Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hokkaydo (yap. 北海道), əvvəllər Eco — Yaponiyanın sahəsinə görə ikinci ən böyük adasıdır. 1859-cu ilə qədər ada həmcinin Masuma feodal soyadına mənsub olmuşdur.
| Hokkaydo | |
|---|---|
| yap. 北海道 | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Sahəsi | 83400 km² |
| Hündür nöqtəsi | 2290 m |
| Əhalisi | 5.500.000 nəfər (2010-cu il) |
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Yaponiya |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiyası
Hokkaydo adası Yaponiyanın şimalında yerləşir. Onun yerləşdiyi enlik üzrə Avropa və Amerikada kifayət qəfər iri şəhərlər olmasına baxmayaraq burada demık olar ki, iri şəhərlər yoxdur. Adanı şimaldan soyuq Yapon dənizinin suları yuyur. Adanın ərazisi dağlıq və düzənliklərdən ibarətdir. Belə ku, tən ortasından dağ silsiləsi keçir. Bu silsilə adanı demək olar, ki coğrafi baxımından iki yerə bölür. Ən hündür zirvəsi . Dağınn hündürlüyü 2290 metrdir. Adanın qərbində İsikari çayı vadisində geniş düzənlik yerləşir. Tokati çayı isə adanın şərqindən axır. Adanın cənubunda yerləşən Oşima yarımadası Sanqar boğazı ilə Honşu adasından ayrılır. Bu iki ada arasında yeraltı Seykan dəmiryolu tuneli keçir.
Adada Yaponiyanın ən ucqar qərb nöqtəsi olan və şimal qutaracağı olan Soya burnu yerləşir.
Ən böyük şəhəri və paytaxtı Sapporodur.
İqlimi
Hokkaydonun iqlimi Yaponiyanın digər sissələrinə nisbətdə soyuqdur. Orta illik temperatur +8°S təşkil edir. İlin 17 günü açıq səmalı günəşli günü olur. Yayda 149 gün yağış yağlr. Qışın isə 123 günü qarla örtükü olur. Yağıntıya baxmayaraq adanın iqlimi Yaponiyanın digər hissələrinə nisbətdə quraqdır. Qışı sırtdir. Yaponlar ada iqlimini "Sərt şimal" adlandırırlar. Səbəb isə soyuq hava kütlələridir.
Flora və Fauna
Adanın ərazisi demək olar ki, bütünlüklə meşə ilə örtülüdür. Burada palıd, küknar, sidr və bambuk ağaclarına rast gəlinir. Şimal hissəsində əsasən iynə yarpaqlı bitkilər üstünlük təşkil etdiyi halda cənubda enli yarpaq ağaclardır. Burada sincab, dələ, qonur ayı və tülkü geniş arealda yayılmışdır. Burada yayılan ayılar digərlərindən müəyyən fərliliklərə malik olurlar.
Tarixi məlumatlar
Qədim zamanlar
Adada tapılan qədim artefaktlar Üst Paleolit dövrünə təsadüf edir. Bu qədim alətlərdə 25–20 min il öncə insanlar istifadə etmişlər. Bu tapıntılar Syukyubay-Sankakuyama və Şimaki düşərgələrində aşkarlanmışdır. Mezolit dövrünə aid isə artıq oxlar və digər silahlar aşkarkanmışdır.
Adada meramikadan istifadə b.e.ə 8 minilliyə təsadüs edir. Burada özünə məxsyu qablar mədəniyyəti formalaşmışdır. 6 min il öcə isə bu bur cinsli qablar daha nürəkkəb forma alır. Silindirik olur. 3–2 min il öncə isə onlar
Bizim eranın əvvələrində Yaponiuanın bu hissəsində Yaey mədəniyyəti geniş yayılmışdır. 3–4 əsrlərdə Hokkaydonin yerli əhalisi metal silahlardan istifadə edir və qiymətli bəzək əşyaları taxırdılar.
 |  |
VII əsrdən etibarən Oxot dənizi sahilləri Oxot mədəniyyətinin təsiri altında idi. İnsanlar daş, dəmir və sümük alətlərdən istifadə edirdilər. Bun insanların ən çox tapıntılarına Moero düşərgəsində rast gəlinir. Bu mədəniyyətə aid sonrakı tapıntılar IX əsri keçmir.
VIII əsr burada Sasumon mədəniyyəti hakim olur. Bu mədəniyyətininsanları ovçuluq-yığıçılıq və əkinçiliklə məşğul olurdular. Yaponlarla Proto-aynlar ticari əlaqə qururdular. Yaponlar öz növbəsində yerliləri "Ezo", adalarını isə Ezo-qa-Şima adlandırırdılar.
Yeni dövr
Öşima yarımadasında 1604-cü ildə bərqərar olmuşdur. Dövlət Tokuqava sequnlarından asılı olmuşlar. Adanın o zamanlar adı Ezo adlanırdı Adanın yerli əhalisi olmuşlar. 1712–1713 illərə ayn və yaponların mənbələrində adaya ilk dəfə rusların ayaq basması qeyd olunur. Belə ki, kazak İvan Kozırev qasırğa nəticəsində adaya düşür. 1779-cu ilin yazında rus dənizçi və tacirləri Hokkaydonun şimalına istiqamətlənirlər. Onlar aynlardan olan 1500 nəfəri toplayaraq öz tabeçiliyinə keçmələrini təstiqləyirlər. Bu fakt yaponların etirazına səbəb olur. 1792-ci ildə rusların ekspedisiyası başda Adam Laksman Hokkaydonun şimalını ziyarət etmişdilər. Bundan öncə isə yaponlar rusların aynlarla ticarətini qadağan etmişdilər.
1868–1869 illər ərzidə adada adada müstəqil Ezo Respublikası mövcud olmuşdur. 1869-cu ildə respublikanın ləğvindən sonra adanın adı dəyişdirilir və Hokkaydo adlandırılır. Bundan sonra Yapon hökuməti adanın koloniyalaşdırılmasına başlayır
İnzibati bölgü
İnzibati cəhətdən ada 14 dairəyə bölünmüşdür:
|
|
|
Ədəbiyyat
- Bisignani, J. D. (1993). Japan Handbook. Chico, California: Moon Publications. ; ; OCLC 8954556
- McDougall, Walter A. (1993). Let the Sea Make a Noise: A History of the North Pacific from Magellan to MacArthur. New York: Basic Books. ; OCLC 28017793
- Nussbaum, Louis-Frédéric and Käthe Roth. (2005). Japan encyclopedia. Cambridge: Harvard University Press. ; OCLC 58053128
- John Batchelor; Japanese Central Association (1893). An itinerary of Hokkaido, Japan, Volume 1. Tokyo: Hakodate Chamber of Commerce.
İstinadlar
- "Natural Enemies: People-Wildlife Conflicts in Anthropological Perspective (European Association of Social Anthropologists): John Knight: 9780415224413: Amazon.com: Books". 2013-02-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-03.
- yap. 祝梅三角山遺跡.
- yap. 嶋木遺跡.
- yap. 円筒式土器.
- Нечаев А. "Покорение мохнатых". // Вокруг Света.— №1. Январь 2002. 2020-02-17 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-09-21.
- "Курильские острова в истории русско-японских отношений. История России. Российская империя". 2013-02-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-03.
- "Курильские острова. Их открытие и присоединение к России (1711–1778 гг.)". // МИД РФ.— 12.01.2012. 2013-02-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-02-03.
- Şirokorod. А. B. Yaponiya. Sonsuz rəqabət 2013-05-13 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hokkaydo yap 北海道 evveller Eco Yaponiyanin sahesine gore ikinci en boyuk adasidir 1859 cu ile qeder ada hemcinin Masuma feodal soyadina mensub olmusdur Hokkaydoyap 北海道Umumi melumatlarSahesi 83400 km Hundur noqtesi 2290 mEhalisi 5 500 000 nefer 2010 cu il Yerlesmesi43 04 00 sm e 141 54 00 s u Olke YaponiyaHokkaydo Vikianbarda elaqeli mediafayllarFermaCografiyasiHokkaydo adasi Yaponiyanin simalinda yerlesir Onun yerlesdiyi enlik uzre Avropa ve Amerikada kifayet qefer iri seherler olmasina baxmayaraq burada demik olar ki iri seherler yoxdur Adani simaldan soyuq Yapon denizinin sulari yuyur Adanin erazisi dagliq ve duzenliklerden ibaretdir Bele ku ten ortasindan dag silsilesi kecir Bu silsile adani demek olar ki cografi baximindan iki yere bolur En hundur zirvesi Daginn hundurluyu 2290 metrdir Adanin qerbinde Isikari cayi vadisinde genis duzenlik yerlesir Tokati cayi ise adanin serqinden axir Adanin cenubunda yerlesen Osima yarimadasi Sanqar bogazi ile Honsu adasindan ayrilir Bu iki ada arasinda yeralti Seykan demiryolu tuneli kecir Hokkaydi yanvar 2003 il Adada Yaponiyanin en ucqar qerb noqtesi olan ve simal qutaracagi olan Soya burnu yerlesir En boyuk seheri ve paytaxti Sapporodur IqlimiHokkaydonun iqlimi Yaponiyanin diger sisselerine nisbetde soyuqdur Orta illik temperatur 8 S teskil edir Ilin 17 gunu aciq semali gunesli gunu olur Yayda 149 gun yagis yaglr Qisin ise 123 gunu qarla ortuku olur Yagintiya baxmayaraq adanin iqlimi Yaponiyanin diger hisselerine nisbetde quraqdir Qisi sirtdir Yaponlar ada iqlimini Sert simal adlandirirlar Sebeb ise soyuq hava kutleleridir Flora ve FaunaAdanin erazisi demek olar ki butunlukle mese ile ortuludur Burada palid kuknar sidr ve bambuk agaclarina rast gelinir Simal hissesinde esasen iyne yarpaqli bitkiler ustunluk teskil etdiyi halda cenubda enli yarpaq agaclardir Burada sincab dele qonur ayi ve tulku genis arealda yayilmisdir Burada yayilan ayilar digerlerinden mueyyen ferliliklere malik olurlar Tarixi melumatlarSikotsu goluQedim zamanlar Adada tapilan qedim artefaktlar Ust Paleolit dovrune tesaduf edir Bu qedim aletlerde 25 20 min il once insanlar istifade etmisler Bu tapintilar Syukyubay Sankakuyama ve Simaki dusergelerinde askarlanmisdir Mezolit dovrune aid ise artiq oxlar ve diger silahlar askarkanmisdir Adada meramikadan istifade b e e 8 minilliye tesadus edir Burada ozune mexsyu qablar medeniyyeti formalasmisdir 6 min il oce ise bu bur cinsli qablar daha nurekkeb forma alir Silindirik olur 3 2 min il once ise onlar Bizim eranin evvelerinde Yaponiuanin bu hissesinde Yaey medeniyyeti genis yayilmisdir 3 4 esrlerde Hokkaydonin yerli ehalisi metal silahlardan istifade edir ve qiymetli bezek esyalari taxirdilar VII esrden etibaren Oxot denizi sahilleri Oxot medeniyyetinin tesiri altinda idi Insanlar das demir ve sumuk aletlerden istifade edirdiler Bun insanlarin en cox tapintilarina Moero dusergesinde rast gelinir Bu medeniyyete aid sonraki tapintilar IX esri kecmir VIII esr burada Sasumon medeniyyeti hakim olur Bu medeniyyetininsanlari ovculuq yigiciliq ve ekincilikle mesgul olurdular Yaponlarla Proto aynlar ticari elaqe qururdular Yaponlar oz novbesinde yerlileri Ezo adalarini ise Ezo qa Sima adlandirirdilar Yeni dovr Osima yarimadasinda 1604 cu ilde berqerar olmusdur Dovlet Tokuqava sequnlarindan asili olmuslar Adanin o zamanlar adi Ezo adlanirdi Adanin yerli ehalisi olmuslar 1712 1713 illere ayn ve yaponlarin menbelerinde adaya ilk defe ruslarin ayaq basmasi qeyd olunur Bele ki kazak Ivan Kozirev qasirga neticesinde adaya dusur 1779 cu ilin yazinda rus denizci ve tacirleri Hokkaydonun simalina istiqametlenirler Onlar aynlardan olan 1500 neferi toplayaraq oz tabeciliyine kecmelerini testiqleyirler Bu fakt yaponlarin etirazina sebeb olur 1792 ci ilde ruslarin ekspedisiyasi basda Adam Laksman Hokkaydonun simalini ziyaret etmisdiler Bundan once ise yaponlar ruslarin aynlarla ticaretini qadagan etmisdiler Hokkaydo tebieti 1868 1869 iller erzide adada adada musteqil Ezo Respublikasi movcud olmusdur 1869 cu ilde respublikanin legvinden sonra adanin adi deyisdirilir ve Hokkaydo adlandirilir Bundan sonra Yapon hokumeti adanin koloniyalasdirilmasina baslayirInzibati bolguInzibati cehetden ada 14 daireye bolunmusdur Akan goluEdebiyyatBisignani J D 1993 Japan Handbook Chico California Moon Publications ISBN 978 0 9603322 2 9 ISBN 978 0 908054 14 5 OCLC 8954556 McDougall Walter A 1993 Let the Sea Make a Noise A History of the North Pacific from Magellan to MacArthur New York Basic Books ISBN 978 0 465 05152 6 OCLC 28017793 Nussbaum Louis Frederic and Kathe Roth 2005 Japan encyclopedia Cambridge Harvard University Press ISBN 978 0 674 01753 5 OCLC 58053128 John Batchelor Japanese Central Association 1893 An itinerary of Hokkaido Japan Volume 1 Tokyo Hakodate Chamber of Commerce Istinadlar Natural Enemies People Wildlife Conflicts in Anthropological Perspective European Association of Social Anthropologists John Knight 9780415224413 Amazon com Books 2013 02 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 03 yap 祝梅三角山遺跡 yap 嶋木遺跡 yap 円筒式土器 Nechaev A Pokorenie mohnatyh Vokrug Sveta 1 Yanvar 2002 2020 02 17 tarixinde Istifade tarixi 2015 09 21 Kurilskie ostrova v istorii russko yaponskih otnoshenij Istoriya Rossii Rossijskaya imperiya 2013 02 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 03 Kurilskie ostrova Ih otkrytie i prisoedinenie k Rossii 1711 1778 gg MID RF 12 01 2012 2013 02 11 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2013 02 03 Sirokorod A B Yaponiya Sonsuz reqabet 2013 05 13 at the Wayback MachineHemcinin baxEzo Respublikasi Sikoku Honsu