Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Seyid Əli Çabuk və ya Seyid Əli Onbaşı (iyul 1889 – 1939, Balıkəsir) — Birinci Dünya müharibəsi zamanı Çanaqqala döyüşündə əfsanəvi qəhrəmanlıq göstərmiş türk əsgər.
| Seyid Əli Çabuk | |
|---|---|
| türk. Seyit Çabuk | |
 | |
| Digər adı | Seyid onbaşı |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Balıkəsir, Osmanlı imperiyası |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | Balıkəsir, Türkiyə |
| Vəfat səbəbi | ağciyər iltihabı |
| Fəaliyyəti | əsgər |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
Seyid Əli Çabuk 1889-cu ildə Balıkəsirin Havran ilçəsinin Çamlıq (Manastır) kəndində Əbdürrəhman və Əminənin ailəsində dünyaya gəlmişdir. 1909-cu ildə Seyid Əli Osmanlı ordusuna qoşulmuş və Balkan müharibələrində (1912–1913) vuruşmuşdur. Savaşdan sonra Dardanel (Çanaqqala) boğazının girişi müdafiə edən qarnizona köçürülmüşdür.
Qəhrəmanlığı
Osmanlı imperiyasının Birinci Dünya müharibəsinə qoşulmasından sonra Qara dəniz boğazlarının qorunması türklər üçün prioritet məsələyə çevrilmişdir. Boğazlara tərəf hərəkət edən böyük ingilis-fransız donanmasının əsas hücumu isə təyin olunduğu kimi 18 mart 1915-ci ildə başladı.
Döyüş zamanı sıravi Seyid Çabuk Rumeli Məcidiyə fortunda sahil artilleriyasında xidmət edirdi. Müttəfiq donanmasının hücumu nəticəsində müdafiə qalaları dəhşətli atəşə məruz qaldı. Rumeli Məcidiyədəki top işlək vəziyyətda olsa da, ağır artilleriya mərmilərini qaldıran mexanizm zədələnmişdi. Belə olan halda, Seyid hər biri təxminən 275 kq ağırlığında olan 3 ədəd 240 mm-lik mərmini topa qaldırdı və türk artilleriyası atəşi davam etdirdi. Bir sıra məlumatlarda mərmilərin ağırlığı 140–255 kq arasında göstərilir. Geniş yayılmış fikrə görə, məhz Seydin qaldırdığı mərmilərdən biri Britaniya zirehli gəmisi olan "Ouşen"ə ölümcül xəsarət yetirmişdi; gəmi özü isə dəniz minası nəticəsində batmışdı.
Antantanın dəniz hücumunun dəf edilməsindən sonra Seyidə onbaşı (kapral) rütbəsi verilmiş, əfsanəvi igidliyi isə ona milli qəhrəmana çevirmişdi. Əfsanəyə görə, döyüşdən bir gün sonra Seyidin şəklini çəkmək istədikdə, o, oxşar mərmini heç cür tərpədə bilməmişdir. Bundan sonra, qəhrəman "Əgər yenidən müharibə başlasa, yenə də qaldıraram" sözlərini söyləmişdir. Seyidin şəkli isə taxta mərmi ilə çəkilmişdir.
Müharibədən sonra
1918-ci ildə Seyid ordudan təxris olunaraq doğma kəndinə qayıtmışdır. Bir müddət meşəbəyi, daha sonra isə kömür şaxtasında şaxtaçı kimi çalışmışdır. 1934-cü ildə Soyadlar haqqında qanunun qəbulundan sonra Seyid Əli özünə Çabuk soyadı götürmşdür. 1939-cu ildə ağciyər xəstəliyindən vəfat etmişdir.
Xatirəsi
Seyid Əli Çabukun əfsanəvi qəhrəmanlığı Türkiyənin bir çox yerlərində əbədiləşdirilmişdir. Döyüşün baş verdiyi Çanaqqalada Kilitbahir qəsri yaxınlığında onbaşıya həsr olunmuş memorial 1992-ci ildə açılmışdır. İstanbul Hərb Muzeyinin həyətindəki heykəl də artilleriya mərmisini belində daşıyan Çabuku təsvir edir. 2010-cu ildə Çabukun şərəfinə adlandırılmış "Seyid Onbaşı" adlı gəmi suya buraxılmışdır.
İstinadlar
- . 2010-11-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-05-15.
- "Arxivlənmiş surət". 2016-03-05 tarixində . İstifadə tarixi: 2015-05-15.
Xarici keçidlər
- Corporal Seyit
- Corporal Seyit memorial
- Kilitbahirdə Seyid memorialı
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Seyid Eli Cabuk ve ya Seyid Eli Onbasi iyul 1889 1939 Balikesir Birinci Dunya muharibesi zamani Canaqqala doyusunde efsanevi qehremanliq gostermis turk esger Seyid Eli Cabukturk Seyit CabukDiger adi Seyid onbasiDogum tarixi 1889Dogum yeri Balikesir Osmanli imperiyasiVefat tarixi 1939Vefat yeri Balikesir TurkiyeVefat sebebi agciyer iltihabiFealiyyeti esger Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyatiSeyid Eli Cabuk 1889 cu ilde Balikesirin Havran ilcesinin Camliq Manastir kendinde Ebdurrehman ve Eminenin ailesinde dunyaya gelmisdir 1909 cu ilde Seyid Eli Osmanli ordusuna qosulmus ve Balkan muharibelerinde 1912 1913 vurusmusdur Savasdan sonra Dardanel Canaqqala bogazinin girisi mudafie eden qarnizona kocurulmusdur QehremanligiOsmanli imperiyasinin Birinci Dunya muharibesine qosulmasindan sonra Qara deniz bogazlarinin qorunmasi turkler ucun prioritet meseleye cevrilmisdir Bogazlara teref hereket eden boyuk ingilis fransiz donanmasinin esas hucumu ise teyin olundugu kimi 18 mart 1915 ci ilde basladi Doyus zamani siravi Seyid Cabuk Rumeli Mecidiye fortunda sahil artilleriyasinda xidmet edirdi Muttefiq donanmasinin hucumu neticesinde mudafie qalalari dehsetli atese meruz qaldi Rumeli Mecidiyedeki top islek veziyyetda olsa da agir artilleriya mermilerini qaldiran mexanizm zedelenmisdi Bele olan halda Seyid her biri texminen 275 kq agirliginda olan 3 eded 240 mm lik mermini topa qaldirdi ve turk artilleriyasi atesi davam etdirdi Bir sira melumatlarda mermilerin agirligi 140 255 kq arasinda gosterilir Genis yayilmis fikre gore mehz Seydin qaldirdigi mermilerden biri Britaniya zirehli gemisi olan Ousen e olumcul xesaret yetirmisdi gemi ozu ise deniz minasi neticesinde batmisdi Antantanin deniz hucumunun def edilmesinden sonra Seyide onbasi kapral rutbesi verilmis efsanevi igidliyi ise ona milli qehremana cevirmisdi Efsaneye gore doyusden bir gun sonra Seyidin seklini cekmek istedikde o oxsar mermini hec cur terpede bilmemisdir Bundan sonra qehreman Eger yeniden muharibe baslasa yene de qaldiraram sozlerini soylemisdir Seyidin sekli ise taxta mermi ile cekilmisdir Muharibeden sonra1918 ci ilde Seyid ordudan texris olunaraq dogma kendine qayitmisdir Bir muddet mesebeyi daha sonra ise komur saxtasinda saxtaci kimi calismisdir 1934 cu ilde Soyadlar haqqinda qanunun qebulundan sonra Seyid Eli ozune Cabuk soyadi goturmsdur 1939 cu ilde agciyer xesteliyinden vefat etmisdir XatiresiSeyid Eli Cabukun efsanevi qehremanligi Turkiyenin bir cox yerlerinde ebedilesdirilmisdir Doyusun bas verdiyi Canaqqalada Kilitbahir qesri yaxinliginda onbasiya hesr olunmus memorial 1992 ci ilde acilmisdir Istanbul Herb Muzeyinin heyetindeki heykel de artilleriya mermisini belinde dasiyan Cabuku tesvir edir 2010 cu ilde Cabukun serefine adlandirilmis Seyid Onbasi adli gemi suya buraxilmisdir Istinadlar 2010 11 28 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2015 05 15 Arxivlenmis suret 2016 03 05 tarixinde Istifade tarixi 2015 05 15 Xarici kecidlerCorporal Seyit Corporal Seyit memorial Kilitbahirde Seyid memoriali