Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sayda (ərəb. صيدا, Sayda — hərfi mənası «balıqçılıq»), qədim zamanlarda isə Sidon (fin. 𐤑𐤃𐤍, qədim yunan dilində Σιδών) — Livanın üçüncü ən böyük şəhəridir. Aralıq dənizi sahilində yerləşir. Sur şəhərindən 25 mil şimalda, Beyrutdan isə 30 mil cənubda yerləşir.
| Şəhər | |
| Sayda | |
|---|---|
| ərəb. صيدا | |
 | |
| Ölkə | Livan |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Sahəsi | 7,86 km² |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi | 200 000 nəfər (2004) |
| Sıxlığı | 8 767 nəf./km² |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Bu şəhər Livanın paytaxtıdır. Həmçinin qədim Finikiya şəhərlərindən biri olmuşdur. X-IX əsrlərdə ən məşhur ticarət şəhərlərindən biri olmuşdur. Bibliyada Xanaana adı kimi adı çəkilir. Bu şəhərin şərəfinə Avropanın Yupiterdəki peyki belə adlanır.
Tarixi
Sidon qədim zamanlardan məskunlaşmışdır. Burada arxeoloji qazıntılar zamanı II Sidonun daş heykəli, aşyol mədəniyyətinə məxsus ləvazimatlar tapılmışdır. Bura Finikiyanın ən qədim şəhəridir. XII əsrdə Fələstin tərəfindən işğal olunub, ancaq tez bir zamanda işğaldan azad olub. Burda o cümlədən də Finikiya limanında böyük aralıq dənizi ticarət imperiyasını əsası təşkil edirdi. Tir şəhəri Sidon şəhərinin əsasında yaranmışdır. Tir şəhəri böyüyərək axrıncı illərdə ən böyük Finikiya şəhəri olmuşdur.
677-ci ildən Assuriya çarı Asarxaddan dövründən sonra finikiyalılar Sidon şəhərini süquta yetirdi və onun yerində Tir şəhəri yarandı. Şüşə və boya istehsalı hələ finikiyalıların dövründə məşhur idi. Boyanın müxtəlif rəngini almaq üçün Murex trunculus xərçəngindən istifadə edirdilər. 1855-ci ildə II Eşmunazarın lahiti tapılır. Lahitin qabında yazıdan bilinib ki, bu finikiyalı çara məxsusdur. Ehtimal olunur ki, o e.ə. V əsrdə yaşayıb. Onun anası Atart xalqının kahini və sidon kraliçası olub. Bu yazıalrdan məlum olub ki, o dövrün Allahları Eşmun, Baal-Sidon olubdur.
Xristianlar dövründə assuriyalılar, vavillər, misirlilər, yunanlar və romalılar yaşayıblar. Yunis Xristos və Müqəddəs Pavel bura tez-tez gəlirdilər. Şəhər son dövrlərdə ərəblər, tükrlər tərəfindən işğal olunub. Başqa fin şəhərləri kimi Sidonda müharibələr zamanı dağılmışdır. B.e.ə. 351-ci ildə iran epoxası dövründə Artakser III çarı, 333 ildə isə Makedoniyalı İsgəndər tərəfindən işğal olunub.
Müasir dövrdə
Birinci dünya müharibəsindən sonra Sayda Lebanon mandatına əsasən Fransya verilir. İkinci dünya müharibəsi zamanı şəhər Lebonan britaniya başçıları Fransaya uçur və müharibə dövrü ərzində Livanın əsas şəhəri Sayda hesab edilir.
1948-ci ildə fələstinlilərin sürgünü zamanı fələstinli əsirlərin Saydaya gətirilirdi. Bu əsirlərin bir hissəsi isə Lebonanda Ein el-Hilvey və Mieh-Miehə aparılırdı. Əsirlər zamanla Sayda da yaşayan yerli əhali ilə ünsiyyətə yaradır və demək olar ki, onlarda qonşuluq yaranmağa başlayır.
Sayda 10000 miqrantlardan ibarət olan balaca balıq kəndi idi. Ancaq sürətli inkişafı nəticəsində 2000-ci ildə onun əhalisi 65 min nəfər olmuşdur. Şəhərin genişlənərək meqapolisə çevrilmişdir ki, artıq burada meqapolislə birlikdə 200 min əhali məskunlaşmışdır. Balaca çay kənarında yaranan bu şəhər hazırda buğda, tərəvəz, meyvə və s. sitrus xüsusilə banan əkilir. Hər səhər balıq tutularaq təzə balıqları bazara çıxarılıb satılır.
Məşhur şəxsləri
- Dorofey Sidon — astroloq və şair (I əsr).
- Boet Sidon — filosof
Oxşar şəhərləri
İstinadlar
- Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 407. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
- Ливан: шейх Асир бежал, его сторонники жаждут крови 2017-03-14 at the Wayback Machine, euronews (25 июня 2013). Проверено 31 декабря 2013.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Sayda deqiqlesdirme Sayda ereb صيدا Sayda herfi menasi baliqciliq qedim zamanlarda ise Sidon fin 𐤑𐤃𐤍 qedim yunan dilinde Sidwn Livanin ucuncu en boyuk seheridir Araliq denizi sahilinde yerlesir Sur seherinden 25 mil simalda Beyrutdan ise 30 mil cenubda yerlesir SeherSaydaereb صيدا Sajda na karte37 05 sm e 15 17 s u Olke LivanTarixi ve cografiyasiSahesi 7 86 km Saat qursagiEhalisiEhalisi 200 000 nefer 2004 Sixligi 8 767 nef km Xeriteni goster gizle Sayda Vikianbarda elaqeli mediafayllarSeherin denizden gorunusu Bu seher Livanin paytaxtidir Hemcinin qedim Finikiya seherlerinden biri olmusdur X IX esrlerde en meshur ticaret seherlerinden biri olmusdur Bibliyada Xanaana adi kimi adi cekilir Bu seherin serefine Avropanin Yupiterdeki peyki bele adlanir TarixiOrta esrlerde Sidon Sidon qedim zamanlardan meskunlasmisdir Burada arxeoloji qazintilar zamani II Sidonun das heykeli asyol medeniyyetine mexsus levazimatlar tapilmisdir Bura Finikiyanin en qedim seheridir XII esrde Felestin terefinden isgal olunub ancaq tez bir zamanda isgaldan azad olub Burda o cumleden de Finikiya limaninda boyuk araliq denizi ticaret imperiyasini esasi teskil edirdi Tir seheri Sidon seherinin esasinda yaranmisdir Tir seheri boyuyerek axrinci illerde en boyuk Finikiya seheri olmusdur 677 ci ilden Assuriya cari Asarxaddan dovrunden sonra finikiyalilar Sidon seherini suquta yetirdi ve onun yerinde Tir seheri yarandi Suse ve boya istehsali hele finikiyalilarin dovrunde meshur idi Boyanin muxtelif rengini almaq ucun Murex trunculus xercenginden istifade edirdiler 1855 ci ilde II Esmunazarin lahiti tapilir Lahitin qabinda yazidan bilinib ki bu finikiyali cara mexsusdur Ehtimal olunur ki o e e V esrde yasayib Onun anasi Atart xalqinin kahini ve sidon kralicasi olub Bu yazialrdan melum olub ki o dovrun Allahlari Esmun Baal Sidon olubdur Xristianlar dovrunde assuriyalilar vaviller misirliler yunanlar ve romalilar yasayiblar Yunis Xristos ve Muqeddes Pavel bura tez tez gelirdiler Seher son dovrlerde erebler tukrler terefinden isgal olunub Basqa fin seherleri kimi Sidonda muharibeler zamani dagilmisdir B e e 351 ci ilde iran epoxasi dovrunde Artakser III cari 333 ilde ise Makedoniyali Isgender terefinden isgal olunub Muasir dovrdeBirinci dunya muharibesinden sonra Sayda Lebanon mandatina esasen Fransya verilir Ikinci dunya muharibesi zamani seher Lebonan britaniya bascilari Fransaya ucur ve muharibe dovru erzinde Livanin esas seheri Sayda hesab edilir 1948 ci ilde felestinlilerin surgunu zamani felestinli esirlerin Saydaya getirilirdi Bu esirlerin bir hissesi ise Lebonanda Ein el Hilvey ve Mieh Miehe aparilirdi Esirler zamanla Sayda da yasayan yerli ehali ile unsiyyete yaradir ve demek olar ki onlarda qonsuluq yaranmaga baslayir Sayda 10000 miqrantlardan ibaret olan balaca baliq kendi idi Ancaq suretli inkisafi neticesinde 2000 ci ilde onun ehalisi 65 min nefer olmusdur Seherin genislenerek meqapolise cevrilmisdir ki artiq burada meqapolisle birlikde 200 min ehali meskunlasmisdir Balaca cay kenarinda yaranan bu seher hazirda bugda terevez meyve ve s sitrus xususile banan ekilir Her seher baliq tutularaq teze baliqlari bazara cixarilib satilir Meshur sexsleriDorofey Sidon astroloq ve sair I esr Boet Sidon filosofOxsar seherleri Soci Rusiya 2005 Kontantin Ruminiya Lion Fransa Sofiya Bolqaristan Odessa UkraynaIstinadlarGeograficheskij enciklopedicheskij slovar geograficheskie nazvaniya Pod red A F Tryoshnikova 2 e izd dop M Sovetskaya enciklopediya 1989 S 407 210 000 ekz ISBN 5 85270 057 6 Livan shejh Asir bezhal ego storonniki zhazhdut krovi 2017 03 14 at the Wayback Machine euronews 25 iyunya 2013 Provereno 31 dekabrya 2013 Xarici kecidler