Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Suraxanı xalçaları — Abşeron xalçaçılıq məktəbinin Bakı qrupuna daxil olan xovlu xalçalar.
| Xalça | |
| Suraxanı | |
|---|---|
    | |
 Suraxanı xalçaları | |
| Xalça haqqında məlumatlar | |
| Tam adı | Suraxanı xalçaları |
| Məktəbi | Abşeron xalçaçılıq məktəbi |
| Növü | Xovlu xalça |
| Ölkə | Azərbaycan |
Ümumi məlumat
"Suraxanı xalçaları" öz adını Bakı şəhərindən 20 km aralı məsafədə yerləşən Suraxanı qəsəbəsinin adından almışdır. Hələ çox-çox qədimdən neft yataqları və atəşgahları ilə məşhur olan Suraxanıda, Xilə (Əmircan) kəndində, həmçinin Qala və Türkan qəsəbələrində (buradakı xalçalar Suraxanı xalçalarının təsiri ilə inkişaf edirdi) istehsal olunan xalçalar yüksək kefiyyətli xalçalar hesab olunur.
Bədii analiz
Abşeron xalçaçılıq məktəbinin Bakı qrupuna daxil olan xovlu "Suraxanı xalçaları" müxtəlif kompozisiyalarla toxunmuşdur. Toxunuş və naxış üslublarına görə bu xalçalar beş əsas üsulla toxunmuşdur.
Birinci üsul:
Birinci üsulla toxunan "Suraxanı xalçaları"nın orta sahəsi şaquli hissədə yerləşdirilmiş bir neçə (daha çox üç) səkkizbucaqlı medalyondan ibarətdir. Qocaman toxucular bu medalyonları "Xonça" adlandırırlar. Medalyonlar dişli çıxıntılarla əhatə edilmişdir. Bu medalyonlar "xonçanın" qotazları hesab edilir.
İkinci üsul:
İkinci üsulla toxunmuş "Suraxanı xalçaları"nı xalçaçılarımız "Sacayağı" adlandırırlar. Bu üsulla toxunmuş xalçaların orta sahəsinin gölləri səkkizguşəli formada olub "Salyan xalçaçılıq məktəbi"nin göllərini xatırladır. Bu göllərin yuxarı və aşağı hissələrində düzbucaq altında yerinə yetirilmiş naxışlar mövcuddur. Bir-birinə tərəf çevrilmiş bu naxışlar kvadrat əmələ gətirir və həmin kvadratlar xalçanın bütün hündürlüyü ilə ritmik şəkildə təkrarlanır. Xalçaçılar bu naxışları "Sacayaq" adlandırır və bu üsulla toxunmuş xalçalarıda bu ad ilə adlandırırlar.
Orta sahənin kənarları boyunca şaquli yerləşmiş bəzək naxışları hesab olunan butalar "Bakı xalçaları"na və xüsusilə "Xilə-buta xalçaları"na məxsusdur. Bu butaları digər "Suraxanı" xalçalarında da görmək mümkündür.
Üçüncü üsul:
Orta sahəsi həndəsi formalı nəbati naxışlarla bəzənən xalçalar "Suraxanı xalçaları"nın üçüncü üsul xalçalarını təşkil edir.
Dördüncü üsul:
"Suraxanı xalçaları"nın dördüncü üsuluna "Gölbəndlik xalçaları" aid edilir. Bu kompozisiyada mərkəzi göllər kiçik formalı olub şaquli xətt boyunca bir tam olaraq birləşirlər.
Beşinci üsul:
"Xilə-buta" və "Suraxanı" xalça naxışlarının qarışdığı xalçalar "Suraxanı" xalçalarının beşinci üsulunu təşkil edir. Xalçanın orta sahəsində pilləli göllər yerləşir. Onların dörddə bir hissəsi orta sahənin künclərində təkrarlanır və bu, Bakının "Xilə-buta" xalçalarının əsas xarakterik xüsusiyyəti hesab olunur. Sərbəst yerlərdə üslublaşdırılmış butaların üz-üzə çevrilmiş cüt təsvirləri toxunmuşdur.
"Suraxanı xalçaları"nın köbə zolağı adi orta haşiyədən — "şarlama", "qeysibişah" adlanan zəncirədən və "qəyçi" adlanan kiçik haşiyədən ibarətdir. "Suraxanı xalçaları"nın əksəriyyəti sakit qammada toxunur. Bu xalçalar üçün xarakterik rənglər açıq və tünd palıdı, tünd abı, ağ və qara rəngdir.
Texniki xüsusiyyətlər
"Suraxanı" xalçalarının ölçüsü təqribən 120x180 sm-dən 150x250 sm-ə qədər dəyişir. Bu xalçaçılıq məntəqəsində əvvəllər uzunsov xalçalar da istehsal olunurdu.
Adi "Suraxanı xalçaları"nda hər kvadrat metrdə 160 min ilmə yerləşir. Xüsusi sifarişlərlə yüksək kefiyyətli, daha sıx toxunuşlu xalçalar istehsal olunmuşdur.
İstinadlar
- . 2011-08-07 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-16.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Suraxani xalcalari Abseron xalcaciliq mektebinin Baki qrupuna daxil olan xovlu xalcalar XalcaSuraxaniSuraxani xalcalariXalca haqqinda melumatlarTam adi Suraxani xalcalariMektebi Abseron xalcaciliq mektebiNovu Xovlu xalcaOlke AzerbaycanUmumi melumat Suraxani xalcalari oz adini Baki seherinden 20 km arali mesafede yerlesen Suraxani qesebesinin adindan almisdir Hele cox cox qedimden neft yataqlari ve atesgahlari ile meshur olan Suraxanida Xile Emircan kendinde hemcinin Qala ve Turkan qesebelerinde buradaki xalcalar Suraxani xalcalarinin tesiri ile inkisaf edirdi istehsal olunan xalcalar yuksek kefiyyetli xalcalar hesab olunur Bedii analizAbseron xalcaciliq mektebinin Baki qrupuna daxil olan xovlu Suraxani xalcalari muxtelif kompozisiyalarla toxunmusdur Toxunus ve naxis uslublarina gore bu xalcalar bes esas usulla toxunmusdur Birinci usul Birinci usulla toxunan Suraxani xalcalari nin orta sahesi saquli hissede yerlesdirilmis bir nece daha cox uc sekkizbucaqli medalyondan ibaretdir Qocaman toxucular bu medalyonlari Xonca adlandirirlar Medalyonlar disli cixintilarla ehate edilmisdir Bu medalyonlar xoncanin qotazlari hesab edilir Ikinci usul Ikinci usulla toxunmus Suraxani xalcalari ni xalcacilarimiz Sacayagi adlandirirlar Bu usulla toxunmus xalcalarin orta sahesinin golleri sekkizguseli formada olub Salyan xalcaciliq mektebi nin gollerini xatirladir Bu gollerin yuxari ve asagi hisselerinde duzbucaq altinda yerine yetirilmis naxislar movcuddur Bir birine teref cevrilmis bu naxislar kvadrat emele getirir ve hemin kvadratlar xalcanin butun hundurluyu ile ritmik sekilde tekrarlanir Xalcacilar bu naxislari Sacayaq adlandirir ve bu usulla toxunmus xalcalarida bu ad ile adlandirirlar Orta sahenin kenarlari boyunca saquli yerlesmis bezek naxislari hesab olunan butalar Baki xalcalari na ve xususile Xile buta xalcalari na mexsusdur Bu butalari diger Suraxani xalcalarinda da gormek mumkundur Ucuncu usul Orta sahesi hendesi formali nebati naxislarla bezenen xalcalar Suraxani xalcalari nin ucuncu usul xalcalarini teskil edir Dorduncu usul Suraxani xalcalari nin dorduncu usuluna Golbendlik xalcalari aid edilir Bu kompozisiyada merkezi goller kicik formali olub saquli xett boyunca bir tam olaraq birlesirler Besinci usul Xile buta ve Suraxani xalca naxislarinin qarisdigi xalcalar Suraxani xalcalarinin besinci usulunu teskil edir Xalcanin orta sahesinde pilleli goller yerlesir Onlarin dordde bir hissesi orta sahenin kunclerinde tekrarlanir ve bu Bakinin Xile buta xalcalarinin esas xarakterik xususiyyeti hesab olunur Serbest yerlerde uslublasdirilmis butalarin uz uze cevrilmis cut tesvirleri toxunmusdur Suraxani xalcalari nin kobe zolagi adi orta hasiyeden sarlama qeysibisah adlanan zencireden ve qeyci adlanan kicik hasiyeden ibaretdir Suraxani xalcalari nin ekseriyyeti sakit qammada toxunur Bu xalcalar ucun xarakterik rengler aciq ve tund palidi tund abi ag ve qara rengdir Texniki xususiyyetler Suraxani xalcalarinin olcusu teqriben 120x180 sm den 150x250 sm e qeder deyisir Bu xalcaciliq menteqesinde evveller uzunsov xalcalar da istehsal olunurdu Adi Suraxani xalcalari nda her kvadrat metrde 160 min ilme yerlesir Xususi sifarislerle yuksek kefiyyetli daha six toxunuslu xalcalar istehsal olunmusdur Istinadlar 2011 08 07 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2011 08 16