Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Türkiyə mədəniyyəti — Türkiyə əhalisinin (türklər, kürdlər və s.) mədəniyyəti.
|
Dil
Müasir türk dili bilavasitə vaxtilə Mərkəzi Asiyada məskunlaşmış və VIII–X əsrlərdə qərbə doğru köçməyə başlamış türklərin oğuz dil qrupuna aiddir. Son bir neçə əsrdə türk dili fars və ərəb dillərindən əhəmiyyətli dərəcədə təsirlənmiş, bununla əlaqədar olaraq bu dillərdən götürülmüş sözlərin sayı bəzi hallarda türk lüğətinin 80%-nə çatmışdır. XX əsrə qədər Osmanlı imperiyasının danışıq türk dilindən kifayət qədər fərqli ədəbi dili – osmanlı dili var idi. İsmayıl Qaspıralı kimi türkçülər XIX əsrin sonu–XX əsrin əvvəllərində müasir türk dilindən fərqli olsa da, getdikcə alınma sözlərdən təmizlənən bir dildə jurnal və qəzet nəşr etməyə başlamışdılar. Yeni dili gənc türklər təbliğ edirdi. 1923-cü ildə Türkiyə Respublikası qurulduqdan sonra 1930-cu illərdə alınma sözlərin yerli türk sözləri ilə əvəzlənməsi prosesi başlamışdır. Bu proses bu günə qədər davam edir, baxmayaraq ki, türk dilində fars-ərəb mənşəli sözlərə, onların türk köklərindən düzəlmiş sinonimlərinə də rast gəlmək olar.
Teatr
XVI əsrdən başlayaraq Hindistan və Misir mədəniyyətinin təsiri altında yaranmış kölgə teatrı ("Qaragöz") Osmanlı imperiyasında xüsusi populyarlıq qazanmışdır. Tamaşalarda kuklalardan, həmçinin xüsusi işıqlandırma effektlərindən və dekorasiyalardan istifadə olunurdu. Bu, çoxölçülü səhnə məkanı illüziyasını yaratmağa imkan verirdi. Kuklaları pərdə arxasında qalan aktyorlar səsləndirir. XIX əsrin ortalarından başlayaraq "Tənzimat" adlanan əsaslı ictimai-siyasi islahatlarla əlaqədar olaraq Osmanlı imperiyası Qərbdən gələn bir çox mədəni hadisələri sürətlə mənimsəməyə və tətbiq etməyə başlamışdır. Müasir teatrın – aktyorların, pyeslərin və dramaturqların yaranması bununla bağlıdır. Türkiyə dramaturgiyasının banisi 1860-cı ildə türkcə ilk pyesi – "Şairin evlənməsi"ni yazan İbrahim Şinasidir. Türkiyə teatrının yaradıcısı Akop Vardovyandır.
İstinadlar
- Aalto, P. "Iranian Contacts of the Turks in Pre-Islamic times," in Studia Turcica, ed. L. Ligeti, Budapest, 1971, pp. 29-37.
Əlavə ədəbiyyat
- Смирнов В. Д. Очерк истории турецкой литературы. СПб.,1891
- Крымский А. Е. История Турции и её литературы. Т.1-2. 1910—1916.
- Рассказы турецких писателей. М. Изд-во иностранной литературы. 1954.-211 с.
- Алькаева Л. О. Очерки по истории турецкой литературы. М., 1959.
- Турецкие сказки (с предисловием Моллова), М., 1960.
- Гарбузова В. С. Поэты средневековой Турции. Л., 1963
- Гордлевский В. А., Очерки по новой османской литературе. Переходная пора османской литературы, в его кн.: Избр. соч., т. 2, М., 1961
- Гордлевский В. А. Османские сказки // Избранные сочинения, т. 2, М., 1961.
- Фиш Р. Г. Писатели Турции — книги и судьбы. М., 1963
- Миллер Ю. Искусство Турции. М.-Л., 1965.
- Современная графика Турции. Каталог выставки. М.-Л.-Баку, 1965.
- Кямилев Х. У истоков современной турецкой литературы. М., 1967.
- Турецкие сказки (с предисловием Дмитриева), М., 1967.
- Айзенштейн Н. А. Из истории турецкого реализма. Заметки о турецкой прозе. М., 1968—283 с.
- Кямилев Х. К. Общественные мотивы в турецкой поэзии. М., 1969—187 с.
- Гарбузова В. С. Поэты Турции XIX в. Л., 1970.
- Маштакова Е. И. Из истории сатиры и юмора в турецкой литературе (XIV—XVII вв.), М., 1972.
- Плата за молчание. Рассказы турецких писателей. Л. Худ. лит. 1974.-368 с.
- Из современной турецкой поэзии. М.: Прогресс, 1975.
- Гарбузова В. С. Поэты Турции первой половины XX в., Л., 1975
- Чорекчян Х. А. О современном театре Турции // «Народы Азии и Африки» 1966. № 5.
- Хлеб прежде всего. Рассказы турецких писателей. М. Художественная литература 1976 г. 272 с.
- Гусейнов А. А. Турецкое кино. М., 1978.
- Современная турецкая пьеса М.: Искусство, 1977.- 792 с.
- Из турецкой поэзии XX века. М.: Художественная литература, 1979.- 412 с.
- Турецкие сказки. (Перевод, составление, предисловие Стеблевой И. В.), М., 1986.
- Яковлева Н. С. Турецкий рассказ: Новое время (первые два десятилетия XX века). Л., 1986.- 87 с.
- Хлеб и звезды. Современная турецкая поэзия: Сборник. Сост., предисл. и пер. с тур. А. Ибрагимова. М.: Радуга, 1990.- 336 с.
- Гениш Эйюн Турецкая литература: Биографии самых известных поэтов и писателей, направления их творчества и примеры произведений. М.: Издательство ЛКИ, 2008. — 464 с.
Xarici keçidlər
- turkishculture.org — Turkish Culture Portal
- turkeyculture.org — Turkey Culture 2020-08-17 at the Wayback Machine
- // turkeylive.net
- discoverturkey.tv — Online Turkish Culture TV
- // turkishembassy.org
- Новости культуры Турции на turkishnews.ru
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Turkiye medeniyyeti Turkiye ehalisinin turkler kurdler ve s medeniyyeti Movzuya dair meqalelerin siyahisi Turkiye medeniyyetiTurk medeniyyeti Tarix Edebiyyat Diller Memarliq Kinematoqrafiya Tehsil Din Turkiye portalibrDilMuasir turk dili bilavasite vaxtile Merkezi Asiyada meskunlasmis ve VIII X esrlerde qerbe dogru kocmeye baslamis turklerin oguz dil qrupuna aiddir Son bir nece esrde turk dili fars ve ereb dillerinden ehemiyyetli derecede tesirlenmis bununla elaqedar olaraq bu dillerden goturulmus sozlerin sayi bezi hallarda turk lugetinin 80 ne catmisdir XX esre qeder Osmanli imperiyasinin danisiq turk dilinden kifayet qeder ferqli edebi dili osmanli dili var idi Ismayil Qaspirali kimi turkculer XIX esrin sonu XX esrin evvellerinde muasir turk dilinden ferqli olsa da getdikce alinma sozlerden temizlenen bir dilde jurnal ve qezet nesr etmeye baslamisdilar Yeni dili genc turkler teblig edirdi 1923 cu ilde Turkiye Respublikasi qurulduqdan sonra 1930 cu illerde alinma sozlerin yerli turk sozleri ile evezlenmesi prosesi baslamisdir Bu proses bu gune qeder davam edir baxmayaraq ki turk dilinde fars ereb menseli sozlere onlarin turk koklerinden duzelmis sinonimlerine de rast gelmek olar TeatrXVI esrden baslayaraq Hindistan ve Misir medeniyyetinin tesiri altinda yaranmis kolge teatri Qaragoz Osmanli imperiyasinda xususi populyarliq qazanmisdir Tamasalarda kuklalardan hemcinin xususi isiqlandirma effektlerinden ve dekorasiyalardan istifade olunurdu Bu coxolculu sehne mekani illuziyasini yaratmaga imkan verirdi Kuklalari perde arxasinda qalan aktyorlar seslendirir XIX esrin ortalarindan baslayaraq Tenzimat adlanan esasli ictimai siyasi islahatlarla elaqedar olaraq Osmanli imperiyasi Qerbden gelen bir cox medeni hadiseleri suretle menimsemeye ve tetbiq etmeye baslamisdir Muasir teatrin aktyorlarin pyeslerin ve dramaturqlarin yaranmasi bununla baglidir Turkiye dramaturgiyasinin banisi 1860 ci ilde turkce ilk pyesi Sairin evlenmesi ni yazan Ibrahim Sinasidir Turkiye teatrinin yaradicisi Akop Vardovyandir IstinadlarAalto P Iranian Contacts of the Turks in Pre Islamic times in Studia Turcica ed L Ligeti Budapest 1971 pp 29 37 Elave edebiyyatSmirnov V D Ocherk istorii tureckoj literatury SPb 1891 Krymskij A E Istoriya Turcii i eyo literatury T 1 2 1910 1916 Rasskazy tureckih pisatelej M Izd vo inostrannoj literatury 1954 211 s Alkaeva L O Ocherki po istorii tureckoj literatury M 1959 Tureckie skazki s predisloviem Mollova M 1960 Garbuzova V S Poety srednevekovoj Turcii L 1963 Gordlevskij V A Ocherki po novoj osmanskoj literature Perehodnaya pora osmanskoj literatury v ego kn Izbr soch t 2 M 1961 Gordlevskij V A Osmanskie skazki Izbrannye sochineniya t 2 M 1961 Fish R G Pisateli Turcii knigi i sudby M 1963 Miller Yu Iskusstvo Turcii M L 1965 Sovremennaya grafika Turcii Katalog vystavki M L Baku 1965 Kyamilev H U istokov sovremennoj tureckoj literatury M 1967 Tureckie skazki s predisloviem Dmitrieva M 1967 Ajzenshtejn N A Iz istorii tureckogo realizma Zametki o tureckoj proze M 1968 283 s Kyamilev H K Obshestvennye motivy v tureckoj poezii M 1969 187 s Garbuzova V S Poety Turcii XIX v L 1970 Mashtakova E I Iz istorii satiry i yumora v tureckoj literature XIV XVII vv M 1972 Plata za molchanie Rasskazy tureckih pisatelej L Hud lit 1974 368 s Iz sovremennoj tureckoj poezii M Progress 1975 Garbuzova V S Poety Turcii pervoj poloviny XX v L 1975 Chorekchyan H A O sovremennom teatre Turcii Narody Azii i Afriki 1966 5 Hleb prezhde vsego Rasskazy tureckih pisatelej M Hudozhestvennaya literatura 1976 g 272 s Gusejnov A A Tureckoe kino M 1978 Sovremennaya tureckaya pesa M Iskusstvo 1977 792 s Iz tureckoj poezii XX veka M Hudozhestvennaya literatura 1979 412 s Tureckie skazki Perevod sostavlenie predislovie Steblevoj I V M 1986 Yakovleva N S Tureckij rasskaz Novoe vremya pervye dva desyatiletiya XX veka L 1986 87 s Hleb i zvezdy Sovremennaya tureckaya poeziya Sbornik Sost predisl i per s tur A Ibragimova M Raduga 1990 336 s ISBN 5 05 002526 5 Genish Ejyun Tureckaya literatura Biografii samyh izvestnyh poetov i pisatelej napravleniya ih tvorchestva i primery proizvedenij M Izdatelstvo LKI 2008 464 s ISBN 978 5 382 00442 6Xarici kecidlerVikianbarda Turkiye medeniyyeti ile elaqeli mediafayllar var turkishculture org Turkish Culture Portal turkeyculture org Turkey Culture 2020 08 17 at the Wayback Machine turkeylive net discoverturkey tv Online Turkish Culture TV turkishembassy org Novosti kultury Turcii na turkishnews ru