Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qana, rəsmi adı Qana Respublikası — Qərbi Afrikada dövlət. Qərbdə Kot d’İvuar, şimal-qərbdə və şimalda Burkina-Faso, şərqdə Toqo dövlətləri ilə həmsərhəddir, cənub sahilləri Qvineya körfəzinin suları ilə əhatə olunmuşdur.
| Qana | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Republic of Ghana | |||||
| |||||
| Azadlıq və Ədalət | |||||
| Himn: Tanrı vətənimiz Qananı qorusun | |||||
 | |||||
| Tarixi | |||||
| • Böyük Briyaniyadan müstəqillik | 6 Mart 1957 | ||||
| Rəsmi dilləri | |||||
| Paytaxt | Akkra | ||||
| İdarəetmə forması | Prezident respublikası | ||||
| Prezident | Nana Akufo-Addo | ||||
| Sahəsi | Dünyada 82-ci | ||||
| • Ümumi | 238533 km² | ||||
| • Su sahəsi (%) | 4,61 | ||||
| Əhalisi | |||||
| • Əhali | 27,5 milyon nəfər (48-ci) | ||||
| • Siyahıyaalma (26.IX.2010) | 24 658 823 nəf. | ||||
| • Sıxlıq | 115 nəf./km² | ||||
| ÜDM (AQP) | |||||
| • Ümumi | 34.214 milyard $ dollar (80-ci) | ||||
| • Adambaşına | 1,571 $ dollar () | ||||
| ÜDM (nominal) | |||||
| • Ümumi (2009) | 17.75 milyard $ dollar | ||||
| • Adambaşına | 638 $ dollar | ||||
| İİİ (2011) | 0.541 (artış; 135-ci) | ||||
| İnternet domeni | .gh | ||||
| GH | |||||
| BOK kodu | GHA | ||||
| Telefon kodu | +233 | ||||
| Saat qurşaqları | |||||
| Nəqliyyatın yönü | sağ[d] | ||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Siyasi və coğrafi mövqeyi
Afrikada Qvineya körfəzi sahilinin ölkələrindən sayılan Qana Respublikası hövzəsində yerləşir. Paytaxtı Akkra şəhəridir.
Təbii resursları
Region ölkələri arasında Qananın ekoloji-coğrafi mühiti bir sıra xüsusiyyətləri ilə fərqlənir. Bu fərq ilk növbədə dəniz sahilində özünü göstərir. Takoradidən şərqə doğru savanna yerləşsə də, həmin enlikdə rütubətli meşə zonası üstünlük təşkil edir. Savannanın dəniz sahilinə yaxın olmasının əsas səbəbi yağıntıların 650–800 mm və illik temperaturun yüksək olmasıdır. Takoradidən qərbə doğru yağıntılar kəskin artır-2000 mm. Burada həmişəyaşıl tropik meşələrlə yanaşı, yağlı palma, çəltik əkin sahələri də üstünlük təşkil edir. Ən isti aylarda (mart) orta temperatur 27°S, ən soyuq ayda (avqust) 23°S.-dir.
Qana Respublikası qızıl, almaz, dəmir filizi, manqan, xromit və neft-qaz, meşə materialları, balıq, hidroenerji resursları ilə zəngindir. Ölkənin əsas ixrac məhsulları qızıl, almaz, alüminium, boksit, marqan filizi, kakao, meşə materialları və balıq məhsullarıdır.
Əhalisi
Əhalinin illik artım 1,9% , orta illik ömür kişilərdə 59 yaş, qadınlarda 62 yaş təşkil edir.
Qana əhalisinin 72%-i Qvineya dil yarımqrupuna daxildir. Əhalinin etnik tərkibinin 43%-ni , 15,2%-ni , 11,7%-ni eve, 7,3%-ni , 4%-ni , 3,6%-ni , 2,6%-ni qrusi və s. xalqlar və etnik qruplar təşkil edir (2000-ci il siyahıyaalınmasına əsasən). Akan etnosları Qvineya dil yarımqrupunun 65%-ni, bütün ölkə etnik qruplarının isə 43%-ni təşkil edir. Akan etnosuna çvi (tvi), fanti (meşə zonasında), akvapim (dəniz sahilində), aşanti, dençira, baule və s. xalqlar daxildir. Akanların dili dörd ədəbi dil formalarına bölünür: çvi (tvi), fanti, akvapim və akim.
Qana gənc əhaliyə sahib olub, 2016-cı ilin təxmini məlumatlarına görə əhalinin 56,86 %-i 0–24 yaş aralığındadır. Qana əhalisini digər Afrika ölkələrindən fərqli olaraq orta hədd səviyyəsinə görə daha çox, yəni 4,19 %-ni 65 yaş və yuxarı yaş həddinə sahib olan əhali təşkil edir.
0–14 yaş: 38,2% (kişi 5,164,505/qadın 5,113,185)
15–24 yaş: 18,66% (kişi 2,498,185/qadın 2,522,353)
25–54 yaş: 34,05% (kişi 4,445,321/qadın 4,716,311)
55–64 yaş: 4,91% (kişi 642,984/qadın 678,784)
65 yaş ve yuxarı: 4,19% (kişi 520,589/qadın 606,045)
2015-ci ilin məlumatlarına görə ölkə əhalisinin 54,4%-ni şəhər əhalisi təşkil edir. Əhalinin artım nisbəti 2016-cı ilin məlumatlarına əsasən 2,58% həddindədir.
Siyasət
Qananın ilk baş naziri və ilk prezidenti Kvame Nkruma idi.
Həmçinin bax
İstinadlar
Xarici keçidlər
 | Qana ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qana resmi adi Qana Respublikasi Qerbi Afrikada dovlet Qerbde Kot d Ivuar simal qerbde ve simalda Burkina Faso serqde Toqo dovletleri ile hemserheddir cenub sahilleri Qvineya korfezinin sulari ile ehate olunmusdur QanaRepublic of GhanaBayraq Gerb d Azadliq ve EdaletHimn Tanri vetenimiz Qanani qorusunTarixi Boyuk Briyaniyadan musteqillik 6 Mart 1957Resmi dilleri ingilis diliPaytaxt AkkraIdareetme formasi Prezident respublikasiPrezident Nana Akufo AddoSahesi Dunyada 82 ci Umumi 238533 km Su sahesi 4 61Ehalisi Ehali 27 5 milyon nefer 48 ci Siyahiyaalma 26 IX 2010 24 658 823 nef Sixliq 115 nef km UDM AQP Umumi 34 214 milyard dollar 80 ci Adambasina 1 571 dollar UDM nominal Umumi 2009 17 75 milyard dollar Adambasina 638 dollarIII 2011 0 541 artis 135 ci Internet domeni ghGHBOK kodu GHATelefon kodu 233Saat qursaqlari UTC 0Neqliyyatin yonu sag d Vikianbarda elaqeli mediafayllarQanaSiyasi ve cografi movqeyiQananin siyasi xeritesiQananin xeritesi Afrikada Qvineya korfezi sahilinin olkelerinden sayilan Qana Respublikasi hovzesinde yerlesir Paytaxti Akkra seheridir Tebii resurslariRegion olkeleri arasinda Qananin ekoloji cografi muhiti bir sira xususiyyetleri ile ferqlenir Bu ferq ilk novbede deniz sahilinde ozunu gosterir Takoradiden serqe dogru savanna yerlesse de hemin enlikde rutubetli mese zonasi ustunluk teskil edir Savannanin deniz sahiline yaxin olmasinin esas sebebi yagintilarin 650 800 mm ve illik temperaturun yuksek olmasidir Takoradiden qerbe dogru yagintilar keskin artir 2000 mm Burada hemiseyasil tropik meselerle yanasi yagli palma celtik ekin saheleri de ustunluk teskil edir En isti aylarda mart orta temperatur 27 S en soyuq ayda avqust 23 S dir Qana Respublikasi qizil almaz demir filizi manqan xromit ve neft qaz mese materiallari baliq hidroenerji resurslari ile zengindir Olkenin esas ixrac mehsullari qizil almaz aluminium boksit marqan filizi kakao mese materiallari ve baliq mehsullaridir EhalisiQana bolgeleri Ehalinin illik artim 1 9 orta illik omur kisilerde 59 yas qadinlarda 62 yas teskil edir Qana ehalisinin 72 i Qvineya dil yarimqrupuna daxildir Ehalinin etnik terkibinin 43 ni 15 2 ni 11 7 ni eve 7 3 ni 4 ni 3 6 ni 2 6 ni qrusi ve s xalqlar ve etnik qruplar teskil edir 2000 ci il siyahiyaalinmasina esasen Akan etnoslari Qvineya dil yarimqrupunun 65 ni butun olke etnik qruplarinin ise 43 ni teskil edir Akan etnosuna cvi tvi fanti mese zonasinda akvapim deniz sahilinde asanti dencira baule ve s xalqlar daxildir Akanlarin dili dord edebi dil formalarina bolunur cvi tvi fanti akvapim ve akim Qana genc ehaliye sahib olub 2016 ci ilin texmini melumatlarina gore ehalinin 56 86 i 0 24 yas araligindadir Qana ehalisini diger Afrika olkelerinden ferqli olaraq orta hedd seviyyesine gore daha cox yeni 4 19 ni 65 yas ve yuxari yas heddine sahib olan ehali teskil edir 0 14 yas 38 2 kisi 5 164 505 qadin 5 113 185 15 24 yas 18 66 kisi 2 498 185 qadin 2 522 353 25 54 yas 34 05 kisi 4 445 321 qadin 4 716 311 55 64 yas 4 91 kisi 642 984 qadin 678 784 65 yas ve yuxari 4 19 kisi 520 589 qadin 606 045 2015 ci ilin melumatlarina gore olke ehalisinin 54 4 ni seher ehalisi teskil edir Ehalinin artim nisbeti 2016 ci ilin melumatlarina esasen 2 58 heddindedir SiyasetQananin ilk bas naziri ve ilk prezidenti Kvame Nkruma idi Hemcinin baxBolqatanqa Qana IstinadlarXarici kecidler Qana ile elaqedar bu meqale qaralama halindadir Meqaleni redakte ederek Vikipediyani zenginlesdirin