Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yelena Dmitriyevna Axvlediani (gürc. ელენე დიმიტრის ასული ახვლედიანი, 5 aprel 1898, Telavi, Tiflis quberniyası – 30 dekabr 1975, Tbilisi) — Sovet gürcü rəssamı, qrafik rəssamı, teatr rəssamı.
| Yelena Axvlediani | |
|---|---|
| gürc. ელენე დიმიტრის ასული ახვლედიანი | |
 | |
| Doğum tarixi | 5 aprel 1898 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 30 dekabr 1975(77 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Vətəndaşlığı |  Rusiya imperiyası→ SSRİ |
| Fəaliyyəti | rəssam |
| Təhsili | |
| Mükafatları | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Yelena Axvlediani 1901-ci ildə Telavi (Kaxeti) şəhərində həkim ailəsində anadan olmuşdur. 1910-cu ildə valideynləri ilə birlikdə Tbilisiyə köçmüşdür. Orada o, Yelizavetinskaya küçəsində (indiki Çinamjqvrişvili) yaşamışdır.
Valideynləri onun musiqiçi olmasını arzulasa da, sonda Yelenanın istəyi ilə onun rəssam olmaq niyyəti ilə razılaşmaq məcburiyyətində qaldılar. Yelena Axvlediani hələ gimnaziyada ikən rəngarlıqla ciddi məşğul olmağa başlamışdı və 1919-cu ildə Tiflisdə rəsm sərgisində iştirak etmişdir. O, 1922-ci ildə Rəssamlıq Akademiyasına daxil olmuş və burada sinfində oxumuşdur. Birinci kursun sonunda Akademiyanın elmi işçisi olaraq İtaliya və Fransaya göndərilmişdir. Bir neçə il Parisdə məskunlaşmış, burada 1924-1927-ci illərdə Kolarossi Sərbəst Sənət Akademiyasında oxumuşdur.
Yaradıcılığı
Bütün bu müddət ərzində Gürcüstan mənzərələri Axvledianinin yaradıcılığının əsas mövzusu olaraq qalmışdır. O, bu müddət ərzində “Kaxeti. Qış", "Şənlik", "Köhnə Zəng Qülləsi", "Sabue", "Yolda İstirahət", "Qədim Tiflis" ("Köhnə Tiflis ") və Gürcüstanın çoxsaylı mənzərələrinə həsr olunmuş əsərlər yaratmışdır. Rəssamın işi fransız sənətşünasları tərəfindən müsbət qarşılanmışdır.
Yelena Axvledianinin yaradıcılığının üslub xüsusiyyətlərindən biri də obrazın bəzədilməsi - ornamentalizm idi. Rəssam gürcü mənzərələri ilə yanaşı, o vaxt olduğu ölkələri də yaradıcılıq mövzusuna daxil edirdi: "Parisin guşəsi", "Parisdəki işçilər məhəlləsi", "Venesiya".
1927-ci ildə Axvlediani Gürcüstana qayıtdı, Telavi, Tbilisi və Kutaisidə fərdi sərgilər keçirdi, Kote Marjanişvilidən Kutaisidəki Dram Teatrında işləmək təklifi aldı. Gürcüstanda, sonra xaricdə teatrlarda rəssam kimi çalışır. Yelena Axvlediani kompozisiya baxımından aydın və qüsursuz rəngli rəsmlər olan çoxsaylı tamaşalar üçün dekorasiya eskizləri yaratmışdır.
Axvlediani, bir sıra filmlər və 60-dan çox tamaşaya rəssam tərtibatı vermişdir. Tiflisdə Kote Marcanişvili adına Tbilisi Akademik Teatrında "Üç gombul" (1931), "Madam San-Jen" (1940), "Otelin Sahibi" (1952), "Heç nə haqqında çox danışmaq", (1963) və s. tamaşaların dekorasiyası onun əl işidir. Bundan əlavə T.Şevçenko adına Kiyev Opera və Balet Teatrında "Bal Maskarad", M.Kirov adına Leninqrad Opera və Balet Teatrında "Ana" (1957) əsərlərinin quruluşçu rəssamı olmuşdur.
Eyni zamanda, Axvlediani mənzərə rəssamlığı ilə məşğul olmağa davam edirdi. Onun əsas mövzusu kiçik Gürcüstan şəhərləri idi -"Şatili", "Telavi", "Köhnə Kutaisidə". Bu dövrün əsərləri soyuq qurğuşun tonları, nəcib rəng məhdudluğu ilə fərqlənir: milli dekorativ sənətə olan ehtiras, xüsusən də təqib və niellodan təsirlənmişdir. Mənzərələr möhtəşəm və poetik olurdu. Sakit şəhər küçələri mövzusundan Axvlediani dağ mənzərələrinin təsvirinə müraciət edir: "Miqrel dağlarında", "İmereti", "Passanauri ətrafı" əsərləri bu qəbildəndir. Getdikcə onun yaradıcılıq üslubu daha ifadəli olur və dolğunlaşır. Axvlediani üçün qış mənzərələri çox tipikdir.
Sənətçi doğma Gürcüstan obrazını çatdırır, eyni zamanda təkcə doğma təbiətinin fikirləri ilə məhdudlaşmır. 1940-cı illərdə "Vətən Müharibəsi günlərində Moskva" əsəri bu illərdə çəkilmişdir. O, Ukraynada, Tallində, Praqada, Bratislavada çoxsaylı mənzərələri təsvir etmişdir.
O, faşist işğalçılarından Qafqazın qəhrəmancasına müdafiəsi tarixinə dair əsərlər də yaratmşdır - “L.P.Beriya Kluxor aşırımında Qafqazın müdafiəsini təşkil edir” və s.
Axvlediani yaradıcılığının digər mövzusu böyük tikinti layihələridir ("Samqori", "Teziokam-stroy"). Rəssamın qrafik işləri, "Müharibə günlərində", "Köhnə və yeni Tiflis" kimi silsilə əsərlər yaratması ilə fərqlənir.
Bundan əlavə, Axvlediani bir illüstrator olaraq da çalışmışdır. Migel de Servantes, Viktor Hüqo, Henri Lonqfello, eləcə də gürcü klassiklərinin əsərlərinin nəşrlərini hazırlamışdır: Vaja Pşavela, İlya Çavçavadze, Eqnate Ninoşvili.
Yelena Axvlediani 30 dekabr 1975-ci ildəvəfat etmişdir. O, Tiflisdə, Didube panteonunda dəfn olunub.
Xatirəsi
Rəssamın əsərləri sərgilənir.
Tiflisdəki yaşadığı evində (Leo Kiaçeli küçəsi, 12), xatirə ev-muzeyi açılmışdır.
Yelena Axvledianinin adına Tiflisdə küçə və döngə vardır.
Mükafatları
- Gürcüstan SSR Xalq artisti (1960);
- (03/22/1936);
- Şota Rustavelli adına Gürcüstan SSR Dövlət Mükafatı.
İstinadlar
- https://archive.gov.ge/en/elene-akhvlediani-1.
- Delarge J. Hélène AKHVLEDIANI // Le Delarge (fr.). Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001.
- "Елена Ахвледиани: прекрасен Париж, но Тбилиси — это чудо". 2018-09-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-17.
- Э. Топуридзе, Дом-музей Е. Д. Ахвледиани, Изобразительное искусство, Москва, 1989.
- БСЭ, 2 изд., т. 3, с. 564
- "Елена Ахвледиани: дом-музей в Тбилиси". 2018-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-17.
Ədəbiyyat
- Шмерлинг Р., Пейзаж родины, «Творчество», 1961, № 6;
- Ерлашова С., Выставка произведений Елены Ахвледиани, «Искусство», 1967, № 6.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yelena Dmitriyevna Axvlediani gurc ელენე დიმიტრის ასული ახვლედიანი 5 aprel 1898 Telavi Tiflis quberniyasi 30 dekabr 1975 Tbilisi Sovet gurcu ressami qrafik ressami teatr ressami Yelena Axvledianigurc ელენე დიმიტრის ასული ახვლედიანიDogum tarixi 5 aprel 1898 1898 04 05 Dogum yeri Telavi Telavi qezasi Tiflis quberniyasi Rusiya imperiyasiVefat tarixi 30 dekabr 1975 1975 12 30 77 yasinda Vefat yeri Tbilisi Gurcustan SSR SSRIDefn yeri Didube panteonuVetendasligi Rusiya imperiyasi SSRIFealiyyeti ressamTehsili Tbilisi Dovlet Ressamliq Akademiyasi 1922 Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiYelena Axvlediani 1901 ci ilde Telavi Kaxeti seherinde hekim ailesinde anadan olmusdur 1910 cu ilde valideynleri ile birlikde Tbilisiye kocmusdur Orada o Yelizavetinskaya kucesinde indiki Cinamjqvrisvili yasamisdir Valideynleri onun musiqici olmasini arzulasa da sonda Yelenanin isteyi ile onun ressam olmaq niyyeti ile razilasmaq mecburiyyetinde qaldilar Yelena Axvlediani hele gimnaziyada iken rengarliqla ciddi mesgul olmaga baslamisdi ve 1919 cu ilde Tiflisde resm sergisinde istirak etmisdir O 1922 ci ilde Ressamliq Akademiyasina daxil olmus ve burada sinfinde oxumusdur Birinci kursun sonunda Akademiyanin elmi iscisi olaraq Italiya ve Fransaya gonderilmisdir Bir nece il Parisde meskunlasmis burada 1924 1927 ci illerde Kolarossi Serbest Senet Akademiyasinda oxumusdur YaradiciligiResm kataloqu 1927 Butun bu muddet erzinde Gurcustan menzereleri Axvledianinin yaradiciliginin esas movzusu olaraq qalmisdir O bu muddet erzinde Kaxeti Qis Senlik Kohne Zeng Qullesi Sabue Yolda Istirahet Qedim Tiflis Kohne Tiflis ve Gurcustanin coxsayli menzerelerine hesr olunmus eserler yaratmisdir Ressamin isi fransiz senetsunaslari terefinden musbet qarsilanmisdir Yelena Axvledianinin yaradiciliginin uslub xususiyyetlerinden biri de obrazin bezedilmesi ornamentalizm idi Ressam gurcu menzereleri ile yanasi o vaxt oldugu olkeleri de yaradiciliq movzusuna daxil edirdi Parisin gusesi Parisdeki isciler mehellesi Venesiya 1927 ci ilde Axvlediani Gurcustana qayitdi Telavi Tbilisi ve Kutaiside ferdi sergiler kecirdi Kote Marjanisviliden Kutaisideki Dram Teatrinda islemek teklifi aldi Gurcustanda sonra xaricde teatrlarda ressam kimi calisir Yelena Axvlediani kompozisiya baximindan aydin ve qusursuz rengli resmler olan coxsayli tamasalar ucun dekorasiya eskizleri yaratmisdir Axvlediani bir sira filmler ve 60 dan cox tamasaya ressam tertibati vermisdir Tiflisde Kote Marcanisvili adina Tbilisi Akademik Teatrinda Uc gombul 1931 Madam San Jen 1940 Otelin Sahibi 1952 Hec ne haqqinda cox danismaq 1963 ve s tamasalarin dekorasiyasi onun el isidir Bundan elave T Sevcenko adina Kiyev Opera ve Balet Teatrinda Bal Maskarad M Kirov adina Leninqrad Opera ve Balet Teatrinda Ana 1957 eserlerinin quruluscu ressami olmusdur Tiflisdeki abidesi Eyni zamanda Axvlediani menzere ressamligi ile mesgul olmaga davam edirdi Onun esas movzusu kicik Gurcustan seherleri idi Satili Telavi Kohne Kutaiside Bu dovrun eserleri soyuq qurgusun tonlari necib reng mehdudlugu ile ferqlenir milli dekorativ senete olan ehtiras xususen de teqib ve niellodan tesirlenmisdir Menzereler mohtesem ve poetik olurdu Sakit seher kuceleri movzusundan Axvlediani dag menzerelerinin tesvirine muraciet edir Miqrel daglarinda Imereti Passanauri etrafi eserleri bu qebildendir Getdikce onun yaradiciliq uslubu daha ifadeli olur ve dolgunlasir Axvlediani ucun qis menzereleri cox tipikdir Senetci dogma Gurcustan obrazini catdirir eyni zamanda tekce dogma tebietinin fikirleri ile mehdudlasmir 1940 ci illerde Veten Muharibesi gunlerinde Moskva eseri bu illerde cekilmisdir O Ukraynada Tallinde Praqada Bratislavada coxsayli menzereleri tesvir etmisdir O fasist isgalcilarindan Qafqazin qehremancasina mudafiesi tarixine dair eserler de yaratmsdir L P Beriya Kluxor asiriminda Qafqazin mudafiesini teskil edir ve s Axvlediani yaradiciliginin diger movzusu boyuk tikinti layiheleridir Samqori Teziokam stroy Ressamin qrafik isleri Muharibe gunlerinde Kohne ve yeni Tiflis kimi silsile eserler yaratmasi ile ferqlenir Bundan elave Axvlediani bir illustrator olaraq da calismisdir Migel de Servantes Viktor Huqo Henri Lonqfello elece de gurcu klassiklerinin eserlerinin nesrlerini hazirlamisdir Vaja Psavela Ilya Cavcavadze Eqnate Ninosvili Yelena Axvlediani 30 dekabr 1975 ci ildevefat etmisdir O Tiflisde Didube panteonunda defn olunub XatiresiRessamin eserleri sergilenir Tiflisdeki yasadigi evinde Leo Kiaceli kucesi 12 xatire ev muzeyi acilmisdir Yelena Axvledianinin adina Tiflisde kuce ve donge vardir MukafatlariGurcustan SSR Xalq artisti 1960 Seref nisani ordeni 03 22 1936 Sota Rustavelli adina Gurcustan SSR Dovlet Mukafati Istinadlarhttps archive gov ge en elene akhvlediani 1 Delarge J Helene AKHVLEDIANI Le Delarge fr Paris Grund Jean Pierre Delarge 2001 ISBN 978 2 7000 3055 6 Elena Ahvlediani prekrasen Parizh no Tbilisi eto chudo 2018 09 21 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 17 E Topuridze Dom muzej E D Ahvlediani Izobrazitelnoe iskusstvo Moskva 1989 BSE 2 izd t 3 s 564 Elena Ahvlediani dom muzej v Tbilisi 2018 05 18 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 17 EdebiyyatShmerling R Pejzazh rodiny Tvorchestvo 1961 6 Erlashova S Vystavka proizvedenij Eleny Ahvlediani Iskusstvo 1967 6 Xarici kecidler