Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ost-Hind şirkəti (ing. British East India Company) — 1600-1874-cü illərdə fəaliyyət göstərmiş ingilis şirkəti.
| Ost-Hind şirkəti | |
|---|---|
| ing. British East India Company | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Tipi | səhmdar cəmiyyəti |
| Sənaye | beynəlxalq ticarət |
| Məhsulları | Pambıq, İpək, şəkər, duz, bioloji növ, çay, Tiryək |
| Təsis tarixi | 31 dekabr 1600 |
| Bağlanma tarixi | 1 İyun 1874 |
| Baş qərargahın yeri | |
| Rəhbərlik | |
| Təsisçilər |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Orginal adı "British East India Company" olan Ost-Hind şirkəti 31 Dekabr 1600-cü ildə Portuqaliya və İspaniyanın monopoliyasında olan Uzaq Şərqdə və Hindistanda ədviyyat ticarətindən pay almaq üçün ingilis tacirləri tərəfindən krallıq patenti ilə yaradılmış, zaman keçdikcə dünyanın ən böyük ticarət təşkilatlarından birinə və İngilis müstəmləkəçiliyinin Asiyadakı nümayəndəsinə çevrilmişdir.
Şirkətin yaranma tarixi
1591-ci ildə Sir Ceyms Lançestr Ümid burnunu iki dəfə dolanaraq Hind okeanını keçmiş o və onun dəstəsindən sağ qalan 1 nəfər böyük ekspedisiyadan sonra evlərinə qayıda bilmişdi. Onların bu səyləri “Ost-Hind” şirkətinin yaradılması nöqtəsində ingilis tacirlərinə güclü təsir göstərmişdi. Portuqallar ilə bir yerdə Hindistana və Ümid burnu vasitəsilə Qoaya qədər səyahət edən ingilislərin təsüratları digər ingilis tacirlərini də həvəsləndirmişdi.
6 il Qoada yaşayan holland səyyah Yan Huygen van Linçotenin 1595-1596-cı illərdə qələmə aldığı əsəri Hindistan ticarəti və bölgədəki siyasi və ticari vəziyyət haqqında maraqlı məlumatları özündə ehtiva edirdi. 1595-ci ildə hollandların Ümid burnunu keçərək Hindistana getmələri ingilisləri daha da təşviq etdi və nəticədə 1599-cu ildə “Avantürist tüccarlar” cəmiyyətinin himayəsi altında bir şirkət yaradıldı. Qurum kraliçaya müraciət edərək ondan “3 gəmi” və səyahət edə bilmək üçün bir miqdar qızıl tələb etdi. Kraliça İspaniya və Portuqaliya ilə münasibətləri pozmaqdan narahatlıq duysa da tezliklə onların xahişini qəbul edərək, Con Mildenhol adlı taciri elçi kimi Moğol İmperiyasına göndərdi. Mildenhol 1603-cü ildə Hindistana çatmış və bir neçə il bruada qaldıqdan sonra 1607-ci ildə Əkbər şahın xələfi Cahangirin fərmanı ilə İngiltərəyə qayıtmışdır. Bu ərəfədə “Avantürit tacirlər” artıq 1600-cü ilin sonunda Hindistana səyahət məsələsi ilə bağlı hökuməti razı sala bilmişdi. Bu icazə 1600-cü il dekabr ayının 31-də Dövlət fərmanı ilə öz təsdiqini tapdı. Şirkət “Şərqi Hindistanla ticarətdə səlahiyyətli, London şirkəti və Valisi” titulunu aldı. Kraliçanın fərmanına əsasən şirkətin əldə etdiyi imtiyazlar aşağıdakılar idi:
- Cəmiyyətin digər hissəsinin şirkətin təyin etdiyi sərhədlərdən kənar ticarətlə məşğul olması qadağan edildi
- Şirkətin hər bir səfərdə ixrac etdiyi 30 min £ dəyərində qızıl və gümüş və ilk 4 səyahətdə ixrac etdiyi ingilis malları gömrük vergilərindən azad edildi
- Müqavilə 15 il müddətinə imzalansa da ölkənin mənafelərinə uyğun olmadığı təqdirdə 2 il ərzində ləğv edilə bilər və ya yenidən 15 il müddətində uzadıla bilərdi.
Şirkət fəaliyyətə başladığı andan etibarən aşağıdakı 3 məqsədə xidmət etməli idi:
- Digər məşhur ingilis tacirlər qarşısında Şərq ticarətində əldə etdiyi imtiyazları və hüquqları mühafizə etmək
- Şərqdəki səlahiyyətli digər rəqib şirkətləri bu ərazidən “qovmaq”
- Şərq dövlətlərindən satıcı ölkələrdən alınan malları əldə etməklə bağlı aldığı imtiyazları qorumaq.
İlkin səfərlər
Şirkət ilk səfərini 1601-ci ildə Şərqi Hind adalarına (Malaziya-İndoneziya) həyata keçirdi. Qarlı keçən səfərdən sonra, Hindistan ilə ticarət imkanlarını araşdırmaq məqsədilə, 1612-ci ildə ingilis diplomat Tomas Roy Babur şahı Cahangir şah ilə görüşdü. O şahdan burada fabrika eləcə də ticarət bazası yaratmaq barədə icazə almağa nail oldu. Bu Hindistandakı ilk istinad nöqtəsi idi. Daha sonrakı illərdə şirkət öz ərazilərini genişləndirərək, Madras (1639), Mumbay (1668), Kəlkətə (1690) şəhərlərində daimi yaşayış məntəqələri yaratmışdı. Eyni zamanda hərbi gücə də malik olan və Qırmızı dəniz, Bəsrə körfəzi, Yaponiyaya yürüşlər təşkil edən şirkət, səfəvilərlə birlikdə 1622-ci ildə Portuqaliya donanmasını Hörmüz boğazında məğlub edərək Körfəz regionunun və Hindistan yolunun nəzarətini ələ keçirdi.
| İl | Gəmilər | Ümumi investisiya £ | Göndərilən qızıl £ | Göndərilən mallar £ | Gəmi və ərzaqlar £ | Qeydlər |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1613 | 8 | 272,544 | 18,810 | 12,446 | ||
| 1614 | 8 | 272,544 | 13,942 | 23,000 | ||
| 1615 | 6 | 272,544 | 26,660 | 26,065 | ||
| 1616 | 7 | 272,544 | 52,087 | 16,506 | ||
| 1609 | 3 | 82,000 | 28,500 | 21,300 | 32,000 | |
| 1611 | 4 | 76,355 | 17,675 | 10,000 | 48,700 | |
| 1610 | 4 | 71,581 | 19,200 | 10,081 | 42,500 | |
| 1603 | 3 | 60,450 | 11,160 | 1,142 | 48,140 | |
| 1606 | 3 | 58,500 | 17,600 | 7,280 | 28,620 | |
| 1607 | 2 | 38,000 | 15,000 | 3,400 | 14,600 | İtmiş gəmi |
| 1608 | 1 | 13,700 | 6,000 | 1,700 | 6,000 | |
| 1612 | 1 | 7,200 | 1,250 | 650 | 5,300 |
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ost Hind sirketi ing British East India Company 1600 1874 cu illerde fealiyyet gostermis ingilis sirketi Ost Hind sirketiing British East India CompanyUmumi melumatlarTipi sehmdar cemiyyetiSenaye beynelxalq ticaretMehsullari Pambiq Ipek seker duz bioloji nov cay TiryekTesis tarixi 31 dekabr 1600Baglanma tarixi 1 Iyun 1874Bas qerargahin yeri LondonRehberlikTesisciler Con Uots d Corc Uayt d Vikianbarda elaqeli mediafayllar Orginal adi British East India Company olan Ost Hind sirketi 31 Dekabr 1600 cu ilde Portuqaliya ve Ispaniyanin monopoliyasinda olan Uzaq Serqde ve Hindistanda edviyyat ticaretinden pay almaq ucun ingilis tacirleri terefinden kralliq patenti ile yaradilmis zaman kecdikce dunyanin en boyuk ticaret teskilatlarindan birine ve Ingilis mustemlekeciliyinin Asiyadaki numayendesine cevrilmisdir Sirketin yaranma tarixi1591 ci ilde Sir Ceyms Lancestr Umid burnunu iki defe dolanaraq Hind okeanini kecmis o ve onun destesinden sag qalan 1 nefer boyuk ekspedisiyadan sonra evlerine qayida bilmisdi Onlarin bu seyleri Ost Hind sirketinin yaradilmasi noqtesinde ingilis tacirlerine guclu tesir gostermisdi Portuqallar ile bir yerde Hindistana ve Umid burnu vasitesile Qoaya qeder seyahet eden ingilislerin tesuratlari diger ingilis tacirlerini de heveslendirmisdi 6 il Qoada yasayan holland seyyah Yan Huygen van Lincotenin 1595 1596 ci illerde qeleme aldigi eseri Hindistan ticareti ve bolgedeki siyasi ve ticari veziyyet haqqinda maraqli melumatlari ozunde ehtiva edirdi 1595 ci ilde hollandlarin Umid burnunu kecerek Hindistana getmeleri ingilisleri daha da tesviq etdi ve neticede 1599 cu ilde Avanturist tuccarlar cemiyyetinin himayesi altinda bir sirket yaradildi Qurum kralicaya muraciet ederek ondan 3 gemi ve seyahet ede bilmek ucun bir miqdar qizil teleb etdi Kralica Ispaniya ve Portuqaliya ile munasibetleri pozmaqdan narahatliq duysa da tezlikle onlarin xahisini qebul ederek Con Mildenhol adli taciri elci kimi Mogol Imperiyasina gonderdi Mildenhol 1603 cu ilde Hindistana catmis ve bir nece il bruada qaldiqdan sonra 1607 ci ilde Ekber sahin xelefi Cahangirin fermani ile Ingiltereye qayitmisdir Bu erefede Avanturit tacirler artiq 1600 cu ilin sonunda Hindistana seyahet meselesi ile bagli hokumeti razi sala bilmisdi Bu icaze 1600 cu il dekabr ayinin 31 de Dovlet fermani ile oz tesdiqini tapdi Sirket Serqi Hindistanla ticaretde selahiyyetli London sirketi ve Valisi titulunu aldi Kralicanin fermanina esasen sirketin elde etdiyi imtiyazlar asagidakilar idi Cemiyyetin diger hissesinin sirketin teyin etdiyi serhedlerden kenar ticaretle mesgul olmasi qadagan edildi Sirketin her bir seferde ixrac etdiyi 30 min deyerinde qizil ve gumus ve ilk 4 seyahetde ixrac etdiyi ingilis mallari gomruk vergilerinden azad edildi Muqavile 15 il muddetine imzalansa da olkenin menafelerine uygun olmadigi teqdirde 2 il erzinde legv edile biler ve ya yeniden 15 il muddetinde uzadila bilerdi Sirket fealiyyete basladigi andan etibaren asagidaki 3 meqsede xidmet etmeli idi Diger meshur ingilis tacirler qarsisinda Serq ticaretinde elde etdiyi imtiyazlari ve huquqlari muhafize etmek Serqdeki selahiyyetli diger reqib sirketleri bu eraziden qovmaq Serq dovletlerinden satici olkelerden alinan mallari elde etmekle bagli aldigi imtiyazlari qorumaq Ilkin seferlerHindistana bas tutan ilk seferin kapitani Sirket ilk seferini 1601 ci ilde Serqi Hind adalarina Malaziya Indoneziya heyata kecirdi Qarli kecen seferden sonra Hindistan ile ticaret imkanlarini arasdirmaq meqsedile 1612 ci ilde ingilis diplomat Tomas Roy Babur sahi Cahangir sah ile gorusdu O sahdan burada fabrika elece de ticaret bazasi yaratmaq barede icaze almaga nail oldu Bu Hindistandaki ilk istinad noqtesi idi Daha sonraki illerde sirket oz erazilerini genislendirerek Madras 1639 Mumbay 1668 Kelkete 1690 seherlerinde daimi yasayis menteqeleri yaratmisdi Eyni zamanda herbi guce de malik olan ve Qirmizi deniz Besre korfezi Yaponiyaya yurusler teskil eden sirket sefevilerle birlikde 1622 ci ilde Portuqaliya donanmasini Hormuz bogazinda meglub ederek Korfez regionunun ve Hindistan yolunun nezaretini ele kecirdi Sirketin ilk seferleri Il Gemiler Umumi investisiya Gonderilen qizil Gonderilen mallar Gemi ve erzaqlar Qeydler1613 8 272 544 18 810 12 4461614 8 272 544 13 942 23 0001615 6 272 544 26 660 26 0651616 7 272 544 52 087 16 5061609 3 82 000 28 500 21 300 32 0001611 4 76 355 17 675 10 000 48 7001610 4 71 581 19 200 10 081 42 5001603 3 60 450 11 160 1 142 48 1401606 3 58 500 17 600 7 280 28 6201607 2 38 000 15 000 3 400 14 600 Itmis gemi1608 1 13 700 6 000 1 700 6 0001612 1 7 200 1 250 650 5 300