Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qəzvin ostanı — İranın 31 ostanından (vilayətindən) biri. Mərkəzi Qəzvin şəhəridir.
| Qəzvin ostanı | |
|---|---|
| استان قزوین | |
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1993 |
| Sahəsi |
|
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Telefon kodu | +98 281 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Qəzvin ostanının ümumi sahəsi 15.502 km²-dir. Ostan 1996-cı ildə Tehran və Zəncan ostanlarının ərazilərindən ayrılmış və ölkənin yeni bir ostanına çevrilmiş bölgələrdən qurulmuşdu.
Tarix
Qədim yunan yazılarında Qəzvin haqqında məlumat Midiya hökmdarları haqqında məlumatlarda təsadüf olunur ki, bunlar da bizim eramızdan əvvəl 9 əsrə aiddir. Qəzvinin adının buralarda qədim zamanlarda yaşamış (və ya sonralar köçmüş) kaspi tayfalarıyla bağlı olduğu deyilir.
Qəzvin əyalətinin ərazisində çoxlu tayfalar və qəbilələr yaşamışdır, və qədimdə bu ərazi daim müharibə zonası olubdur. Erkən islam dövründə Qəzvin Ərəb Xilafətinin qoşunları tərəfindən zəbt olunmuşdur.
Səfəvilər İmperiyasının Təbrizdən sonrakı ikinci paytaxtı da məhz Qəzvin şəhəri olmuşdur. Qacarlar dövründə Tehrana yaxın olduğundan Qəzvin dövlətin mühüm mərkəzlərindən biri olubdur. Hazırkı dövrdə də Qəzvin İranın şimalındakı vacib şəhərlərdən sayılır.
Coğrafiya
Coğrafi mövqeyinə əsaslanaraq, Qəzvin vilayəti (ostanı) körpü rolunu oynayır: ölkənin paytaxtını şimal və qərb rayonları, Avropa və Qafqaz ölkələri ilə birləşdirir. Kənd təsərrüfatının inkişafı üçün uyğun şəraiti vardır. Coğrafi baxımdan Qəzvin ostanı 2 dağlıq və düzənlik hissəyə bölünür. Əyalətin iqlimi şimalda soyuq, cənubda sabitdir. Ümumiyyətlə, qışı soyuq və qarlı keçən bu ərazidə, yay ayları nisbətən mülayim və isti olur.
Dağlıq hissəyə şərqdə yerləşən Əlborz dağları və cənub ərazilər daxildir. Qəzvin və Takistan şəhərləri əyalətin inzibati və siyasi mərkəzləri statusu almışdır.
Qəzvin şəhəri
Qəzvin şəhəri Tehranın qərbində 144 km da düzənlik zona yerləşir. Əhalisi 2006-cı il siyahıya almasına əsasən 349,821 nəfərdir. Hazırda əhalinin 75%-i Azərbaycan kökənlidir. Şəhərin təməli Sasanilər sülaləsindən olan I Şahprur tərəfindən qoyulmuşdur. Qəzvin Ərəb xəlifəliyinin mühüm hərbi bazasına çevrilmişdir. Əməvilər dövründə Qəzvində ən əzəmətli məsçidlərdən biri inşa edilmişdir. Bu Cümə məscidi Harun Ər-Rəşidin dövründə tikilmişdir.
IX əsrdə Qəzvin şəhərinin qarşısında yeni qala tikilmişdir ki, bu qala mübarək Mədinə adı almışdır. Xəlifə Harund əl Rəşidin əmri ilə mübarək Mədinə qalası yenidən qurulmuş və onun ətrafı boyu yeni qala divarları tikdirmişdir. Onun ölümündən sonra, şəhərin yenidənqurulması və genişlənməsini türk hökmdarları tamamlamışdılar.
XII əsrinin sonnuda Qəzvin və İsmayıl qalası monqolların hücumuna məruz qalmışdır. İsmayillilər hərəkatı və onların mərkəzi hökumətlə apardığı uzun mübarizə Qəzvinin tarixinə böyük təsir göstərmişdir. İsmayillilərin müvəffəqiyyətləri Qəzvini yeni bir mərkəzə çevirmişdir. Səfəvilər Qəzvini paytaxt seçdiyində, burada böyük tikinti və yenidənqurma işləri aparılmışdı. Qacarlar paytaxtı Tehrana keçirdikdə, Avropaya gedən yolun yaxınlığında yerləşən Qəzvinin də bir şəhər kimi əhəmiyyətini artırmışdır. Hal-hazırda Qəzvin İranın iqtisadi, sosial cəhətdən inkişaf etmiş mühüm şəhərlərindən biridir. Dinamik inkişaf edən sənaye və kənd təsərrüfatı İranın ümumi inkişafına xidmət edir.
Takistan şəhəri
Bir vaxtlar "Siyadeh" və "Siyadhen" adlandırılan, yerli xalq arasında da hələ də bu adlarla tanınan Takistan şəhərinin qədim tarixi var. Bu şəhərin çiçəklənməsi və inkişafı Sasanilər dövrünə təsadüf olunur. Sasanilər zamanında bu şəhərdə böyük tikinti işləri aparılmışdır və Təpə Xudaya inşa edilmişdir. Takistan Tehrandan Avropaya gedən yolun üstündə yerləşir və əyalətin kənd təsərrüfatının mərkəzidir.
Əhali
2006-cı ildə aparılmış siyahıya almanının nəticələrinə əsasən ostanın əhalisi 1.143.200 nəfər , urbanizasiya isə 68,05%- dir. Ostan əhalisini əsasən azərbaycanlılar (Əhalinin 70% ya 75%-i), qismən fars dillilər az sayda tatlar, giləklər, lurlar və ləklər təşkil edir. Etnologue-a əsasən: Qəzvin ostanı Ramand bəxşinin (2006 s.a.-na əsasən əhalisi 18,054 nəfər) əhalisini tati dilində-daha doğrusu bu dilin Takistani dalektində danışan əhali təşkil edir. Onlar etnik cəhətdən və danışdıqları dilin xüsusiyyətlərinə görə Azərbaycanda və Rusiyanın Dağıstan Respublikasında yaşayan tatlardan fərqlidirlər.
- Kəkəvənd:lur əsilli köçəri tayfadır. Onlar lur xalqının dörd (Bala Gəridə, Silsilə, Delfan və Tarxan) əsas qrupundan Delfan qrupuna aiddirlər. Bu tayfaya mənsub insanlar lur dilinin dialekti olan lək dialektində danışırlar. Dindarları müsəlmandır, Əhli-Həqq təriqətindədirlər. Kəkəvənd tayfasının mənsub qəbilələr hazırda İranın Luristan və Qəzvin ostanlarında yaşayırlar. Luristan ostanında yaşayan hissəsi: Luristan ostanının Delfan şəhristanının Kəkəvənd bəxşinin (əhalisi 23,598 nəfər, 2006 s.a.) Şərqi Kəkəvənd dehestanında (əhalisi 8,241 nəfər, 2006 s.a.) və Qərbi Kəkəvənd dehestanında (əhalisi 5,831 nəfər, 2006 s.a.) əhali elliklə bu tayfaya mənsubdur. (Qeyd: Luristan ostanının Delfan şəhristanında əhalinin əksəriyyəti lur dilinin lək dialektində danışan Mirbağ, Nurəli, Şahivənd, Kəkəvənd, İtivənd, Uladğubad və Quluvənd tayfalarından ibarətdir.). 1963-cü ilə olan məlumata əsasən Luristan vilayətində yaşayan kəkəvənd tayfasının qəbilələrinə mənsub insanlar 2,000 ailədən ibarət olmuşdur. XIX əsrdə daha dəqiq 1860–1861-ci illərdə Kəkəvənd tayfasının bir qolu Qəzvin vilayətində məskunlaşmışdır. Kəkəvənd tayfasının Qəzvin vilayətində məskunlaşan qismi iki qəbiləyə ayrılır: Məsihxani və Nəmdərxani. Bu qəbilələrə mənsub insanlar Qəzvin şəhərinin qərbində əhalisi elliklə bu qəbilələrə məxsus 10 kənddə və Qəzvin şəhristanın Qaqazan bəxşində bir neçə qarışıq əhalili kənddə yaşayırlar. Qəzvin vilayətində yaşayan bu iki qəbilənin insanları 1932-ci ilə olan məlumata əsasən 300 ailədən, 1970-ci ilə olan məlumata əsasən isə 450 ailədən ibarət olmuşdur.
- Giyətvənd:Ağa Məməmməd Şah Qacarın hakimiyyəti zamanı İranın qərbindən köç edərək indiki Qəzvin vilayətinin ərazisinə yerləşmişdirlər. Köçəri həyat tərzi sürürlər. Bu tayfa dörd qəbilədən ibarətdir: Kuməsi, Dərvişvənd, Salquri və Məhəmməd Bəyi. Hazırda dağınıq halda Qızılüzən və Şahrud çayları sahillərində yaşayırlar. Köçəri olanlar yayda vilayətin dağlıq qismində yerləşən ərazilərə — Yüzbaşı çayının sahilinə köç edirlər (Qəzvin ostanının Qəzvin şəhristanının Tarım-i Süfla (Aşağı Tarım) bəxşinin Kugir dehistanında bu çayın sahilində eyniadlı Yüzbaşıçay kəndi yerləşir, bu kəndin əhalisini Azərbaycan türkləri təşkil edir). 1970-ci ildə aparılmış lokal araştırmaya əsasən sayları 850–900 ailədən ibarətdir. Tədricən oturaq həyata keçirlər: oturaq həyata keçənlərin vilayətdə qalan hissəsi türkləşmiş, müəyyən qismi isə isə köç edərək digər vilayətlərə yerləşmişdirlər.
- Çiqani (Çeqini və ya Çingənə) : qaraçı əsilli köçəri tayfadır. Hazırda İranın Luristan, Fars, Kürdüstan (Bicar şəhristanında) və Qəzvin ostanlarında yaşayırlar. Qəzvində yaşayan nümayəndlərinin sayına dair müxtəlif təxminlər mövcuddur: L. S. Fortescue-yə və Pərviz Vərcavəndə görə 1970-ci il üçün 800–1000 arası ailə, kürd əsilli İranlı tədqiqatçı S. M. Marduk Kürdüstaniyə görə 1974-cü il üçün təxminən 1500 ailə.
- Cəlilvənd
Şəhristanlar
Qəzvin ostanı inzibati cəhətdən 6 şəhristana ayrılır:
Qəzvinin görməli tarixi yerləri
- Mineral su bulaqları;
- Ala Qapısı və Çehel(Qırx) Sütunu;
- Ələmut, Növzərşah, Ləmbsər, Şimiran, Səngrud, Şəhrək, Sasan, Şirkuh və s. qalaları;
- Daş qalasının kufi yazıları ilə bəzədilmiş daşları, Baracin qalası;
- Yelə Günbəz və Qafar Günbəz məqbərələri;
- Bir neçə qədim yaşayış binaları: Rəzəvi, Səidə, Zərbxana, Gülşən, Vasir, Hadqi və Şahrudi;
- Seyid Əlixan və Seləhsalar qədim məqbərələri;
- Həsənabad və Şahkuh qədim qəbiristanlıqları;
- Qədim Qazorxan və Hərzvil kəndləri;
- Nüsrətabad, Qazançılar, Hüseynabad, Meşkintəpə, Əlvəndtəpə, Ağababa, Dövlətabad təpələri;
- Bir neçə qədim bazarlar;
- Karvansaraylar;
- Qədim Qəzvinin darvazaları (qala qapıları);
- Külah Fərəngi muzeyi;
- Kəbir, Heydəriyə, Məscidülnəbi və Sancidə Cami məscidləri;
- Qədim məktəb və mədrəsələr;
- Qədim məqbərələr və mavzoleylər;
- Pirlər və müqəddəs yerlər;
Takistanın görməli yerləri:
- Yaleh bulağı:
- Avağ istisu bulağı:
- Sultanabad, Xundab və Dakan qədim təpələri:
- Xala Düxtər qalası:
- Müqəddəs yerlər;
Turizm
Qəzvin və Takistan şəhər və bölgələri bütün vilayətin tanınmış turizm mərkəzlərindəndir. İnkişaf etdirilmiş nəqliyyat yolları, telekommunikasiya vasitələri, rahat mehmanxanaları, yüksək səviyyəli servisi turizm üçün əlverişli şərait yaratmışdır. Hər bir turist buranı tərk edəndə özü ilə yadigar olaraq suvenirlər: əl xalçaları, keramik əşyalar və s aparır.
İstinadlar
- https://www.amar.org.ir/english/Iran-at-a-glance/Qazvin.
- جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری (fars.). 1965.
- "anl.az". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-09-17.
- Statistical Centre of Iran :Census of the Islamic Republic of Iran, 1385 (2006) 2011-11-14 at the Wayback Machine
- Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO) :Southern Azerbaijan 2013-07-26 at the Wayback Machine:…In 1925 when the Gajar state collapsed Southern Azerbaijan was annexed to Iran and there was a massive move of non-Azerbaijanis to the cities of Gazvin and Hamadan where 75% of the population are now of Azerbaijani descent.
- طرح بررسی و سنجش شاخصهای فرهنگ عمومی کشور (شاخصهای غیرثبتی){گزارش}:استان قزوین/به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور؛ مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری:منصور واعظی؛ اجرا:شرکت پژوهشگران خبره پارس -شابک:۳-۵۳-۶۶۲۷-۶۰۰-۹۷۸ *وضعیت نشر:تهران-موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ *وضعیت ظاهری:۲۶۸ ص:جدول (بخش رنگی)، نمودار (بخش رنگی)
- "dananews". 2020-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-09.
- "İran Statistika Mərkəzi". 2008-08-07 tarixində . İstifadə tarixi: 2009-03-02.
- "Amerikanın Səsi:Tehranın yaxınlığında yerləşən Qəzvin vilayətində əhalinin əksəriyyətini türklər təşkil edir". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-06.
- "prezi". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-06.
- "mainboard". 2022-03-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-11-06.
- . 2021-11-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-06.
- "İranontrip". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2021-01-14.
- . 2021-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-12-04.
- "gadtb". 2021-10-21 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-04.
- "Azərbaycan türkcəsinin qəzvin ləhcəsi haqqında". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-04.
- "Tehran universiteti". 2022-03-28 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-12-04.
- "dana news". 2020-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-09.
- "Sobhe-Qəzvin". 2020-06-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2020-07-09.
- Farhangsara.com :QAZVIN 2012-02-29 at the Wayback Machine:…Today people in most parts of Qazvin speak Turkish, although Persian is spoken in some other parts.
- Etnologue report for language code :tks 2010-07-07 at the Wayback Machine
- Encyclopædia Iranica :KĀKĀVAND 2018-05-17 at the Wayback Machine
- Komisyun-e melli-e Yunesko (UNESCO) dar Irān, Irān-šahr, Tehran, 1963.I, p. 139 2018-05-17 at the Wayback Machine
- Iraj Afšār-Sistāni, Ilhā, čādornešinān wa ṭawāyef-e ʿašāyeri-e Irān, 2 vols., Tehran, 1987.p. 208 2018-05-17 at the Wayback Machine
- Masʿud Kayhān, Joḡrāfiā-ye mofaṣṣal-e Irān, 2 vols., Tehran, 1932–33.II, p. 111 2018-05-17 at the Wayback Machine
- Encyclopædia Iranica :GĪĀṮVAND 2022-05-17 at the Wayback Machine
- Encyclopædia Iranica :ČEGĪNĪ 2016-11-17 at the Wayback Machine
- Š. M. Mardūḵ Kordestānī, Tārīk-e Kord o Kordestān o tawābeʿ yā tārīḵ-e Mardūḵ, Tehran, n.d. [1353 Š./1974].
- Encyclopædia Iranica :JALILAVAND 2022-07-09 at the Wayback Machine
- . 2008-12-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-08-20.
 | İran ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qezvin ostani Iranin 31 ostanindan vilayetinden biri Merkezi Qezvin seheridir Qezvin ostaniاستان قزوین36 16 09 sm e 50 00 10 s u Olke IranTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 1993Sahesi 15 567 km EhalisiEhalisi 1 273 761 nef 2016 Resmi dili fars diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 98 281Qezvin ostani Vikianbarda elaqeli mediafayllarQezvin ostaninin Irandaki yerlesimiQezvin ostaninin inzibati bolgusu Qezvin ostaninin umumi sahesi 15 502 km dir Ostan 1996 ci ilde Tehran ve Zencan ostanlarinin erazilerinden ayrilmis ve olkenin yeni bir ostanina cevrilmis bolgelerden qurulmusdu TarixQedim yunan yazilarinda Qezvin haqqinda melumat Midiya hokmdarlari haqqinda melumatlarda tesaduf olunur ki bunlar da bizim eramizdan evvel 9 esre aiddir Qezvinin adinin buralarda qedim zamanlarda yasamis ve ya sonralar kocmus kaspi tayfalariyla bagli oldugu deyilir Qezvin eyaletinin erazisinde coxlu tayfalar ve qebileler yasamisdir ve qedimde bu erazi daim muharibe zonasi olubdur Erken islam dovrunde Qezvin Ereb Xilafetinin qosunlari terefinden zebt olunmusdur Sefeviler Imperiyasinin Tebrizden sonraki ikinci paytaxti da mehz Qezvin seheri olmusdur Qacarlar dovrunde Tehrana yaxin oldugundan Qezvin dovletin muhum merkezlerinden biri olubdur Hazirki dovrde de Qezvin Iranin simalindaki vacib seherlerden sayilir CografiyaQezvin osataninin cografi movqeyi Cografi movqeyine esaslanaraq Qezvin vilayeti ostani korpu rolunu oynayir olkenin paytaxtini simal ve qerb rayonlari Avropa ve Qafqaz olkeleri ile birlesdirir Kend teserrufatinin inkisafi ucun uygun seraiti vardir Cografi baximdan Qezvin ostani 2 dagliq ve duzenlik hisseye bolunur Eyaletin iqlimi simalda soyuq cenubda sabitdir Umumiyyetle qisi soyuq ve qarli kecen bu erazide yay aylari nisbeten mulayim ve isti olur Dagliq hisseye serqde yerlesen Elborz daglari ve cenub eraziler daxildir Qezvin ve Takistan seherleri eyaletin inzibati ve siyasi merkezleri statusu almisdir Qezvin seheri Qezvin seheri Tehranin qerbinde 144 km da duzenlik zona yerlesir Ehalisi 2006 ci il siyahiya almasina esasen 349 821 neferdir Hazirda ehalinin 75 i Azerbaycan kokenlidir Seherin temeli Sasaniler sulalesinden olan I Sahprur terefinden qoyulmusdur Qezvin Ereb xelifeliyinin muhum herbi bazasina cevrilmisdir Emeviler dovrunde Qezvinde en ezemetli mescidlerden biri insa edilmisdir Bu Cume mescidi Harun Er Residin dovrunde tikilmisdir IX esrde Qezvin seherinin qarsisinda yeni qala tikilmisdir ki bu qala mubarek Medine adi almisdir Xelife Harund el Residin emri ile mubarek Medine qalasi yeniden qurulmus ve onun etrafi boyu yeni qala divarlari tikdirmisdir Onun olumunden sonra seherin yenidenqurulmasi ve genislenmesini turk hokmdarlari tamamlamisdilar XII esrinin sonnuda Qezvin ve Ismayil qalasi monqollarin hucumuna meruz qalmisdir Ismayilliler herekati ve onlarin merkezi hokumetle apardigi uzun mubarize Qezvinin tarixine boyuk tesir gostermisdir Ismayillilerin muveffeqiyyetleri Qezvini yeni bir merkeze cevirmisdir Sefeviler Qezvini paytaxt secdiyinde burada boyuk tikinti ve yenidenqurma isleri aparilmisdi Qacarlar paytaxti Tehrana kecirdikde Avropaya geden yolun yaxinliginda yerlesen Qezvinin de bir seher kimi ehemiyyetini artirmisdir Hal hazirda Qezvin Iranin iqtisadi sosial cehetden inkisaf etmis muhum seherlerinden biridir Dinamik inkisaf eden senaye ve kend teserrufati Iranin umumi inkisafina xidmet edir Takistan seheri Bir vaxtlar Siyadeh ve Siyadhen adlandirilan yerli xalq arasinda da hele de bu adlarla taninan Takistan seherinin qedim tarixi var Bu seherin ciceklenmesi ve inkisafi Sasaniler dovrune tesaduf olunur Sasaniler zamaninda bu seherde boyuk tikinti isleri aparilmisdir ve Tepe Xudaya insa edilmisdir Takistan Tehrandan Avropaya geden yolun ustunde yerlesir ve eyaletin kend teserrufatinin merkezidir EhaliEsas meqale Qezvin sehristanlarinin ehalisi2010 cu ilde Qezvin ostaninda ehalinin ana diline esasen etnik terkibietnik qrup nisbetiAzerbaycanlilar 61 00 Fars dilliler 18 00 Tatlar 15 00 Lurlar ve Lekler 5 00 Diger 1 00 2006 ci ilde aparilmis siyahiya almaninin neticelerine esasen ostanin ehalisi 1 143 200 nefer urbanizasiya ise 68 05 dir Ostan ehalisini esasen azerbaycanlilar Ehalinin 70 ya 75 i qismen fars dilliler az sayda tatlar gilekler lurlar ve lekler teskil edir Etnologue a esasen Qezvin ostani Ramand bexsinin 2006 s a na esasen ehalisi 18 054 nefer ehalisini tati dilinde daha dogrusu bu dilin Takistani dalektinde danisan ehali teskil edir Onlar etnik cehetden ve danisdiqlari dilin xususiyyetlerine gore Azerbaycanda ve Rusiyanin Dagistan Respublikasinda yasayan tatlardan ferqlidirler Kekevend lur esilli koceri tayfadir Onlar lur xalqinin dord Bala Geride Silsile Delfan ve Tarxan esas qrupundan Delfan qrupuna aiddirler Bu tayfaya mensub insanlar lur dilinin dialekti olan lek dialektinde danisirlar Dindarlari muselmandir Ehli Heqq teriqetindedirler Kekevend tayfasinin mensub qebileler hazirda Iranin Luristan ve Qezvin ostanlarinda yasayirlar Luristan ostaninda yasayan hissesi Luristan ostaninin Delfan sehristaninin Kekevend bexsinin ehalisi 23 598 nefer 2006 s a Serqi Kekevend dehestaninda ehalisi 8 241 nefer 2006 s a ve Qerbi Kekevend dehestaninda ehalisi 5 831 nefer 2006 s a ehali ellikle bu tayfaya mensubdur Qeyd Luristan ostaninin Delfan sehristaninda ehalinin ekseriyyeti lur dilinin lek dialektinde danisan Mirbag Nureli Sahivend Kekevend Itivend Uladgubad ve Quluvend tayfalarindan ibaretdir 1963 cu ile olan melumata esasen Luristan vilayetinde yasayan kekevend tayfasinin qebilelerine mensub insanlar 2 000 aileden ibaret olmusdur XIX esrde daha deqiq 1860 1861 ci illerde Kekevend tayfasinin bir qolu Qezvin vilayetinde meskunlasmisdir Kekevend tayfasinin Qezvin vilayetinde meskunlasan qismi iki qebileye ayrilir Mesihxani ve Nemderxani Bu qebilelere mensub insanlar Qezvin seherinin qerbinde ehalisi ellikle bu qebilelere mexsus 10 kendde ve Qezvin sehristanin Qaqazan bexsinde bir nece qarisiq ehalili kendde yasayirlar Qezvin vilayetinde yasayan bu iki qebilenin insanlari 1932 ci ile olan melumata esasen 300 aileden 1970 ci ile olan melumata esasen ise 450 aileden ibaret olmusdur Giyetvend Aga Mememmed Sah Qacarin hakimiyyeti zamani Iranin qerbinden koc ederek indiki Qezvin vilayetinin erazisine yerlesmisdirler Koceri heyat terzi sururler Bu tayfa dord qebileden ibaretdir Kumesi Dervisvend Salquri ve Mehemmed Beyi Hazirda daginiq halda Qiziluzen ve Sahrud caylari sahillerinde yasayirlar Koceri olanlar yayda vilayetin dagliq qisminde yerlesen erazilere Yuzbasi cayinin sahiline koc edirler Qezvin ostaninin Qezvin sehristaninin Tarim i Sufla Asagi Tarim bexsinin Kugir dehistaninda bu cayin sahilinde eyniadli Yuzbasicay kendi yerlesir bu kendin ehalisini Azerbaycan turkleri teskil edir 1970 ci ilde aparilmis lokal arastirmaya esasen saylari 850 900 aileden ibaretdir Tedricen oturaq heyata kecirler oturaq heyata kecenlerin vilayetde qalan hissesi turklesmis mueyyen qismi ise ise koc ederek diger vilayetlere yerlesmisdirler Ciqani Ceqini ve ya Cingene qaraci esilli koceri tayfadir Hazirda Iranin Luristan Fars Kurdustan Bicar sehristaninda ve Qezvin ostanlarinda yasayirlar Qezvinde yasayan numayendlerinin sayina dair muxtelif texminler movcuddur L S Fortescue ye ve Perviz Vercavende gore 1970 ci il ucun 800 1000 arasi aile kurd esilli Iranli tedqiqatci S M Marduk Kurdustaniye gore 1974 cu il ucun texminen 1500 aile CelilvendSehristanlarQezvin ostani inzibati cehetden 6 sehristana ayrilir Abyek sehristani Avec sehristani Buyin Zehra sehristani Elborz sehristani Qezvin sehristani Takistan sehristaniQezvinin gormeli tarixi yerleriMineral su bulaqlari Ala Qapisi ve Cehel Qirx Sutunu Elemut Novzersah Lembser Simiran Sengrud Sehrek Sasan Sirkuh ve s qalalari Das qalasinin kufi yazilari ile bezedilmis daslari Baracin qalasi Yele Gunbez ve Qafar Gunbez meqbereleri Bir nece qedim yasayis binalari Rezevi Seide Zerbxana Gulsen Vasir Hadqi ve Sahrudi Seyid Elixan ve Selehsalar qedim meqbereleri Hesenabad ve Sahkuh qedim qebiristanliqlari Qedim Qazorxan ve Herzvil kendleri Nusretabad Qazancilar Huseynabad Meskintepe Elvendtepe Agababa Dovletabad tepeleri Bir nece qedim bazarlar Karvansaraylar Qedim Qezvinin darvazalari qala qapilari Kulah Ferengi muzeyi Kebir Heyderiye Mescidulnebi ve Sancide Cami mescidleri Qedim mekteb ve medreseler Qedim meqbereler ve mavzoleyler Pirler ve muqeddes yerler Takistanin gormeli yerleri Yaleh bulagi Avag istisu bulagi Sultanabad Xundab ve Dakan qedim tepeleri Xala Duxter qalasi Muqeddes yerler TurizmQezvin ve Takistan seher ve bolgeleri butun vilayetin taninmis turizm merkezlerindendir Inkisaf etdirilmis neqliyyat yollari telekommunikasiya vasiteleri rahat mehmanxanalari yuksek seviyyeli servisi turizm ucun elverisli serait yaratmisdir Her bir turist burani terk edende ozu ile yadigar olaraq suvenirler el xalcalari keramik esyalar ve s aparir Istinadlarhttps www amar org ir english Iran at a glance Qazvin جمعیت به تفکیک تقسیمات کشوری fars 1965 anl az 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2020 09 17 Statistical Centre of Iran Census of the Islamic Republic of Iran 1385 2006 2011 11 14 at the Wayback Machine Unrepresented Nations and Peoples Organization UNPO Southern Azerbaijan 2013 07 26 at the Wayback Machine In 1925 when the Gajar state collapsed Southern Azerbaijan was annexed to Iran and there was a massive move of non Azerbaijanis to the cities of Gazvin and Hamadan where 75 of the population are now of Azerbaijani descent طرح بررسی و سنجش شاخص های فرهنگ عمومی کشور شاخص های غیرثبتی گزارش استان قزوین به سفارش شورای فرهنگ عمومی کشور مدیر طرح و مسئول سیاست گذاری منصور واعظی اجرا شرکت پژوهشگران خبره پارس شابک ۳ ۵۳ ۶۶۲۷ ۶۰۰ ۹۷۸ وضعیت نشر تهران موسسه انتشارات کتاب نشر ۱۳۹۱ وضعیت ظاهری ۲۶۸ ص جدول بخش رنگی نمودار بخش رنگی dananews 2020 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 09 Iran Statistika Merkezi 2008 08 07 tarixinde Istifade tarixi 2009 03 02 Amerikanin Sesi Tehranin yaxinliginda yerlesen Qezvin vilayetinde ehalinin ekseriyyetini turkler teskil edir 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 06 prezi 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 06 mainboard 2022 03 30 tarixinde Istifade tarixi 2021 11 06 2021 11 06 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2021 11 06 Iranontrip 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2021 01 14 2021 03 05 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2020 12 04 gadtb 2021 10 21 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 04 Azerbaycan turkcesinin qezvin lehcesi haqqinda 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 04 Tehran universiteti 2022 03 28 tarixinde Istifade tarixi 2020 12 04 dana news 2020 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 09 Sobhe Qezvin 2020 06 30 tarixinde Istifade tarixi 2020 07 09 Farhangsara com QAZVIN 2012 02 29 at the Wayback Machine Today people in most parts of Qazvin speak Turkish although Persian is spoken in some other parts Etnologue report for language code tks 2010 07 07 at the Wayback Machine Encyclopaedia Iranica KAKAVAND 2018 05 17 at the Wayback Machine Komisyun e melli e Yunesko UNESCO dar Iran Iran sahr Tehran 1963 I p 139 2018 05 17 at the Wayback Machine Iraj Afsar Sistani Ilha cadornesinan wa ṭawayef e ʿasayeri e Iran 2 vols Tehran 1987 p 208 2018 05 17 at the Wayback Machine Masʿud Kayhan Joḡrafia ye mofaṣṣal e Iran 2 vols Tehran 1932 33 II p 111 2018 05 17 at the Wayback Machine Encyclopaedia Iranica GiAṮVAND 2022 05 17 at the Wayback Machine Encyclopaedia Iranica CEGiNi 2016 11 17 at the Wayback Machine S M Marduḵ Kordestani Tarik e Kord o Kordestan o tawabeʿ ya tariḵ e Marduḵ Tehran n d 1353 S 1974 Encyclopaedia Iranica JALILAVAND 2022 07 09 at the Wayback Machine 2008 12 25 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 2010 08 20 Iran ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin Hemcinin bax