Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yaroslav Heyrovski — (20 dekabr 1890[…], Praqa[…] – 27 mart 1967[…], Praqa) çex kimyaçısı və ixtiraçısı idi. Y. Heyrovski polaroqrafik metodun ixtiraçısı, elektroanalitik metodun yaradıcısı və polaroqrafik analiz üsullarının ixtirasına və inkişafına görə 1959-cu ildə Nobel mükafatı laureatı adını almışdır. Onun əsas iş sahəsi polaroqrafiya olub .
| Yaroslav Heyrovski | |
|---|---|
 | |
| Doğum adı | Jaroslav Viktor Leopold Heyrovský |
| Doğum tarixi | 20 dekabr 1890[…] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 27 mart 1967[…](76 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Elm sahələri | kimya, fiziki kimya |
| İş yeri |
|
| Təhsili |
|
| Üzvlüyü |
|
| Mükafatları |   |
 | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu məqalənin mətnini Azərbaycan dilinə uyğunlaşdırmaq lazımdır. |
Bu məqaləni lazımdır. |
Həyatı və işi
Yaroslav Heyrovski 20 dekabr 1890-cı ildə Praqada (Karl Universitetinin Roma hüququ professoru olan Leopold Heyrovski (ata) və onun həyat yoldaşı Klara(ana)) anadan olub .<refL. R. Sherman (December 1990). "Jaroslav Heyrovský (1890—1967)". Chemistry in Britain: 1165—1167.></ref> Yaroslav Heyrovski ibtidai məktəbdə oxuduqdan sonra 1901-ci ildən səkkiz il Akademik Gimnaziya adlanan orta məktəbdə oxudu. Burada təbiət elmləri ilə maraqlanmağa başladı. Buraxılış imtahanını verərək, qəbul sertifikatı aldıqdan sonra Heyrovski Praqadakı Çex Universitetinin fəlsəfə fakültəsinə daxil olur. Təhsilinin birinci ilində o, kimya, fizika və riyaziyyat kurslarında iştirak etmiş, ən çoxda onu B. Braunerin qeyri-üzvi kimya üzrə mühazirələri, həmçinin F. Zavişka və B. Kuceranın fizikadan mühazirələri heyran etmişdir. O, Britaniya alimlərinin işlərilə, xüsusilə Villiam Ramseyin son nailiyyətləri ilə maraqlanırdı. Buna görə də Yaroslav Londonda təhsilini davam etdirməyə icazə verən sərt atasına (o vaxt atası Universitetin rektoru və tələbələrin sərt imtahançı kimi çox qorxduğu biri) çox minnətdar idi. 1910-cu ildə Heyrovski London Universitet Kollecinə daxil olur. Orada o, ümumi və fiziki kimya üzrə V. Ramsey və Vilyam Lyuisin, fizika üzrə F. T. Troutonun və A. Porterin, riyaziyyat üzrə L. N. Q. Filonun mühazirələrini böyük maraqla dinlədi. 1913-cü ildə London Universitetində bakalavr diplomu almışdır. Elə həmin il V. Ramsey təqaüdə çıxdı və onun yerinə professor Frederik Corc Donnan gəldi. Məhz bu görkəmli fiziki kimyaçının sayəsində Yaroslav Heyrovski elektrokimya ilə maraqlanmağa başladı. O, 1913–1914-cü ildə dosent vəzifəsinə təyin edilir və professor Donnanın rəhbərliyi ilə elmi-tədqiqat işlərinə başlayır və o, gənc alimə onun sonrakı karyerasını müəyyən edəcək mövzu təklif edir. Heyrovskinin vəzifəsi alüminiumun elektrod potensialını təyin etmək idi. Alüminium metalın səthində oksidləşmə və digər passivasiya təsirləri bu işi olduqca çətinləşdirdi. Bundan əlavə, hidrogenin sərbəst buraxılması potensial dalğalanmalara səbəb oldu. Buna görə də professor Donnan Heyrovskiyə maye alüminium amalqamdan istifadə etməyi məsləhət gördü və ona bu amalgamın şüşə kapilyardan sərbəst damcılamasını təklif etdi. Beləliklə, səthin daimi yenilənməsi passivasiyanın təsirindən qaçınacaqdır. Əldə edilən qurğu Donnanın membran tarazlığının tədqiqatları üçün istifadə etdiyi quruluşa bənzəyirdi. Bu tədqiqatlarda professor qalın divarlı kapilyardan yavaş-yavaş axan maye natrium amalgamından istifadə edərək natrium ionlarının aktivliyini müəyyən etmişdir. Heyrovski tədqiqatlarını həyata keçirərkən maye metal elektrodların, xüsusən də daim yenilənən səthin üstünlüklərini dərk etdi və kapilyar elektrodlardan istifadə etməyi öyrəndi. Bu təcrübə onun sonrakı tədqiqatlarına böyük təsir göstərmişdir. Birinci Dünya Müharibəsi illərində Heyrovski hərbi xəstəxanada (dərmanların hazırlanması və yazılması) və rentgenoloq kimi işləyib. Bu, onun təhsilinə müsbət təsir etdi, çünki xəstəxanada işləməsi ona eksperimental materialı emal etmək və dissertasiya yazmaq üçün kifayət qədər vaxt verdi. O, onu Praqadakı Çexiya Universitetinin fəlsəfə fakültəsində "Alüminiumun elektronmənfiliyi" adı altında təqdim edib və burada da imtahan verib. 1918-ci il sentyabrın 26-da Heyrovskiyə elmlər namizədi elmi dərəcəsi verilir. Heyrovskinin elmi karyerasına böyük təsir edən başqa bir hadisə fizikadan imtahan oldu. Onun mühazirəçisi, eksperimental fizika professoru B. Kuçera ona civənin elektrokapilyarlığı haqqında sual verdi. O zaman gənc Heyrovski artıq kifayət qədər təcrübəli idi və bilirdi ki, imtahan verənlər tez-tez elmi fəaliyyətləri ilə bağlı suallar verirlər. O, bilirdi ki, professor Kuçera elektrokapilyar əyrilərin qurulması üçün yeni eksperimental texnika işləyib hazırlayıb, yəni civə elektrodundan düşən civə damcılarını çəkin. Bundan əvvəl kapilyar elektrometrdən istifadə edilmişdir. Heyrovski və imtahan verən arasında mübahisə yarandı, bu zaman professor Kuçera imtahan verənə son nəticələrindən bəziləri haqqında danışdı. Atmosfer oksigeninin mövcudluğunda, yeni üsulla götürülmüş bəzi əyrilərdə kapilyar elektrometrdən istifadə etməklə eyni məhlullardan götürülmüş əyrilərdə müşahidə olunmayan zirvələr var idi. Professor Kuçera bu fərqlərin ancaq fiziki kimyaçı tərəfindən izah oluna biləcəyi fikrini bildirdi və təəccüblənən Heyrovskiyə gərginliyin tətbiq olunduğu civə elektrodunda səthi gərilmə tədqiqatlarını davam etdirməyi təklif etdi. Professor Kuçera ertəsi gün Heyrovskini öz yanına dəvət etdi və ona civə çəninə birləşdirilmiş şüşə kapilyardan istifadə edərək civə damcı elektrodunu necə hazırlamağı göstərdi ki, kapilyar çıxışdan bir neçə saniyədən bir civə damcıları düşsün. O, həmçinin Heyrovskiyə beten işlərinin nüsxələrini verdi və ona civə damcılarının çəkilməsinə dair işində doktor R. Şimuneklə əməkdaşlıq etməyi tövsiyə etdi. R. Şimunek o zaman eksperimental fizika üzrə müəllim idi. Təxminən iki il ərzində gənc alimlər bütün asudə vaxtlarını müxtəlif gərginliklərdə olan civə damcılarını toplamaq, onları diqqətlə çəkmək və tətbiq olunan gərginliyə qarşı damcıların çəkisini çəkməklə məşğul olublar. 1919-cu ildə Yaroslav Heyrovski qeyri-üzvi və analitik kimya kafedrasına müəllim təyin edildiyi üçün işi yavaş-yavaş irəliləyirdi. Bu kafedranın müdiri D. İ. Mendeleyevin və R. Abeqin keçmiş yaxın dostu professor B. Brauner Yaroslav Heyrovskinin diqqətini kimyəvi yaxınlıq və valentlik probleminə cəlb etdi. Professor B. Braunerin laboratoriyasında Y. Heyrovski alüminium turşusu, alüminatların quruluşu və amfoterlik üzərində işləyirdi. Bu işi dissertasiya kimi nəşr edilmişdir. Bu işin əsasında 1920-ci il avqustun 2-də Yaroslav Heyrovski daha sonra Praqadakı Çarlz Universiteti adlandırılan Çex Universitetinin fiziki kimya kafedrasının dosenti vəzifəsinə təyin edilir. 1914-cü ildə Y. Heyrovski Londonda Kimya Cəmiyyətinə üzv olmağa çalışdı, lakin Birinci Dünya Müharibəsinin başlaması ilə əlaqədar onlarla əlaqəsi kəsildi. 1919-cu ildə o, buna baxmayaraq Cəmiyyətin üzvlüyünü qəbul etdi və 130–132-ci cildlərdə "Kimya Cəmiyyətinin Əməliyyatları" jurnalında ("Transactions of the Chemical Society") alüminiumla bağlı işi nəşr etdi. O, həmçinin London Universitetində doktorluq dissertasiyası ilə əlaqəli üç məqaləsini də dərc etmişdir. 1921-ci ildə Y. Heyrovski elmlər doktoru alimlik dərəcəsi aldı.
Şəxsi həyatı
Professor Heyrovski işləməyi çox sevirdi. Onun laboratoriyada iş günü həmişə səhər saat 8-də başlayır və axşam 7-də bitərdi. Gəncliyində axşamlar evdə də işləyirdi. Daha sonralar günorta fasiləsindən sonra bir az yatıb dincəlməyə başladı. Bazar günləridə işləyirdi və bunun onu heç kimin narahat etmədiyi yeganə gün olduğunu deyirdi. Heyrovski eyni münasibəti həmkarlarından da gözləyirdi. Universitetdə tədqiqat layihələri üzrə müzakirələr çox vaxt şənbə günü günortaya təyin edilirdi. İnstitutda onu saat 8:00-dan bir neçə dəqiqə sonra girişdə dayanıb, gecikənlərə nəzarət etdiyinidə görmək olardı. O hesab edirdi ki, laboratoriyada eksperimental işlərə günün yalnız günorta vaxtını, məqalələrin oxunması və nəticələrin işlənməsini isə axşamlar vaxtını sərf etməli idi. O, tozlu məişət texnikasına nifrət edir və deyirdi ki, hər səhər onları silmək lazımdır. O, həm də iş yerində qəzet oxumağın, siqaret çəkməyin əleyhinə idi. İnstitutun siqaret çəkən əməkdaşları siqaret çəkmək üçün çölə çıxmağa məcbur olurdular. Heyrovski qonaqpərvərliyi ilə də çox məşhur idi. Bütün həmkarları üçün o, məşhur və ya tamamilə naməlum olmasından asılı olmayaraq, institutda qonaqları necə qəbul etməyin nümunəsi idi. O, məzəli zarafatları, qırmızı şərabı və yemək bişirməyi çox sevirdi. Bütün elmi fəaliyyəti boyu Heyrovski həyat yoldaşı Mariya Koranova tərəfindən güclü dəstək alıb. Onlar 1926-cı ildə alim 36 yaşında ikən evləniblər. O, həmkarlarına göstərməyə çalışıb ki, polaroqrafın evlənməsi məhz bu yaşda lazımdır. Cütlüyün iki övladı var idi, qızı Yitka və oğlu Maykl. Yitka Heyrovski Qida Tədqiqat İnstitutunun biokimyaçısıdır. Oğlu Maykl Heyrovski 1966-cı ildə Kembricdə elmlər namizədi alimlik dərəcəsi almışdır və Polaroqrafiya İnstitutunda elektrokimyəvi layihə üzərində işləyir. Yaroslav Heyrovski 27 mart 1967-ci ildə Praqada vəfat edib. O, Praqada Vişeqrad qəbiristanlığında dəfn olunub.
Polaroqrafik metodun inkişafı
Elektrolizin tədqiqində civə damcı elektrodunun istifadəsinə dair ilk məqalə Yaroslav Hejrovski tərəfindən 1922-ci ildə Çex dilində, 1923-cü ildə isə ingilis dilində nəşr edilmişdir. Xaricdə elektrolizdə ilk müzakirələri 1923-cü il noyabrın 26-da Faradey Cəmiyyətinin Londonda keçirilən iclasında aparıldı. Heyrovski Elektrod Reaksiyaları və Tarazlığın Ümumi Müzakirəsində iki məruzə təqdim etdi. Həmçinin bu görüşdə Heyrovski yaponiyalı gənc həmkarı Masuzo Şikata öz işini təqdim etdi. İş civə buraxan elektrodda nitrobenzolun elektroreduksiyasına həsr olunmuşdu. Y. Heyrovski və onun gənc həmkarları cərəyan gərginliyi əyrilərinin tədqiqini bir çox başqa həllər üçün genişləndirməyə çalışdılar. Bununla belə, nöqtə-nöqtə ölçmək çox əmək tələb edir və vaxt aparırdı. Buna görə də, polaroqrafik metodun daha da inkişafı və yayılması üçün Yaroslav Heyrovsky və Masuzo Şikata, texnikanın kəşfindən qısa müddət sonra, kifayət qədər yaxşı təkrarlanma qabiliyyəti ilə cərəyan gərginliyi əyrilərini avtomatik olaraq qeyd edən bir qurğu hazırladılar. Yeni qurğu əyrini bir neçə dəqiqə ərzində fotoqrafiya ilə qeyd etdiyi halda, əyrinin əllə qeydə alınması bir saat çəkirdi. Hal-hazırda, çox sayda təcrübə avtomatik olaraq həyata keçirildikdə, cari gərginlik əyrilərinin belə qeyd edilməsi təəccüblü deyil, lakin iyirminci illərin əvvəllərində belə bir avtomatik quraşdırma həqiqətən inkişaf etmiş bir cihaz idi. Heyrovski və Şikata birgə məqalələrində bu qurğu üçün "polaroqraf" adını və elektrokimyanın bu sahəsində tədqiqatlar üçün "polaroqrafiya" terminini təklif etdilər. İlk polaroqrafiyanın təsviri "Hollandiyadan Kimya Əsərləri Kolleksiyası"(Recueil de Travaux Chimique de Pays Bas fransız dilindən) jurnalının B. Braunerə həsr olunmuş yubiley cildində polaroqrafiyaya dair bir sıra digər məqalələrlə birlikdə dərc edilmişdir. Bu cild yeni üsulla bağlı ilk məqalələr toplusu idi. Heyrovskinin polaroqrafik metodu ixtirası 1922-ci ilə təsadüf edir və o, bütün sonrakı elmi işlərini elektrokimyanın bu yeni sahəsində aparmışdır. O, Universitetdə çex polaroqraflar məktəbi yaratdı və özü də polaroqrafiya sahəsində aparıcı alimlərdən biri idi. 1950-ci ildə Heyrovski 1952-ci ildə Çexiya Elmlər Akademiyasına daxil edilmiş yeni yaradılmış Polaroqrafiya İnstitutunun direktoru təyin edildi.
Mükafatları
Yaroslav Heyrovski bir çox universitetlərdə və təhsil müəssisələrində hörmətlə anılır
- London Universitet Kollecinin üzvü seçilmiş (1927)
- Drezden Texnologiya Universitetinin fəxri doktoru (1955)
- Varşava Universitetinin fəxri doktoru(1956)
- Marsel Universitetinin fəxri doktoru (1959)
- Paris Universitetinin fəxri doktoru (1960)
- Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1933)
- Macarıstan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1955)
- Banqalordakı Hindistan Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1955)
- Varşavadakı Polşa Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1962)
- Berlində Almaniya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü (1955)
- Almaniya Təbiət Elmləri Akademiyasının üzvü (1956)
- [Kopenhagendəki Danimarka Kral Elmlər Akademiyasının xarici üzvü (1962)
- Beynəlxalq Fiziklər İttifaqının vitse-prezidenti (1951–1957)
- Londonda Polaroqrafiya Cəmiyyətinin prezidenti və ilk fəxri üzvü,
- Yaponiya Polaroqrafiya Cəmiyyətinin fəxri üzvü.
- Çexoslovakiya Kimya cəmiyyətlərinin fəxri üzvü.,
- Polşa Kimya cəmiyyətlərinin fəxri üzvü
- Avstriya Kimya cəmiyyətlərinin fəxri üzvü
- İngiltərə Kimya cəmiyyətlərinin fəxri üzvü
- Hindistanın Kimya cəmiyyətlərinin fəxri üzvü.
- Çexoslovakiyada birinci dərəcəli Dövlət Mükafatı (1951)
- Çexoslovakiya Respublikasının ordeni (1955, 1960)
- Kimya üzrə (1959).
- Yaroslav Heyrovski ABŞ (1933), SSRİ (1934), İngiltərə (1946), İsveç (1947), Çin (1958), Cənubi Afrika (1960) və Misirdə (1961) polaroqrafiyadan mühazirələr oxuyub.
- Aydakı Xeyrovski krateri və Xeyrovskit mineralı onun şərəfinə adlandırılmışdır.
İstinadlar
- Çex Milli Hakimiyyət Məlumat bazası.
- Jaroslav Heyrovsky // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Jaroslav Heyrovský // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- Гейровский Ярослав // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохоров 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- Studenti pražských univerzit 1882–1945.
- The Fine Art Archive. 2003.
- BillionGraves (ing.). 2011.
- Jaroslav Heyrovský // Энциклопедия Брокгауз (нем.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- L. R. Sherman (December 1990). "Jaroslav Heyrovský (1890–1967)". Chemistry in Britain: 1165–1167.
- J. A. V. Butler; P. Zuman. Jaroslav Heyrovský. 1890–1967 (англ.) // Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society (англ.)рус. : journal. — 1967. — Vol. 13. — P. 167–191. — doi:10.1098/rsbm.1967.0008.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yaroslav Heyrovski 20 dekabr 1890 Praqa 27 mart 1967 Praqa cex kimyacisi ve ixtiracisi idi Y Heyrovski polaroqrafik metodun ixtiracisi elektroanalitik metodun yaradicisi ve polaroqrafik analiz usullarinin ixtirasina ve inkisafina gore 1959 cu ilde Nobel mukafati laureati adini almisdir Onun esas is sahesi polaroqrafiya olub Yaroslav HeyrovskiDogum adi Jaroslav Viktor Leopold HeyrovskyDogum tarixi 20 dekabr 1890 1890 12 20 Dogum yeri Praqa Vefat tarixi 27 mart 1967 1967 03 27 76 yasinda Vefat yeri Praqa CexoslovakiyaDefn yeri Viseqrad qebiristanligi d Elm saheleri kimya fiziki kimyaIs yeri Karlov Universiteti d Tehsili London Universitet Kolleci Stepanska Akademik Gimnaziyasi d Karlov Universiteti d SarbonnaUzvluyu London Kral Cemiyyeti QDR Elmler Akademiyasi d Leopoldin Alman Milli Elmler Akademiyasi Kimya uzre Nobel mukafati SSRI Elmler Akademiyasi Macaristan Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasi Rusiya Elmler Akademiyasi Polsa Elmler Akademiyasi d Mukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarBu meqalenin metnini Azerbaycan diline uygunlasdirmaq lazimdir Meqalede cumle quruluslarindaki yanlisliqlari ve orfoqrafik sehvleri duzeltdikden sonra Azerbaycanca deyil sablonunu silmeyi unutmayin Bu meqaleni vikilesdirmek lazimdir Lutfen meqaleni umumvikipediya ve redakte qaydalarina uygun sekilde tertib edin Heyati ve isiYaroslav Heyrovski 20 dekabr 1890 ci ilde Praqada Karl Universitetinin Roma huququ professoru olan Leopold Heyrovski ata ve onun heyat yoldasi Klara ana anadan olub lt refL R Sherman December 1990 Jaroslav Heyrovsky 1890 1967 Chemistry in Britain 1165 1167 gt lt ref gt Yaroslav Heyrovski ibtidai mektebde oxuduqdan sonra 1901 ci ilden sekkiz il Akademik Gimnaziya adlanan orta mektebde oxudu Burada tebiet elmleri ile maraqlanmaga basladi Buraxilis imtahanini vererek qebul sertifikati aldiqdan sonra Heyrovski Praqadaki Cex Universitetinin felsefe fakultesine daxil olur Tehsilinin birinci ilinde o kimya fizika ve riyaziyyat kurslarinda istirak etmis en coxda onu B Braunerin qeyri uzvi kimya uzre muhazireleri hemcinin F Zaviska ve B Kuceranin fizikadan muhazireleri heyran etmisdir O Britaniya alimlerinin islerile xususile Villiam Ramseyin son nailiyyetleri ile maraqlanirdi Buna gore de Yaroslav Londonda tehsilini davam etdirmeye icaze veren sert atasina o vaxt atasi Universitetin rektoru ve telebelerin sert imtahanci kimi cox qorxdugu biri cox minnetdar idi 1910 cu ilde Heyrovski London Universitet Kollecine daxil olur Orada o umumi ve fiziki kimya uzre V Ramsey ve Vilyam Lyuisin fizika uzre F T Troutonun ve A Porterin riyaziyyat uzre L N Q Filonun muhazirelerini boyuk maraqla dinledi 1913 cu ilde London Universitetinde bakalavr diplomu almisdir Ele hemin il V Ramsey teqaude cixdi ve onun yerine professor Frederik Corc Donnan geldi Mehz bu gorkemli fiziki kimyacinin sayesinde Yaroslav Heyrovski elektrokimya ile maraqlanmaga basladi O 1913 1914 cu ilde dosent vezifesine teyin edilir ve professor Donnanin rehberliyi ile elmi tedqiqat islerine baslayir ve o genc alime onun sonraki karyerasini mueyyen edecek movzu teklif edir Heyrovskinin vezifesi aluminiumun elektrod potensialini teyin etmek idi Aluminium metalin sethinde oksidlesme ve diger passivasiya tesirleri bu isi olduqca cetinlesdirdi Bundan elave hidrogenin serbest buraxilmasi potensial dalgalanmalara sebeb oldu Buna gore de professor Donnan Heyrovskiye maye aluminium amalqamdan istifade etmeyi meslehet gordu ve ona bu amalgamin suse kapilyardan serbest damcilamasini teklif etdi Belelikle sethin daimi yenilenmesi passivasiyanin tesirinden qacinacaqdir Elde edilen qurgu Donnanin membran tarazliginin tedqiqatlari ucun istifade etdiyi qurulusa benzeyirdi Bu tedqiqatlarda professor qalin divarli kapilyardan yavas yavas axan maye natrium amalgamindan istifade ederek natrium ionlarinin aktivliyini mueyyen etmisdir Heyrovski tedqiqatlarini heyata kecirerken maye metal elektrodlarin xususen de daim yenilenen sethin ustunluklerini derk etdi ve kapilyar elektrodlardan istifade etmeyi oyrendi Bu tecrube onun sonraki tedqiqatlarina boyuk tesir gostermisdir Birinci Dunya Muharibesi illerinde Heyrovski herbi xestexanada dermanlarin hazirlanmasi ve yazilmasi ve rentgenoloq kimi isleyib Bu onun tehsiline musbet tesir etdi cunki xestexanada islemesi ona eksperimental materiali emal etmek ve dissertasiya yazmaq ucun kifayet qeder vaxt verdi O onu Praqadaki Cexiya Universitetinin felsefe fakultesinde Aluminiumun elektronmenfiliyi adi altinda teqdim edib ve burada da imtahan verib 1918 ci il sentyabrin 26 da Heyrovskiye elmler namizedi elmi derecesi verilir Heyrovskinin elmi karyerasina boyuk tesir eden basqa bir hadise fizikadan imtahan oldu Onun muhazirecisi eksperimental fizika professoru B Kucera ona civenin elektrokapilyarligi haqqinda sual verdi O zaman genc Heyrovski artiq kifayet qeder tecrubeli idi ve bilirdi ki imtahan verenler tez tez elmi fealiyyetleri ile bagli suallar verirler O bilirdi ki professor Kucera elektrokapilyar eyrilerin qurulmasi ucun yeni eksperimental texnika isleyib hazirlayib yeni cive elektrodundan dusen cive damcilarini cekin Bundan evvel kapilyar elektrometrden istifade edilmisdir Heyrovski ve imtahan veren arasinda mubahise yarandi bu zaman professor Kucera imtahan verene son neticelerinden bezileri haqqinda danisdi Atmosfer oksigeninin movcudlugunda yeni usulla goturulmus bezi eyrilerde kapilyar elektrometrden istifade etmekle eyni mehlullardan goturulmus eyrilerde musahide olunmayan zirveler var idi Professor Kucera bu ferqlerin ancaq fiziki kimyaci terefinden izah oluna bileceyi fikrini bildirdi ve teeccublenen Heyrovskiye gerginliyin tetbiq olundugu cive elektrodunda sethi gerilme tedqiqatlarini davam etdirmeyi teklif etdi Professor Kucera ertesi gun Heyrovskini oz yanina devet etdi ve ona cive cenine birlesdirilmis suse kapilyardan istifade ederek cive damci elektrodunu nece hazirlamagi gosterdi ki kapilyar cixisdan bir nece saniyeden bir cive damcilari dussun O hemcinin Heyrovskiye beten islerinin nusxelerini verdi ve ona cive damcilarinin cekilmesine dair isinde doktor R Simunekle emekdasliq etmeyi tovsiye etdi R Simunek o zaman eksperimental fizika uzre muellim idi Texminen iki il erzinde genc alimler butun asude vaxtlarini muxtelif gerginliklerde olan cive damcilarini toplamaq onlari diqqetle cekmek ve tetbiq olunan gerginliye qarsi damcilarin cekisini cekmekle mesgul olublar 1919 cu ilde Yaroslav Heyrovski qeyri uzvi ve analitik kimya kafedrasina muellim teyin edildiyi ucun isi yavas yavas irelileyirdi Bu kafedranin mudiri D I Mendeleyevin ve R Abeqin kecmis yaxin dostu professor B Brauner Yaroslav Heyrovskinin diqqetini kimyevi yaxinliq ve valentlik problemine celb etdi Professor B Braunerin laboratoriyasinda Y Heyrovski aluminium tursusu aluminatlarin qurulusu ve amfoterlik uzerinde isleyirdi Bu isi dissertasiya kimi nesr edilmisdir Bu isin esasinda 1920 ci il avqustun 2 de Yaroslav Heyrovski daha sonra Praqadaki Carlz Universiteti adlandirilan Cex Universitetinin fiziki kimya kafedrasinin dosenti vezifesine teyin edilir 1914 cu ilde Y Heyrovski Londonda Kimya Cemiyyetine uzv olmaga calisdi lakin Birinci Dunya Muharibesinin baslamasi ile elaqedar onlarla elaqesi kesildi 1919 cu ilde o buna baxmayaraq Cemiyyetin uzvluyunu qebul etdi ve 130 132 ci cildlerde Kimya Cemiyyetinin Emeliyyatlari jurnalinda Transactions of the Chemical Society aluminiumla bagli isi nesr etdi O hemcinin London Universitetinde doktorluq dissertasiyasi ile elaqeli uc meqalesini de derc etmisdir 1921 ci ilde Y Heyrovski elmler doktoru alimlik derecesi aldi Sexsi heyatiProfessor Heyrovski islemeyi cox sevirdi Onun laboratoriyada is gunu hemise seher saat 8 de baslayir ve axsam 7 de biterdi Gencliyinde axsamlar evde de isleyirdi Daha sonralar gunorta fasilesinden sonra bir az yatib dincelmeye basladi Bazar gunleride isleyirdi ve bunun onu hec kimin narahat etmediyi yegane gun oldugunu deyirdi Heyrovski eyni munasibeti hemkarlarindan da gozleyirdi Universitetde tedqiqat layiheleri uzre muzakireler cox vaxt senbe gunu gunortaya teyin edilirdi Institutda onu saat 8 00 dan bir nece deqiqe sonra girisde dayanib gecikenlere nezaret etdiyinide gormek olardi O hesab edirdi ki laboratoriyada eksperimental islere gunun yalniz gunorta vaxtini meqalelerin oxunmasi ve neticelerin islenmesini ise axsamlar vaxtini serf etmeli idi O tozlu meiset texnikasina nifret edir ve deyirdi ki her seher onlari silmek lazimdir O hem de is yerinde qezet oxumagin siqaret cekmeyin eleyhine idi Institutun siqaret ceken emekdaslari siqaret cekmek ucun cole cixmaga mecbur olurdular Heyrovski qonaqperverliyi ile de cox meshur idi Butun hemkarlari ucun o meshur ve ya tamamile namelum olmasindan asili olmayaraq institutda qonaqlari nece qebul etmeyin numunesi idi O mezeli zarafatlari qirmizi serabi ve yemek bisirmeyi cox sevirdi Butun elmi fealiyyeti boyu Heyrovski heyat yoldasi Mariya Koranova terefinden guclu destek alib Onlar 1926 ci ilde alim 36 yasinda iken evlenibler O hemkarlarina gostermeye calisib ki polaroqrafin evlenmesi mehz bu yasda lazimdir Cutluyun iki ovladi var idi qizi Yitka ve oglu Maykl Yitka Heyrovski Qida Tedqiqat Institutunun biokimyacisidir Oglu Maykl Heyrovski 1966 ci ilde Kembricde elmler namizedi alimlik derecesi almisdir ve Polaroqrafiya Institutunda elektrokimyevi layihe uzerinde isleyir Yaroslav Heyrovski 27 mart 1967 ci ilde Praqada vefat edib O Praqada Viseqrad qebiristanliginda defn olunub Polaroqrafik metodun inkisafiElektrolizin tedqiqinde cive damci elektrodunun istifadesine dair ilk meqale Yaroslav Hejrovski terefinden 1922 ci ilde Cex dilinde 1923 cu ilde ise ingilis dilinde nesr edilmisdir Xaricde elektrolizde ilk muzakireleri 1923 cu il noyabrin 26 da Faradey Cemiyyetinin Londonda kecirilen iclasinda aparildi Heyrovski Elektrod Reaksiyalari ve Tarazligin Umumi Muzakiresinde iki meruze teqdim etdi Hemcinin bu gorusde Heyrovski yaponiyali genc hemkari Masuzo Sikata oz isini teqdim etdi Is cive buraxan elektrodda nitrobenzolun elektroreduksiyasina hesr olunmusdu Y Heyrovski ve onun genc hemkarlari cereyan gerginliyi eyrilerinin tedqiqini bir cox basqa heller ucun genislendirmeye calisdilar Bununla bele noqte noqte olcmek cox emek teleb edir ve vaxt aparirdi Buna gore de polaroqrafik metodun daha da inkisafi ve yayilmasi ucun Yaroslav Heyrovsky ve Masuzo Sikata texnikanin kesfinden qisa muddet sonra kifayet qeder yaxsi tekrarlanma qabiliyyeti ile cereyan gerginliyi eyrilerini avtomatik olaraq qeyd eden bir qurgu hazirladilar Yeni qurgu eyrini bir nece deqiqe erzinde fotoqrafiya ile qeyd etdiyi halda eyrinin elle qeyde alinmasi bir saat cekirdi Hal hazirda cox sayda tecrube avtomatik olaraq heyata kecirildikde cari gerginlik eyrilerinin bele qeyd edilmesi teeccublu deyil lakin iyirminci illerin evvellerinde bele bir avtomatik qurasdirma heqiqeten inkisaf etmis bir cihaz idi Heyrovski ve Sikata birge meqalelerinde bu qurgu ucun polaroqraf adini ve elektrokimyanin bu sahesinde tedqiqatlar ucun polaroqrafiya terminini teklif etdiler Ilk polaroqrafiyanin tesviri Hollandiyadan Kimya Eserleri Kolleksiyasi Recueil de Travaux Chimique de Pays Bas fransiz dilinden jurnalinin B Braunere hesr olunmus yubiley cildinde polaroqrafiyaya dair bir sira diger meqalelerle birlikde derc edilmisdir Bu cild yeni usulla bagli ilk meqaleler toplusu idi Heyrovskinin polaroqrafik metodu ixtirasi 1922 ci ile tesaduf edir ve o butun sonraki elmi islerini elektrokimyanin bu yeni sahesinde aparmisdir O Universitetde cex polaroqraflar mektebi yaratdi ve ozu de polaroqrafiya sahesinde aparici alimlerden biri idi 1950 ci ilde Heyrovski 1952 ci ilde Cexiya Elmler Akademiyasina daxil edilmis yeni yaradilmis Polaroqrafiya Institutunun direktoru teyin edildi MukafatlariYaroslav Heyrovski bir cox universitetlerde ve tehsil muessiselerinde hormetle anilir London Universitet Kollecinin uzvu secilmis 1927 Drezden Texnologiya Universitetinin fexri doktoru 1955 Varsava Universitetinin fexri doktoru 1956 Marsel Universitetinin fexri doktoru 1959 Paris Universitetinin fexri doktoru 1960 Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 1933 Macaristan Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 1955 Banqalordaki Hindistan Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 1955 Varsavadaki Polsa Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 1962 Berlinde Almaniya Elmler Akademiyasinin muxbir uzvu 1955 Almaniya Tebiet Elmleri Akademiyasinin uzvu 1956 Kopenhagendeki Danimarka Kral Elmler Akademiyasinin xarici uzvu 1962 Beynelxalq Fizikler Ittifaqinin vitse prezidenti 1951 1957 Londonda Polaroqrafiya Cemiyyetinin prezidenti ve ilk fexri uzvu Yaponiya Polaroqrafiya Cemiyyetinin fexri uzvu Cexoslovakiya Kimya cemiyyetlerinin fexri uzvu Polsa Kimya cemiyyetlerinin fexri uzvu Avstriya Kimya cemiyyetlerinin fexri uzvu Ingiltere Kimya cemiyyetlerinin fexri uzvu Hindistanin Kimya cemiyyetlerinin fexri uzvu Cexoslovakiyada birinci dereceli Dovlet Mukafati 1951 Cexoslovakiya Respublikasinin ordeni 1955 1960 Kimya uzre Nobel Mukafati 1959 Yaroslav Heyrovski ABS 1933 SSRI 1934 Ingiltere 1946 Isvec 1947 Cin 1958 Cenubi Afrika 1960 ve Misirde 1961 polaroqrafiyadan muhazireler oxuyub Aydaki Xeyrovski krateri ve Xeyrovskit minerali onun serefine adlandirilmisdir IstinadlarCex Milli Hakimiyyet Melumat bazasi Jaroslav Heyrovsky Encyclopaedia Britannica ing Jaroslav Heyrovsky Brockhauz Ensiklopediyasi alm Gejrovskij Yaroslav Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 Studenti prazskych univerzit 1882 1945 The Fine Art Archive 2003 BillionGraves ing 2011 Jaroslav Heyrovsky Enciklopediya Brokgauz nem Hrsg Bibliographisches Institut amp F A Brockhaus Wissen Media Verlag L R Sherman December 1990 Jaroslav Heyrovsky 1890 1967 Chemistry in Britain 1165 1167 J A V Butler P Zuman Jaroslav Heyrovsky 1890 1967 angl Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society angl rus journal 1967 Vol 13 P 167 191 doi 10 1098 rsbm 1967 0008