Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qazızadə Əhməd Şəmsəddin Əfəndi (1512 – 25 may 1580, Konstantinopol) — Osmanlı alimi və şeyxülislamı.
| Qazızadə Əhməd Şəmsəddin Əfəndi | |
|---|---|
| Əvvəlki | Kürəkən Həmid Əfəndi |
| Sonrakı | Malulzadə Mehmed Əfəndi |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Ədirnə |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
Həyatı
1512-ci ildə dünyaya gəlmişdir. Atası Sultan Süleyman Qanuni dövrünün Ədirnə qazılarından Bədrəddin Mahmuddur. Bu səbəblə tarixi mənbələrdə Qazızadə olaraq anılır. İlk təhsilini aldıqdan sonra Ədirnədəki darülhədis müdərrisi Qılınczadə İshaq Çələbidən dərslər aldı. Daha sonra Üçşərəfəli müdərrisi Çivizadə Muhiddin Əfəndinin xidmətinə girdi. Ardından Sahn-ı səman mədrəsəsinin müdərrislərindən Əbusuud Əfəndinin və Sadullah Sədi Əfəndinin dərslərinə qatıldı. Nəhayət, Əbdülqədir Çələbinin tələbəsi ikən mədrəsə təhsilini tamamladı.
25 axca maaşla Bursa Fərhadiyyə mədrəsəsinə, ardından 30 axca maaşla Əhməd Paşa mədrəsəsinə müdərris oldu. 1543-cü ildə Bursa Kaplıca mədrəsəsinə, 1550-ci ildə Sahn-ı səman mədrəsəsinə təyin edildi. 1553-cü ildə Süleymaniyyə mədrəsələrindən biri ona, digəri isə Memarzadəyə verildi.
Müdərrislikdən qazılığa keçən Qazızadə 1555-ci ilin dekabrında Hələb qazısı oldu. Onunla birlikdə Hələbə gedən tələbəsi şair Baki də burada qazı naibi oldu. Qazızadə 1560-cı ilin avqustunda 80 axca maaşla təqaüdə ayrıldı. Səmiz Əli Paşanın sədarəti dövründə İstanbul şəhərindəki təftişlə vəzifələndirildi və 1563-cü ilin noyabrında Pərviz Əfəndinin yerinə İstanbul qazısı oldu. Bu vəzifədə ikən Sultan Süleymanı Zigetvar səfərinə yola saldı və Sultan Səlimin cülusunda iştirak etdi. Bu əsnada həm Rumeli, həm də Anadolu başqazılarının vəzifədən alınması ilə Kürəkən Həmid Əfəndidən boşalan Rumeli başqazılığına gətirildi. Ancaq 1567-ci ilin iyununda padşahın müəllimi Ataullah Əfəndi ilə münasibətləri korlandı və vəzifədən alındı. Daha sonra 150 axca maaşla müdərris oldu və sədrəzəm Sokullu Mehmed Paşa ilə münasibətlərinin korlanması səbəbilə Ədirnəyə köçdü. 1573-cü ilin iyununda 200 axca maaşla Ədirnə darülhədisi ona verildi.
Sultan Muradın cülusu səbəbilə maaşı 50 axca artırılan Qazızadə 1575-ci ilin mayında Süleymaniyə darülhədisinə təyin edildi, həmin ilin iyununda yenidən Rumeli başqazısı oldu. 18 oktyabr 1577 tarixində Həmid Əfəndinin yerinə şeyxülislamlığa gətirildi. 2 ildən çox bu vəzifədə qalan Əhməd Şəmsəddin Əfəndi 25 may 1580 tarixində vəfat etdi və öz adını daşıyan türbəsinə dəfn edildi.
Qazızadə Əhməd Şəmsəddin Əfəndi başqazılığı dövründə bir çox yeniliklərə səbəb olmuş, dövlət aristokratiyasında başqazıları Anadolu və Rumeli bəylərbəylərindən sonrakı mərhələyə yüksəltmişdir. Bundan başqa İstanbul rəsədxanasının da "göyləri izləmək bədbəxtlik gətirər" fətvasıyla ləğv etdirdiyi bilinir.
Mənbə
- Lutfi Paşa, Âsafnâme (haz. Mübahat Kütükoğlu, Prof. Dr. Bekir Kütükoğlu’na Armağan içinde), İstanbul 1991, s. 18;
- Selânikî, Târih, s. 16, 43, 52, 61, 67, 106, 174, 428;
- Atâî, Zeyl-i Şekāik, s. 259–261;
- ayrıca bk. İndeks; Kâtib Çelebi, Fezleke, I, 396;
- Ayvansarâyî, Hadîkatü’l-cevâmi‘, I, 74;
- İlmiyye Salnâmesi, s. 392–398 (yedi fetva örneği);
- Osmanlı Müellifleri, I, 401;
- Serkîs, MuǾcem, II, 1488;
- Hediyyetü’l-Ǿârifîn, I, 148–149;
- Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, III/2, s. 453–454;
- Abdülkadir Altunsu, Osmanlı Şeyhülislamları, Ankara 1972, s. 37–38;
- Cahid Baltacı, XV–XVI. Asırlarda Osmanlı Medreseleri, İstanbul 1976, s. 608;
- A. Süheyl Ünver, İstanbul Rasathanesi, Ankara 1985, s. 51, 52, 54;
- Aydın Sayılı, "Rasadhâne", İA, IX, 631.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qazizade Ehmed Semseddin Efendi 1512 25 may 1580 Konstantinopol Osmanli alimi ve seyxulislami Qazizade Ehmed Semseddin Efendi16 Osmanli seyxulislamiEvvelkiKureken Hemid EfendiSonrakiMalulzade Mehmed EfendiSexsi melumatlarDogum tarixi 1512Dogum yeri EdirneVefat tarixi 25 may 1580Vefat yeri Konstantinopol Osmanli imperiyasiHeyati1512 ci ilde dunyaya gelmisdir Atasi Sultan Suleyman Qanuni dovrunun Edirne qazilarindan Bedreddin Mahmuddur Bu sebeble tarixi menbelerde Qazizade olaraq anilir Ilk tehsilini aldiqdan sonra Edirnedeki darulhedis muderrisi Qilinczade Ishaq Celebiden dersler aldi Daha sonra Ucserefeli muderrisi Civizade Muhiddin Efendinin xidmetine girdi Ardindan Sahn i seman medresesinin muderrislerinden Ebusuud Efendinin ve Sadullah Sedi Efendinin derslerine qatildi Nehayet Ebdulqedir Celebinin telebesi iken medrese tehsilini tamamladi 25 axca maasla Bursa Ferhadiyye medresesine ardindan 30 axca maasla Ehmed Pasa medresesine muderris oldu 1543 cu ilde Bursa Kaplica medresesine 1550 ci ilde Sahn i seman medresesine teyin edildi 1553 cu ilde Suleymaniyye medreselerinden biri ona digeri ise Memarzadeye verildi Muderrislikden qaziliga kecen Qazizade 1555 ci ilin dekabrinda Heleb qazisi oldu Onunla birlikde Helebe geden telebesi sair Baki de burada qazi naibi oldu Qazizade 1560 ci ilin avqustunda 80 axca maasla teqaude ayrildi Semiz Eli Pasanin sedareti dovrunde Istanbul seherindeki teftisle vezifelendirildi ve 1563 cu ilin noyabrinda Perviz Efendinin yerine Istanbul qazisi oldu Bu vezifede iken Sultan Suleymani Zigetvar seferine yola saldi ve Sultan Selimin culusunda istirak etdi Bu esnada hem Rumeli hem de Anadolu basqazilarinin vezifeden alinmasi ile Kureken Hemid Efendiden bosalan Rumeli basqaziligina getirildi Ancaq 1567 ci ilin iyununda padsahin muellimi Ataullah Efendi ile munasibetleri korlandi ve vezifeden alindi Daha sonra 150 axca maasla muderris oldu ve sedrezem Sokullu Mehmed Pasa ile munasibetlerinin korlanmasi sebebile Edirneye kocdu 1573 cu ilin iyununda 200 axca maasla Edirne darulhedisi ona verildi Sultan Muradin culusu sebebile maasi 50 axca artirilan Qazizade 1575 ci ilin mayinda Suleymaniye darulhedisine teyin edildi hemin ilin iyununda yeniden Rumeli basqazisi oldu 18 oktyabr 1577 tarixinde Hemid Efendinin yerine seyxulislamliga getirildi 2 ilden cox bu vezifede qalan Ehmed Semseddin Efendi 25 may 1580 tarixinde vefat etdi ve oz adini dasiyan turbesine defn edildi Qazizade Ehmed Semseddin Efendi basqaziligi dovrunde bir cox yeniliklere sebeb olmus dovlet aristokratiyasinda basqazilari Anadolu ve Rumeli beylerbeylerinden sonraki merheleye yukseltmisdir Bundan basqa Istanbul resedxanasinin da goyleri izlemek bedbextlik getirer fetvasiyla legv etdirdiyi bilinir MenbeLutfi Pasa Asafname haz Mubahat Kutukoglu Prof Dr Bekir Kutukoglu na Armagan icinde Istanbul 1991 s 18 Selaniki Tarih s 16 43 52 61 67 106 174 428 Atai Zeyl i Sekaik s 259 261 ayrica bk Indeks Katib Celebi Fezleke I 396 Ayvansarayi Hadikatu l cevami I 74 Ilmiyye Salnamesi s 392 398 yedi fetva ornegi Osmanli Muellifleri I 401 Serkis MuǾcem II 1488 Hediyyetu l Ǿarifin I 148 149 Uzuncarsili Osmanli Tarihi III 2 s 453 454 Abdulkadir Altunsu Osmanli Seyhulislamlari Ankara 1972 s 37 38 Cahid Baltaci XV XVI Asirlarda Osmanli Medreseleri Istanbul 1976 s 608 A Suheyl Unver Istanbul Rasathanesi Ankara 1985 s 51 52 54 Aydin Sayili Rasadhane IA IX 631