Ruqiyə Səbihə Sultan və ya Səbihə Osmanoğlu (19 mart 1894, Konstantinopol və ya Osmanlı imperiyası – 26 avqust 1971) — son Osmanlı sultanı Sultan Vahidəddinin qızı.
Ruqiyə Səbihə Sultan | |
---|---|
türk. Rukiye Sabiha Sultan osman. رقیه صبیحه سلطان (osmańsko-turecki) | |
Şəxsi məlumatlar | |
Doğum tarixi | 19 mart 1894 |
Doğum yeri | Vahidəddin köşkü, İstanbul, Osmanlı imperiyası |
Vəfat tarixi | 26 avqust 1971 (77 yaşında) |
Vəfat yeri | İstanbul, Türkiyə |
Dəfn yeri | Aşiyan məzarlığı, İstanbul |
Atası | Sultan Vahidəddin |
Anası | Əminə Nazikəda Qadınəfəndi |
Həyat yoldaşı | Ömər Fərrux Əfəndi |
Uşaqları | Fatma Nəslişah Sultan Xanzadə Zəhra Sultan Nəcla Hibətullah Sultan |
Ailəsi | Osmanlı xanədanı |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyatı
Səbihə Sultan 2 aprel 1894-cü ildə atasına məxsus Vahidəddin köşkündə dünyaya gəldi. Atası Sultan Əbdülməcidin oğlu Vahidəddin Əfəndi, anası isə onun ilk xanımı Əminə Nazikəda Qadınəfəndidir. Uşaq yaşlarında mükəmməl saray tərbiyəsi alan Səbihə Sultan bacısı Ülviyyə Sultanla birlikdə babasının xidmətçilərindən Mihrifələk xanımın oğlu Rəfiq bəy nəzarətində saray təhsilini tamamlamışdır. Ənənəvi Osmanlı tərbiyəsiylə yanaşı, Mile Voçino adlı bir italyan musiqiçidən piano dərsləri də almışdır.
1 fevral 1916-cı ildə İzzəddin Əfəndinin müəmmalı şəkildə vəfatının ardından, atası Vahidəddin Əfəndi taxt varisi elan olundu. Bu səbəblə vəliəhdin qızı olaraq Səbihə Sultanın evləndirilməsi müzakirə edildi. Onun üçün seçilən namizədlər arasında Rauf Orbay, Əhməd Muxtar Paşanın qardaşı oğlu Mehmed Əli Paşa və bir çox başqa ordu mənsubu da vardı. Üstəlik, sonuncu Qacar şahı Əhməd şah Qacar və o illərdə ordu daxilində yüksəlməyə başlayan Mustafa Kamal Paşa da Səbihə Sultan üçün əmisi Sultan Rəşada elçi düşmüşdü. Ancaq Səbihə Sultan o illərdə vəliəhd Əbdülməcid Əfəndinin oğlu Fərrux Əfəndiylə eşq yaşayırdı və bu səbəblə bu təkliflərin hamısını geri çevirdi.
Fərrux Əfəndinin ondan 4 yaş kiçik olmasıyla yanaşı, atası Əbdülməcid Əfəndi də Sultan Vahidəddinin vəliəhdi və ən güclü müxaliflərindən biri idi. Bu səbəblə atası Sultan Vahidəddin başda bu evliliyə qarşı çıxdı. Ancaq cütlüyün anaları Nazikəda xanım və Şahsüvar xanımın vasitəçiliyi ilə Sultan Vahidəddin bu evliliyə razılıq verdi. Nəhayət, 5 dekabr 1919-cu ildə cütlük Topqapı sarayının (Müqəddəs Əmanətlər bölümündə) nigahlandı. Şeyxülislam Heydərizadə İbrahim Əfəndi tərəfindən nigahlanan cütlüyün toy mərasimi 4 ay sonra - 29 aprel 1920-ci ildə Ulduz sarayında baş tutdu. Həmin ilin oktyabrında Sultan Vahidəddinin qızına hədiyyə etdiyi Nişantaşındakı köşkə köçən ailə qış aylarını burada, yay aylarını isə Rumelihisarındakı sahilsarayında yaşadılar. Cütlüyün ilk övladı Nəslişah Sultan da Nişantaşı köşkündə dünyaya gəldi.
Ancaq atası Sultan Vahidəddin 1922-ci ildə səltənətdən çəkildi və ölkədən qaçmağa məcbur oldu. Səltənətin ləğvindən sonra qaynatası olan vəliəhd Əbdülməcid Əfəndi Osmanlı xəlifəsi olaraq taxta çıxdı. Əri Fərrux Əfəndi xəlifənin yeganə oğlu olaraq ailəsiylə birlikdə Dolmabağça sarayına köçürüldü. Cütlüyün ikinci övladı Xanzadə Sultan məhz burada dünyaya gəldi. Ancaq çox keçmədən 3 mart 1924 tarixli TBMM qərarı ilə digər Osmanlı sülaləsi üzvləri kimi, Səbihə Sultan da ailəsiylə birlikdə sürgünə göndərildi. İlk öncə İsveçrəyə gedən ailə, ardından Fransanın Nitsa şəhərində məskunlaşdı. Cütlüyün sonuncu övladı Nəcla Sultan burada dünyaya gəldi.
O əsnada İtaliyanın San-Remo qəsəbəsində sürgündə yaşayan atası Sultan Vahidəddini və anası Nazikəda xanımı tez-tez ziyarət etdi. Sultan Vahidəddinin vəfatından sonra anasını bir müddət yanında saxlayan Səbihə Sultan, daha sonra 1938-ci ildə bütün ailəsiylə birlikdə Qahirəyə köçdü. Burada qızı Nəslişah Sultanı Misir xədivi II Abbas Hilminin oğlu evləndirən Səbihə Sultan həmin il digər qızları Xanzadə Sultanla Nəcla Sultanı da Misirin kral ailəsindən şahzadələrlə evləndirdi.
Ancaq əri Fərrux Əfəndiylə münasibətləri pisləşmişdi. Üstəlik Fərrux Əfəndinin Sultan Əbdüləzizin nəvələrindən Mihrişah Sultanla bir münasibəti başlamışdı. 1944-cü ildə qaynatası xəlifə Əbdülməcidin vəfatından sonra ailə rəisliyinə kimin seçiləcəyi müzakirə edildi. Bu müzakirələrdə Mihrişah Sultan Fərrux Əfəndini dəstəkləsə də, xanımı Səbihə Sultanla qızları Nəslişah, Xanzadə və Nəcla Sultanlar ataları yerinə Əhməd Nihad Əfəndini dəstəklədilər. Bu isə uzun müddətdir boşanmaq istəyən Fərrux Əfəndi üçün bir bəhanə oldu. Xanımını qızlarıyla arasını açmaqda günahlandıran Fərrux Əfəndi 5 mart 1948-ci ildə ondan boşandı və cəmi 4 ay sonra 31 iyulda Mihrişah Sultanla nigahlandı.
Səbihə Sultan ərindən boşandıqdan sonra bir müddət Maadidə qızı Nəslişah Sultanın yanında yaşadı. Ancaq 1952-ci ildə baş tutan Misir inqilabından sonra Səbihə Sultan qızı Xanzadə Sultanla birlikdə Parisə getdi. Həmin il çıxan və Osmanlı sülaləsinin yalnız xanım üzvlərinə aid edilən əfv qanunuyla Türkiyəyə qayıdan Səbihə Sultan Soyadı qanununa uyğun olaraq, Osmanoğlu soyadını aldı. Qalan ömrünü İstanbulda keçirən Səbihə Sultan 26 avqust 1971-ci ildə burada vəfat etdi. Atasının sürgündə vəfat etməsi və bir sultan türbəsinə dəfn edilməməsi səbəbilə, vəsiyyətinə uyğun olaraq cənazəsi Aşiyan məzarlığına dəfn olundu.
Övladları
Mənbə
- Adra, Jamil (2005). Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005. p. 32
- Bardakçı, Murat (2017). Neslishah: The Last Ottoman Princess. Oxford University Press. pp. 99–100.
- Açba, Leyla (2004). Bir Çerkes prensesinin harem hatıraları. L & M. pp. 66, 77.
- Uluçay, Mustafa Çağatay (2011). Padişahların kadınları ve kızları. Ankara: Ötüken.
- Sakaoğlu, Necdet (2008). Bu mülkün kadın sultanları: Vâlide sultanlar, hâtunlar, hasekiler, kadınefendiler, sultanefendiler. Oğlak Yayıncılık.
- Yılmaz Öztuna (1978). Başlangıcından zamanımıza kadar büyük Türkiye tarihi: Türkiye'nin siyasî, medenî, kültür, teşkilât ve san'at tarihi. Ötüken Yayınevi. p. 165
İstinadlar
- http://www.tarihcininyeri.net/forum/index.php?topic=2725.0;imode[ölü keçid]
- "Arxivlənmiş surət". 2018-01-27 tarixində . İstifadə tarixi: 2022-04-12.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ruqiye Sebihe Sultan ve ya Sebihe Osmanoglu 19 mart 1894 Konstantinopol ve ya Osmanli imperiyasi 26 avqust 1971 son Osmanli sultani Sultan Vahideddinin qizi Ruqiye Sebihe Sultanturk Rukiye Sabiha Sultan osman رقیه صبیحه سلطان osmansko turecki Sexsi melumatlarDogum tarixi 19 mart 1894 1894 03 19 Dogum yeri Vahideddin kosku Istanbul Osmanli imperiyasiVefat tarixi 26 avqust 1971 1971 08 26 77 yasinda Vefat yeri Istanbul TurkiyeDefn yeri Asiyan mezarligi IstanbulAtasi Sultan VahideddinAnasi Emine Nazikeda QadinefendiHeyat yoldasi Omer Ferrux EfendiUsaqlari Fatma Neslisah Sultan Xanzade Zehra Sultan Necla Hibetullah SultanAilesi Osmanli xanedani Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSebihe Sultan 2 aprel 1894 cu ilde atasina mexsus Vahideddin koskunde dunyaya geldi Atasi Sultan Ebdulmecidin oglu Vahideddin Efendi anasi ise onun ilk xanimi Emine Nazikeda Qadinefendidir Usaq yaslarinda mukemmel saray terbiyesi alan Sebihe Sultan bacisi Ulviyye Sultanla birlikde babasinin xidmetcilerinden Mihrifelek xanimin oglu Refiq bey nezaretinde saray tehsilini tamamlamisdir Enenevi Osmanli terbiyesiyle yanasi Mile Vocino adli bir italyan musiqiciden piano dersleri de almisdir 1 fevral 1916 ci ilde Izzeddin Efendinin muemmali sekilde vefatinin ardindan atasi Vahideddin Efendi taxt varisi elan olundu Bu sebeble veliehdin qizi olaraq Sebihe Sultanin evlendirilmesi muzakire edildi Onun ucun secilen namizedler arasinda Rauf Orbay Ehmed Muxtar Pasanin qardasi oglu Mehmed Eli Pasa ve bir cox basqa ordu mensubu da vardi Ustelik sonuncu Qacar sahi Ehmed sah Qacar ve o illerde ordu daxilinde yukselmeye baslayan Mustafa Kamal Pasa da Sebihe Sultan ucun emisi Sultan Resada elci dusmusdu Ancaq Sebihe Sultan o illerde veliehd Ebdulmecid Efendinin oglu Ferrux Efendiyle esq yasayirdi ve bu sebeble bu tekliflerin hamisini geri cevirdi Ferrux Efendinin ondan 4 yas kicik olmasiyla yanasi atasi Ebdulmecid Efendi de Sultan Vahideddinin veliehdi ve en guclu muxaliflerinden biri idi Bu sebeble atasi Sultan Vahideddin basda bu evliliye qarsi cixdi Ancaq cutluyun analari Nazikeda xanim ve Sahsuvar xanimin vasiteciliyi ile Sultan Vahideddin bu evliliye raziliq verdi Nehayet 5 dekabr 1919 cu ilde cutluk Topqapi sarayinin Muqeddes Emanetler bolumunde nigahlandi Seyxulislam Heyderizade Ibrahim Efendi terefinden nigahlanan cutluyun toy merasimi 4 ay sonra 29 aprel 1920 ci ilde Ulduz sarayinda bas tutdu Hemin ilin oktyabrinda Sultan Vahideddinin qizina hediyye etdiyi Nisantasindaki koske kocen aile qis aylarini burada yay aylarini ise Rumelihisarindaki sahilsarayinda yasadilar Cutluyun ilk ovladi Neslisah Sultan da Nisantasi koskunde dunyaya geldi Ancaq atasi Sultan Vahideddin 1922 ci ilde seltenetden cekildi ve olkeden qacmaga mecbur oldu Seltenetin legvinden sonra qaynatasi olan veliehd Ebdulmecid Efendi Osmanli xelifesi olaraq taxta cixdi Eri Ferrux Efendi xelifenin yegane oglu olaraq ailesiyle birlikde Dolmabagca sarayina kocuruldu Cutluyun ikinci ovladi Xanzade Sultan mehz burada dunyaya geldi Ancaq cox kecmeden 3 mart 1924 tarixli TBMM qerari ile diger Osmanli sulalesi uzvleri kimi Sebihe Sultan da ailesiyle birlikde surgune gonderildi Ilk once Isvecreye geden aile ardindan Fransanin Nitsa seherinde meskunlasdi Cutluyun sonuncu ovladi Necla Sultan burada dunyaya geldi Sebihe Sultan ve eri Ferrux Efendi O esnada Italiyanin San Remo qesebesinde surgunde yasayan atasi Sultan Vahideddini ve anasi Nazikeda xanimi tez tez ziyaret etdi Sultan Vahideddinin vefatindan sonra anasini bir muddet yaninda saxlayan Sebihe Sultan daha sonra 1938 ci ilde butun ailesiyle birlikde Qahireye kocdu Burada qizi Neslisah Sultani Misir xedivi II Abbas Hilminin oglu evlendiren Sebihe Sultan hemin il diger qizlari Xanzade Sultanla Necla Sultani da Misirin kral ailesinden sahzadelerle evlendirdi Ancaq eri Ferrux Efendiyle munasibetleri pislesmisdi Ustelik Ferrux Efendinin Sultan Ebdulezizin nevelerinden Mihrisah Sultanla bir munasibeti baslamisdi 1944 cu ilde qaynatasi xelife Ebdulmecidin vefatindan sonra aile reisliyine kimin secileceyi muzakire edildi Bu muzakirelerde Mihrisah Sultan Ferrux Efendini desteklese de xanimi Sebihe Sultanla qizlari Neslisah Xanzade ve Necla Sultanlar atalari yerine Ehmed Nihad Efendini desteklediler Bu ise uzun muddetdir bosanmaq isteyen Ferrux Efendi ucun bir behane oldu Xanimini qizlariyla arasini acmaqda gunahlandiran Ferrux Efendi 5 mart 1948 ci ilde ondan bosandi ve cemi 4 ay sonra 31 iyulda Mihrisah Sultanla nigahlandi Sebihe Sultan erinden bosandiqdan sonra bir muddet Maadide qizi Neslisah Sultanin yaninda yasadi Ancaq 1952 ci ilde bas tutan Misir inqilabindan sonra Sebihe Sultan qizi Xanzade Sultanla birlikde Parise getdi Hemin il cixan ve Osmanli sulalesinin yalniz xanim uzvlerine aid edilen efv qanunuyla Turkiyeye qayidan Sebihe Sultan Soyadi qanununa uygun olaraq Osmanoglu soyadini aldi Qalan omrunu Istanbulda keciren Sebihe Sultan 26 avqust 1971 ci ilde burada vefat etdi Atasinin surgunde vefat etmesi ve bir sultan turbesine defn edilmemesi sebebile vesiyyetine uygun olaraq cenazesi Asiyan mezarligina defn olundu OvladlariFatma Neslisah Sultan Xanzade Zehra Sultan Necla Hibetullah SultanMenbeAdra Jamil 2005 Genealogy of the Imperial Ottoman Family 2005 p 32 Bardakci Murat 2017 Neslishah The Last Ottoman Princess Oxford University Press pp 99 100 ISBN 978 9 774 16837 6 Acba Leyla 2004 Bir Cerkes prensesinin harem hatiralari L amp M pp 66 77 ISBN 978 9 756 49131 7 Ulucay Mustafa Cagatay 2011 Padisahlarin kadinlari ve kizlari Ankara Otuken ISBN 978 9 754 37840 5 Sakaoglu Necdet 2008 Bu mulkun kadin sultanlari Valide sultanlar hatunlar hasekiler kadinefendiler sultanefendiler Oglak Yayincilik ISBN 978 9 753 29623 6 Yilmaz Oztuna 1978 Baslangicindan zamanimiza kadar buyuk Turkiye tarihi Turkiye nin siyasi medeni kultur teskilat ve san at tarihi Otuken Yayinevi p 165Istinadlarhttp www tarihcininyeri net forum index php topic 2725 0 imode olu kecid Arxivlenmis suret 2018 01 27 tarixinde Istifade tarixi 2022 04 12