Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vəli Əliyev (Vəli Hüseyn oğlu Əliyev; 20 iyul 1936, Daşbulaq, Nuxa rayonu – 8 yanvar 2020) — Azərbaycan MEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutu Tunc və İlk Dəmir dövrü arxeologiyası şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləyib, tarix üzrə elmlər doktoru, professor, AMEA-nın müxbir üzvü (2003).
| Vəli Əliyev | |
|---|---|
| Əliyev Vəli Hüseyn oğlu | |
| Doğum tarixi | 20 iyul 1936 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 8 yanvar 2020 (83 yaşında) |
| Vətəndaşlığı |  SSRİ→ Azərbaycan |
| Milliyyəti | azərbaycanlı |
| Atası | Hüseyn |
| Anası | Mehriban |
| Elm sahələri | tarix, arxeologiya |
| Elmi dərəcəsi | tarix üzrə elmlər doktoru |
| Elmi adları | professor, AMEA-nın müxbir üzvü |
| İş yerləri | AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Şöbə müdiri və ADPU Ümumi tarix kafedrasının müdiri vəzifələrində işləyib. |
| Təhsili | Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tarix fakültəsi |
Həyatı
Vəli Əliyev 1936-cı ildə Şəki rayonunun Daşbulaq kəndində anadan olmuşdur. 1959-cu ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin tarix fakültəsini bitirmiş, 1966-cı ildə namizədlik, 1984-cü ildə doktorluq dissertasiyalarını müdafiə etmişdir. 1994-cü ildə professor elmi adını almış, 2003-cü ildə isə AMEA-nın müxbir üzvü seçilmişdir.
Elmi fəaliyyəti
1959-cu ildə AMEA A.A.Bakıxanov adına Tarix İnstitutunda elmi işçi kimi əmək fəaliyyətinə başlayan Vəli Əliyev 1990-cı ildən AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Tunc və ilk dəmir dövrü arxeologiyası şöbəsinin müdiridir. O, həm də Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetində Ümumi tarix kafedrasının müdiri vəzifəsində çalışır.
V.Əliyev Azərbaycanın tarixi və arxeologiyası sahəsində 300-ə yaxın elmi əsərin, o cümlədən 9 monoqrafiya və kitabın müəllifidir. Onun Azərbaycanın qədim tarixinin arxeoloji tədqiqi sahəsinə həsr olunmuş "Azərbaycanın tunc dövrü boyalı qablar mədəniyyəti", "Qədim Naxçıvan", "Ağsunun tarixi səhifələri", "Naxçıvan Azərbaycanın tarixi diyarıdır", "Gəmiqaya", "Naxçıvanın Qədim qala şəhərləri", "Qədim Qarabağ" kitabları və digər bu kimi əsərləri elmi ictimaiyyətin dərin rəğbətini qazanmışdır.
Vəli Əliyev Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun "Naxçıvan Muxtar Respublikasının maddi mədəniyyəti" mövzusunun əsas tədqiqatçısı və rəhbəridir. O, Naxçıvan arxeoloji ekspedisiyasına rəhbərlik edərək, bu ərazidə qədim və orta əsr abidələri üzrə elmi tədqiqat işləri aparmışdır.
Vəli Əliyev Azərbaycanın b.e. əvvəl II-I minillikləri əhatə edən , Kür-Araz mədəniyyəti, Boyalı qablar mədəniyyəti, Son Tunc və İlk Dəmir dövrü Xocalı-Gədəbəy mədəniyyəti, Cənubi Azərbaycanın Tunc dövrü mədəniyyətləri, və , qədim dövlət qurumlarının təkamülü, Azərbaycan xalqının ilkin etnik formalaşması — etnogenezi, və s. mühüm problem məsələlər üzrə geniş planda elmi-tədqiqat işləri aparır. Vəli Əliyevin 1960-1980-ci illərdə apardığı gərgin və səmərəli axtarışlar sayəsində Naxçıvan Muxtar Respublikası ərazisində 500-dən artıq yeni tarixi abidə aşkar edilmişdir.
Vəli Əliyevin Naxçıvan ərazisində eneolit, tunc, ilk dəmir, antik və orta əsrlər dövrü abidələrində apardığı tədqiqatlar nəticəsində əldə etdiyi elmi nailiyyətlər Azərbaycan, Qafqaz və Yaxın Şərq ölkələri arxeologiyasının öyrənilməsində mühüm əhəmiyyətə malikdir.
Vəli Əliyev Naxçıvançay vadisindəki Kültəpə adlı yaşayış yerlərində, Şərurda Ovçular təpəsi, Sədərək, Xələc, Maxta, Daşarx və b. Eneolit-tunc dövrü abidələrində apardığı arxeoloji tədqiqatlarda əldə etdiyi faktiki materiallara əsaslanaraq Azərbaycanda, bütövlükdə Qafqazda, Ön Asiyada – Anadoluda, Suriyada və Fələstində e.ə. IV-III minilliklərdə geniş yayılmış Kür-Araz mədəniyyətinin qədim Naxçıvanda, Qarabağda və Urmuda yerli oturaq əkinçi-maldar tayfaların əsasında təkamül tapdığını müəyyən etmişdir.
Azərbaycanın erkən şəhər mədəniyyət abidələrinin tədqiqi Vəli Əliyevin adı ilə bağlı olub, onun ən dəyərli elmi nailiyyətidir. O, Naxçıvandakı II Kültəpə (Babək), Oğlanqala, Şahtaxtı-Govurqala, Qazançı qalası, Gilan-Plovtəpə ilkin şəhər mərkəzlərində, Naxçıvan şəhərinin Tunc dövrü nekropolunda, Çalxanqala, , Əznəburd və digər qədim qala-şəhər abidələrində müdafiə istehkamlarında apardığı arxeoloji tədqiqatlar əsasında Azərbaycanda e.ə. III-II minilliklərdə iri tayfa ittifaqlarına – erkən dövlət qurumlarına məxsus qədim şəhər mərkəzlərinin yarandığını sübut etmişdir.
AMEA-nın müxbir üzvü Vəli Əliyev Ordubad rayonu ərazisində Qapıcıq-Gəmiqaya zirvəsinin cənubunda, dəniz səviyyəsindən 3500–3700 m. yüksəklikdə qədim Boyalı Qablar mədəniyyətinin – petroqlifləri (e.ə. IV-I minilliklər) aşkara çıxarıb tədqiq etmişdir.
Onun rəhbərliyi ilə 2 elmlər doktoru və 15 fəlsəfə doktoru hazırlanmışdır.
Əsərləri
Monoqrafiyaları
- Azərbaycanın tunc dövrü boyalı qablar mədəniyyəti. Bakı: 1977;
- Qədim Naxçıvan. Bakı: 1979;
- Ağsunun tarixi səhifələri. Bakı: "ADİLOĞLU" nəşriyyatı - 2001, 94 s. (Həmmüəllif F.S.Xəlilov)
- Naxçıvan Azərbaycanın tarixi diyarıdır.
- Naxçıvanın Qədim qala şəhərləri.
- Qədim Qarabağ.
- Azərbaycanın orta tunc dövrü mədəniyyəti. Bakı: Elm, 1991.
- Naxçıvan. Bakı: 2002
- Gəmiqaya. Bakı: "Zeynalov və oğulları", 147 s.
- Əziz Əliyev böyük alim və görkəmli dövlət xadimidir // Tarixi şəxsiyyətlər “jurnalı”, №32, Bakı: 2015, s.26-31
- “Azərbaycan tarixi”, dərslik, VI sinif. Bakı: 2015
- “Qədim dünya tarixi”, dərslik, VI sinif. Bakı: 2015
- Культура эпохи средней бронзы Азербайджана. Баку: 1991
- “История Азербайджана”, учебник для VI класса. Баку: 2015
- “История древнего мира”, учебник для VI класса. Баку: 2015
Məqalələri
- Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəmərinin çəkilişində Azərbaycanın tarix və mədəniyyət abidələrinin öyrənilməsi. Müstəqillik illərində Azərbaycanın sosial-iqtisadi, siyasi və mədəni inkişafı. Respublika Elmi konfransının materialları. Sumqayıt: 2016, s.12-14
İstinadlar
- "Əliyev Vəli Hüseyn oğlu" (az.). science.gov.az. 2017. 2020-07-22 tarixində . İstifadə tarixi: 2017-03-21.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vikipediyada bu ad soyadli diger sexsler haqqinda da meqaleler var bax Veli Eliyev Veli Eliyev Veli Huseyn oglu Eliyev 20 iyul 1936 Dasbulaq Nuxa rayonu 8 yanvar 2020 Azerbaycan MEA Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutu Tunc ve Ilk Demir dovru arxeologiyasi sobesinin mudiri vezifesinde isleyib tarix uzre elmler doktoru professor AMEA nin muxbir uzvu 2003 Veli EliyevEliyev Veli Huseyn ogluDogum tarixi 20 iyul 1936 1936 07 20 Dogum yeri Dasbulaq Nuxa rayonu Azerbaycan SSR ZSFSR SSRIVefat tarixi 8 yanvar 2020 2020 01 08 83 yasinda Vetendasligi SSRI AzerbaycanMilliyyeti azerbaycanliAtasi HuseynAnasi MehribanElm saheleri tarix arxeologiyaElmi derecesi tarix uzre elmler doktoruElmi adlari professor AMEA nin muxbir uzvuIs yerleri AMEA Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun Sobe mudiri ve ADPU Umumi tarix kafedrasinin mudiri vezifelerinde isleyib Tehsili Azerbaycan Dovlet Universitetinin Tarix fakultesiHeyatiVeli Eliyev 1936 ci ilde Seki rayonunun Dasbulaq kendinde anadan olmusdur 1959 cu ilde Azerbaycan Dovlet Universitetinin tarix fakultesini bitirmis 1966 ci ilde namizedlik 1984 cu ilde doktorluq dissertasiyalarini mudafie etmisdir 1994 cu ilde professor elmi adini almis 2003 cu ilde ise AMEA nin muxbir uzvu secilmisdir Elmi fealiyyeti1959 cu ilde AMEA A A Bakixanov adina Tarix Institutunda elmi isci kimi emek fealiyyetine baslayan Veli Eliyev 1990 ci ilden AMEA Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun Tunc ve ilk demir dovru arxeologiyasi sobesinin mudiridir O hem de Azerbaycan Dovlet Pedaqoji Universitetinde Umumi tarix kafedrasinin mudiri vezifesinde calisir V Eliyev Azerbaycanin tarixi ve arxeologiyasi sahesinde 300 e yaxin elmi eserin o cumleden 9 monoqrafiya ve kitabin muellifidir Onun Azerbaycanin qedim tarixinin arxeoloji tedqiqi sahesine hesr olunmus Azerbaycanin tunc dovru boyali qablar medeniyyeti Qedim Naxcivan Agsunun tarixi sehifeleri Naxcivan Azerbaycanin tarixi diyaridir Gemiqaya Naxcivanin Qedim qala seherleri Qedim Qarabag kitablari ve diger bu kimi eserleri elmi ictimaiyyetin derin regbetini qazanmisdir Veli Eliyev Arxeologiya ve Etnoqrafiya Institutunun Naxcivan Muxtar Respublikasinin maddi medeniyyeti movzusunun esas tedqiqatcisi ve rehberidir O Naxcivan arxeoloji ekspedisiyasina rehberlik ederek bu erazide qedim ve orta esr abideleri uzre elmi tedqiqat isleri aparmisdir Veli Eliyev Azerbaycanin b e evvel II I minillikleri ehate eden Kur Araz medeniyyeti Boyali qablar medeniyyeti Son Tunc ve Ilk Demir dovru Xocali Gedebey medeniyyeti Cenubi Azerbaycanin Tunc dovru medeniyyetleri ve qedim dovlet qurumlarinin tekamulu Azerbaycan xalqinin ilkin etnik formalasmasi etnogenezi ve s muhum problem meseleler uzre genis planda elmi tedqiqat isleri aparir Veli Eliyevin 1960 1980 ci illerde apardigi gergin ve semereli axtarislar sayesinde Naxcivan Muxtar Respublikasi erazisinde 500 den artiq yeni tarixi abide askar edilmisdir Veli Eliyevin Naxcivan erazisinde eneolit tunc ilk demir antik ve orta esrler dovru abidelerinde apardigi tedqiqatlar neticesinde elde etdiyi elmi nailiyyetler Azerbaycan Qafqaz ve Yaxin Serq olkeleri arxeologiyasinin oyrenilmesinde muhum ehemiyyete malikdir Veli Eliyev Naxcivancay vadisindeki Kultepe adli yasayis yerlerinde Serurda Ovcular tepesi Sederek Xelec Maxta Dasarx ve b Eneolit tunc dovru abidelerinde apardigi arxeoloji tedqiqatlarda elde etdiyi faktiki materiallara esaslanaraq Azerbaycanda butovlukde Qafqazda On Asiyada Anadoluda Suriyada ve Felestinde e e IV III minilliklerde genis yayilmis Kur Araz medeniyyetinin qedim Naxcivanda Qarabagda ve Urmuda yerli oturaq ekinci maldar tayfalarin esasinda tekamul tapdigini mueyyen etmisdir Azerbaycanin erken seher medeniyyet abidelerinin tedqiqi Veli Eliyevin adi ile bagli olub onun en deyerli elmi nailiyyetidir O Naxcivandaki II Kultepe Babek Oglanqala Sahtaxti Govurqala Qazanci qalasi Gilan Plovtepe ilkin seher merkezlerinde Naxcivan seherinin Tunc dovru nekropolunda Calxanqala Ezneburd ve diger qedim qala seher abidelerinde mudafie istehkamlarinda apardigi arxeoloji tedqiqatlar esasinda Azerbaycanda e e III II minilliklerde iri tayfa ittifaqlarina erken dovlet qurumlarina mexsus qedim seher merkezlerinin yarandigini subut etmisdir AMEA nin muxbir uzvu Veli Eliyev Ordubad rayonu erazisinde Qapiciq Gemiqaya zirvesinin cenubunda deniz seviyyesinden 3500 3700 m yukseklikde qedim Boyali Qablar medeniyyetinin petroqlifleri e e IV I minillikler askara cixarib tedqiq etmisdir Onun rehberliyi ile 2 elmler doktoru ve 15 felsefe doktoru hazirlanmisdir EserleriMonoqrafiyalari Azerbaycanin tunc dovru boyali qablar medeniyyeti Baki 1977 Qedim Naxcivan Baki 1979 Agsunun tarixi sehifeleri Baki ADILOGLU nesriyyati 2001 94 s Hemmuellif F S Xelilov Naxcivan Azerbaycanin tarixi diyaridir Naxcivanin Qedim qala seherleri Qedim Qarabag Azerbaycanin orta tunc dovru medeniyyeti Baki Elm 1991 Naxcivan Baki 2002 Gemiqaya Baki Zeynalov ve ogullari 147 s Eziz Eliyev boyuk alim ve gorkemli dovlet xadimidir Tarixi sexsiyyetler jurnali 32 Baki 2015 s 26 31 Azerbaycan tarixi derslik VI sinif Baki 2015 Qedim dunya tarixi derslik VI sinif Baki 2015 Kultura epohi srednej bronzy Azerbajdzhana Baku 1991 Istoriya Azerbajdzhana uchebnik dlya VI klassa Baku 2015 Istoriya drevnego mira uchebnik dlya VI klassa Baku 2015Meqaleleri Baki Tbilisi Ceyhan neft kemerinin cekilisinde Azerbaycanin tarix ve medeniyyet abidelerinin oyrenilmesi Musteqillik illerinde Azerbaycanin sosial iqtisadi siyasi ve medeni inkisafi Respublika Elmi konfransinin materiallari Sumqayit 2016 s 12 14Istinadlar Eliyev Veli Huseyn oglu az science gov az 2017 2020 07 22 tarixinde Istifade tarixi 2017 03 21