Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Tetuan (ərəb. تطوان , bər. ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏ , isp. Tetuán) və ya ləqəbi ilə Ağ Göyərçin (ərəb. الحمامة البيضاء) — Mərakeşin şimalında yerləşən şəhər. Martil vadisi boyunca uzanır və Çərakeşin Aralıq dənizindəki iki böyük limanından biridir. Şəhər Cəbəllütariq boğazından bir neçə mil cənubda və Tanjerin təxminən 60 km (40 mil) şərq-cənub-şərqində yerləşir. 2014-cü il Mərakeş siyahıyaalınması zamanı şəhər əhalisi 380 787 olaraq qeyd edilmişdir. Şəhər inzibati ərazi vahidinə daxildir.
| Tetuan | |||
|---|---|---|---|
| Tetwān تطوان ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏ | |||
 | |||
| |||
| Ölkə | |||
| Tarixi və coğrafiyası | |||
| Mərkəzin hündürlüyü | 90 m | ||
| Saat qurşağı |
| ||
| Əhalisi | |||
| Əhalisi |
| ||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||
| Poçt indeksi | 93000 | ||
| Digər | |||
| tetouan.ma | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Şəhər 2000 ildən çox bir çox inkişaf dövrünün şahidi olmuşdur. Müasir şəhər hüdudlarından bir neçə mil kənarda aşkar edilən ilk yaşayış yerləri Mavretaniyalı bərbərlərə məxsus idi və eramızdan əvvəl 3-cü əsrə aid idi. Bir əsr sonra Finikiyalılar buarada ticarət etdi və onlardan sonra qədim Tamuda şəhəri kimi tanınan yer İmperator Avqustun rəhbərliyi altında bir Roma koloniyasına çevrildi.
13-cü əsrin sonlarında bərbər Marinid sülaləsi, indi köhnə şəhər olan yerdə kasbah və məscid tikməyə başladı. Çox keçmədən 1305-ci ildə, sultan Əbu Sabit Əmir tərəfindən yaşayış məntəqəsinin miqyası genişləndirildi. 15-ci əsrin əvvəllərində kastiliyalılar şəjəri piratçılığa görə qisas səbəbindən məhv etdilər.
Şəhərin müasir tarixi XV əsrin sonlarında başlayır. Tetuan, 1492-ci ildə İspaniya rekonkistası zamanı Əndəlüs Katolik monarxları II Ferdinand və I İzabellanın əlinə düşməzdən on il əvvəl Qranada şəhərindən köçən Əli əl-Mandri tərəfindən yenidən quruldu və istehkamla əhatə olundu. Əndəlüsdən gələn minlərlə müsəlman və yəhudi Mərakeşin şimalında və Tetuan şəhərinin dağıntılarında yerləşdilər. Şəhər yenidənqurma və müxtəlif sahələrdə böyümə dövründən keçdi və Əndəlüs sivilizasiyasının qəbulu mərkəzinə çevrildi. Buna görə də şəhər tez-tez Qranada ilə əlaqələndirilir və Qranadanın qızı kimi qeyd olunur. Buradakı bəzi ailələr hələ də Qranadadakı köhnə evlərinə aid açarları saxlayırlar. Şəhər həmçinin, Səfərad yəhudiləri tərəfindən "Pequeña Jerusalén" (Kiçik Qüds) ləqəbi ilə də adlandırılmışdır. Əhalinin böyük əksəriyyəti müsəlmanlardır və kiçik xristian və yəhudi icmaları da mövcud olsa da, son onilliklərdə onların iştirakı kəskin şəkildə azalmışdır.
1913-cü ildə Tetuan Cəlifə (Sultan üçün vitse kral vəzifəsini yerinə yetirən Mərakeş şahzadəsi) və ona akkreditə edilmiş İspan Ali Komissarı tərəfindən idarə olunan İspan Mərakeş Protektoratının paytaxtı oldu. Şəhər, 1956-cı ildə Mərakeş tam müstəqilliyini bərpa edənə qədər paytaxt olaraq qaldı.
Tetuan, tanınmış bir multikultural mərkəzdir. Tetuanın mədinəsi – tarixi şəhər hissəsi 1997-ci ildə UNESCO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. Şəhər 2017-ci ildən bəri əl və folklyor sənəti sahəsində UNESCO-nun Yaradıcı Şəhərlər Şəbəkəsinin bir hissəsidir.
Etimologiyası
Şəhərin bərbərcə adı hərfi mənada "gözlər", məcazi mənada isə "bulaqlar" deməkdir. Şəhər 13 əsrin sonlarında qurulmazdan əvvəl burada Tittavin adlanan kiçik istehkamlar mövcud idi. Mövcud ad ilk dəfə 9-cu əsr ərəb salnamələrində II İdrisin ölümündən sonra qeyd olunur. Marinid sülaləsi dövründə şəhərinin rəsmi adı "Afraq" (bərbərcə "çadır (kraliyyət)") idi. Qeyri-rəsmi sənədlər isə şəhərə Tetuan kimi istinad edirdi.
Afrikalı Levə görə, bu ad, qotların şəhər hökumətini bir gözü olan qadına verməsindən sonra sakinlərin şəhəri öz dillərində "göz" mənasını verən Tettequin kimi adlandırmasından gəlir.
İstinadlar
- 2014 Moroccan census. / red. High Commission for Planning
- http://rgph2014.hcp.ma/file/166326/.
- "Tetouan "the white dove" by Danielle Higgins - USAC". blog.usac.edu (ingilis). 2015-05-28. 2021-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-01.
- "POPULATION LÉGALE DES RÉGIONS, PROVINCES, PRÉFECTURES, MUNICIPALITÉS, ARRONDISSEMENTS ET COMMUNES DU ROYAUME D'APRÈS LES RÉSULTATS DU RGPH 2014" (ərəb və fransız). High Commission for Planning, Morocco. 8 aprel 2015. 2020-01-03 tarixində . İstifadə tarixi: 29 sentyabr 2017.
- M. Tarradell, El poblamiento antiguo del Rio Martin, Tamuda, IV, 1957, p. 272
- M. R. El Azifi, " L'habitat ancien de la vallée de Martil " in Revue de la Faculté des lettres de Tétouan, 1990, 4e année, n° 4, p. 65–81. (ərəb.)
- Ali ibn-abi-Zar' (1326) — Rawd Al-Kirtas (Histoire des souverains du Maghreb et annales de la ville de Fès. Traduction française Auguste Beaumier. Editions La Porte, Rabat, 1999, 325 p.
- Duran, Khalid, "Andalusia's Nostalgia for Progress and Harmonious Heresy", Middle East Report 178 (ingilis), 1992, 2018-12-10 tarixində , İstifadə tarixi: 2018-10-01 – Middle East Research and Information Project vasitəsilə
- Ouasti, Boussif. "Tétouan de Delo" ou la "Fille de Grenade": vue par un voyageur français au seuil du XX siècle (fransız). Association des Activtés Sociales et Culturelles de la Facultés des Lettres et des Sciences Humaines de Tétouan. 1996.
- Kusserow, Mourad. "The Maghrebʹs Moorish-Spanish legacy - Andalusia begins in northern Morocco". Qantara.de. Nina Coon tərəfindən tərcümə olunub. 2018. 2018-12-10 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-04.
- Proyección histórica de España en sus tres culturas: Castilla y León, América y el mediterráneo. Historia e historia de América. Junta de Castilla y León. 1993. 387. ISBN .
- "Tetuán, la pequeña Jerusalén, con Jacobo Israel Garzón | Radio Sefarad". www.radiosefarad.com (ispan). 2021-10-26 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-01.
- Bennaboud, M'Hammad. "The Muslims and Jews of Tétouan". Qantara.de (Müsahibə). 2014. 2019-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-08-04.
- The new encyclopaedia Britannica. Encyclopaedia Britannica, inc. (15th). Çikaqo: Britannika Ensiklopediyası. 1997. 659. ISBN . OCLC 35581195.
- Centre, UNESCO World Heritage. "Medina of Tétouan (formerly known as Titawin)". whc.unesco.org (ingilis). 2022-08-01 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-01.
- "Tétouan | Creative Cities Network". en.unesco.org (ingilis). 2019-05-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-01.
- "Tetouan Joins UNESCO's Creative Cities Network | MAP". www.mapnews.ma. 2019-04-04 tarixində . İstifadə tarixi: 2018-10-01.
- Bnana, Muhned Z. "Aman Iman - One thousand Berber and Hassaniya words" (ingilis): 34.
- Tittawin, Halima Ferhat, The Encyclopaedia of Islam, Vol. X, ed. P. J. Bearman, T. Bianquis, C. E. Bosworth, E. van Donzel and W. P. Heinrichs, (Brill, 2000), 549.
- Tittawin, Halima Ferhat, The Encyclopaedia of Islam, Vol. X, 549.
- 1550., Leo, Africanus, approximately 1492-approximately. The history and description of Africa and of the notable things therein contained. Brown, Robert, 1842-1895. Cambridge: Cambridge University Press. 2010. 511. ISBN . OCLC 717137503.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Tetuan ereb تطوان ber ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏ isp Tetuan ve ya leqebi ile Ag Goyercin ereb الحمامة البيضاء Merakesin simalinda yerlesen seher Martil vadisi boyunca uzanir ve Cerakesin Araliq denizindeki iki boyuk limanindan biridir Seher Cebellutariq bogazindan bir nece mil cenubda ve Tanjerin texminen 60 km 40 mil serq cenub serqinde yerlesir 2014 cu il Merakes siyahiyaalinmasi zamani seher ehalisi 380 787 olaraq qeyd edilmisdir Seher inzibati erazi vahidine daxildir Tetuan Tetwan تطوان ⵜⵉⵟⵟⴰⵡⵉⵏGerb35 34 sm e 5 22 q u Olke MerakesTarixi ve cografiyasiMerkezin hundurluyu 90 mSaat qursagi Merkezi Avropa vaxti d EhalisiEhalisi 380 787 nef 2014 Reqemsal identifikatorlarPoct indeksi 93000Digertetouan maTetuan Vikianbarda elaqeli mediafayllar Seher 2000 ilden cox bir cox inkisaf dovrunun sahidi olmusdur Muasir seher hududlarindan bir nece mil kenarda askar edilen ilk yasayis yerleri Mavretaniyali berberlere mexsus idi ve eramizdan evvel 3 cu esre aid idi Bir esr sonra Finikiyalilar buarada ticaret etdi ve onlardan sonra qedim Tamuda seheri kimi taninan yer Imperator Avqustun rehberliyi altinda bir Roma koloniyasina cevrildi 13 cu esrin sonlarinda berber Marinid sulalesi indi kohne seher olan yerde kasbah ve mescid tikmeye basladi Cox kecmeden 1305 ci ilde sultan Ebu Sabit Emir terefinden yasayis menteqesinin miqyasi genislendirildi 15 ci esrin evvellerinde kastiliyalilar sejeri piratciliga gore qisas sebebinden mehv etdiler Seherin muasir tarixi XV esrin sonlarinda baslayir Tetuan 1492 ci ilde Ispaniya rekonkistasi zamani Endelus Katolik monarxlari II Ferdinand ve I Izabellanin eline dusmezden on il evvel Qranada seherinden kocen Eli el Mandri terefinden yeniden quruldu ve istehkamla ehate olundu Endelusden gelen minlerle muselman ve yehudi Merakesin simalinda ve Tetuan seherinin dagintilarinda yerlesdiler Seher yenidenqurma ve muxtelif sahelerde boyume dovrunden kecdi ve Endelus sivilizasiyasinin qebulu merkezine cevrildi Buna gore de seher tez tez Qranada ile elaqelendirilir ve Qranadanin qizi kimi qeyd olunur Buradaki bezi aileler hele de Qranadadaki kohne evlerine aid acarlari saxlayirlar Seher hemcinin Seferad yehudileri terefinden Pequena Jerusalen Kicik Quds leqebi ile de adlandirilmisdir Ehalinin boyuk ekseriyyeti muselmanlardir ve kicik xristian ve yehudi icmalari da movcud olsa da son onilliklerde onlarin istiraki keskin sekilde azalmisdir 1913 cu ilde Tetuan Celife Sultan ucun vitse kral vezifesini yerine yetiren Merakes sahzadesi ve ona akkredite edilmis Ispan Ali Komissari terefinden idare olunan Ispan Merakes Protektoratinin paytaxti oldu Seher 1956 ci ilde Merakes tam musteqilliyini berpa edene qeder paytaxt olaraq qaldi Tetuan taninmis bir multikultural merkezdir Tetuanin medinesi tarixi seher hissesi 1997 ci ilde UNESCO nun Umumdunya irsi siyahisina daxil edilmisdir Seher 2017 ci ilden beri el ve folklyor seneti sahesinde UNESCO nun Yaradici Seherler Sebekesinin bir hissesidir EtimologiyasiSeherin berberce adi herfi menada gozler mecazi menada ise bulaqlar demekdir Seher 13 esrin sonlarinda qurulmazdan evvel burada Tittavin adlanan kicik istehkamlar movcud idi Movcud ad ilk defe 9 cu esr ereb salnamelerinde II Idrisin olumunden sonra qeyd olunur Marinid sulalesi dovrunde seherinin resmi adi Afraq berberce cadir kraliyyet idi Qeyri resmi senedler ise sehere Tetuan kimi istinad edirdi Afrikali Leve gore bu ad qotlarin seher hokumetini bir gozu olan qadina vermesinden sonra sakinlerin seheri oz dillerinde goz menasini veren Tettequin kimi adlandirmasindan gelir Istinadlar2014 Moroccan census red High Commission for Planning http rgph2014 hcp ma file 166326 Tetouan the white dove by Danielle Higgins USAC blog usac edu ingilis 2015 05 28 2021 09 26 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 01 POPULATION LEGALE DES REGIONS PROVINCES PREFECTURES MUNICIPALITES ARRONDISSEMENTS ET COMMUNES DU ROYAUME D APRES LES RESULTATS DU RGPH 2014 ereb ve fransiz High Commission for Planning Morocco 8 aprel 2015 2020 01 03 tarixinde Istifade tarixi 29 sentyabr 2017 M Tarradell El poblamiento antiguo del Rio Martin Tamuda IV 1957 p 272 M R El Azifi L habitat ancien de la vallee de Martil in Revue de la Faculte des lettres de Tetouan 1990 4e annee n 4 p 65 81 ereb Ali ibn abi Zar 1326 Rawd Al Kirtas Histoire des souverains du Maghreb et annales de la ville de Fes Traduction francaise Auguste Beaumier Editions La Porte Rabat 1999 325 p Duran Khalid Andalusia s Nostalgia for Progress and Harmonious Heresy Middle East Report 178 ingilis 1992 2018 12 10 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 01 Middle East Research and Information Project vasitesile Ouasti Boussif Tetouan de Delo ou la Fille de Grenade vue par un voyageur francais au seuil du XX siecle fransiz Association des Activtes Sociales et Culturelles de la Facultes des Lettres et des Sciences Humaines de Tetouan 1996 Kusserow Mourad The Maghrebʹs Moorish Spanish legacy Andalusia begins in northern Morocco Qantara de Nina Coon terefinden tercume olunub 2018 2018 12 10 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 04 Proyeccion historica de Espana en sus tres culturas Castilla y Leon America y el mediterraneo Historia e historia de America Junta de Castilla y Leon 1993 387 ISBN 978 8478461905 Tetuan la pequena Jerusalen con Jacobo Israel Garzon Radio Sefarad www radiosefarad com ispan 2021 10 26 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 01 Bennaboud M Hammad The Muslims and Jews of Tetouan Qantara de Musahibe 2014 2019 04 04 tarixinde Istifade tarixi 2020 08 04 The new encyclopaedia Britannica Encyclopaedia Britannica inc 15th Cikaqo Britannika Ensiklopediyasi 1997 659 ISBN 978 0852296332 OCLC 35581195 Centre UNESCO World Heritage Medina of Tetouan formerly known as Titawin whc unesco org ingilis 2022 08 01 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 01 Tetouan Creative Cities Network en unesco org ingilis 2019 05 09 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 01 Tetouan Joins UNESCO s Creative Cities Network MAP www mapnews ma 2019 04 04 tarixinde Istifade tarixi 2018 10 01 Bnana Muhned Z Aman Iman One thousand Berber and Hassaniya words ingilis 34 Tittawin Halima Ferhat The Encyclopaedia of Islam Vol X ed P J Bearman T Bianquis C E Bosworth E van Donzel and W P Heinrichs Brill 2000 549 Tittawin Halima Ferhat The Encyclopaedia of Islam Vol X 549 1550 Leo Africanus approximately 1492 approximately The history and description of Africa and of the notable things therein contained Brown Robert 1842 1895 Cambridge Cambridge University Press 2010 511 ISBN 9781108012881 OCLC 717137503