Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Vaspurakan (erm. Վասպուրական , (Vaspowrakan) "nəcib diyar" və ya "şahzadələr ölkəsi" mənasını verir) — Orta əsrlərdə daha sonra Van gölündə mərkəzləşmiş müstəqil bir səltənətə çevrilən ermənistanın ilk və ən böyük vilayətidir. Müasir Türkiyənin ərazilərində və İranın şimal-qərbində yerləşən bölgə erməni sivilizasiyasının beşiyinin mərkəzi hissəsi hesab olunur.
Tarix
Tarixinin çox hissəsində əvvəlcə ərazidə bir knyazlıq yaratmağı bacaran erməni Artsruni sülaləsi tərəfindən idarə olunurdu. Ən böyük dərəcədə Vaspurakan, Van gölü ilə Urmiya gölü arasındakı əraziləri 908-ci ildə təşkil etdi.
908-ci ildə Vaspurakandan olan Gagikin Abbasilər tərəfindən Ermənistanın kralı olaraq tanındığı zaman Vaspurakan bir krallıq statusuna qaldırıldı. Əvvəlcə Gagik onların tərəfində idi, lakin çox keçmədən peşman oldu və II Aşot Baqratuni ilə birlikdə ərəbləri məğlub etdi. Tezliklə II Aşot tərəfindən Vaspurakan Kralı olaraq tanındı. 1021-ci ildə Seneqerim Artsruni Sebasteia və ətraflarını alaraq Vaspurakanı Bizans İmperiyasına verdi. Vaspurakan, Vasprakaniya adı altında Bizans vilayətinə çevrildi. Təxminən 1050-ci ildə Vasprakaniya Taron əyaləti ilə birləşdi, lakin 1054–1056-cı illər arasında Səlcuq türkləri tərəfindən zəbt edildi. 13-cü əsrdə Vaspurakanın bir hissəsi Zakarilər tərəfindən azad edildi. Ancaq qısa müddətdə monqollar, sonra Osmanlı türkləri tərəfindən fəth edildi. Vaspurakan'ın Osmanlı imperiyası dövründə əhəmiyyətli bir erməni əhalisi var idi. 1915-ci il zamanı Osmanlı qüvvələri sonra erməni əhalisinin əksəriyyəti köçürüldü.
Vaspurakan Krallığının konkret paytaxtı yox idi, kral öz iqamətgahını bir yerdən başqa yerə köçürdürdü — Van, Vostan (müasir Gevaş) və s.
Hökmdarlar
Şahzadələr
- II Həmazasp, Şahzadə (800–836). Baqratuni ailəsindən olan Aşot Msakerin qızı ilə evlənir .
- Aşot I Abulabus Artsruni, Şahzadə (836–852). Hamazaspın II oğlu. İlk dəfə.
- Gurgen I Artsruni, Şahzadə (852–853). Aşotun qardaşı I.
- Əbu Cəfər Artsruni, Şahzadə (853–854). Yəqin ki, Aşotun qardaşıdır.
- Qurgen II Artsruni of Mardastan Prince. (854–857). Uzaq qohum.
- Qriqor-Derenik Artsruni, Şahzadə (857–868). Evli Sofiya, Aşot I Baqratuni Böyük Ermənistanın Şahzadəsi . Aşot I Artsruni'nin oğlu. İlk dəfə.
- Ashot I Abulabus Artsruni, Şahzadə (868–874). İkinci dəfə.
- Qriqor-Derenik Artsruni, Şahzadə (874–887). İkinci dəfə.
- Gagik Abu Morvan Artsruni, Qriqor-Derenikin oğlanlarına (887–896), sonra usta knyazlığa (896–898).
- Ashot-Sargis Artsruni (Ashot II), Şahzadə (898–900). Qriqor-Derenikin oğlu.
- (Vaspurakan tərəfindən işğal Sajid emir Afşin) (900.)
- Safi, Van valisi olaraq (900–901).
- Ashot-Sargis Artsruni (Ashot II) (901–904). Yenidən quruldu. Ölümündən sonra Vaspurakan bölündü:
- Gagik III (I) Artsruni, şimal-qərbdə Vaspurakan'ın şahzadəsi (sonrakı padşah) (904–908). Ashot-Sargis'in qardaşı.
- Gurgen III Artsruni, cənub-şərqdə Vaspurakan şahzadəsi (904–925) Ashot-Sargis'in qardaşı.
Krallar
- Gagik I (III) Taclı kralı (908–925 şimal-qərb hissəsi, 925–943 hamısı Vaspurakan)
- Derenik-Aşot (Aşot III), Kral (943–953). Gagik I oğlu.
- Abusahl-Hamazasp, Kral (953–972). Derenik-Aşotun qardaşı.
- Aşot-Sahak (Aşot IV), Kral (972–983). Abusəhl-Həməzaspın oğlu.
- Gurgen-Khachik (Gurgen IV), King (983–11003) və Antzevasiqin Lordu . Ashot-Sahak'ın qardaşı.
- Seneqerim-Hovhannes, Aşot- Sahak'ın qardaşı, Kral (1003–1021) və Rechtuniqin sahibi. Gurgen Khatchik'in qardaşı.
İstinadlar
Biblioqrafiya
- Hovannisian, Richard G., ed. (2000), Erməni Van / Vaspurakan , Tarixi erməni şəhərləri və əyalətləri , Costa Mesa, California: Mazda Publishers , OCLC 44774992
- Der Nersessian, Sirarpie . Ermənistan və Bizans İmperiyası: Erməni İncəsənəti və Sivilizasiyasının qısa bir araşdırması. Kembric: Harvard Universiteti Mətbuat. 1947.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Vaspurakan erm Վասպուրական Vaspowrakan necib diyar ve ya sahzadeler olkesi menasini verir Orta esrlerde daha sonra Van golunde merkezlesmis musteqil bir seltenete cevrilen ermenistanin ilk ve en boyuk vilayetidir Muasir Turkiyenin erazilerinde ve Iranin simal qerbinde yerlesen bolge ermeni sivilizasiyasinin besiyinin merkezi hissesi hesab olunur TarixVaspurakan Kralligi 908 1021 Tarixinin cox hissesinde evvelce erazide bir knyazliq yaratmagi bacaran ermeni Artsruni sulalesi terefinden idare olunurdu En boyuk derecede Vaspurakan Van golu ile Urmiya golu arasindaki erazileri 908 ci ilde teskil etdi 908 ci ilde Vaspurakandan olan Gagikin Abbasiler terefinden Ermenistanin krali olaraq tanindigi zaman Vaspurakan bir kralliq statusuna qaldirildi Evvelce Gagik onlarin terefinde idi lakin cox kecmeden pesman oldu ve II Asot Baqratuni ile birlikde erebleri meglub etdi Tezlikle II Asot terefinden Vaspurakan Krali olaraq tanindi 1021 ci ilde Seneqerim Artsruni Sebasteia ve etraflarini alaraq Vaspurakani Bizans Imperiyasina verdi Vaspurakan Vasprakaniya adi altinda Bizans vilayetine cevrildi Texminen 1050 ci ilde Vasprakaniya Taron eyaleti ile birlesdi lakin 1054 1056 ci iller arasinda Selcuq turkleri terefinden zebt edildi 13 cu esrde Vaspurakanin bir hissesi Zakariler terefinden azad edildi Ancaq qisa muddetde monqollar sonra Osmanli turkleri terefinden feth edildi Vaspurakan in Osmanli imperiyasi dovrunde ehemiyyetli bir ermeni ehalisi var idi 1915 ci il zamani Osmanli quvveleri sonra ermeni ehalisinin ekseriyyeti kocuruldu Vaspurakan Kralliginin konkret paytaxti yox idi kral oz iqametgahini bir yerden basqa yere kocurdurdu Van Vostan muasir Gevas ve s HokmdarlarSahzadeler II Hemazasp Sahzade 800 836 Baqratuni ailesinden olan Asot Msakerin qizi ile evlenir Asot I Abulabus Artsruni Sahzade 836 852 Hamazaspin II oglu Ilk defe Gurgen I Artsruni Sahzade 852 853 Asotun qardasi I Ebu Cefer Artsruni Sahzade 853 854 Yeqin ki Asotun qardasidir Qurgen II Artsruni of Mardastan Prince 854 857 Uzaq qohum Qriqor Derenik Artsruni Sahzade 857 868 Evli Sofiya Asot I Baqratuni Boyuk Ermenistanin Sahzadesi Asot I Artsruni nin oglu Ilk defe Ashot I Abulabus Artsruni Sahzade 868 874 Ikinci defe Qriqor Derenik Artsruni Sahzade 874 887 Ikinci defe Gagik Abu Morvan Artsruni Qriqor Derenikin oglanlarina 887 896 sonra usta knyazliga 896 898 Ashot Sargis Artsruni Ashot II Sahzade 898 900 Qriqor Derenikin oglu Vaspurakan terefinden isgal Sajid emir Afsin 900 Safi Van valisi olaraq 900 901 Ashot Sargis Artsruni Ashot II 901 904 Yeniden quruldu Olumunden sonra Vaspurakan bolundu Gagik III I Artsruni simal qerbde Vaspurakan in sahzadesi sonraki padsah 904 908 Ashot Sargis in qardasi Gurgen III Artsruni cenub serqde Vaspurakan sahzadesi 904 925 Ashot Sargis in qardasi Krallar Gagik I III Tacli krali 908 925 simal qerb hissesi 925 943 hamisi Vaspurakan Derenik Asot Asot III Kral 943 953 Gagik I oglu Abusahl Hamazasp Kral 953 972 Derenik Asotun qardasi Asot Sahak Asot IV Kral 972 983 Abusehl Hemezaspin oglu Gurgen Khachik Gurgen IV King 983 11003 ve Antzevasiqin Lordu Ashot Sahak in qardasi Seneqerim Hovhannes Asot Sahak in qardasi Kral 1003 1021 ve Rechtuniqin sahibi Gurgen Khatchik in qardasi IstinadlarBiblioqrafiyaHovannisian Richard G ed 2000 Ermeni Van Vaspurakan Tarixi ermeni seherleri ve eyaletleri Costa Mesa California Mazda Publishers OCLC 44774992 Der Nersessian Sirarpie Ermenistan ve Bizans Imperiyasi Ermeni Inceseneti ve Sivilizasiyasinin qisa bir arasdirmasi Kembric Harvard Universiteti Metbuat 1947