Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Rur münaqişəsi — Birinci Dünya müharibəsinin bitməsindən sonra Almaniyanın ödəməli olduğu təzminatı ödəməməsindən sonra Fransa-Belçika qoşunlarının Almaniyanın Rur bölgəsinə qoşun göndərməsi nəticəsində yaranana münaqişə.
Arxa plan
Almaniya müharibədə məğlub olduqdan sonra çox ağır şərtlərlə sülh imzalamağa məcbur oldu. Sülh müqaviləsinin şərtlərinə görə Almaniya böyük miqdarda təzminat ödəməli idi. Lakın təzminatın miqdarı və hansı ölkələrə veriləcəyi müəyyən edilməmişdi. Sonradan keçirilən Spa, London və s. konfranslarda Almaniyanın ödəyəcəyi təzminatın miqdarı və ölkələrə düşən pay müəyyən edildi. Təzminatın ümumi miqdarı 132 milyard qızıl marka dəyərində qəbul edildi. Lakin Almaniya bu təzminatı ödəyə biləcək vəziyyətdə deyildi. Təzminat məsələsinin həll edilməsindəki çətinliklər beynəlxalq münasibətlərdə ən mübahisəli məsələlərdən biri olaraq qalırdı. Fransa təzminatın tam ödənilməsini israrla tələb etsə də Almaniya buna imkanı olmadığını bildirirdi. Təzminatın ödənilməsi məsələsində Almaniyanın özündə də fikir ayrılığı var idi. Bir qrup dövlət xadimi ümumiyyətlə təzminatın ödənilməsindən imtina edilməsini müdafiə edirdi.
Rura hücum
Fransanın çətin maliyyə və iqtisadi vəziyyətində fransız rəsmi dairələri Rurun sərvətlərindən istifadə etmək qərarına qəldilər. Fransızlar Almaniyanı təzminatı ödəməməkdə və Versal sülh müqaviləsinin şərtlərini pozmaqda ittiham edirdi. Bu dövrdə İtaliya hakimiyyətdə olan Mussolini də Rur münaqişəsində Fransanı müdafiə edirdi.
1923-cü ilin yanvar ayının 2-4-də Parisdə keçirilən konfransda İngiltərə 4 il müddətinə Almaniyanın təzminatı ödəməsinə moratorium qoyulmasını təklif etsə də Fransa buna etiraz etdi.
Yanvarın 10-da Fransa və Belçika Almaniyaya nota verərək təzminatın ödənilməsinə nəzarət etmək üçün Rura komissiya göndərdiklərini bildirdilər. Bunun ardınca yanvarın 11-də Fransa-Belçika ordusu Ruru tutdu. the Inter-Allied Mission for Control of Factories and Mines (MICUM) was set up as a means of ensuring coal repayments from Germany. İngiltərə də buna etiraz etmədi.
Alman Reyxstaqında passiv müqavimət göstərmək haqqında qərar qəbul edildi. Rurun işğalı ilə Almaniya daş kömür, dəmir və çuqundan məhrum edildi. Ölkədə ağır vəziyyət yarandı. İnsanlarda qatı anti-fransız hisslər baş qaldırdı və millətçilik gücləndi.
Nəticə
Fransa bu işğalla öz istəyinə çata bilmədi. Alman fəhlələrinin passiv müqavimət göstərməsi nəticəsində Fransaya daş kömür və s. göndərilmədi. Bunun əvəzində Almaniyada ictimai rəy Fransanın əleyhinə dəyişdi və insanlar hər şeyin günhakarı kimi Fransanı görməyə başladılar.
Rur avantürası Fransanın Avropadakı nüfuzuna zərbə vurdu. 1923-cü il mayın 2-də Almaniya nota verərək təzminat məsələsinin müvafiq komissiyanın müzakirəsinə verməyi tələb etdi.
Rur avantürası o dövr beynəlxalq münasibətlərində xeyli dəyişikliklərə səbəb oldu. Bu hadisədən sonra ABŞ Almaniyaya yardım göstərilməsi təklifi ilə çıxış etdi.
İstinadlar
- Timothy W. Guinnane. "Vergangenheitsbewältigung: the 1953 London Debt Agreement" (PDF). Center Discussion Paper no. 880. Economic Growth Center, Yale University. January 2004. 18 September 2019 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 6 December 2008.
- Musa Qasımlı, 2003. səh. 38
- Fischer, p. 28.
- Fischer, p. 42.
- Fischer, p. 51.
- Musa Qasımlı, 2003. səh. 39
Ədəbiyyat
- Musa Qasımlı. Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi. 2 hissədə I hissə (1918-1945). Bakı: "Bakı Dövlət Universiteti nəşriyyatı", 2003. 370 səh.
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Rur munaqisesi Birinci Dunya muharibesinin bitmesinden sonra Almaniyanin odemeli oldugu tezminati odememesinden sonra Fransa Belcika qosunlarinin Almaniyanin Rur bolgesine qosun gondermesi neticesinde yaranana munaqise Fransiz esgeri Rurda 1923 Arxa planAlmaniya muharibede meglub olduqdan sonra cox agir sertlerle sulh imzalamaga mecbur oldu Sulh muqavilesinin sertlerine gore Almaniya boyuk miqdarda tezminat odemeli idi Lakin tezminatin miqdari ve hansi olkelere verileceyi mueyyen edilmemisdi Sonradan kecirilen Spa London ve s konfranslarda Almaniyanin odeyeceyi tezminatin miqdari ve olkelere dusen pay mueyyen edildi Tezminatin umumi miqdari 132 milyard qizil marka deyerinde qebul edildi Lakin Almaniya bu tezminati odeye bilecek veziyyetde deyildi Tezminat meselesinin hell edilmesindeki cetinlikler beynelxalq munasibetlerde en mubahiseli meselelerden biri olaraq qalirdi Fransa tezminatin tam odenilmesini israrla teleb etse de Almaniya buna imkani olmadigini bildirirdi Tezminatin odenilmesi meselesinde Almaniyanin ozunde de fikir ayriligi var idi Bir qrup dovlet xadimi umumiyyetle tezminatin odenilmesinden imtina edilmesini mudafie edirdi Reyn etrafinin isgalinin xeritesi1923 Munhen Gimnastika Festivalinda gimnastlarin Rurun isgalina etirazi Soldaki suar Rur alman qalacaq sagdaki suar Biz hec vaxt vassal olmayaciq Rura hucumFransanin cetin maliyye ve iqtisadi veziyyetinde fransiz resmi daireleri Rurun servetlerinden istifade etmek qerarina qeldiler Fransizlar Almaniyani tezminati odememekde ve Versal sulh muqavilesinin sertlerini pozmaqda ittiham edirdi Bu dovrde Italiya hakimiyyetde olan Mussolini de Rur munaqisesinde Fransani mudafie edirdi 1923 cu ilin yanvar ayinin 2 4 de Parisde kecirilen konfransda Ingiltere 4 il muddetine Almaniyanin tezminati odemesine moratorium qoyulmasini teklif etse de Fransa buna etiraz etdi Yanvarin 10 da Fransa ve Belcika Almaniyaya nota vererek tezminatin odenilmesine nezaret etmek ucun Rura komissiya gonderdiklerini bildirdiler Bunun ardinca yanvarin 11 de Fransa Belcika ordusu Ruru tutdu the Inter Allied Mission for Control of Factories and Mines MICUM was set up as a means of ensuring coal repayments from Germany Ingiltere de buna etiraz etmedi Alman Reyxstaqinda passiv muqavimet gostermek haqqinda qerar qebul edildi Rurun isgali ile Almaniya das komur demir ve cuqundan mehrum edildi Olkede agir veziyyet yarandi Insanlarda qati anti fransiz hissler bas qaldirdi ve milletcilik guclendi NeticeFransa bu isgalla oz isteyine cata bilmedi Alman fehlelerinin passiv muqavimet gostermesi neticesinde Fransaya das komur ve s gonderilmedi Bunun evezinde Almaniyada ictimai rey Fransanin eleyhine deyisdi ve insanlar her seyin gunhakari kimi Fransani gormeye basladilar Rur avanturasi Fransanin Avropadaki nufuzuna zerbe vurdu 1923 cu il mayin 2 de Almaniya nota vererek tezminat meselesinin muvafiq komissiyanin muzakiresine vermeyi teleb etdi Rur avanturasi o dovr beynelxalq munasibetlerinde xeyli deyisikliklere sebeb oldu Bu hadiseden sonra ABS Almaniyaya yardim gosterilmesi teklifi ile cixis etdi IstinadlarTimothy W Guinnane Vergangenheitsbewaltigung the 1953 London Debt Agreement PDF Center Discussion Paper no 880 Economic Growth Center Yale University January 2004 18 September 2019 tarixinde PDF Istifade tarixi 6 December 2008 Musa Qasimli 2003 seh 38 Fischer p 28 Fischer p 42 Fischer p 51 Musa Qasimli 2003 seh 39EdebiyyatMusa Qasimli Avropa ve Amerika olkelerinin muasir tarixi 2 hissede I hisse 1918 1945 Baki Baki Dovlet Universiteti nesriyyati 2003 370 seh Hemcinin baxSpa konfransi Birinci London konfransi Versal sulh muqavilesi