Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Xeyrəddin Barbarossa (Barbaros Xeyrəddin Paşa və ya Xızır Xeyrəddin Paşa; eyni zamanda paşa və admiral rütbələri alanadək Xızır Rəis; 1478 və ya 1484 – 4 iyul 1546, Konstantinopol) — Osmanlı tarixinin ən məşhur dənizçilərindən biri və admiral, Osmanlı dövlətinin paşa rütbəsi almış ilk dəniz komandanı. Əsl adı Yaquboğlu Xızır olsa da, Sultan Sultan Süleyman Qanuni ona dövlət və İslam qarşısındakı xidmətlərinə görə "dinin xeyirlisi" mənasını daşıyan Xeyr-əd-din adını vermişdi. Avropalıların Xeyrəddin paşanın böyük qardaşı, məşhur dənizçi Oruc Rəisə qırmızı saqqalına görə verdikləri və italyan dilindən "qırmızı saqqal" kimi tərcümə olunan Barbarossa ləqəbi onun vəfatından sonra Xeyrəddin paşaya da aid edildi. Bu səbəbdən qərb tarixçiləri onları ayırmaq üçün müvafiq olaraq I və II Barbarossa paşa adlandırırlar. 1512-ci ildə onlar Tunis sultanı Məhəmmədlə anlaşaraq Tunisdəki Xalkül-Vaad (La Qaletta) limanını istifadə etməyə başladılar.
| Xeyrəddin Barbarossa | |
|---|---|
 Xeyrəddin Barbarossa | |
| Digər adı | Yaquboğlu Xızır |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Midilli adası (indiki Lesbos), Osmanlı İmperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | İstanbul, Osmanlı İmperiyası |
| Dəfn yeri | |
| Uşağı |
|
| Fəaliyyəti | zabit, siyasətçi, Admiral |
| Fəaliyyət illəri | 1500-cü ildən |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Xızır ve Oruc qardaşları 1516-cı ildə ələ keçirdikləri yüklü bir gəmini hədiyyə olaraq Piri Rəis himayəsində Osmanlı padşahı Yavuz Sultan Səlimə göndərdilər. Cavab olaraq Yavuz Sultan Səlim də onlara verdiyi dəstəyin ifadəsi kimi hədiyyələr yolladı. Oruc Rəis və Xızır Rəisin böyük qardaşları olan İshaqın da onlara qatılmasından sonra 1516–1517-ci illərdə ispanlara qarşı müharibələrdə iştirak etdilər və Tənəs, Tlemsən və Oran şəhərlərini ələ keçirərək Əlcəzairi tutdular. Oruc Rəis Əlcəzair hökmdarı elan edildi. İspanlar 1518-ci ildə Əlcəzairi geri almaq üçün ərəblərlə birləşərək hücuma keçdilər. Bu savaşda İshaq Rəis və Oruc Rəis öldürüldü. Elə həmin il Xızır Rəis Yavuz Sultan Səlimin adına pul buraxdırıb xütbə oxutduraraq ona bağlılığını bildirdi. Yavuz Sultan Səlim də Xızır Rəisi Əlcəzair Bəylərbəyliyinə təyin edərək onu himayəsi altına aldı.
1519-cu ildə o, İspaniya donanmasını məğlubiyyətə uğratdı. Əlcəzairi buraxaraq Şərşəl adalarına çəkildi. 1520–1525-ci illər arasında Avropanın Aralıq dənizi limanlarına hücum edərək böyük qənimətlər əldə etdi. 1530-cu ildə Əlcəzairi yenidən ələ keçirdi. 1531-ci ildə Şərşələ basqın hazırlayan genuyalı admiral Andrea Dorianı məğlubiyyətə uğratdı. 1534-cü ildə İtaliya limanlarına basqınlar həyata keçirdi. Həmin il Tunisi ələ keçirdi. Ancaq səlibçilərin donanmasının təzyiqi qarşısında Tunisi buraxmaq məcburiyyətində qaldı. 1536-cı ildə daha güclü bir donanmayla İtaliya limanlarına basqın etdi. 1536-cı ildə Egey dənizindəki Venesiya koloniyalarını Osmanlı topraqlarına qatdı. 1538-ci ildə Preveze Dəniz döyüşündə səlibçilərin donanmasını məğlub etdi. Tulonda Osmalının müttəfiqi olan fransız donanmasıyla birləşərək 1543-cü ildə Alman xalqının Müqəddəs Roma imperiyasına qalib gələrək Nitsanı ələ keçirdi. 1544-cü ildə İstanbula qayıtdı.
Həyatının son illərini İstanbulda yaşamış və Beşiktaş məhəlləsindəki türbəsində dəfn edilmişdir. Uzun illər Bosfor boğazından çıxan türk gəmiləri onun dəfn olunduğu yerin yaxınlığından keçərkən onun şərəfinə hərbi salam verir, gəmi heyəti isə ruhuna dua oxuyurdu.
Mənbə
- 100 böyük türk. (Azərbaycan dilinə tərcümə edəni Sabir Adil. Redaktoru: Məlik Allahverdiyev), Bakı, 1991. səh.17–18.
Xarici keçidlər
- Xeyrəddin Barbarossa 2009-12-07 at the Wayback Machine
 | Şəxs və ya bioqrafiya haqqında olan bu məqalə halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Xeyreddin Barbarossa Barbaros Xeyreddin Pasa ve ya Xizir Xeyreddin Pasa eyni zamanda pasa ve admiral rutbeleri alanadek Xizir Reis 1478 ve ya 1484 4 iyul 1546 Konstantinopol Osmanli tarixinin en meshur denizcilerinden biri ve admiral Osmanli dovletinin pasa rutbesi almis ilk deniz komandani Esl adi Yaquboglu Xizir olsa da Sultan Sultan Suleyman Qanuni ona dovlet ve Islam qarsisindaki xidmetlerine gore dinin xeyirlisi menasini dasiyan Xeyr ed din adini vermisdi Avropalilarin Xeyreddin pasanin boyuk qardasi meshur denizci Oruc Reise qirmizi saqqalina gore verdikleri ve italyan dilinden qirmizi saqqal kimi tercume olunan Barbarossa leqebi onun vefatindan sonra Xeyreddin pasaya da aid edildi Bu sebebden qerb tarixcileri onlari ayirmaq ucun muvafiq olaraq I ve II Barbarossa pasa adlandirirlar 1512 ci ilde onlar Tunis sultani Mehemmedle anlasaraq Tunisdeki Xalkul Vaad La Qaletta limanini istifade etmeye basladilar Xeyreddin BarbarossaXeyreddin BarbarossaDiger adi Yaquboglu XizirDogum tarixi 1478Dogum yeri Midilli adasi indiki Lesbos Osmanli ImperiyasiVefat tarixi 4 iyul 1546Vefat yeri Istanbul Osmanli ImperiyasiDefn yeri Barbaros Xeyreddin Pasa turbesiUsagi Hesen Pasa d Fealiyyeti zabit siyasetci AdmiralFealiyyet illeri 1500 cu ilden Vikianbarda elaqeli mediafayllar Xizir ve Oruc qardaslari 1516 ci ilde ele kecirdikleri yuklu bir gemini hediyye olaraq Piri Reis himayesinde Osmanli padsahi Yavuz Sultan Selime gonderdiler Cavab olaraq Yavuz Sultan Selim de onlara verdiyi desteyin ifadesi kimi hediyyeler yolladi Oruc Reis ve Xizir Reisin boyuk qardaslari olan Ishaqin da onlara qatilmasindan sonra 1516 1517 ci illerde ispanlara qarsi muharibelerde istirak etdiler ve Tenes Tlemsen ve Oran seherlerini ele kecirerek Elcezairi tutdular Oruc Reis Elcezair hokmdari elan edildi Ispanlar 1518 ci ilde Elcezairi geri almaq ucun ereblerle birleserek hucuma kecdiler Bu savasda Ishaq Reis ve Oruc Reis olduruldu Ele hemin il Xizir Reis Yavuz Sultan Selimin adina pul buraxdirib xutbe oxutduraraq ona bagliligini bildirdi Yavuz Sultan Selim de Xizir Reisi Elcezair Beylerbeyliyine teyin ederek onu himayesi altina aldi 1519 cu ilde o Ispaniya donanmasini meglubiyyete ugratdi Elcezairi buraxaraq Sersel adalarina cekildi 1520 1525 ci iller arasinda Avropanin Araliq denizi limanlarina hucum ederek boyuk qenimetler elde etdi 1530 cu ilde Elcezairi yeniden ele kecirdi 1531 ci ilde Sersele basqin hazirlayan genuyali admiral Andrea Doriani meglubiyyete ugratdi 1534 cu ilde Italiya limanlarina basqinlar heyata kecirdi Hemin il Tunisi ele kecirdi Ancaq selibcilerin donanmasinin tezyiqi qarsisinda Tunisi buraxmaq mecburiyyetinde qaldi 1536 ci ilde daha guclu bir donanmayla Italiya limanlarina basqin etdi 1536 ci ilde Egey denizindeki Venesiya koloniyalarini Osmanli topraqlarina qatdi 1538 ci ilde Preveze Deniz doyusunde selibcilerin donanmasini meglub etdi Tulonda Osmalinin muttefiqi olan fransiz donanmasiyla birleserek 1543 cu ilde Alman xalqinin Muqeddes Roma imperiyasina qalib gelerek Nitsani ele kecirdi 1544 cu ilde Istanbula qayitdi Heyatinin son illerini Istanbulda yasamis ve Besiktas mehellesindeki turbesinde defn edilmisdir Uzun iller Bosfor bogazindan cixan turk gemileri onun defn olundugu yerin yaxinligindan kecerken onun serefine herbi salam verir gemi heyeti ise ruhuna dua oxuyurdu Menbe100 boyuk turk Azerbaycan diline tercume edeni Sabir Adil Redaktoru Melik Allahverdiyev Baki 1991 seh 17 18 Xarici kecidlerXeyreddin Barbarossa 2009 12 07 at the Wayback Machine Sexs ve ya bioqrafiya haqqinda olan bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Dictionary of African Biography ing E K Akyeampong Henry Louis Gates Jr NYC OUP 2012 ISBN 978 0 19 538207 5