Hindistan mədəniyyəti ― Hindistan yarımadasında yaranan və ya onunla əlaqəli olan ictimai normaların, etik dəyərlərin, ənənəvi adətlərin, inanc sistemlərinin, siyasi sistemlərin və əsərlərin toplu maddi və qeyri-maddi mirası. Hind mədəniyyəti 1947-ci ilə qədər Hindistan yarımadasına və 1947-ci ildən sonrakı Hindistan Respublikasına aid etnik-linqvistik cəhətdən müxtəlif Hindistanda yaranan və ya onunla əlaqəli olan sosial norma və texnologiyaların irsidir. Bu termin Hindistandan kənarda, xüsusən də Cənubi Asiya və Cənub-Şərqi Asiyada tarixləri immiqrasiya, müstəmləkəçilik və ya təsir yolu ilə Hindistanla sıx bağlı olan ölkələrə və mədəniyyətlərə də aiddir. Hindistanın dilləri, dinləri, rəqsləri, musiqisi, memarlığı, yeməkləri və adət-ənənələri ölkə daxilində yerdən yerə fərqlənir. Tez-tez bir neçə mədəniyyətin birləşməsi kimi etiketlənən Hindistan mədəniyyəti, Hind Vadisi Sivilizasiyası və digər erkən mədəniyyət sahələri ilə başlayan bir neçə minillik bir tarixdən təsirlənmişdir. Hindistan dinləri, riyaziyyatı, fəlsəfəsi, mətbəxi, dilləri, rəqsləri, musiqisi və filmləri kimi hind mədəniyyətinin bir çox elementləri İndosfer, Böyük Hindistan və bütün dünyaya dərin təsir göstərmişdir. İngilis Rac Hindistan mədəniyyətinə daha da təsir etdi, məsələn, ingilis dilinin geniş şəkildə tətbiqi,və yerli dialekt inkişaf etmişdir.
Hindistan mədəniyyəti | |
---|---|
Ölkə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Dini mədəniyyət
Hindistan mədəniyyəti | |
---|---|
Ölkə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Hindistan mənşəli dinlər Hinduizm, Caynizm, Buddizm və Sıxizmhamısı dharma və karma anlayışlarına əsaslanır. Ahimsa, qeyri-zorakılıq fəlsəfəsi, Hindistanın müstəqillik hərəkatı zamanı Hindistanı birləşdirmək üçün vətəndaş itaətsizliyindən istifadə edən Şri Mahatma Qandi olan ən məşhur müdafiəçisi olan yerli hind inanclarının mühüm aspektidir - bu fəlsəfə Amerika dövründə Martin Lüter Kinq Jr.-ı daha da ilhamlandırdı. vətəndaş hüquqları hərəkatı. Yəhudilik, Xristianlıq və İslam kimi İbrahim dinləri də daxil olmaqla xarici mənşəli din Hindistanda da mövcuddureləcə də zərdüştilikvə Bəhai imanıhər ikisi islamın təqiblərindən xilas olur.əsrlər boyu Hindistanda da sığınacaq tapmışlar. Hindistanda müxtəlif mədəniyyətlərə malik 28 ştat və 8 birlik ərazisi var və dünyanın ən məskunlaşdığı ölkədir.Tez-tez bir neçə müxtəlif mədəniyyətlərin birləşməsi kimi etiketlənən Hindistan mədəniyyəti Hindistan yarımadasını əhatə edir və bir neçə min illik bir tarixdən təsirlənmiş və formalaşmışdır.Hindistanın bütün tarixi boyunca Hindistan mədəniyyəti Dharmik dinlərin böyük təsiri altında olmuşdur.Şərq/Cənub-Şərqi Asiya mədəniyyətlərindən qədim Hindistana və erkən hinduizmə, xüsusən erkən Munda və Mon Khmer kimi Avstriya-Asiya qrupları, eyni zamanda Tibet və digər Tibet-Birma qrupları vasitəsilə yerli hind xalqları və mədəniyyətlərinə diqqəti çəkən təsir göstərmişdir. Professor Przyluski, Jules Bloch və Lévi kimi bir neçə alim, digərləri arasında, erkən Hindistanda əhəmiyyətli mədəni, linqvistik və siyasi Mon-Khmer (Avstroasiatik) təsirinin olduğu qənaətinə gəldilər ki, bu da hind dilindəki avstroasiatik sözlərlə müşahidə edilə bilər. Cənub-Şərqi Asiyadan Şimal-Şərqi Hindistandan keçərək Hindistan yarımadasına gedən marşrutdan istifadə edərək Şərqi/Cənub-Şərqi Asiya düyü-aqrarçıları tərəfindən təqdim edilən Arıyan dilləri və düyü becərilməsi.
Hindistan, ən dərin dini cəmiyyətlərə və mədəniyyətlərə sahib olmaqla, dünyanın ən dini və etnik cəhətdən müxtəlif xalqlarından biridir. Din bir çox insanların həyatında mərkəzi və həlledici rol oynayır. Hindistan dünyəvi hinduların çoxluq təşkil etdiyi bir ölkə olsa da, çoxlu müsəlman əhalisi var. Cammu və Kəşmir, Pəncab, Meqhalaya, Naqaland, Mizoram və Lakşadvip istisna olmaqla, hindular bütün 28 ştatda və 8 birlik ərazisində üstünlük təşkil edən əhalini təşkil edirlər. Müsəlmanlar Uttar Pradesh, Bihar, Maharashtra, Kerala, Telangana, Andhra Pradesh, West Bengal və Assamda böyük əhali ilə Hindistanın hər yerində mövcuddur; yalnız Cammu və Kəşmir və Lakshadweep əhalisinin əksəriyyəti müsəlmandır. Xristianlar Hindistanın digər əhəmiyyətli azlıqlarıdır.
2011-ci il siyahıyaalınmasına görə, Hindistan əhalisinin 79,8%-i hinduizmə etiqad edir. İslam (14,2%), Xristianlıq (2,3%), Sıxizm (1,7%), Buddizm (0,7%) və Caynizm (0,4%) Hindistan xalqının izlədiyi digər əsas dinlərdir.Hinduizm, Buddizm, İslam və Xristianlıq kimi əsas dinlərdən təsirlənsə də, Hindistanda sarnaizm kimi bir çox qəbilə dinlərinə rast gəlinir.
Fəlsəfə
Hindistan mədəniyyəti | |
---|---|
Ölkə | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Hind fəlsəfəsi Hindistan yarımadasının fəlsəfi ənənələrini əhatə edir. Ortodoks Hindu fəlsəfəsinin altı məktəbi - Nyaya, Vaisheshika, Samkhya, Yoga, Mīmāṃsa və Vedanta və dörd heterodoks məktəb - Cain, Buddist, Acīvika və Carvaka - sonuncu ikisi də Hinduizm məktəbidir.Bununla belə, təsnifatın başqa üsulları da var; Vidyaraniya, məsələn, şaiva və Raseşvara ənənələrinə aid olanları daxil etməklə, Hindistan fəlsəfəsinin on altı məktəbini müəyyən edir.Orta əsr Hindistanından (təxminən 1000-1500) bəri hind fəlsəfi düşüncə məktəbləri Brahman ənənəsinə görə təsnif edilir.Vedaları məsum bir bilik mənbəyi kimi qəbul etmələrindən asılı olaraq ortodoks və ya qeyri-ortodoksal - astika və ya nastika kimi.
Hindistan fəlsəfəsinin əsas məktəbləri, əsasən, eramızdan əvvəl 1000-ci ildən eramızın ilk əsrlərinə qədər rəsmiləşmişdir. Filosof Sarvepalli Radhakrişnanın fikrincə, sonrakı Veda dövründə (e.ə. 1000-500) Upanişadların tərkibinə aid olan bunlardan ən erkənləri "dünyanın ən erkən fəlsəfi əsərlərini" təşkil edir.Müxtəlif məktəblər arasında rəqabət və inteqrasiya onların formalaşma illərində, xüsusən eramızdan əvvəl 800-cü ildən 200-cü ilə qədər intensiv idi. Caynizm, Buddizm, Şaiva və Advaita Vedanta kimi bəzi məktəblər sağ qaldı, Samkhya və Ajivika kimi digər məktəblər isə sağ qalmadı; ya assimilyasiyaya uğradılar, ya da nəsli kəsildi. Sonrakı əsrlər 20-ci əsrin sonlarına qədər davam edən şərhlər və reformasiyalar yaratdı. Ənənəvi fəlsəfələrə müasir məna verən müəlliflər arasında Şrimad Rajchandra, Swami Vivekananda, Ram Mohan Roy və Swami Dayananda Saraswati var.
İstinadlar
- John Keay (2012), India: A History, 2nd Ed – Revised and Updated, Grove Press / Harper Collins, ISBN , see Introduction and Chapters 3 through 11
- Mohammada, Malika (2007), The foundations of the composite culture in India, Aakar Books, ISBN
- "British legacy alive and kicking in India". Reuters (ingilis). 2007-08-15. 9 April 2022 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-09.
- Adams, C. J., Classification of religions: Geographical 14 dekabr 2007 at the Wayback Machine, Encyclopædia Britannica, 2007. Accessed: 15 July 2010
- Bauman, Chad M. "Faith and Foreign Policy in India: Legal Ambiguity, Selective Xenophobia, and Anti-minority Violence". The Review of Faith & International Affairs. 14 (2). 2016: 31–39. doi:10.1080/15570274.2016.1184437. 27 September 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 1 February 2019.
- Houtsma, 1936. səh. 100, Volume 2
- Stepaniants Marietta, 2002, The Encounter of Zoroastrianism with Islam, journal=Philosophy East and West, volume 52, issue 2, University of Hawai'i Press, page 163.
- Affolter, Friedrich W. "The Specter of Ideological Genocide: The Bahá'ís of Iran" (PDF). War Crimes, Genocide and Crimes Against Humanity. 1 (1). 2005: 75–114. 5 January 2015 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 18 April 2018.
- Mottahedeh, Roy, The Mantle of the Prophet : Religion and Politics in Iran, One World, Oxford, 1985, 2000, p.238
- Ann K. S. Lambton, 1981, State and government in medieval Islam: an introduction to the study of Islamic political theory: the jurists, Routledge, page 205, ISBN .
- Meri Josef W., Bacharach Jere L., 2006, Medieval Islamic Civilization: L-Z, index, series: Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia, volume = II, Taylor & Francis, pages 878, ISBN
- "Under Persian rule". BBC. 25 November 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 16 December 2009.
- "Desh Pardesh: The South Asian Presence in Britain", p. 252, by Roger Ballard
- . 27 May 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 18 April 2018.
- ; Heuston, Kimberley. . Oxford University Press. May 2005. ISBN . OCLC 56413341. 20 November 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
- Nikki Stafford Finding Lost, ECW Press, 2006 ISBN p. 174
- Lévi, Sylvain; Przyluski, Jean; Bloch, Jules. Pre-Aryan and Pre-Dravidian in India (ingilis). Asian Educational Services. 1993. ISBN . 26 March 2023 tarixində . İstifadə tarixi: 26 October 2021.
It has been further proved that not only linguistic but also certain cultural and political facts of ancient India, can be explained by Austroasiatic (Mon-Khmer) elements.
- "How rice farming may have spread across the ancient world". www.science.org (ingilis). 26 October 2021 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-10-26.
- "India has 79.8% Hindus, 14.2% Muslims, says 2011 census data on religion". First Post. 26 August 2015. 2 May 2019 tarixində . İstifadə tarixi: 22 September 2015.
- Flood, 1996. səh. 82, 224–49
- For an overview of this method of classification, with detail on the grouping of schools, see: Radhakrishnan, Moore, 1957
- Cowell and Gough, p. xii.
- Chatterjee and Datta, p. 5.
- p 22, The Principal Upanisads, HarperCollins, 1994
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hindistan medeniyyeti Hindistan yarimadasinda yaranan ve ya onunla elaqeli olan ictimai normalarin etik deyerlerin enenevi adetlerin inanc sistemlerinin siyasi sistemlerin ve eserlerin toplu maddi ve qeyri maddi mirasi Hind medeniyyeti 1947 ci ile qeder Hindistan yarimadasina ve 1947 ci ilden sonraki Hindistan Respublikasina aid etnik linqvistik cehetden muxtelif Hindistanda yaranan ve ya onunla elaqeli olan sosial norma ve texnologiyalarin irsidir Bu termin Hindistandan kenarda xususen de Cenubi Asiya ve Cenub Serqi Asiyada tarixleri immiqrasiya mustemlekecilik ve ya tesir yolu ile Hindistanla six bagli olan olkelere ve medeniyyetlere de aiddir Hindistanin dilleri dinleri reqsleri musiqisi memarligi yemekleri ve adet eneneleri olke daxilinde yerden yere ferqlenir Tez tez bir nece medeniyyetin birlesmesi kimi etiketlenen Hindistan medeniyyeti Hind Vadisi Sivilizasiyasi ve diger erken medeniyyet saheleri ile baslayan bir nece minillik bir tarixden tesirlenmisdir Hindistan dinleri riyaziyyati felsefesi metbexi dilleri reqsleri musiqisi ve filmleri kimi hind medeniyyetinin bir cox elementleri Indosfer Boyuk Hindistan ve butun dunyaya derin tesir gostermisdir Ingilis Rac Hindistan medeniyyetine daha da tesir etdi meselen ingilis dilinin genis sekilde tetbiqi ve yerli dialekt inkisaf etmisdir Hindistan medeniyyetiOlke Hindistan Vikianbarda elaqeli mediafayllarDini medeniyyetHindistan medeniyyetiOlke Hindistan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Hindistan menseli dinler Hinduizm Caynizm Buddizm ve Sixizmhamisi dharma ve karma anlayislarina esaslanir Ahimsa qeyri zorakiliq felsefesi Hindistanin musteqillik herekati zamani Hindistani birlesdirmek ucun vetendas itaetsizliyinden istifade eden Sri Mahatma Qandi olan en meshur mudafiecisi olan yerli hind inanclarinin muhum aspektidir bu felsefe Amerika dovrunde Martin Luter Kinq Jr i daha da ilhamlandirdi vetendas huquqlari herekati Yehudilik Xristianliq ve Islam kimi Ibrahim dinleri de daxil olmaqla xarici menseli din Hindistanda da movcuddurelece de zerdustilikve Behai imaniher ikisi islamin teqiblerinden xilas olur esrler boyu Hindistanda da siginacaq tapmislar Hindistanda muxtelif medeniyyetlere malik 28 stat ve 8 birlik erazisi var ve dunyanin en meskunlasdigi olkedir Tez tez bir nece muxtelif medeniyyetlerin birlesmesi kimi etiketlenen Hindistan medeniyyeti Hindistan yarimadasini ehate edir ve bir nece min illik bir tarixden tesirlenmis ve formalasmisdir Hindistanin butun tarixi boyunca Hindistan medeniyyeti Dharmik dinlerin boyuk tesiri altinda olmusdur Serq Cenub Serqi Asiya medeniyyetlerinden qedim Hindistana ve erken hinduizme xususen erken Munda ve Mon Khmer kimi Avstriya Asiya qruplari eyni zamanda Tibet ve diger Tibet Birma qruplari vasitesile yerli hind xalqlari ve medeniyyetlerine diqqeti ceken tesir gostermisdir Professor Przyluski Jules Bloch ve Levi kimi bir nece alim digerleri arasinda erken Hindistanda ehemiyyetli medeni linqvistik ve siyasi Mon Khmer Avstroasiatik tesirinin oldugu qenaetine geldiler ki bu da hind dilindeki avstroasiatik sozlerle musahide edile biler Cenub Serqi Asiyadan Simal Serqi Hindistandan kecerek Hindistan yarimadasina geden marsrutdan istifade ederek Serqi Cenub Serqi Asiya duyu aqrarcilari terefinden teqdim edilen Ariyan dilleri ve duyu becerilmesi Hindistan en derin dini cemiyyetlere ve medeniyyetlere sahib olmaqla dunyanin en dini ve etnik cehetden muxtelif xalqlarindan biridir Din bir cox insanlarin heyatinda merkezi ve helledici rol oynayir Hindistan dunyevi hindularin coxluq teskil etdiyi bir olke olsa da coxlu muselman ehalisi var Cammu ve Kesmir Pencab Meqhalaya Naqaland Mizoram ve Laksadvip istisna olmaqla hindular butun 28 statda ve 8 birlik erazisinde ustunluk teskil eden ehalini teskil edirler Muselmanlar Uttar Pradesh Bihar Maharashtra Kerala Telangana Andhra Pradesh West Bengal ve Assamda boyuk ehali ile Hindistanin her yerinde movcuddur yalniz Cammu ve Kesmir ve Lakshadweep ehalisinin ekseriyyeti muselmandir Xristianlar Hindistanin diger ehemiyyetli azliqlaridir 2011 ci il siyahiyaalinmasina gore Hindistan ehalisinin 79 8 i hinduizme etiqad edir Islam 14 2 Xristianliq 2 3 Sixizm 1 7 Buddizm 0 7 ve Caynizm 0 4 Hindistan xalqinin izlediyi diger esas dinlerdir Hinduizm Buddizm Islam ve Xristianliq kimi esas dinlerden tesirlense de Hindistanda sarnaizm kimi bir cox qebile dinlerine rast gelinir FelsefeHindistan medeniyyetiOlke Hindistan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Hind felsefesi Hindistan yarimadasinin felsefi enenelerini ehate edir Ortodoks Hindu felsefesinin alti mektebi Nyaya Vaisheshika Samkhya Yoga Mimaṃsa ve Vedanta ve dord heterodoks mekteb Cain Buddist Acivika ve Carvaka sonuncu ikisi de Hinduizm mektebidir Bununla bele tesnifatin basqa usullari da var Vidyaraniya meselen saiva ve Rasesvara enenelerine aid olanlari daxil etmekle Hindistan felsefesinin on alti mektebini mueyyen edir Orta esr Hindistanindan texminen 1000 1500 beri hind felsefi dusunce mektebleri Brahman enenesine gore tesnif edilir Vedalari mesum bir bilik menbeyi kimi qebul etmelerinden asili olaraq ortodoks ve ya qeyri ortodoksal astika ve ya nastika kimi Hindistan felsefesinin esas mektebleri esasen eramizdan evvel 1000 ci ilden eramizin ilk esrlerine qeder resmilesmisdir Filosof Sarvepalli Radhakrisnanin fikrince sonraki Veda dovrunde e e 1000 500 Upanisadlarin terkibine aid olan bunlardan en erkenleri dunyanin en erken felsefi eserlerini teskil edir Muxtelif mektebler arasinda reqabet ve inteqrasiya onlarin formalasma illerinde xususen eramizdan evvel 800 cu ilden 200 cu ile qeder intensiv idi Caynizm Buddizm Saiva ve Advaita Vedanta kimi bezi mektebler sag qaldi Samkhya ve Ajivika kimi diger mektebler ise sag qalmadi ya assimilyasiyaya ugradilar ya da nesli kesildi Sonraki esrler 20 ci esrin sonlarina qeder davam eden serhler ve reformasiyalar yaratdi Enenevi felsefelere muasir mena veren muellifler arasinda Srimad Rajchandra Swami Vivekananda Ram Mohan Roy ve Swami Dayananda Saraswati var IstinadlarJohn Keay 2012 India A History 2nd Ed Revised and Updated Grove Press Harper Collins ISBN 978 0 8021 4558 1 see Introduction and Chapters 3 through 11 Mohammada Malika 2007 The foundations of the composite culture in India Aakar Books ISBN 81 89833 18 9 British legacy alive and kicking in India Reuters ingilis 2007 08 15 9 April 2022 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 09 Adams C J Classification of religions Geographical 14 dekabr 2007 at the Wayback Machine Encyclopaedia Britannica 2007 Accessed 15 July 2010 Bauman Chad M Faith and Foreign Policy in India Legal Ambiguity Selective Xenophobia and Anti minority Violence The Review of Faith amp International Affairs 14 2 2016 31 39 doi 10 1080 15570274 2016 1184437 27 September 2020 tarixinde Istifade tarixi 1 February 2019 Houtsma 1936 seh 100 Volume 2 Stepaniants Marietta 2002 The Encounter of Zoroastrianism with Islam journal Philosophy East and West volume 52 issue 2 University of Hawai i Press page 163 Affolter Friedrich W The Specter of Ideological Genocide The Baha is of Iran PDF War Crimes Genocide and Crimes Against Humanity 1 1 2005 75 114 5 January 2015 tarixinde PDF Istifade tarixi 18 April 2018 Mottahedeh Roy The Mantle of the Prophet Religion and Politics in Iran One World Oxford 1985 2000 p 238 Ann K S Lambton 1981 State and government in medieval Islam an introduction to the study of Islamic political theory the jurists Routledge page 205 ISBN 9780197136003 Meri Josef W Bacharach Jere L 2006 Medieval Islamic Civilization L Z index series Medieval Islamic Civilization An Encyclopedia volume II Taylor amp Francis pages 878 ISBN 9780415966924 Under Persian rule BBC 25 November 2020 tarixinde Istifade tarixi 16 December 2009 Desh Pardesh The South Asian Presence in Britain p 252 by Roger Ballard 27 May 2011 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 18 April 2018 Heuston Kimberley Oxford University Press May 2005 ISBN 978 0 19 517422 9 OCLC 56413341 20 November 2012 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Nikki Stafford Finding Lost ECW Press 2006 ISBN 1 55022 743 2 p 174 Levi Sylvain Przyluski Jean Bloch Jules Pre Aryan and Pre Dravidian in India ingilis Asian Educational Services 1993 ISBN 978 81 206 0772 9 26 March 2023 tarixinde Istifade tarixi 26 October 2021 It has been further proved that not only linguistic but also certain cultural and political facts of ancient India can be explained by Austroasiatic Mon Khmer elements How rice farming may have spread across the ancient world www science org ingilis 26 October 2021 tarixinde Istifade tarixi 2021 10 26 India has 79 8 Hindus 14 2 Muslims says 2011 census data on religion First Post 26 August 2015 2 May 2019 tarixinde Istifade tarixi 22 September 2015 Flood 1996 seh 82 224 49 For an overview of this method of classification with detail on the grouping of schools see Radhakrishnan Moore 1957 Cowell and Gough p xii Chatterjee and Datta p 5 p 22 The Principal Upanisads HarperCollins 1994