Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağ ayı (lat. Ursus maritimus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin ayıkimilər fəsiləsinin ayı cinsinə aid heyvan növü.
| Ağ ayı | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||||
| Domen: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: Klad: Tipüstü: Tip: Klad: Yarımtip: İnfratip: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Sinifüstü: Klad: Klad: Sinif: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Dəstəüstü: Klad: Qranddəstə: Mirdəstə: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Yarımdəstə: İnfradəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Ağ ayı | ||||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||||
| ||||||||||||
| ||||||||||||
Şimal Buzlu okeanın sahillərində və üzən buzlar sahələrində yaşayır. Rəngi sarımtıl-ağdır. Bədəninin uzunluğu 2-2.5 m. Ağ ayı quruda yaşayan yırtıcı heyvanların içində ən böyüyüdür, onun orta kütləsi 400 kq-a yaxındır. Lakin əgər ayı yaşlıdırsa və qışa piy toplayıbsa, onun kütləsi 800 kq-dan çox ola bilər. O yuvasını sahildəki qar çöküntüləri içində qazır. Yuvasına 2-3 metr uzunluqda girişi qarla tutulmuş boru aparır. Dekabr-yanvar aylarında ayının övladları dünyaya gəlir. Ayı balaları çox kiçik doğulur, uzunluğu 30 santimetr olur. Yazda təhlükəsizlik üçün dişi ayı balaları ilə sahildə yaşayır və ya buzun üstündə üzürlər. Yayda onlar hətta Şimal qütbə çatırlar. Əsasən suitilərlə qidalanırlar. Ağ ayılar yaxşı üzürlər, suda isə balıq tuturlar.
Qlobal istiləşmə ağ ayıların yarıdan çoxunu məhv edə bilər. Ümumdünya Vəhşi Təbiət Fondunun mütəxəssisləri xəbərdarlıq edirlər: Arktik buzların əriməsi ağ ayılar üçün o qədər öldürücü olacaq ki, 2050-ci ildə Rusiyanın şimal sahillərində və Alyaskadakı ağ ayılar məhv olacaqlar.
İndi dünyada 20-25 min arası ağ ayı var. Alimlərin proqnozlarına görə, 40 il müddətində onların üçdə ikisi yox olacaq.
Ağ ayılar əsasən Rusiya, Qrenlandiya, Norveç, ABŞ, Kanada və Alyaskada yaşayırlar.
Onların müxtəlif ölkələrdə vəziyyətləri də fərqlidir. Rusiyada ağ ayılar 1956-cı ildən "Qırmızı kitab"a düşüb. Elə ən yaxşı vəziyyətdə olanlar da Rusiyadakı ağ ayılar sayılır. Bütövlükdə hər il dünyada 1000-ə yaxın ağ ayı məhv olur.
Ümumdünya Təbii Mühit Fondunun Berinq dənizi üzrə proqram direktoru Marqaret Ulyams deyir ki, iqlim dəyişikliyi özü bir çox şeylərin dəyişməsində də böyük rol oynayır. Məsələn, ağ ayılar quruya çıxmağa, quruda daha çox vaxt keçirməyə başlayırlar. Həmin vaxtsa ayıların ovlanmasına daha çox şərait yaranır.
Ağ ayılar bütün dünyada nəsilləri kəsilmək təhlükəsi qarşısında olduqlarından onların qorunması üçün 1973-cü ildə ağ ayılar haqqında beynəlxalq saziş imzalanıb.
Sinonimləri
- Ursus eogroenlandicus
- Ursus groenlandicus
- Ursus jenaensis
- Ursus labradorensis
- Ursus marinus
- Ursus polaris
- Ursus spitzbergensis
- Ursus ungavensis
- Thalarctos maritimus
İstinadlar
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ag ayi lat Ursus maritimus heyvanlar aleminin xordalilar tipinin memeliler sinfinin yirticilar destesinin ayikimiler fesilesinin ayi cinsine aid heyvan novu Ag ayiElmi tesnifatDomen EukariotlarRanqsiz AmorpheaRanqsiz Ranqsiz Ranqsiz Ranqsiz FilozoaAlem HeyvanlarYarimalem EumetazoylarKlad Klad IkitereflisimmetriyalilarKlad Tipustu SonagizlilarTip XordalilarKlad Yarimtip OnurgalilarInfratip AgizcenelilerKlad Klad Klad Klad XoanlarKlad Klad Klad Klad Klad Sinifustu DordayaqlilarKlad Klad Sinif MemelilerKlad Klad Klad Klad Klad Klad Klad Yarimsinif Vehsi heyvanlarKlad EuteriyalarInfrasinif PlasentalilarMaqndeste Desteustu LavrazioterilerKlad Qranddeste Mirdeste FeraeKlad Klad Klad YirticikimilerDeste YirticilarYarimdeste ItkimilerInfradeste Fesile AyikimilerYarimfesile AyilarTriba Cins AyiNov Ag ayiBeynelxalq elmi adiUrsus maritimus Phipps 1774 Sekil axtarisiITIS 180542NCBI 29073EOL 46559143FW 52609 Simal Buzlu okeanin sahillerinde ve uzen buzlar sahelerinde yasayir Rengi sarimtil agdir Bedeninin uzunlugu 2 2 5 m Ag ayi quruda yasayan yirtici heyvanlarin icinde en boyuyudur onun orta kutlesi 400 kq a yaxindir Lakin eger ayi yaslidirsa ve qisa piy toplayibsa onun kutlesi 800 kq dan cox ola biler O yuvasini sahildeki qar cokuntuleri icinde qazir Yuvasina 2 3 metr uzunluqda girisi qarla tutulmus boru aparir Dekabr yanvar aylarinda ayinin ovladlari dunyaya gelir Ayi balalari cox kicik dogulur uzunlugu 30 santimetr olur Yazda tehlukesizlik ucun disi ayi balalari ile sahilde yasayir ve ya buzun ustunde uzurler Yayda onlar hetta Simal qutbe catirlar Esasen suitilerle qidalanirlar Ag ayilar yaxsi uzurler suda ise baliq tuturlar Qlobal istilesme ag ayilarin yaridan coxunu mehv ede biler Umumdunya Vehsi Tebiet Fondunun mutexessisleri xeberdarliq edirler Arktik buzlarin erimesi ag ayilar ucun o qeder oldurucu olacaq ki 2050 ci ilde Rusiyanin simal sahillerinde ve Alyaskadaki ag ayilar mehv olacaqlar Indi dunyada 20 25 min arasi ag ayi var Alimlerin proqnozlarina gore 40 il muddetinde onlarin ucde ikisi yox olacaq Ag ayilar esasen Rusiya Qrenlandiya Norvec ABS Kanada ve Alyaskada yasayirlar Onlarin muxtelif olkelerde veziyyetleri de ferqlidir Rusiyada ag ayilar 1956 ci ilden Qirmizi kitab a dusub Ele en yaxsi veziyyetde olanlar da Rusiyadaki ag ayilar sayilir Butovlukde her il dunyada 1000 e yaxin ag ayi mehv olur Umumdunya Tebii Muhit Fondunun Berinq denizi uzre proqram direktoru Marqaret Ulyams deyir ki iqlim deyisikliyi ozu bir cox seylerin deyismesinde de boyuk rol oynayir Meselen ag ayilar quruya cixmaga quruda daha cox vaxt kecirmeye baslayirlar Hemin vaxtsa ayilarin ovlanmasina daha cox serait yaranir Ag ayilar butun dunyada nesilleri kesilmek tehlukesi qarsisinda olduqlarindan onlarin qorunmasi ucun 1973 cu ilde ag ayilar haqqinda beynelxalq sazis imzalanib SinonimleriUrsus eogroenlandicus Ursus groenlandicus Ursus jenaensis Ursus labradorensis Ursus marinus Ursus polaris Ursus spitzbergensis Ursus ungavensis Thalarctos maritimusIstinadlarIntegrated Taxonomic Information System ing 1996 Mammal Species of the World ing A Taxonomic and Geographic Reference D E Wilson D M Reeder 3 Baltimore JHU Press 2005 35 2142 p ISBN 978 0 8018 8221 0Hemcinin bax