Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tomas Robert Çek (8 dekabr 1947[…], Çikaqo, İllinoys) — ABŞ biokimyaçı və molekulyar bioloqu. birlikdə 1989-cu ildə kimya üzrə Nobel mükafatı laureatı, "RNT-nin katalitik xüsusiyyətlərinin kəşfinə görə" Kolorado Boulder Universitetində fəxri professor və Biofrontiers İnstitutunun direktoru, 2000–2009-cu illərdə Hovard Hyuz Tibb İnstitutunun rəhbəri və 1988-ci ildən onun mütəxəssisi, Milli Elmlər Akademiyasının üzvü (1987) və ABŞ Tibb Akademiyası (2000), həmçinin Amerika Fəlsəfə Cəmiyyəti (2001). Milli Elm Medalı ilə təltif edilmişdir (1995).
| Tomas Çek | |
|---|---|
| ing. Thomas Cech | |
 | |
| Doğum tarixi | 8 dekabr 1947[…](76 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Elm sahələri | biokimya |
| Elmi dərəcəsi | |
| İş yerləri |
|
| Təhsili | |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |  |
| experts.colorado.edu/dis… | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bioqrafiya
Çekin valideynləri çex əsilli idi (babası çex, digər nənə və babaları birinci nəsil amerikalılar idi). O, Ayova şəhərində (Ayova) böyüyüb. Orta məktəbdə o, Ayova Universitetində geologiya professorundan kristal strukturları, meteoritlər və fosilləri müzakirə etməyi xahiş etdi. 1966-cı ildə Grinnell Kollecində oxudu və burada Homerin Odisseyini, "Dantenin Cəhənnəmi"ni, konstitusiya tarixini və kimyanı öyrəndi. 1970-ci ildə T. Çek üzvi kimyaçı Karol Linn Martinsonla evləndi. T. Çek 1975-ci ildə Berklidəki Kaliforniya Universitetində kimya üzrə doktorluq dərəcəsi alıb və həmin il Massaçusets Texnologiya İnstitutuna doktorluq tədqiqatları aparmaq üçün daxil olub. 1978-ci ildə Kolorado Universitetində ilk müəllimlik vəzifəsini aldı, burada o, kimya və biokimya üzrə bakalavr tələbələrinə mühazirə oxudu, fakültədə işlədi və hazırda kimya və biokimya kafedrasının fəxri professoru kimi işinə davam edir.
2000-ci ildə T. Çek, Merilend ştatındakı Hovard Hyuz Tibb İnstitutunun (HHTİ) rəhbəri vəzifəsində Pennell Çoppini əvəz etdi. O, həmçinin Boulder Kolorado Universitetində biokimya laboratoriyasını, Kolorado Molekulyar Biotexnologiya Təşəbbüsünü idarə etməyə davam edir. T. Çek Kolorado Boulder Universitetindəbakalavr kimyasını tədris etməyə davam edir. 2009-cu ilin yazında tədris və tədqiqata qayıtmaq üçün 1 aprel 2008-ci ildə Çek HHTİ-nin rəhbəri vəzifəsini tərk edəcəyini elan etdi. 2016-cı ildə o, Greenpeace, və bütün dünya hökumətlərini geni dəyişdirilmiş orqanizmlərə (GDO) qarşı mübarizəni dayandırmağa çağıran bir məktub imzaladı. Genes & Development jurnalının redaksiya heyətinin üzvü, Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının (1988), Avropa Akademiyasının (1999 il, xarici üzv)və EMBO-nun üzvü.
Elmə töhfəsi
T. Çekin əsas tədqiqat sahəsi hüceyrə nüvəsində transkripsiya prosesidir. O, DNT-nin genetik kodunun RNT-yə necə yazıldığını öyrənir. 1970-ci illərdə T. Çek birhüceyrəli orqanizm Tetrahymena thermophila-da RNT birləşməsini öyrənərkən, xam RNT molekulunun özünü birləşdirə biləcəyini kəşf etdi. 1982-ci ildə T. Çek ilk dəfə RNT molekullarının genetik məlumatın passiv daşıyıcıları funksiyası ilə məhdudlaşmadığını — onlar katalitik funksiyaları yerinə yetirə və hüceyrə reaksiyalarında iştirak edə bildiyini göstərdi. RNT özünün kəsilməsini və birləşməsini kataliz edə bilər, nəticədə ondan kiçik bir fraqment ayrılır. RNT fermentləri ribozimlər kimi tanınır və gen mühəndisliyində yeni alətə çevrilib. Onlar həmçinin yeni terapevtik effektlər vermək potensialına malikdirlər — məsələn, onlar invaziv virus RNT-lərini məhv etmək və deqradasiya etmək qabiliyyətinə malikdirlər. T. Çekin ikinci tədqiqat sahəsi xromosomların uclarını qoruyan quruluş olan telomerlərdir. Telomerlər hər DNT dublikasiyası ilə qısalır və hər dəfə uzadılmalıdır. O, telomerik ardıcıllıqları nüsxələyən və onları uzadan bir ferment olan telomerazı öyrənir. Telomeraz aktiv sahəsinin zülal alt bölmələrinə əks transkriptazaların yeni sinfi, əvvəllər viruslarla və köçürülə bilən elementlərlə məhdudlaşdığı düşünülən fermentlər daxildir. Telomeraza insan xərçənglərinin 90%-də aktivləşir. Buna görə də, onun fəaliyyətinə maneə törədən bir dərman xərçəngin müalicəsində faydalı ola bilər.
Mükafat və fəxri fərmanları
- Ferment Kimyası üzrə Pfizer Mükafatı (1985)
- Nyukom Klivlend Mükafatı (1986)
- ABŞ Milli Elmlər Akademiyasının Molekulyar Biologiya üzrə Mükafatı (1987)
- Beynəlxalq Gairdner Mükafatı (1988)
- Louise Gross Horvitz mükafatı (1988)
- Əsas Tibbi Tədqiqat üçün Albert Lasker Mükafatı (1988)
- Biokimya və Biofizika üzrə Heineken Mükafatı (1988)
- Kimya üzrə Nobel Mükafatı (1989)
- Rosenstiel Mükafatı (1989)
- Varren Triennial Mükafatı, Massachusetts General Hospital (1989 il, Joan Steitz ilə)
- Milli Elm Medalı (1995)
- Silliman Mühazirəsi (2001)
- Othmer Qızıl Medalı (2007)
- Həyat Boyu Uğur Mükafatı, Kolorado Bioscience Association (2009)
- Rokfeller Universitetinin (2009) və Harvardın (2010) fəxri doktoru.
İstinadlar
- Thomas Robert Cech // Encyclopædia Britannica (ing.).
- Thomas Robert Cech // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- https://experts.colorado.edu/display/fisid_103252.
- Thomas R. Cech, PhD | HHMI.org
- Thomas Cech
- Автобиография Томаса Чека на сайте Нобелевского комитета (англ.) Nobel autobiography. Nobelprize.org. Retrieved on 2013–10–22
- The Nobel Prize in Chemistry 1989: Illustrated Presentation
- "Arxivlənmiş surət". 2023-01-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2023-10-10.
- HHMI News: Thomas R. Cech to Step Down as HHMI President. Hhmi.org (2008–04–01). Retrieved on 2013–10–22.
- Birləşmiş Millətlər Təşkilatı
- 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs
- Laureates Letter Supporting Precision Agriculture (GMOs)
- Список нобелевских лауреатов подписавших письмо
- Academy of Europe: Cech Thomas
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tomas Robert Cek 8 dekabr 1947 Cikaqo Illinoys ABS biokimyaci ve molekulyar bioloqu birlikde 1989 cu ilde kimya uzre Nobel mukafati laureati RNT nin katalitik xususiyyetlerinin kesfine gore Kolorado Boulder Universitetinde fexri professor ve Biofrontiers Institutunun direktoru 2000 2009 cu illerde Hovard Hyuz Tibb Institutunun rehberi ve 1988 ci ilden onun mutexessisi Milli Elmler Akademiyasinin uzvu 1987 ve ABS Tibb Akademiyasi 2000 hemcinin Amerika Felsefe Cemiyyeti 2001 Milli Elm Medali ile teltif edilmisdir 1995 Tomas Ceking Thomas CechDogum tarixi 8 dekabr 1947 1947 12 08 76 yas Dogum yeri Cikaqo Kuk d Illinoys ABSElm saheleri biokimyaElmi derecesi felsefe doktoruIs yerleri Kolorado Universiteti d Boulder Kolorado UniversitetiTehsili Berkli Kaliforniya UniversitetiUzvluyu ABS Milli Elmler Akademiyasi Amerika Incesenet ve Elmler AkademiyasiMukafatlariexperts colorado edu dis Vikianbarda elaqeli mediafayllarBioqrafiyaCekin valideynleri cex esilli idi babasi cex diger nene ve babalari birinci nesil amerikalilar idi O Ayova seherinde Ayova boyuyub Orta mektebde o Ayova Universitetinde geologiya professorundan kristal strukturlari meteoritler ve fosilleri muzakire etmeyi xahis etdi 1966 ci ilde Grinnell Kollecinde oxudu ve burada Homerin Odisseyini Dantenin Cehennemi ni konstitusiya tarixini ve kimyani oyrendi 1970 ci ilde T Cek uzvi kimyaci Karol Linn Martinsonla evlendi T Cek 1975 ci ilde Berklideki Kaliforniya Universitetinde kimya uzre doktorluq derecesi alib ve hemin il Massacusets Texnologiya Institutuna doktorluq tedqiqatlari aparmaq ucun daxil olub 1978 ci ilde Kolorado Universitetinde ilk muellimlik vezifesini aldi burada o kimya ve biokimya uzre bakalavr telebelerine muhazire oxudu fakultede isledi ve hazirda kimya ve biokimya kafedrasinin fexri professoru kimi isine davam edir 2000 ci ilde T Cek Merilend statindaki Hovard Hyuz Tibb Institutunun HHTI rehberi vezifesinde Pennell Coppini evez etdi O hemcinin Boulder Kolorado Universitetinde biokimya laboratoriyasini Kolorado Molekulyar Biotexnologiya Tesebbusunu idare etmeye davam edir T Cek Kolorado Boulder Universitetindebakalavr kimyasini tedris etmeye davam edir 2009 cu ilin yazinda tedris ve tedqiqata qayitmaq ucun 1 aprel 2008 ci ilde Cek HHTI nin rehberi vezifesini terk edeceyini elan etdi 2016 ci ilde o Greenpeace ve butun dunya hokumetlerini geni deyisdirilmis orqanizmlere GDO qarsi mubarizeni dayandirmaga cagiran bir mektub imzaladi Genes amp Development jurnalinin redaksiya heyetinin uzvu Amerika Incesenet ve Elmler Akademiyasinin 1988 Avropa Akademiyasinin 1999 il xarici uzv ve EMBO nun uzvu Elme tohfesiT Cekin esas tedqiqat sahesi huceyre nuvesinde transkripsiya prosesidir O DNT nin genetik kodunun RNT ye nece yazildigini oyrenir 1970 ci illerde T Cek birhuceyreli orqanizm Tetrahymena thermophila da RNT birlesmesini oyrenerken xam RNT molekulunun ozunu birlesdire bileceyini kesf etdi 1982 ci ilde T Cek ilk defe RNT molekullarinin genetik melumatin passiv dasiyicilari funksiyasi ile mehdudlasmadigini onlar katalitik funksiyalari yerine yetire ve huceyre reaksiyalarinda istirak ede bildiyini gosterdi RNT ozunun kesilmesini ve birlesmesini kataliz ede biler neticede ondan kicik bir fraqment ayrilir RNT fermentleri ribozimler kimi taninir ve gen muhendisliyinde yeni alete cevrilib Onlar hemcinin yeni terapevtik effektler vermek potensialina malikdirler meselen onlar invaziv virus RNT lerini mehv etmek ve deqradasiya etmek qabiliyyetine malikdirler T Cekin ikinci tedqiqat sahesi xromosomlarin uclarini qoruyan qurulus olan telomerlerdir Telomerler her DNT dublikasiyasi ile qisalir ve her defe uzadilmalidir O telomerik ardicilliqlari nusxeleyen ve onlari uzadan bir ferment olan telomerazi oyrenir Telomeraz aktiv sahesinin zulal alt bolmelerine eks transkriptazalarin yeni sinfi evveller viruslarla ve kocurule bilen elementlerle mehdudlasdigi dusunulen fermentler daxildir Telomeraza insan xercenglerinin 90 de aktivlesir Buna gore de onun fealiyyetine manee toreden bir derman xercengin mualicesinde faydali ola biler Mukafat ve fexri fermanlariFerment Kimyasi uzre Pfizer Mukafati 1985 Nyukom Klivlend Mukafati 1986 ABS Milli Elmler Akademiyasinin Molekulyar Biologiya uzre Mukafati 1987 Beynelxalq Gairdner Mukafati 1988 Louise Gross Horvitz mukafati 1988 Esas Tibbi Tedqiqat ucun Albert Lasker Mukafati 1988 Biokimya ve Biofizika uzre Heineken Mukafati 1988 Kimya uzre Nobel Mukafati 1989 Rosenstiel Mukafati 1989 Varren Triennial Mukafati Massachusetts General Hospital 1989 il Joan Steitz ile Milli Elm Medali 1995 Silliman Muhaziresi 2001 Othmer Qizil Medali 2007 Heyat Boyu Ugur Mukafati Kolorado Bioscience Association 2009 Rokfeller Universitetinin 2009 ve Harvardin 2010 fexri doktoru IstinadlarThomas Robert Cech Encyclopaedia Britannica ing Thomas Robert Cech Brockhauz Ensiklopediyasi alm https experts colorado edu display fisid 103252 Thomas R Cech PhD HHMI org Thomas Cech Avtobiografiya Tomasa Cheka na sajte Nobelevskogo komiteta angl Nobel autobiography Nobelprize org Retrieved on 2013 10 22 The Nobel Prize in Chemistry 1989 Illustrated Presentation Arxivlenmis suret 2023 01 26 tarixinde Istifade tarixi 2023 10 10 HHMI News Thomas R Cech to Step Down as HHMI President Hhmi org 2008 04 01 Retrieved on 2013 10 22 Birlesmis Milletler Teskilati 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs Laureates Letter Supporting Precision Agriculture GMOs Spisok nobelevskih laureatov podpisavshih pismo Academy of Europe Cech ThomasXarici kecidler