaq, canavar və s.
1991 ildə Laberj gölündən qədər olan 46 km sahəyə sahib olan yer Kanadanın qorunmalı olan çaylar siyahısına salınıb.
Körpülər
Çayın sahəsinin böyük olmasına baxmayaraq, onun üstündən yalnız 4 körpü tikilib
- Lyuis körpüsü, (Alaska Highway)
- Robert Kempbell adına körpü, Vaythors
- Yukon River Birdge,
- Y.L.Paton körpüsü, Ferbenks
İstinadlar
- "Topomapper - Topographic maps world-wide". 2013-01-29 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-14.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yukon ing Yukon River Kanadada ve ABS de simal qerbde yerlesen cay Berinq denizine Sakit okeana tokulur Cayin uzunlugu 3100 km hovzesinin sahesi texminen 832 min km beraberdi Yukoning Yukon RiverOlkeler Kanada ABSMenbeyi Mars golu Yuksekliyi 645 mMensebi Berinq denizi Yuksekliyi 0 mUzunlugu 3100 kmSu serfi 6428 m sanSu hovzesi Berinq deniziHovzesinin sahesi 832000 km Qollari Vikianbarda elaqeli mediafayllarCayin yerlesdiyi eraziCografiya ve hidroqrafiyaHovzesinin xeritesi Cay Kanadanin Yukon rayonunda Mars golunden basliyir Sonra ise Alyaska ile serhede simal qerb terefe axir ve Alyaska statini iki beraber hisseye bolur Mauntin Villeci kecenden sonra qollara bolunerek delta yaradir Cayin texminen yarisi duzenlik xarakteri dasiyir Yukonun deresi 30 km qederdi cay sularinin gur vaxtinda 15 20 m qeder qalxir Maydan sentyabra qeder gemiciliye yararlidir TarixXVIII esrin sonunda meshur kanadali tedqiqatci ve xez saticisi hindulardan esitdi ki qerbde kimi boyuk cay axir ve orda ticaret postu yerlesir 1792 ci ilde Makkenzi namelum caya seherinden catmaga cehd gosterdi 550 mil kecdikden sonra o qisi kecirtmek ucun Smoki cayi etrafinda fasile etdi Hemin ilin yaz feslinde o seferini davam etdirdi ve 1200 mil kecerek 2 iyulda Sakit okean sahiline catdi Onun cayi tapmamasinin sebebi onun Yukondan xeyli cenubda olmasi idi XIX esrin baslarinda ne serq terfden ruslar nede qerb terefden britaniyalilar Yukonun orta axintisinin tedqiqati ucun cehdler etmirdiler Yalniz 1830 ilde Adolf Etolinin basligi altinda rus seyahet briqadasi Nort Sound u tedqiq etdiler Novbeti ilde Rus Amerikasinin bascisi Vranqel leytenant Tebenkova emr verdi ki Sent Maykl adasinda yasayis meskeni salinsin ve bundan sonra cayin deltasinda mehsebinde ve qollarinda arayislar aparildi Cayin asagi axarini rus deniz zabiti tedqiq etmisdir 1843 ilde yuxari axarina sotland Robert Kempbell catdi Kempbell hereket edirdi daha sonra o sonradan Pelli adlandiracagi caya kecdi Bu cayi kecdikden sonra o catdi Robert ele burda durmagi meslehet bilerek Makkenzi dayaq menteqesine qayitdi Yukon cayi XX ci esrin Klondayk qizil herisliyi illerde meshur olmusdur Adinin etimologiyasi Yukon sozu Quicin Gwich in tayfasinin dillinden Boyuk cay kimi tercume olunur Cayin asagi axintisi eskimos dillinde Kvikpak Boyuk cay adlanirdi Kvikpak ve Yukon caylari bir cay kimi yalniz 1863 ilde sayilmaga basladi Cayin butov hissesi ise Alyaskanin ABS ye satilmasindan sonra mueyyen edildi TebietiHovzesinin boyuk hissesi Bitkileri bu agaclardan ibaretdi agcaqovaq tozagaci qovaq sam ve kuknar tipik fauna temsilcileri qunduz adi gelincik tulku adi vasaq canavar ve s 1991 ilde Laberj golunden qeder olan 46 km saheye sahib olan yer Kanadanin qorunmali olan caylar siyahisina salinib KorpulerCayin sahesinin boyuk olmasina baxmayaraq onun ustunden yalniz 4 korpu tikilib Lyuis korpusu Alaska Highway Robert Kempbell adina korpu Vaythors Yukon River Birdge Y L Paton korpusu FerbenksIstinadlar Topomapper Topographic maps world wide 2013 01 29 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 01 14