XIV Karl (norv. Karl Johan; 26 yanvar 1763[…], Po[d], Fransa krallığı – 8 mart 1844[…], Stokholm kral sarayı[d], İsveç) — fransız əsilli İsveç-Norveç kralı. Bernadotlar sülaləsinin əsasını qoymuşdur.
XIV Karl İohann | |
---|---|
Karl Johan | |
| |
İsveç-Norveç kralı | |
1818 – 1844 | |
Əvvəlki | XIII Karl |
Sonrakı | I Oskar |
1806 – 1810 | |
Sonrakı | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum adı | Jean Bernadotte |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | , Fransa |
Vəfat tarixi | (81 yaşında) |
Vəfat yeri | Stokholm |
Vəfat səbəbi | insult |
Dəfn yeri | Riddarholm kilsəsi |
Fəaliyyəti | monarx, hərbi qulluqçu, siyasətçi |
Atası | Henri Bernadot |
Anası | Jan de sen Vinsent |
Həyat yoldaşı | Dezire Klari |
Uşağı | I Oskar |
Ailəsi | Bernadotlar sülaləsi |
Dini | Katolik, daha sonra Lüteranizm |
Hərbi xidmət | |
Xidmət illəri | 2 iyul 1799 – 14 sentyabr 1799 |
Mənsubiyyəti | Fransa |
Qoşun növü | Fransa Silahlı Qüvvələri |
Döyüşlər | , , |
Rütbəsi | Marşal |
| |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Ailəsi və uşaqlığı
Əsl adı Jan Bernadot olan Karl 26 yanvar 1763-cü ildə Fransanın şəhərində anadan oldu. Atası Jan Henri Bernadot (1711-1780) dövlət ittihamçısı idi. Jüls adını daha sonra özünə Yuli Sezarın şərəfinə almışdı.
Ordu karyerası
1780-ci ildə Fransız ordusuna qoşuldu. İlk illərində Korsikada xidmətdə idi. 1794-cü ildə briqadir, ndən sonra isə general rütbəsi aldı. Bundan sonra ndə fərqlənən Bernadot 1798-ci ildə Vyanaya səfir təyin olundu. Fransız imperiyası yaradılarkən qrupuna daxil idi. 1802-ci ildə Napoleon onu Luiziana qubernatoru təyin etməyi düşünürdü. Lakin Britaniyanın Fransaya müharibə elan etməsi bu planlara mane oldu. 1804-cü ildən 1805-ci ilədək imperiyanın Hannover qubernatoru oldu. 1805-ci ildə müvəffəqiyyətinə görə 5 iyun 1806-cı ildə Pontekorvo knyazı titulu verildi. 1808-ci ildə Hanza şəhərlərinə qubernator təyin edilərkən İsveçin işğalı ona tapşırılmışdı. ndə itaətsizlik etdiyi üçün vəzifəsi də əlindən alınmışdı.
Vəliəhdliyə qəbulu
Napoleon müharibələri zamanı İsveçdə məşhurlaşan Bernadot Roma qubernatoru olan vaxt İsveç kralı XIII Karlın onu oğulluğa götürməsi xəbərini eşitdi. adlı bir əyan onun namizədliyini irəli sürmüşdü. XIII Karlın 61 yaşı var idi, övladı yox idi və nin İsveç qolu onunla birlikdə ölürdü. Karl, daha öncə öz uzaq qohumu u oğulluğa götürsə də, gənc yaşda vəfat etmişdi. Bernadotun şahzadə seçilməsindəki əsas faktor Rusiyaya qarşı İsveç ordusuna başçılıq edə biləcək birinin gəlməsi idi.Napoleon bu qərarı absurd sayırdı, lakin qarşısını da almadı. 21 avqust 1810-cu ildə Bernadot rəsmən vəliəhd kimi qəbul edildi.
Vəliəhd kimi
2 noyabrda Stokholma gələn Bernadot ayın 5-i rəsmən Karl Yohan adını qəbul edərək vəliəhdlik mərasimində iştirak etdi. Həmçinin Lüteranizmi də qəbul etdi. 1813-cü ildə Fransanın düşmənləri olan VI Koalisiya ilə birləşərək Fransanı ağır məğlubiyyətə uğratdı. 1813-cü ildə Danimarka-Norveçi məğlub edərək Norveçi İsveçə birləşdirdi. Lakin Norveç xalqı üsyan edərək Danimarka şahzadəsi taxta gətirdilər. Birillik müharibədə norveçliləri məğlub edən Karl İohann norveçlilərlə sülh bağladı və Norveç konstitusiyasını qəbul etdi.
Hakimiyyəti
Karl İohann 5 fevral 1818-ci ildə III Karl İohann adı ilə Norveçdə, XIV Karl İohann adı ilə İsveçdə kral elan edildi. Hakimiyyəti dövründə avtoritar siyasət yürüdən Karl, azad medianın qarşısını alırdı. Buna görə 1823-cü ildən sonra populyarlığı azaldı. 18 fevral 1843-cü ildə ini qeyd etdi.
Ölümü
26 yanvar 1844-cü ildə, 81 yaşında insulta tutuldu. Daha sonra özünə gəlsə də, 8 mart 1844-cü ildə vəfat etdi.
Ailəsi
16 avqust 1798-ci ildə Napoleonun ilk nişanlısı Dezire Klari ilə evlənmişdi.
Övladı:
Oskar Bernadot — İsveç kralı (1844-1859)
Titulları
- 18 May 1804 - 26 Sentyabr 1810: Jan Baptist Jüls Bernadot, Fransa marşalı
- 5 İyun 1806 - 26 Sentyabr 1810: Jan Baptist Jüls, Pontekorvo knyazı
- 26 Sentyabr 1810 - 5 Noyabr 1810: Əlahəzrət Şahzadə İohann Baptist Jüls de Pontekorvo, İsveç şahzadəsi
- 5 Noyabr 1810 - 4 Noyabr 1814: Əlahəzrət Şahzadə Karl İohann, İsveç vəliəhdi
- 4 Noyabr 1814 - 5 Fevral 1818: Əlahəzrət Şahzadə Karl İohann, İsveç və Norveç vəliəhdi
- 5 Fevral 1818 - 8 Mart 1844: Əlahəzrət İsveç və Norveç kralı
Mükafatları
- İspaniya nin 909-cu cəngavəri
- Portuqaliya nin 28-ci böyük xaçı
Gerbləri
Vəliəhdlik gerbi | Krallıq gerbi | Monoqramı |
---|
İstinadlar
- Karl XIV Johan (швед.). 1917.
- Sten C.O. Carlsson Charles XIV John // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Hovförsamlingens kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/SSA/0007/F I/1 (1766-1853), bildid: C0054458_00283.
- Ulf Ivar Nilsson in Allt vi trodde vi visste men som faktiskt är FEL FEL FEL!, Bokförlaget Semic 2007ISBN 978-91-552-3572-7 səh.40
- Bain, Robert Nisbet (1911). "Charles XIV.". Encyclopædia Britannica 5 (11th ed.). Cambridge University Press. səh. 931–932.
- Barton, Sir Dunbar Plunkett (1921). Bernadotte and Napoleon: 1763–1810. London: John Murray
- "Karl İohann - Encyclopedia Britannica". 2015-05-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-12-13.
- Succession au trône de Suède: Acte d'élection du 21 août 1810, Loi de succession au trône du 26 septembre 1810 (fransızca) 2021-07-27 at the Wayback Machine
SƏLƏF XIII Karl | Bernadotlar sülaləsi 1818-1844 | XƏLƏF I Oskar |
SƏLƏF XIII Karl | Bernadotlar sülaləsi 1818-1844 | XƏLƏF I Oskar |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
XIV Karl norv Karl Johan 26 yanvar 1763 Po d Fransa kralligi 8 mart 1844 Stokholm kral sarayi d Isvec fransiz esilli Isvec Norvec krali Bernadotlar sulalesinin esasini qoymusdur XIV Karl IohannKarl JohanKarl Iohann fransiz generali geyimindeIsvec Norvec krali1818 1844EvvelkiXIII KarlSonrakiI OskarI Pontekorvo knyazi1806 1810SonrakiSexsi melumatlarDogum adi Jean BernadotteDogum tarixi 26 yanvar 1763Dogum yeri FransaVefat tarixi 8 mart 1844 81 yasinda Vefat yeri StokholmVefat sebebi insultDefn yeri Riddarholm kilsesiFealiyyeti monarx herbi qulluqcu siyasetciAtasi Henri BernadotAnasi Jan de sen VinsentHeyat yoldasi Dezire KlariUsagi I OskarAilesi Bernadotlar sulalesiDini Katolik daha sonra LuteranizmHerbi xidmetXidmet illeri 2 iyul 1799 14 sentyabr 1799Mensubiyyeti FransaQosun novu Fransa Silahli QuvveleriDoyusler Rutbesi Marsal Vikianbarda elaqeli mediafayllarAilesi ve usaqligiEsl adi Jan Bernadot olan Karl 26 yanvar 1763 cu ilde Fransanin seherinde anadan oldu Atasi Jan Henri Bernadot 1711 1780 dovlet ittihamcisi idi Juls adini daha sonra ozune Yuli Sezarin serefine almisdi Ordu karyerasi1780 ci ilde Fransiz ordusuna qosuldu Ilk illerinde Korsikada xidmetde idi 1794 cu ilde briqadir nden sonra ise general rutbesi aldi Bundan sonra nde ferqlenen Bernadot 1798 ci ilde Vyanaya sefir teyin olundu Fransiz imperiyasi yaradilarken qrupuna daxil idi 1802 ci ilde Napoleon onu Luiziana qubernatoru teyin etmeyi dusunurdu Lakin Britaniyanin Fransaya muharibe elan etmesi bu planlara mane oldu 1804 cu ilden 1805 ci iledek imperiyanin Hannover qubernatoru oldu 1805 ci ilde muveffeqiyyetine gore 5 iyun 1806 ci ilde Pontekorvo knyazi titulu verildi 1808 ci ilde Hanza seherlerine qubernator teyin edilerken Isvecin isgali ona tapsirilmisdi nde itaetsizlik etdiyi ucun vezifesi de elinden alinmisdi Veliehdliye qebuluNapoleon muharibeleri zamani Isvecde meshurlasan Bernadot Roma qubernatoru olan vaxt Isvec krali XIII Karlin onu ogulluga goturmesi xeberini esitdi adli bir eyan onun namizedliyini ireli surmusdu XIII Karlin 61 yasi var idi ovladi yox idi ve nin Isvec qolu onunla birlikde olurdu Karl daha once oz uzaq qohumu u ogulluga goturse de genc yasda vefat etmisdi Bernadotun sahzade secilmesindeki esas faktor Rusiyaya qarsi Isvec ordusuna basciliq ede bilecek birinin gelmesi idi Napoleon bu qerari absurd sayirdi lakin qarsisini da almadi 21 avqust 1810 cu ilde Bernadot resmen veliehd kimi qebul edildi Veliehd kimi2 noyabrda Stokholma gelen Bernadot ayin 5 i resmen Karl Yohan adini qebul ederek veliehdlik merasiminde istirak etdi Hemcinin Luteranizmi de qebul etdi 1813 cu ilde Fransanin dusmenleri olan VI Koalisiya ile birleserek Fransani agir meglubiyyete ugratdi 1813 cu ilde Danimarka Norveci meglub ederek Norveci Isvece birlesdirdi Lakin Norvec xalqi usyan ederek Danimarka sahzadesi taxta getirdiler Birillik muharibede norveclileri meglub eden Karl Iohann norveclilerle sulh bagladi ve Norvec konstitusiyasini qebul etdi HakimiyyetiKarl Iohann 5 fevral 1818 ci ilde III Karl Iohann adi ile Norvecde XIV Karl Iohann adi ile Isvecde kral elan edildi Hakimiyyeti dovrunde avtoritar siyaset yuruden Karl azad medianin qarsisini alirdi Buna gore 1823 cu ilden sonra populyarligi azaldi 18 fevral 1843 cu ilde ini qeyd etdi Olumu26 yanvar 1844 cu ilde 81 yasinda insulta tutuldu Daha sonra ozune gelse de 8 mart 1844 cu ilde vefat etdi Ailesi16 avqust 1798 ci ilde Napoleonun ilk nisanlisi Dezire Klari ile evlenmisdi Ovladi Oskar Bernadot Isvec krali 1844 1859 Titullari18 May 1804 26 Sentyabr 1810 Jan Baptist Juls Bernadot Fransa marsali 5 Iyun 1806 26 Sentyabr 1810 Jan Baptist Juls Pontekorvo knyazi 26 Sentyabr 1810 5 Noyabr 1810 Elahezret Sahzade Iohann Baptist Juls de Pontekorvo Isvec sahzadesi 5 Noyabr 1810 4 Noyabr 1814 Elahezret Sahzade Karl Iohann Isvec veliehdi 4 Noyabr 1814 5 Fevral 1818 Elahezret Sahzade Karl Iohann Isvec ve Norvec veliehdi 5 Fevral 1818 8 Mart 1844 Elahezret Isvec ve Norvec kraliMukafatlariIspaniya nin 909 cu cengaveri Portuqaliya nin 28 ci boyuk xaciGerbleriPontekorvo knyazi Veliehdlik gerbi Kralliq gerbi MonoqramiIstinadlarKarl XIV Johan shved 1917 Sten C O Carlsson Charles XIV John Encyclopaedia Britannica ing Hovforsamlingens kyrkoarkiv Dod och begravningsbocker SE SSA 0007 F I 1 1766 1853 bildid C0054458 00283 Ulf Ivar Nilsson in Allt vi trodde vi visste men som faktiskt ar FEL FEL FEL Bokforlaget Semic 2007ISBN 978 91 552 3572 7 seh 40 Bain Robert Nisbet 1911 Charles XIV Encyclopaedia Britannica 5 11th ed Cambridge University Press seh 931 932 Barton Sir Dunbar Plunkett 1921 Bernadotte and Napoleon 1763 1810 London John Murray Karl Iohann Encyclopedia Britannica 2015 05 08 tarixinde Istifade tarixi 2015 12 13 Succession au trone de Suede Acte d election du 21 aout 1810 Loi de succession au trone du 26 septembre 1810 fransizca 2021 07 27 at the Wayback Machine SELEF XIII Karl Bernadotlar sulalesi 1818 1844 XELEF I OskarSELEF XIII Karl Bernadotlar sulalesi 1818 1844 XELEF I Oskar