Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qaradağlı — Azərbaycan Respublikasının Xocavənd rayonunun Qaradağlı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd. 17 fevral 1992-ci ildən 10 noyabr 2020-ci ilə kimi Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin işğalı altında olmuşdur. İkinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə əsasən imzalanmış 10 noyabr 2020-ci il tarixli üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq Qaradağlı kəndi Rusiya Sülhməramlı Qüvvələrinin nəzarətinə keçmişdir. 19–20 sentyabr 2023-cü il tarixində Qarabağda həyata keçirilən lokal antiterror tədbirlərindən sonra Azərbaycanın nəzarətinə keçib.
| Qaradağlı | |
|---|---|
 | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Toponimikası
Kənd mənşəcə Səfəvilərin hakimiyyət uğrunda mübarizəsində böyük rol oynamış qızılbaşların qaradağlı tayfasının məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. Tayfa isə öz adını Cənubi Azərbaycanın Qaradağ mahalının adından almışdır. Səfəvilər hakimiyyətə keçdikdən sonra qaradağlılar müxtəlif ərazilərə yayılmışlar. Qaradağlı adlı kəndlər də məhz həmin tayfaya məxsus ailələrin etnik adını əks etdirir. XX əsrin 30-cu illərinədək Laçın rayonunun Güləbird kəndi yaxınlığında da Qaradağlı adlı kənd olmuşdur. Bu kəndin adı Sarı Aşığın bir bayatısında çəkilir. XX əsrin 60-cı illərinədək Ermənistan ərazisində Qaradağlı adlı kənd qeydə alınmışdır.
Tarixi
1988-ci ildə Dağlıq Qarabağda erməni separatçıları baş qaldırdığı andan Xocavənd rayonunun Qaradağlı kəndinin də faciəli günləri başlandı.
Kəndin sakinləri böyüyüb boya-başa çatdıqları doğma yurdun hər qarışı, hər daşı uğrunda mübaizəyə qalxdı, 800-ə yaxın sakindən 77 nəfəri ermənilərə qarşı qeyri-bərabər döyüşlərdə şəhid oldu.
1990-cı il noyabrın 24-də 3 nəfər kənd sakini Xocavənd-Xankəndi yolunun 6 kilometrliyində erməni quldurları tərəfindən vəhşicəsinə qətlə yetirildi. 1991-ci il yanvarın 9-da kəndə gələn UAZ markalı avtomaşın ermənilər tərəfindən atəşə tutuldu, bir nəfər öldürüldü, 4 nəfər yaralandı. Onlardan 2-si sonralar aldığı yaralardan dünyasını dəyişdi. Ermənilər 1991-ci il martın 8-də kəndin yaxınlığında 2 nəfəri vəhşicəsinə qətlə yetirdilər. Həmin il iyunun 28-də kəndin 3 kilometrliyindəki fermada 6 sakin – 3 kişi və 3 qadın diri-diri yandırıldı. 1991-ci il sentyabrın 8-də Ağdamdan Qaradağlıya gələn sərnişin avtobusu Xocavənd-Xankəndi yolunun 5–6 kilometrliyində erməni quldurları tərəfindən atəşə tutuldu. Avtobusdakı 40 nəfərə yaxın sərnişindən 2 oğlan, 6 qadın həlak oldu. 1992-ci il yanvarın 8-də kəndin yaxınlığında daha bir azərbaycanlı vəhşicəsinə qətlə yetirildi, 100-ə yaxın qoyun ermənilər tərəfindən qənimət kimi aparıldı.
1991-ci il dekabrın 19-da Xocavənd kəndi, 1992-ci il fevralın 12-də isə Şuşanın Malıbəyli kəndi işğal edilərək yandırıldı. Növbəti hədəf Qaradağlı idi. Kənddə vəziyyət getdikcə çətinləşir, faciənin törədiləcəyi gün yaxınlaşırdı.
Kəndin Bəylik bağı adlanan yerində 23 sakin erməni cəlladları tərəfindən güllələndi, əksəriyyəti yaralı halda diri-diri silos quyusunda basdırıldı. Əsirlərin bir hissəsi Qaradağlı-Xankəndi yolu üzərində yerləşən erməni kəndlərində maşınlardan düşürüldü və hamının gözü qarşısında güllələndi. İki nəfər Zəki bulağında, 2 nəfər Cəmiyyət kəndində öldürüldü. Girovluqda olan 8 nəfər kənd sakininə ermənilər əzab və işgəncələr verərək onları amansızlıqla qətlə yetirdilər. Dörd nəfər müxtəlif dövrlərdə şəhid oldu. Beş nəfərin taleyi bu günə qədər məlum deyil. Xankəndi və Əsgəranda 2 aydan artıq saxlanılan 54 nəfərdən 15-i əsirlikdən qayıtdıqdan sonra ermənilərin verdikləri ağır işgəncə və əzabların nəticəsi olaraq vəfat etdi.
Beləliklə, 1992-ci il fevralın 17-də Qaradağlı kəndi erməni silahlıları tərəfindən işğal olunaraq yandırıldı, 118 sakindən 54-ü, 14 əsgərdən 12-si əzab və işgəncələrlə öldürüldü. Öldürülənlərdən 10-u qadın, 8-i uşaq idi. İki ailənin hər birindən 4 nəfər şəhid oldu, 42 ailə başçısını itirdi, 140-a yaxın uşaq yetim qaldı. İşğal nəticəsində kənddə 200 ev, 1 mədəniyyət evi, 320 yerlik orta məktəb binası, 25 çarpayılıq xəstəxana binası və digər obyektlər dağıdıldı. Kəndin 800 nəfərə yaxın sakini məcburi köçkün düşdü.
Tarixi abidələri
Kənddə daşınmaz tarix və mədəniyyət abidəsi qeydə alınmamışdır.
Coğrafiyası və iqlimi
Əhalisi
| İl | Daimi əhali | Kişilər | Qadınlar |
|---|---|---|---|
| 1999 | XXXX | XXXX | XXXX |
| 2009 | ↗XXXX | ↗XXXX | ↗XXXX |
Kəndin işğalından sonra kənd sakinləri Beyləqan rayonu ərazisində Xocavənd rayonundan olan məcburi köçkünlər üçün salınmış qəsəbədə məskunlaşmışdır.
İqtisadiyyatı
Mədəniyyəti
Kənddə mədəniyyət müəssisəsi mövcud deyil.
Təhsil
Kənddə təhsil müəssisəsi mövcud deyil.
Din
Kənddə dini ibadət yeri və ya dini icma qeydə alınmamışdır.
Səhiyyə
Kənddə səhiyyə müəssisəsi mövcud deyil.
İstinadlar
- http://pop-stat.mashke.org/nkr-estimation.htm.
- "Azərbaycan Respublikası Dövlət Statistika Komitəsi. Azərbaycan Respublikasının Dövlət Standartı. İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı — 2019. Bakı: 2020, səh. 58" (PDF). 2022-01-28 tarixində (PDF). İstifadə tarixi: 2022-06-11.
- Qaradağlı (Xocavənd) // Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. II cild. Bakı: Şərq-Qərb. 2007. səh. XXXX. ISBN .
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıya alınması. 1999-cu il. I hissə. Bakı: "Səda" nəşriyyatı, 2000, səh. XXXX.
- Azərbaycan Respublikası əhalisinin siyahıyaalınması. 2009-cu il. I cild. Bakı: Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi, 2010, səh. XXXX.
Xarici keçidlər
Həmçinin bax
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bu adin diger istifade formalari ucun bax Qaradagli Qaradagli Azerbaycan Respublikasinin Xocavend rayonunun Qaradagli kend inzibati erazi dairesinde kend 17 fevral 1992 ci ilden 10 noyabr 2020 ci ile kimi Ermenistan Silahli Quvvelerinin isgali altinda olmusdur Ikinci Qarabag muharibesinin neticelerine esasen imzalanmis 10 noyabr 2020 ci il tarixli ucterefli beyanata uygun olaraq Qaradagli kendi Rusiya Sulhmeramli Quvvelerinin nezaretine kecmisdir 19 20 sentyabr 2023 cu il tarixinde Qarabagda heyata kecirilen lokal antiterror tedbirlerinden sonra Azerbaycanin nezaretine kecib Qaradagli39 47 49 sm e 46 58 31 s u Olke AzerbaycanTarixi ve cografiyasiSaat qursagi UTC 04 00EhalisiEhalisi 99 nef 2010 Xeriteni goster gizle Qaradagli Vikianbarda elaqeli mediafayllarToponimikasiKend mensece Sefevilerin hakimiyyet ugrunda mubarizesinde boyuk rol oynamis qizilbaslarin qaradagli tayfasinin meskunlasmasi neticesinde yaranmisdir Tayfa ise oz adini Cenubi Azerbaycanin Qaradag mahalinin adindan almisdir Sefeviler hakimiyyete kecdikden sonra qaradaglilar muxtelif erazilere yayilmislar Qaradagli adli kendler de mehz hemin tayfaya mexsus ailelerin etnik adini eks etdirir XX esrin 30 cu illerinedek Lacin rayonunun Gulebird kendi yaxinliginda da Qaradagli adli kend olmusdur Bu kendin adi Sari Asigin bir bayatisinda cekilir XX esrin 60 ci illerinedek Ermenistan erazisinde Qaradagli adli kend qeyde alinmisdir Tarixi1988 ci ilde Dagliq Qarabagda ermeni separatcilari bas qaldirdigi andan Xocavend rayonunun Qaradagli kendinin de facieli gunleri baslandi Kendin sakinleri boyuyub boya basa catdiqlari dogma yurdun her qarisi her dasi ugrunda mubaizeye qalxdi 800 e yaxin sakinden 77 neferi ermenilere qarsi qeyri beraber doyuslerde sehid oldu 1990 ci il noyabrin 24 de 3 nefer kend sakini Xocavend Xankendi yolunun 6 kilometrliyinde ermeni quldurlari terefinden vehsicesine qetle yetirildi 1991 ci il yanvarin 9 da kende gelen UAZ markali avtomasin ermeniler terefinden atese tutuldu bir nefer olduruldu 4 nefer yaralandi Onlardan 2 si sonralar aldigi yaralardan dunyasini deyisdi Ermeniler 1991 ci il martin 8 de kendin yaxinliginda 2 neferi vehsicesine qetle yetirdiler Hemin il iyunun 28 de kendin 3 kilometrliyindeki fermada 6 sakin 3 kisi ve 3 qadin diri diri yandirildi 1991 ci il sentyabrin 8 de Agdamdan Qaradagliya gelen sernisin avtobusu Xocavend Xankendi yolunun 5 6 kilometrliyinde ermeni quldurlari terefinden atese tutuldu Avtobusdaki 40 nefere yaxin sernisinden 2 oglan 6 qadin helak oldu 1992 ci il yanvarin 8 de kendin yaxinliginda daha bir azerbaycanli vehsicesine qetle yetirildi 100 e yaxin qoyun ermeniler terefinden qenimet kimi aparildi 1991 ci il dekabrin 19 da Xocavend kendi 1992 ci il fevralin 12 de ise Susanin Malibeyli kendi isgal edilerek yandirildi Novbeti hedef Qaradagli idi Kendde veziyyet getdikce cetinlesir facienin toredileceyi gun yaxinlasirdi Kendin Beylik bagi adlanan yerinde 23 sakin ermeni celladlari terefinden gullelendi ekseriyyeti yarali halda diri diri silos quyusunda basdirildi Esirlerin bir hissesi Qaradagli Xankendi yolu uzerinde yerlesen ermeni kendlerinde masinlardan dusuruldu ve haminin gozu qarsisinda gullelendi Iki nefer Zeki bulaginda 2 nefer Cemiyyet kendinde olduruldu Girovluqda olan 8 nefer kend sakinine ermeniler ezab ve isgenceler vererek onlari amansizliqla qetle yetirdiler Dord nefer muxtelif dovrlerde sehid oldu Bes neferin taleyi bu gune qeder melum deyil Xankendi ve Esgeranda 2 aydan artiq saxlanilan 54 neferden 15 i esirlikden qayitdiqdan sonra ermenilerin verdikleri agir isgence ve ezablarin neticesi olaraq vefat etdi Belelikle 1992 ci il fevralin 17 de Qaradagli kendi ermeni silahlilari terefinden isgal olunaraq yandirildi 118 sakinden 54 u 14 esgerden 12 si ezab ve isgencelerle olduruldu Oldurulenlerden 10 u qadin 8 i usaq idi Iki ailenin her birinden 4 nefer sehid oldu 42 aile bascisini itirdi 140 a yaxin usaq yetim qaldi Isgal neticesinde kendde 200 ev 1 medeniyyet evi 320 yerlik orta mekteb binasi 25 carpayiliq xestexana binasi ve diger obyektler dagidildi Kendin 800 nefere yaxin sakini mecburi kockun dusdu Tarixi abideleri Kendde dasinmaz tarix ve medeniyyet abidesi qeyde alinmamisdir Cografiyasi ve iqlimiEhalisiIl Daimi ehali Kisiler Qadinlar1999 XXXX XXXX XXXX2009 XXXX XXXX XXXX Kendin isgalindan sonra kend sakinleri Beyleqan rayonu erazisinde Xocavend rayonundan olan mecburi kockunler ucun salinmis qesebede meskunlasmisdir IqtisadiyyatiMedeniyyetiKendde medeniyyet muessisesi movcud deyil TehsilKendde tehsil muessisesi movcud deyil DinKendde dini ibadet yeri ve ya dini icma qeyde alinmamisdir SehiyyeKendde sehiyye muessisesi movcud deyil Istinadlarhttp pop stat mashke org nkr estimation htm Azerbaycan Respublikasi Dovlet Statistika Komitesi Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Standarti Inzibati erazi bolgusu tesnifati 2019 Baki 2020 seh 58 PDF 2022 01 28 tarixinde PDF Istifade tarixi 2022 06 11 Qaradagli Xocavend Azerbaycan toponimlerinin ensiklopedik lugeti II cild Baki Serq Qerb 2007 seh XXXX ISBN 978 9952 34 156 0 Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiya alinmasi 1999 cu il I hisse Baki Seda nesriyyati 2000 seh XXXX Azerbaycan Respublikasi ehalisinin siyahiyaalinmasi 2009 cu il I cild Baki Azerbaycan Respublikasinin Dovlet Statistika Komitesi 2010 seh XXXX Xarici kecidlerHemcinin baxQaradagli soyqirimi