Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Pifey (yunanca Πυθέας. təq. e.ə. 359 – təq. e.ə. 289) — qədim yunan taciri, səyyahı və coğrafiyaşünası. Əslən Massaliya (müasir Marsel şəhəri) koloniyasından idi.
| Pifey | |
|---|---|
| q.yun. Πυθέας | |
 | |
| Doğum tarixi | təq. e.ə. 359 |
| Vəfat tarixi | təq. e.ə. 289 |
| Fəaliyyəti | tədqiqatçı-səyyah[d], astronom |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Pifeyin səyahətinin əhəmiyyəti
Pifey 60 dərəcə şimal enliyindən yuxarı qalxmış və adı bizə məlum olan yeganə qədim səyyahdır. Pifey öz səyahətini “Okean haqqında” kitabında təsvir etmişdir. Bu kitab dövrümüzədək gəlib çatmasa da, Strabon, Ptolomey, Siciliyalı Diodor, Böyük Plini, və başqa qədim müəlliflər ona istinad etmişlər. Ümumiyyətlə, güman edilir ki, bütün Sezaraqədərki qədim müəlliflərin Britaniya, Şimal dənizi və Almaniyanın şimal hissəsinə dair bilgiləri Pifeyin kitabından götürülmüşdür.
Pifeyin səyahəti haqqında bizim dövrümüzə gəlib çatmış yeganə original çıxarış e.ə I əsrdə yaşamış yunan astronomu Heminin əsərində verilmişdir:
“Barbarlar günəşin istirahətə yollandığı yeri göstərdilər. Bu vilayətlərdə gecə çox qısa idi və bəzi yerlərdə iki, bəzi yerlərdə üç saat davam edirdi, beləliklə, çox qısa bir müddətdən sonra batan günəş yenidən çıxırdı”.
Sovet tədqiqatçısı A.V Ditmar yazır ki, bir zamanlar Massiliyalı Pifeyi yalançı hesab edirdilər, çünki onun tədqiqatları o dövr üçün təsəvvürolunmaz dərəcədə qeyri-adi idi. Strabon, Böyük Plini, Polibi və digər qədim müəlliflər Pifeyə inanmır və əsasən onun məlumatlarını rədd edir və bəzən onu açıq-aşkar yalançı adlandırırdılar. Lakin müasir dövrdə, Pifey tam olaraq təmizə çıxarılmışdır.
Fransız yazıçısı və arxeoloqu Lalleman Ferdinan özünün “Pifey. Qədim dənizçinin gündəliyi” romanında yazır ki, Pifeyin əsərinin e.ə. 47-ci ildə İskəndəriyyə Kitabxanasında yanmasına dair ehtimal əsaslı olsa da, bu halda söhbət ancaq əsərin surətindən gedə bilər. Çünki əsərin orijinalı e.ə. 49-cu ildə Massaliya Sezarın qoşunları tərəfindən tutulduqdan sonra yoxa çıxmışdır. Professor R.Henniq isə hesab edir ki, onun itmiş əsəri coğrafi kəşflər tarixində baş vermiş ən ağır itkidir.
Pifeyin marşrutu və elmi kəşfləri
Pifeyin səyahətinin hansı illərdə baş verdiyi dəqiq məlum deyil. Strabon yazır ki, Dikearx Pifeyə inanmırdı. Dikearxın və Aristotelin indi itirilmiş sayılan əsərində Pifeyə istnadlar etdiyi nəzərə alınmaqla iddia etmək olar ki, bu səyahət e.ə. 322-ci ildən əvvəl baş vermişdir.
Marşrutun müəyyən edilməsi ilə bağlı digər çətinlik isə ondan ibarətdir ki, e.ə. VI əsrdən başlayaraq karfagenlilər Cəbəllütariq boğazını qeyri-karfagen gəmiləri üçün bağlamışdılar. Buna görə də, iddia oluna bilər ki, Pifey ya karfagenlilərin razılığı ilə, ya da onlara məxsus gəmidə səyahət etmişdir. Lakin e.ə. IV əsrdə massiliyalılar dənizdə karfagenlilərin əsas rəqibi idilər və e.ə. 339-cu ildə baş vermiş Krimissa döyüşündən sonra hətta rəqiblərindən daha güclü olmuşdular. Buna görə də, karfagenlilərin könüllü şəkildə massiliyalıya özlərinin ticarət apardığı əsas ərazilərdən biri ilə tanış olmasına razılıq vermələrini güman etmək çətindir. Çünki karfagenlilər daha sonralar da həmin ərazilər haqqında məlumatların yayılmasına mane olurdular.
Buna görə də, V.Ziqlin güman edir ki, Pifey Karfagenin gücü zəifləyən dövrdə boğazdan üzüb keçə bilmişdir və bu təxminən e.ə 348-339-cu illərdə baş vermişdi.
Lakin Henniq bu fərziyyə ilə razılaşmır və qeyd edir ki,
"Pifeyin öz səyahətinə gəmidə başlaması haqqında heç bir məlumat yoxdur və Pifey Cəbəllütariq boğazına üzmədən də Britaniyaya gedib qayıda bilərdi, çünki massiliyalılar Rona və Sena və ya Luara çayı ilə üzməklə Qalliyadan keçən çay yollarından istifadə edərək La-Manş boğazına və oradan da Qalay ölkəsinə (yəni Britaniya) çatmaqla qalay ticarəti apara bilirdilər".
Dorğudur, bizə məlumdur ki, Pifey İspaniyanın Atlantik sahillərində olmuş və yunanlara məlum olmayan qabarma və çəkilməni müşahidə etmişdir, habelə bu təbiət hadisələrin Ayla bağlılığı haqqında fərziyyə irəli sürmüşdür. Lakin bu səyahətin nə zaman baş verməsi məlum deyil və onun İspaniyaya mütləq Cəbəllütariqdən keçməklə səfər etməsi də məcburi şərt deyildir.
Beləliklə, Qalliyadan keçməklə Qalay ölkəsinə çatmağın mümkünlüyünün də nəzərə alınması, Pifeyin səyahətinin hansı illərdə baş verməsinin müəyyən edilməsini daha da çətinləşdirir. Buna görə də, bu səyahətin e.ə 350-322-ci illər arasında baş verə biləcəyi ilə razılaşmaq lazımdır.
Pifeyin Qalay adasına (Britaniya) səfər etməsinin əsas səbəbi, çox güman ki, qalay ticarətində çox vacib yerə malik Britaniyanın ada yoxsa materikin bir hissəsi olmasını aydınlaşdırmaq olmuşdur. Siciliyalı Diodor yazırdı ki, qədimdə heç kim bu adada olmamışdı.
Pifey 40 gün ərzində ada ətrafında üzmüşdür. Bu məlumat əsasında qədim müəlliflər hesablamışdılar ki, adanın sahil xətlərinin uzunluğu 40 min stadi (7,4 min km) edir, çünki bir sutka ərzində min stadi üzmək olur. Bu məlumat da qədim müəlliflərin tənqidinə məruz qalırdı, lakin onlar bilmirdilər ki, tanış olmayan və təhlükəli dənizlərdə üzmə sürəti daha kiçik ola bilər və beləliklə, onlar özləri də bunu bilmədən Britaniyanın sahil xətlərinin uzunluğunu iki dəfəyədək artırmışdılar.
Hesab edilir ki, Britaniya, İerna (İrlandiya) və Albion sözlərini də ilk dəfə Pifey işlətmişdir.
Qütb səyahəti və Tule adası
Şotlandiyadan və ya Orkney adalarından Tule adasına səfər edən Pifey qütb gününü və əbədi buzları təsvir etmiş ilk yunandır. Pifey 64 şimal enliyi yaxınlığında yerləşən Fula (Tule) adası haqqında yazaraq qeyd edirdi ki, yay gecələri iki saat davam edir.
Bu ada ilə bağlı mübahisələr əsrlərlə davam etmişdir.
Polibi öz “Tarix” əsərində adanın mövcudluğunu şübə altına qoyaraq Pifeyi insanları çaşdırmaqda ittiham etmişdir.
Strabon isə Eratosfenin hesablamaları haqqında danışarkən qeyd edir ki, Pifeyin sözlərinə görə Tule adası Britaniyadan şimalda 6 günlük üzmə məsafəsində donmuş dənizin yanında yerləşir. Strabonun fikrincə, Pifey yalan danışır, çünki Britaniya və İerniya adaları tərəflərdə üzənlər Britaniyadan kiçik olan bir çox adalar haqqında danışsalar da, Tule barədə heç nə demirlər. Strabonun fikrincə, İerniya (müasir İrlandiya) adası dünyanın insan yaşayan ən şimal nöqtəsidir.
Orta əsrlərdə Tule adasını İslandiya, Farer adaları, Şetland adaları, Orkney adaları və Hebrid adaları ilə eyniləşdirir və hətta Britaniyanın, Skandinaviyanın və Yutlandiyanın bir hissəsi sayırdılar. Skandinav mənbələrində İslandiya ilə eyniləşdirmə çox populyar olsa da, bəzi xəritələrdə, məsələn, XI əsrə aid ingilis-sakson xəritələrində, həm İsland, həm də Tylen qeyd edilmişlər. Hereford xəritəsi (təxm. 1290-cı il) həm Tuleni, həm də İslandiyanı Skandinaviyanın üzərində yerləşdirir.
Qütb gününün və qütb gecəsinin təsvirlərini əsas götürən norveçli səyyah Frityof Nansen isə hesab edir ki, Pifey 64-cü paralel boyu üzmüşdür və çox güman ki, müasir Tronheyms-fiord (Qərbi Norveç) rayonunda olmuşdur.
Tule müasir dövrdə
- Alman şairi Hötenin “Der König von Thule” (“Tulelı kral”) adlanan şeri var.
- Edqar Allan Ponun “Arzular ölkəsi” şerində “dünyanın sonunda yerləşən solğun Tule” xatırlanır.
- Vladimir Nabokovun yarımçıq qalmış sonuncu romanındakı epizodlardan biri “Ultima Thule” adlanır.
- 1888-ci ildə kəşf edilmiş asteroid (279) və Tullium kimyəvi elementi Tulenın şərəfinə adlandırılmışlar.
- Qrenlandiyada yerləşən Uummannak eskimos qəsəbəsini danimarkalılar Tule adlandırırdılar. 1951-ci ildə amerikanlar burada aviasiya bazası tikməyə başladılar. 1953-cü ildə isə yerli sakinlər Kaanaak şəhərinə köçürüldülər və bu şəhəri bəzən Yeni Tule adlandırırlar.
Kəhrəba adasına səyahət
R.Henniq güman edir ki, Tule adasından Şotlandiyaya qayıdan Pifey oradan Kəhrəba adasına səyahət etmişdir. Bu adanın adı bizə bir neçə variantda gəlib çatmışdır: Abalus, Abalsiya, Baziliya, Baunoniya, Qlesariya və s. Hal-hazırda, hansı adanın Kəhrəba adası ola bilməsi barədə dəqiq fikir yoxdur. Bəzi gümanlara görə, bu Şimal dənizində yerləşən Şimali Friz adalarından biri ola bilərdi. Digər versiyaya görə isə, bu ada artıq mövcud deyil.
Pifeyin adını çəkdiyi kəhrəba çayı Eridan isə Elba çayı ilə eyniləşdirilir, çünki regionda körfəzşəkilli enli mənsəb yaradan digər çay mövcud deyildir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Ричард Хенниг. Неведомые земли, Москва. Издательство иностранной литературы. 1961. стр 175
- Страбон. География (I, 4)
- Плиний Старший.История (IV, 16)
- Тацит. De vita Iulii Agricolae (10, 6)
- Птолемей. «География» (III. 5. 1—4) 2013-09-21 at the Wayback Machine Перевод К. С. Апта
- Ричард Хенниг. Неведомые земли, Москва. Издательство иностранной литературы. 1961. стр.184
- = Остров Янтарный, остров Туле, Оловянные острова… http://www.e-reading.ws/chapter.php/126293/35/Kondratov_-_Atlantika_bez_Atlantidy.html = Остров Янтарный, остров Туле, Оловянные острова… (#bad_url) (#bare_url_missing_title)[ölü keçid].
- Лаллеман Фердинан. Пифей[ölü keçid].
- Ричард Хенниг. Неведомые земли, Москва. Издательство иностранной литературы. 1961. стр 180-181
- W.Sieglin. Berlin. 1899. s.846
- Ричард Хенниг. Неведомые земли, Москва. Издательство иностранной литературы. 1961. стр.181
- Страбон. География (II, 5)
- Arxivlənmiş surət, 2022-07-05 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-11.
- , 2015-09-29 tarixində = Der König von Thule orijinalından (#bad_url) arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2014-04-11.
- Arxivlənmiş surət, 2021-06-13 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-11.
- Arxivlənmiş surət, 2022-01-23 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-11.
- Arxivlənmiş surət, 2014-04-13 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-11.
- Arxivlənmiş surət, 2021-06-18 tarixində , İstifadə tarixi: 2014-04-11.
- , Archived from the original on 2008-05-06, İstifadə tarixi: 2014-04-11.
- Ричард Хенниг. Неведомые земли, Москва. Издательство иностранной литературы. 1961. стр 191-197
Ədəbiyyat
- Л. А. Ельницкий. Древнейшие океанские плавания. М.: Географгиз, 1962.
- Н. С. Широкова. Культура кельтов и нордическая традиция античности. СПб.: Евразия, 2000. (глава «Путешествие Пифея и открытие Ultima Thule (реалистическая традиция о Туле)»[ölü keçid])
- Лаллеман, Фердинанд.Пифей. Бортовой дневник античного мореплавателя.М., Прогресс, 1986, 256 стр
- . ULTIMA THULE в западноевропейской и исландской традициях // Древнейшие государства Восточной Европы — 2003. — М.: «Восточная литература» РАН, 2005.
- Cunliffe B. The extraordinary voyage of Pytheas the Greek: The man who discovered Britain. Walker & Co, Penguin, 2002.
- Hawkes C. F. C. Pytheas: Europe and the Greek explorers. Oxford: Blackwell, 1977.
- Roseman C. S. Pytheas of Massilia: On the ocean: Text, translation and commentary. Ares Publishing, 1994.
Xarici keçidlər
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Pifey yunanca Py8eas teq e e 359 teq e e 289 qedim yunan taciri seyyahi ve cografiyasunasi Eslen Massaliya muasir Marsel seheri koloniyasindan idi Pifeyq yun Py8easDogum tarixi teq e e 359Vefat tarixi teq e e 289Fealiyyeti tedqiqatci seyyah d astronom Vikianbarda elaqeli mediafayllarPifeyin seyahetinin ehemiyyetiPifey 60 derece simal enliyinden yuxari qalxmis ve adi bize melum olan yegane qedim seyyahdir Pifey oz seyahetini Okean haqqinda kitabinda tesvir etmisdir Bu kitab dovrumuzedek gelib catmasa da Strabon Ptolomey Siciliyali Diodor Boyuk Plini ve basqa qedim muellifler ona istinad etmisler Umumiyyetle guman edilir ki butun Sezaraqederki qedim muelliflerin Britaniya Simal denizi ve Almaniyanin simal hissesine dair bilgileri Pifeyin kitabindan goturulmusdur Pifeyin seyaheti haqqinda bizim dovrumuze gelib catmis yegane original cixaris e e I esrde yasamis yunan astronomu Heminin eserinde verilmisdir Barbarlar gunesin istirahete yollandigi yeri gosterdiler Bu vilayetlerde gece cox qisa idi ve bezi yerlerde iki bezi yerlerde uc saat davam edirdi belelikle cox qisa bir muddetden sonra batan gunes yeniden cixirdi Sovet tedqiqatcisi A V Ditmar yazir ki bir zamanlar Massiliyali Pifeyi yalanci hesab edirdiler cunki onun tedqiqatlari o dovr ucun tesevvurolunmaz derecede qeyri adi idi Strabon Boyuk Plini Polibi ve diger qedim muellifler Pifeye inanmir ve esasen onun melumatlarini redd edir ve bezen onu aciq askar yalanci adlandirirdilar Lakin muasir dovrde Pifey tam olaraq temize cixarilmisdir Fransiz yazicisi ve arxeoloqu Lalleman Ferdinan ozunun Pifey Qedim denizcinin gundeliyi romaninda yazir ki Pifeyin eserinin e e 47 ci ilde Iskenderiyye Kitabxanasinda yanmasina dair ehtimal esasli olsa da bu halda sohbet ancaq eserin suretinden gede biler Cunki eserin orijinali e e 49 cu ilde Massaliya Sezarin qosunlari terefinden tutulduqdan sonra yoxa cixmisdir Professor R Henniq ise hesab edir ki onun itmis eseri cografi kesfler tarixinde bas vermis en agir itkidir Pifeyin marsrutu ve elmi kesfleriPifeyin seyahetinin hansi illerde bas verdiyi deqiq melum deyil Strabon yazir ki Dikearx Pifeye inanmirdi Dikearxin ve Aristotelin indi itirilmis sayilan eserinde Pifeye istnadlar etdiyi nezere alinmaqla iddia etmek olar ki bu seyahet e e 322 ci ilden evvel bas vermisdir Marsrutun mueyyen edilmesi ile bagli diger cetinlik ise ondan ibaretdir ki e e VI esrden baslayaraq karfagenliler Cebellutariq bogazini qeyri karfagen gemileri ucun baglamisdilar Buna gore de iddia oluna biler ki Pifey ya karfagenlilerin raziligi ile ya da onlara mexsus gemide seyahet etmisdir Lakin e e IV esrde massiliyalilar denizde karfagenlilerin esas reqibi idiler ve e e 339 cu ilde bas vermis Krimissa doyusunden sonra hetta reqiblerinden daha guclu olmusdular Buna gore de karfagenlilerin konullu sekilde massiliyaliya ozlerinin ticaret apardigi esas erazilerden biri ile tanis olmasina raziliq vermelerini guman etmek cetindir Cunki karfagenliler daha sonralar da hemin eraziler haqqinda melumatlarin yayilmasina mane olurdular Buna gore de V Ziqlin guman edir ki Pifey Karfagenin gucu zeifleyen dovrde bogazdan uzub kece bilmisdir ve bu texminen e e 348 339 cu illerde bas vermisdi Lakin Henniq bu ferziyye ile razilasmir ve qeyd edir ki Pifeyin oz seyahetine gemide baslamasi haqqinda hec bir melumat yoxdur ve Pifey Cebellutariq bogazina uzmeden de Britaniyaya gedib qayida bilerdi cunki massiliyalilar Rona ve Sena ve ya Luara cayi ile uzmekle Qalliyadan kecen cay yollarindan istifade ederek La Mans bogazina ve oradan da Qalay olkesine yeni Britaniya catmaqla qalay ticareti apara bilirdiler Dorgudur bize melumdur ki Pifey Ispaniyanin Atlantik sahillerinde olmus ve yunanlara melum olmayan qabarma ve cekilmeni musahide etmisdir habele bu tebiet hadiselerin Ayla bagliligi haqqinda ferziyye ireli surmusdur Lakin bu seyahetin ne zaman bas vermesi melum deyil ve onun Ispaniyaya mutleq Cebellutariqden kecmekle sefer etmesi de mecburi sert deyildir Belelikle Qalliyadan kecmekle Qalay olkesine catmagin mumkunluyunun de nezere alinmasi Pifeyin seyahetinin hansi illerde bas vermesinin mueyyen edilmesini daha da cetinlesdirir Buna gore de bu seyahetin e e 350 322 ci iller arasinda bas vere bileceyi ile razilasmaq lazimdir Pifeyin Qalay adasina Britaniya sefer etmesinin esas sebebi cox guman ki qalay ticaretinde cox vacib yere malik Britaniyanin ada yoxsa materikin bir hissesi olmasini aydinlasdirmaq olmusdur Siciliyali Diodor yazirdi ki qedimde hec kim bu adada olmamisdi Pifey 40 gun erzinde ada etrafinda uzmusdur Bu melumat esasinda qedim muellifler hesablamisdilar ki adanin sahil xetlerinin uzunlugu 40 min stadi 7 4 min km edir cunki bir sutka erzinde min stadi uzmek olur Bu melumat da qedim muelliflerin tenqidine meruz qalirdi lakin onlar bilmirdiler ki tanis olmayan ve tehlukeli denizlerde uzme sureti daha kicik ola biler ve belelikle onlar ozleri de bunu bilmeden Britaniyanin sahil xetlerinin uzunlugunu iki defeyedek artirmisdilar Hesab edilir ki Britaniya Ierna Irlandiya ve Albion sozlerini de ilk defe Pifey isletmisdir Qutb seyaheti ve Tule adasixerite fraqmenti XVI esr Tule Tile kimi qeyd edilmisdi Sotlandiyadan ve ya Orkney adalarindan Tule adasina sefer eden Pifey qutb gununu ve ebedi buzlari tesvir etmis ilk yunandir Pifey 64 simal enliyi yaxinliginda yerlesen Fula Tule adasi haqqinda yazaraq qeyd edirdi ki yay geceleri iki saat davam edir Bu ada ile bagli mubahiseler esrlerle davam etmisdir Polibi oz Tarix eserinde adanin movcudlugunu sube altina qoyaraq Pifeyi insanlari casdirmaqda ittiham etmisdir Strabon ise Eratosfenin hesablamalari haqqinda danisarken qeyd edir ki Pifeyin sozlerine gore Tule adasi Britaniyadan simalda 6 gunluk uzme mesafesinde donmus denizin yaninda yerlesir Strabonun fikrince Pifey yalan danisir cunki Britaniya ve Ierniya adalari tereflerde uzenler Britaniyadan kicik olan bir cox adalar haqqinda danissalar da Tule barede hec ne demirler Strabonun fikrince Ierniya muasir Irlandiya adasi dunyanin insan yasayan en simal noqtesidir Orta esrlerde Tule adasini Islandiya Farer adalari Setland adalari Orkney adalari ve Hebrid adalari ile eynilesdirir ve hetta Britaniyanin Skandinaviyanin ve Yutlandiyanin bir hissesi sayirdilar Skandinav menbelerinde Islandiya ile eynilesdirme cox populyar olsa da bezi xeritelerde meselen XI esre aid ingilis sakson xeritelerinde hem Island hem de Tylen qeyd edilmisler Hereford xeritesi texm 1290 ci il hem Tuleni hem de Islandiyani Skandinaviyanin uzerinde yerlesdirir Qutb gununun ve qutb gecesinin tesvirlerini esas goturen norvecli seyyah Frityof Nansen ise hesab edir ki Pifey 64 cu paralel boyu uzmusdur ve cox guman ki muasir Tronheyms fiord Qerbi Norvec rayonunda olmusdur Tule muasir dovrdeAlman sairi Hotenin Der Konig von Thule Tuleli kral adlanan seri var Edqar Allan Ponun Arzular olkesi serinde dunyanin sonunda yerlesen solgun Tule xatirlanir Vladimir Nabokovun yarimciq qalmis sonuncu romanindaki epizodlardan biri Ultima Thule adlanir 1888 ci ilde kesf edilmis asteroid 279 ve Tullium kimyevi elementi Tulenin serefine adlandirilmislar Qrenlandiyada yerlesen Uummannak eskimos qesebesini danimarkalilar Tule adlandirirdilar 1951 ci ilde amerikanlar burada aviasiya bazasi tikmeye basladilar 1953 cu ilde ise yerli sakinler Kaanaak seherine kocurulduler ve bu seheri bezen Yeni Tule adlandirirlar Kehreba adasina seyahetR Henniq guman edir ki Tule adasindan Sotlandiyaya qayidan Pifey oradan Kehreba adasina seyahet etmisdir Bu adanin adi bize bir nece variantda gelib catmisdir Abalus Abalsiya Baziliya Baunoniya Qlesariya ve s Hal hazirda hansi adanin Kehreba adasi ola bilmesi barede deqiq fikir yoxdur Bezi gumanlara gore bu Simal denizinde yerlesen Simali Friz adalarindan biri ola bilerdi Diger versiyaya gore ise bu ada artiq movcud deyil Pifeyin adini cekdiyi kehreba cayi Eridan ise Elba cayi ile eynilesdirilir cunki regionda korfezsekilli enli menseb yaradan diger cay movcud deyildir Hemcinin baxKoleyIstinadlarRichard Hennig Nevedomye zemli Moskva Izdatelstvo inostrannoj literatury 1961 str 175 Strabon Geografiya I 4 Plinij Starshij Istoriya IV 16 Tacit De vita Iulii Agricolae 10 6 Ptolemej Geografiya III 5 1 4 2013 09 21 at the Wayback Machine Perevod K S Apta Richard Hennig Nevedomye zemli Moskva Izdatelstvo inostrannoj literatury 1961 str 184 Ostrov Yantarnyj ostrov Tule Olovyannye ostrova http www e reading ws chapter php 126293 35 Kondratov Atlantika bez Atlantidy html Ostrov Yantarnyj ostrov Tule Olovyannye ostrova bad url bare url missing title olu kecid Lalleman Ferdinan Pifej olu kecid Richard Hennig Nevedomye zemli Moskva Izdatelstvo inostrannoj literatury 1961 str 180 181 W Sieglin Berlin 1899 s 846 Richard Hennig Nevedomye zemli Moskva Izdatelstvo inostrannoj literatury 1961 str 181 Strabon Geografiya II 5 Arxivlenmis suret 2022 07 05 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 11 2015 09 29 tarixinde Der Konig von Thule orijinalindan bad url arxivlesdirilib Istifade tarixi 2014 04 11 Arxivlenmis suret 2021 06 13 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 11 Arxivlenmis suret 2022 01 23 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 11 Arxivlenmis suret 2014 04 13 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 11 Arxivlenmis suret 2021 06 18 tarixinde Istifade tarixi 2014 04 11 Archived from the original on 2008 05 06 Istifade tarixi 2014 04 11 Richard Hennig Nevedomye zemli Moskva Izdatelstvo inostrannoj literatury 1961 str 191 197EdebiyyatL A Elnickij Drevnejshie okeanskie plavaniya M Geografgiz 1962 N S Shirokova Kultura keltov i nordicheskaya tradiciya antichnosti SPb Evraziya 2000 glava Puteshestvie Pifeya i otkrytie Ultima Thule realisticheskaya tradiciya o Tule olu kecid Lalleman Ferdinand Pifej Bortovoj dnevnik antichnogo moreplavatelya M Progress 1986 256 str ULTIMA THULE v zapadnoevropejskoj i islandskoj tradiciyah Drevnejshie gosudarstva Vostochnoj Evropy 2003 M Vostochnaya literatura RAN 2005 Cunliffe B The extraordinary voyage of Pytheas the Greek The man who discovered Britain Walker amp Co Penguin 2002 Hawkes C F C Pytheas Europe and the Greek explorers Oxford Blackwell 1977 Roseman C S Pytheas of Massilia On the ocean Text translation and commentary Ares Publishing 1994 Xarici kecidler