Tarutino (ukr. Тарутине, rus. Тарутино; keçmişdə – 3 nömrəli kənd, Ançokrak) — Ukraynada şəhər tipli qəsəbə, Odessa vilayətinin nun inzibati mərkəzi.
Şəhər tipli qəsəbə | |
Tarutino | |
---|---|
ukr. Тарутине rus. Тарутино | |
Ölkə | Ukrayna |
Vilayət | Odessa |
Rayon | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Əsası qoyulub | 1814 |
Əvvəlki adları | Ançokrak 3 nömrəli kənd |
Yaşayış məntəqəsi statuslu | 1957 |
Sahəsi | 3.99 km² |
Mərkəzin hündürlüyü | 84 m |
İqlimi | orta quru-çöl |
Saat qurşağı | , yayda |
Əhalisi | |
Əhalisi | ▼ 5,986 nəfər (2017) |
Sıxlığı | 1517,5 nəf./km² |
Milli tərkibi | ukrayın, rus, bolqar, moldovan, qaqauz, alman, yəhudi |
Rəsmi dili | ukrayn dili |
Rəqəmsal identifikatorlar | |
Telefon kodu | +380 4847 |
Poçt indeksi | 68502 |
Nəqliyyat kodları | BH, НН / 16 |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Etimologiya
Tarutinonun əsası 1814-cü ildə Ançokrak adı ilə qoyulmuşdur. Qəsəbənin adı Kaluqa vilayətiinin Tarutino kəndinin yaxınlıqlarında baş vermiş ndən gəlir. Bu döyüşdə Rusiya İmperator Ordusu I Napoleonnu məğlub etmişdir.
Tarix
Tarutinonun əsası alman və polyak köçkünlər tərəfindən 1814-cü ildə qoyulmuşdur. Rusiyanın 1853–1856-cı illərdə baş verən Krım müharibəsindəki məğlubiyyətindən sonra, qəsəbə Moldova knyazlığının nəzarəti altına keçdi. XIX əsrin axırlarında qəsəbə əhalinin əksəriyyəti mahud və tütün fabriklərində işləyən müstəmləkəçilər idi. 1866-cı ildə qəsəbədə iplik və toxuculuq dəyirmanları, eləcə də bir kənd təsərrüfatı üzrə bir maşınqayırma zavodu inşa edilmişdir. 1877–1878-ci illərdə baş verən Rusiya-Osmanlı müharibəsində Rusiya qələbə çalmışdı. Nəticədə Tarutino qəsəbəni Rusiya imperiyasının nəzarətinə keçdi.
XX əsrin əvvəllərində Tarutino sürətlə inkişaf edirdi. Qəsəbədə 2 maşınqayırma zavodu, 2 pivə zavodu və böyük bir parça fabriki tikilmişdi. Qəsəbə ndakı almanların iqtisadi və mədəni mərkəzi olmuşdu. 1904-cü ildə 4 minlik əhaliyə sahib olan qəsəbənin 3 mini almanlardan ibarət idi.
Birinci Dünya müharibəsində hərbi əmrləri yerinə yetirməyən müəssisələrin bağlanmasına qərar verilmiş, nəticədə qəsəbədə işsizlik dərəcəsi artmışdı. Səfərbərliyin elan edilməsi vəziyyəti daha da pisləşdirmişdir. 1918-ci ilin əvvəllərində Rumıniya Bessarabiya regionunu işğal etmişdi. 1940-cı ilin yazında SSRİ-nin Bessarabiyanı ilhaq etməsindən sonra qəsəbədə yaşayan almanların demək olar ki, hamısı Faşist Almaniyasına köçmüşdür. Bu dövrdə qəsəbəyə çoxlu ukraynalı gəlmişdir. 22 iyul 1941–22 avqust 1944 tarixləri arasında, İkinci Dünya müharibəsi dövründə Tarutino Vermaxt qoşunları əsgərləri tərəfindən işğal edilmişdir.
2016-cı ilin fevral ayında qəsəbədə yerləşən Lenin heykəli sökülmüşdür.
Coğrafiya
Tarutino tarixi Bessarabiya regionun cənubunda (), nın üzərində yerləşir. Qəsəbədən keçir. Qəsəbənin yerləşdiyi ərazidə orta və aşağı dərəcəli humuslu qara torpaqlar üstünlük təşkil edir. Qəsəbə çöl zonasında yerləşir.
Qəsəbə ndan 7 km, Odessa şəhərindən isə 198 km uzaqlıqda yerləşir.
Əhali
Qəsəbənin 8 min nəfərlik bir əhalisi var. Qəsəbədə ukraynalılar, ruslar, bolqarlar, moldovanlar, qaqauzlar, almanlar, yəhudilər və digər millətlərin nümayəndələri yaşayır. 1827-ci ildə qəsəbədə neçə nəfərin yaşadığı naməlum olsa da, 678 almanın və 248 polyakın yaşadığı məlumdur. 1875-ci ildə qəsəbədə 3,642 nəfər yaşayırdı. 1904-cü ildə qəsəbədə 4,270 nəfər yaşayırdı. Onların 3 mini alman, 1,020-i yəhudi idi. 1966-cı ildə qəsəbədə 4 min nəfər yaşayırdı. 2001-ci ildə qəsəbədə 6 min nəfər yaşayırdı.
İstinadlar
- "yanvar 2017-ci il tarixindən "Ukraynanın mövcud əhalisinin sayı" statistika toplusu PDF(zip)". 2018-11-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-06-12.
- Волости и важнѣйшія селенія Европейской Россіи (rus) (VIII). Sankt-Peterburq: Mərkəzi Statistika Komitəsi. 1886.
- "На Одещині знесли ще одного Леніна". 26 fevral 2016. 2022-02-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 12 iyun 2018.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Tarutino Tarutino ukr Tarutine rus Tarutino kecmisde 3 nomreli kend Ancokrak Ukraynada seher tipli qesebe Odessa vilayetinin nun inzibati merkezi Seher tipli qesebeTarutinoukr Tarutine rus Tarutino46 11 04 sm e 29 08 58 s u Olke UkraynaVilayet OdessaRayonTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1814Evvelki adlari Ancokrak 3 nomreli kendYasayis menteqesi statuslu 1957Sahesi 3 99 km Merkezin hundurluyu 84 mIqlimi orta quru colSaat qursagi UTC 2 yayda UTC 3EhalisiEhalisi 5 986 nefer 2017 Sixligi 1517 5 nef km Milli terkibi ukrayin rus bolqar moldovan qaqauz alman yehudiResmi dili ukrayn diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 380 4847Poct indeksi 68502Neqliyyat kodlari BH NN 16Xeriteni goster gizle Tarutino Vikianbarda elaqeli mediafayllarEtimologiyaTarutinonun esasi 1814 cu ilde Ancokrak adi ile qoyulmusdur Qesebenin adi Kaluqa vilayetiinin Tarutino kendinin yaxinliqlarinda bas vermis nden gelir Bu doyusde Rusiya Imperator Ordusu I Napoleonnu meglub etmisdir TarixTarutinonun esasi alman ve polyak kockunler terefinden 1814 cu ilde qoyulmusdur Rusiyanin 1853 1856 ci illerde bas veren Krim muharibesindeki meglubiyyetinden sonra qesebe Moldova knyazliginin nezareti altina kecdi XIX esrin axirlarinda qesebe ehalinin ekseriyyeti mahud ve tutun fabriklerinde isleyen mustemlekeciler idi 1866 ci ilde qesebede iplik ve toxuculuq deyirmanlari elece de bir kend teserrufati uzre bir masinqayirma zavodu insa edilmisdir 1877 1878 ci illerde bas veren Rusiya Osmanli muharibesinde Rusiya qelebe calmisdi Neticede Tarutino qesebeni Rusiya imperiyasinin nezaretine kecdi XX esrin evvellerinde Tarutino suretle inkisaf edirdi Qesebede 2 masinqayirma zavodu 2 pive zavodu ve boyuk bir parca fabriki tikilmisdi Qesebe ndaki almanlarin iqtisadi ve medeni merkezi olmusdu 1904 cu ilde 4 minlik ehaliye sahib olan qesebenin 3 mini almanlardan ibaret idi Birinci Dunya muharibesinde herbi emrleri yerine yetirmeyen muessiselerin baglanmasina qerar verilmis neticede qesebede issizlik derecesi artmisdi Seferberliyin elan edilmesi veziyyeti daha da pislesdirmisdir 1918 ci ilin evvellerinde Ruminiya Bessarabiya regionunu isgal etmisdi 1940 ci ilin yazinda SSRI nin Bessarabiyani ilhaq etmesinden sonra qesebede yasayan almanlarin demek olar ki hamisi Fasist Almaniyasina kocmusdur Bu dovrde qesebeye coxlu ukraynali gelmisdir 22 iyul 1941 22 avqust 1944 tarixleri arasinda Ikinci Dunya muharibesi dovrunde Tarutino Vermaxt qosunlari esgerleri terefinden isgal edilmisdir 2016 ci ilin fevral ayinda qesebede yerlesen Lenin heykeli sokulmusdur CografiyaTarutino tarixi Bessarabiya regionun cenubunda nin uzerinde yerlesir Qesebeden kecir Qesebenin yerlesdiyi erazide orta ve asagi dereceli humuslu qara torpaqlar ustunluk teskil edir Qesebe col zonasinda yerlesir Qesebe ndan 7 km Odessa seherinden ise 198 km uzaqliqda yerlesir EhaliQesebenin 8 min neferlik bir ehalisi var Qesebede ukraynalilar ruslar bolqarlar moldovanlar qaqauzlar almanlar yehudiler ve diger milletlerin numayendeleri yasayir 1827 ci ilde qesebede nece neferin yasadigi namelum olsa da 678 almanin ve 248 polyakin yasadigi melumdur 1875 ci ilde qesebede 3 642 nefer yasayirdi 1904 cu ilde qesebede 4 270 nefer yasayirdi Onlarin 3 mini alman 1 020 i yehudi idi 1966 ci ilde qesebede 4 min nefer yasayirdi 2001 ci ilde qesebede 6 min nefer yasayirdi Istinadlar yanvar 2017 ci il tarixinden Ukraynanin movcud ehalisinin sayi statistika toplusu PDF zip 2018 11 15 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 2018 06 12 Volosti i vazhnѣjshiya seleniya Evropejskoj Rossii rus VIII Sankt Peterburq Merkezi Statistika Komitesi 1886 Na Odeshini znesli she odnogo Lenina 26 fevral 2016 2022 02 07 tarixinde arxivlesdirilib Istifade tarixi 12 iyun 2018