Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Birinci London konfransı (1921) - Birinci Dünya müharibəsinin bitməsindən sonra Almaniyanın ödəyəcəyi təzminatın və Yaxın Şərqdəki mürəkkəb vəziyyətin, eləcə də Türkiyə məsələsinin müzakirə edildiyi konfrans.
Arxa plan
Birinci Dünya müharibəsindən sonra beynəlxalq münasibətlərin mühüm məsələləri Almaniyanın ödəyəcəyi təzminat və Yaxın Şərqdə mövcud olan mürəkkəb vəziyyət idi. 1921-ci ilin fevral ayının 21-dən mart ayının 14-ə qədər davam edən Birinci London konfransında təzminat və Yaxın Şərq məsələləri müzakirə edildi.
İştirakçılar
Konfransda iki türk nümayəndə heyəti iştirak edirdi. Ankara hökumətinin nümayəndə heyətinə Bəkir Sami, İstanbul hökumətinin nümayəndə heyətinə isə Tevfiq paşa rəhbərlik edirdi. İkinci heyət konfransda əsas rol oynamasa da, hər iki heyət razılaşdırılmış layihələrlə çıxış edirdi. Konfransda Türkiyənni tələbi bunlardan ibarət idi:
- Türkiyənin 1913-cü il sərhədlərinin bərpası,
- İzmirin yunan ordusundan azad edilməsi və Türkiyəyə qaytarılması,
- Boğazlardan keçidin sərbəst olduğu təqdirdə Türkiyənin suverenliyinə və təhlükəsizliyinə təminat verilməsi,
- İşğal rejiminin ləğv edilməsi,
- Öz sahillərini və torpaqlarını qorumaq üçün Türkiyəyə hərbi dəniz və quru qoşunları saxlamasına icazə verilməsi.
Danışıqlar
İtaliya kamalçılarla müqavilə bağlamağı müdafiə edirdi. Fransa baş naziri Aristid Brian da yumşaq mövqe tuturdu. İngiltərə nümayəndələri də türklərlə fərdi söhbətlərində razılaşmağa çalışırdılar. İngiltərənin baş naziri Lloyd Corc Bəkir Sami ilə görüşdükdə belə bir təklif irəl sürdü: Türkiyə Bakı neft mənbələri ilə birlikdə bütün Cənubi Qafqazı öz himayəsinə götürsün. Bu təklif Türkiyə-Rusiya münasibətlərini pozmaq üçün edilmişdi.
Aralarındakı ziddiyətlərə baxmayaraq İngiltərə və Fransa London konfransında vahid mövqedən çıxış etdilər. Martın 3-də onlar Almaniyaya bəyannamə təqdim etdilər. Bəyannamədə Versal müqaviləsinə əməl edilməsi tələb edilirdi. Almaniya mnartın 7-ə qədər bu bəyannaməni qəbul etməyəcəyi təqdirdə müttəfiqlər Reynin sağ sahilini tutmalı idi. Göstərilən müddətə razılıq verilmədiyindən müttəfiqlər Almaniyanın bir sıra ərazilərini tutaraq ona qarşı iqtisadi sanksiya tədbiq etdilər. Vasitəçilik barədə ABŞ-yə ünvanlanan xahişlər nəticəsiz qaldıqdan sonra Almaniya geri çəkilməyə məcbur oldu.
Konfransın gedişində türklər İtaliya və Fransa ilə hərbi əməliyyatların dayandırılması və iqtisadi məsələlərin tənzimlənməsi barədə saziş imzaladılar. Lakin sonradan TBMM hökuməti Fransa ilə imzalanan sazışı təsdiq etmədiyindən Bəkir Sami istefa verdi.
Nəticə
Martın 11-də Fransa və İtaliya türklərə, İngiltərə isə yunanlara aşağıdakı şərtlərin qəbulunu təklif etdilər: müttəfiq qoşunları İstanbuldan çıxarılır, müttəfiqlərin Türkiyədəki beynəlxalq maliyyə nəzarəti komissiyasında türklər də iştirak edir, İzmirdə türk suverenliyi saxlanılsa da, yunan qarnizonu qalır və s. Lakin həm türklər, həm də yunanlar bununla razı olmadığına görə konfrans uğursuzluqla bitir. Yunanlar hərbi əməliyyatları davam etdirdilər, türklər isə martın 16-da Rusiya ilə müqavilə imzaladı.
Həmçinin bax
Ədəbiyyat
- Musa Qasımlı. Avropa və Amerika ölkələrinin müasir tarixi. 2 hissədə I hissə (1918-1945). Bakı, Bakı "Dövlət Universiteti nəşriyyatı", 2003. 370 səh.
İstinadlar
- Bruce Kent: The Spoils of War. The Politics, Economics, and Diplomacy of Reparations 1918–1932. Clarendon, Oxford 1989, S. 123.
- Musa Qasımlı, 2003. səh. 26
- Musa Qasımlı, 2003. səh. 27
- Sally Marks: Reparations Reconsidered. A Reminder. In: Central European History 2, Heft 4 (1969), S. 361; Bruce Kent: The Spoils of War. The Politics, Economics, and Diplomacy of Reparations 1918–1932. Clarendon, Oxford 1989, S. 134 f.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Birinci London konfransi 1921 Birinci Dunya muharibesinin bitmesinden sonra Almaniyanin odeyeceyi tezminatin ve Yaxin Serqdeki murekkeb veziyyetin elece de Turkiye meselesinin muzakire edildiyi konfrans Arxa planBirinci Dunya muharibesinden sonra beynelxalq munasibetlerin muhum meseleleri Almaniyanin odeyeceyi tezminat ve Yaxin Serqde movcud olan murekkeb veziyyet idi 1921 ci ilin fevral ayinin 21 den mart ayinin 14 e qeder davam eden Birinci London konfransinda tezminat ve Yaxin Serq meseleleri muzakire edildi IstirakcilarKonfransda iki turk numayende heyeti istirak edirdi Ankara hokumetinin numayende heyetine Bekir Sami Istanbul hokumetinin numayende heyetine ise Tevfiq pasa rehberlik edirdi Ikinci heyet konfransda esas rol oynamasa da her iki heyet razilasdirilmis layihelerle cixis edirdi Konfransda Turkiyenni telebi bunlardan ibaret idi Turkiyenin 1913 cu il serhedlerinin berpasi Izmirin yunan ordusundan azad edilmesi ve Turkiyeye qaytarilmasi Bogazlardan kecidin serbest oldugu teqdirde Turkiyenin suverenliyine ve tehlukesizliyine teminat verilmesi Isgal rejiminin legv edilmesi Oz sahillerini ve torpaqlarini qorumaq ucun Turkiyeye herbi deniz ve quru qosunlari saxlamasina icaze verilmesi DanisiqlarItaliya kamalcilarla muqavile baglamagi mudafie edirdi Fransa bas naziri Aristid Brian da yumsaq movqe tuturdu Ingiltere numayendeleri de turklerle ferdi sohbetlerinde razilasmaga calisirdilar Ingilterenin bas naziri Lloyd Corc Bekir Sami ile gorusdukde bele bir teklif irel surdu Turkiye Baki neft menbeleri ile birlikde butun Cenubi Qafqazi oz himayesine gotursun Bu teklif Turkiye Rusiya munasibetlerini pozmaq ucun edilmisdi Aralarindaki ziddiyetlere baxmayaraq Ingiltere ve Fransa London konfransinda vahid movqeden cixis etdiler Martin 3 de onlar Almaniyaya beyanname teqdim etdiler Beyannamede Versal muqavilesine emel edilmesi teleb edilirdi Almaniya mnartin 7 e qeder bu beyannameni qebul etmeyeceyi teqdirde muttefiqler Reynin sag sahilini tutmali idi Gosterilen muddete raziliq verilmediyinden muttefiqler Almaniyanin bir sira erazilerini tutaraq ona qarsi iqtisadi sanksiya tedbiq etdiler Vasitecilik barede ABS ye unvanlanan xahisler neticesiz qaldiqdan sonra Almaniya geri cekilmeye mecbur oldu Konfransin gedisinde turkler Italiya ve Fransa ile herbi emeliyyatlarin dayandirilmasi ve iqtisadi meselelerin tenzimlenmesi barede sazis imzaladilar Lakin sonradan TBMM hokumeti Fransa ile imzalanan sazisi tesdiq etmediyinden Bekir Sami istefa verdi NeticeMartin 11 de Fransa ve Italiya turklere Ingiltere ise yunanlara asagidaki sertlerin qebulunu teklif etdiler muttefiq qosunlari Istanbuldan cixarilir muttefiqlerin Turkiyedeki beynelxalq maliyye nezareti komissiyasinda turkler de istirak edir Izmirde turk suverenliyi saxlanilsa da yunan qarnizonu qalir ve s Lakin hem turkler hem de yunanlar bununla razi olmadigina gore konfrans ugursuzluqla bitir Yunanlar herbi emeliyyatlari davam etdirdiler turkler ise martin 16 da Rusiya ile muqavile imzaladi Hemcinin baxIkinci London konfransi 1921 Spa konfransiEdebiyyatMusa Qasimli Avropa ve Amerika olkelerinin muasir tarixi 2 hissede I hisse 1918 1945 Baki Baki Dovlet Universiteti nesriyyati 2003 370 seh IstinadlarBruce Kent The Spoils of War The Politics Economics and Diplomacy of Reparations 1918 1932 Clarendon Oxford 1989 S 123 Musa Qasimli 2003 seh 26 Musa Qasimli 2003 seh 27 Sally Marks Reparations Reconsidered A Reminder In Central European History 2 Heft 4 1969 S 361 Bruce Kent The Spoils of War The Politics Economics and Diplomacy of Reparations 1918 1932 Clarendon Oxford 1989 S 134 f