Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Yapon dənizi (yap. 日本海 Niхоnkay; kor. 동해 Tоnhe) — Sakit okeanın yarımqapalı dənizi. Avrasiya materiki (qərbdə) ilə Saxalin, Hokkaydo və Honşu adaları (şərqdə) arasındadır. Yapon dənizini şimalda Nevelsk və Laperuz boğazları Oxot dənizi ilə, şərqdə Sanqar boğazı Sakit okeanla, cənubda Koreya boğazı Şərqi Çin dənizi ilə birləşdirir. Sahəsi 1 milyon 62 min km², orta dərinliyi 1536 m, suyunun həcmi 1 milyon 630 min km³-dir (digər məlumatlara görə 978 min km², 1750 m, 1713 min km³). İri körfəzləri: Böyük Pyotur və Şərqi Koreya körfəzləridir. Yapon dənizinə Suyfun, Samarqa, İsikari, Moqami, Tumanqan və sairə çaylar tökülür. Dib relyefi əsasən dərinliyi 3699 m-ə (bəzi məlumata görə 3669 m) çatan qapalı çökəklikdən ibarətdir. Dənizin mərkəzi hissəsində Yamato yüksəkliyi yerləşir. Bu hissədə dərinlik 282 m-ə qədər azalır. Əsas faydalı qazıntıları (neft, qaz, qızıl və kassiterit səpintiləri) şelf hissədə yerləşir. Yapon dənizində mülayim musson iqlimi hakimdir. Qışda şimali-qərb, yayda cənubi-şərq mussonları əsir. May-oktyabr aylarında Yapon dənizi üzərindən (əsasən cənub-şərq hissəsindən) qasırğalar keçir. Havanın orta temperaturu fevralda – 15-dən (şimalda) 6 °C-yə (cənubda) qədər, avqustda müvafiq olaraq 17 və 25 °C-dir. İllik yağıntı şimali-şərqdə 310–500 mm-dən cənubi-şərqdə 1500–2000 mm-ə qədərdir. Yazda və yayda tez-tez duman olur. Səth axınları saat əqrəbinin əks istiqamətində dövr edir (şərq hissədə isti Kurosio axınının qolu Tsusima axını, qərb hissədə soyuq Sahil axını və onun materik sahillərində davamı). Suyun temperaturu səthdə qışda şimalda – 1.3–0 °C ilə cənubda 11–12 °C, yayda müvafiq olaraq 17 °C ilə 26 °C arasında dəyişir. 150–200 m-dən dərində suyun temperaturu 0–1.5 °C-dir. Duzluluq şərqdə 34.1–34.8‰, qərbdə 33.7–33.9‰-dir. Suyun şəffaflığı 10 m-dən artıqdır. Qabarmaların hündürlüyü 2.3 m-ə (Tatar boğazında) çatır. Yapon dənizinin bəzi körfəzləri noyabrda buz bağlayır. Yapon dənizində 800-ə qədər bitki növü, müxtəlif balıqlar (siyənək, navaqa, qızılbalıq, qalxan balığı, skumbriya və s.), çoxlu yengəc, stridiya və sairə var. Dəniz tısbağası və aybalıq da olur. Yapon dənizinə balinalar da gəlir. Dənizin nəqliyyat əhəmiyyəti böyükdür. Rusiya, Yaponiya, Koreya (yarımadadakı hər iki dövlət) və Sakit okeanın bütün ölkələri bu dəniz vasitəsilə əlaqə saxlayır. Mühüm portları: Vladivostok, Naxodka, Aleksandrovsk-Saxalinsk, Sovetskaya Qavan, Xolmsk (Rusiya), Niiqata, Tsuruqa, Maydzuru (Yaponiya), Vonsan, Hınnam, Çhoncin (KXDR).
| Yapon dənizi | |
|---|---|
| yap. 日本海 kor. 동해 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 1 062 000 km² |
| Həcmi | 1 630 000 km³ |
| Uzunluğu | 2 254 km |
| Eni | 1 072 km |
| Dərin yeri | 3 742 m |
| Orta dərinliyi | 1 753 m |
| Yerləşməsi | |
| Ölkələr | |
| Üst akvatoriyası | |
| Yerləşməsi | Şərqi Asiya |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Mənbə
- Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы. V ҹилд: Италиja – Куба. Баш редактop: Ҹ. Б. Гулиjeв. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксиjaсы, 1981, cəhифə 69.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Yapon denizi yap 日本海 Nihonkay kor 동해 Tonhe Sakit okeanin yarimqapali denizi Avrasiya materiki qerbde ile Saxalin Hokkaydo ve Honsu adalari serqde arasindadir Yapon denizini simalda Nevelsk ve Laperuz bogazlari Oxot denizi ile serqde Sanqar bogazi Sakit okeanla cenubda Koreya bogazi Serqi Cin denizi ile birlesdirir Sahesi 1 milyon 62 min km orta derinliyi 1536 m suyunun hecmi 1 milyon 630 min km dir diger melumatlara gore 978 min km 1750 m 1713 min km Iri korfezleri Boyuk Pyotur ve Serqi Koreya korfezleridir Yapon denizine Suyfun Samarqa Isikari Moqami Tumanqan ve saire caylar tokulur Dib relyefi esasen derinliyi 3699 m e bezi melumata gore 3669 m catan qapali cokeklikden ibaretdir Denizin merkezi hissesinde Yamato yuksekliyi yerlesir Bu hissede derinlik 282 m e qeder azalir Esas faydali qazintilari neft qaz qizil ve kassiterit sepintileri self hissede yerlesir Yapon denizinde mulayim musson iqlimi hakimdir Qisda simali qerb yayda cenubi serq mussonlari esir May oktyabr aylarinda Yapon denizi uzerinden esasen cenub serq hissesinden qasirgalar kecir Havanin orta temperaturu fevralda 15 den simalda 6 C ye cenubda qeder avqustda muvafiq olaraq 17 ve 25 C dir Illik yaginti simali serqde 310 500 mm den cenubi serqde 1500 2000 mm e qederdir Yazda ve yayda tez tez duman olur Seth axinlari saat eqrebinin eks istiqametinde dovr edir serq hissede isti Kurosio axininin qolu Tsusima axini qerb hissede soyuq Sahil axini ve onun materik sahillerinde davami Suyun temperaturu sethde qisda simalda 1 3 0 C ile cenubda 11 12 C yayda muvafiq olaraq 17 C ile 26 C arasinda deyisir 150 200 m den derinde suyun temperaturu 0 1 5 C dir Duzluluq serqde 34 1 34 8 qerbde 33 7 33 9 dir Suyun seffafligi 10 m den artiqdir Qabarmalarin hundurluyu 2 3 m e Tatar bogazinda catir Yapon denizinin bezi korfezleri noyabrda buz baglayir Yapon denizinde 800 e qeder bitki novu muxtelif baliqlar siyenek navaqa qizilbaliq qalxan baligi skumbriya ve s coxlu yengec stridiya ve saire var Deniz tisbagasi ve aybaliq da olur Yapon denizine balinalar da gelir Denizin neqliyyat ehemiyyeti boyukdur Rusiya Yaponiya Koreya yarimadadaki her iki dovlet ve Sakit okeanin butun olkeleri bu deniz vasitesile elaqe saxlayir Muhum portlari Vladivostok Naxodka Aleksandrovsk Saxalinsk Sovetskaya Qavan Xolmsk Rusiya Niiqata Tsuruqa Maydzuru Yaponiya Vonsan Hinnam Choncin KXDR Yapon deniziyap 日本海 kor 동해Umumi melumatlarSahesi 1 062 000 km Hecmi 1 630 000 km Uzunlugu 2 254 kmEni 1 072 kmDerin yeri 3 742 mOrta derinliyi 1 753 mYerlesmesi39 34 55 sm e 134 34 11 s u Olkeler Yaponiya Rusiya Cenubi Koreya Simali KoreyaUst akvatoriyasi Sakit okeanYerlesmesi Serqi AsiyaYapon denizi Vikianbarda elaqeli mediafayllarMenbeAzәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasy V ҹild Italija Kuba Bash redaktop Ҹ B Gulijev Baky Azәrbaјҹan Sovet Ensiklopediјasynyn Bash Redaksijasy 1981 cehife 69