Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hörmüz döyüşü — 1622-ci ildə baş vermişdir. 10 həftəlik mühasirədən sonra İngiltərə-Səfəvi dövlətlərinin müttəfiq qoşunları qaladakı portuqal qarnizonunu məğlub etməyi bacarırlar. Bununla da Fars körfəzində İngiltərə ilə Səfəvi dövlətinin ticarət yolu açılmış olur.Hörmüzün Səfəvilər tərəfindən geri qaytarılmasından əvvəl Portuqaliya təxminən bir əsr idi ki, buranı özünə tabe etmişdi. Hörmüz 1507-ci ildən Portuqaliyaya tabe idi, buranı portuqal sərkərdə tabe etmişdi. Bu yer vasitəsilə portuqallar Hindistan ilə Avropa arasındakı bütün ticarəti öz nəzarətlərinə keçirmişdilər.
| Hörmüz döyüşü | |||
|---|---|---|---|
 Hörmüz şəhəri və qalası XVII əsrdə. | |||
| Tarix | 1622 fevral – 1622 aprel | ||
| Yeri | Hörmüz adası, İran körfəzi | ||
| Səbəbi | Hörmüzün Portuqaliya tərəfindən ələ keçirilməsi | ||
| Nəticəsi | İngiltərə-Səfəvi ittifaqının qələbəsi | ||
| Ərazi dəyişikliyi | Hörmüz Səfəvi dövlətinə birləşdirildi | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| |||
| Komandan(lar) | |||
| |||
| Tərəflərin qüvvəsi | |||
| |||
| İtkilər | |||
| |||
İngiltərə-Səfəvi ittifaqı
İngiltərə tərəfi müharibədə Ost-Hind şirkəti tərəfindən təmin edilən 5 döyüş gəmisi və 4 kiçik gəmi ilə təmsil olunurdu. Səfəvilər isə ingilislərlə ittifaq qurulana qədər artıq müharibəyə başlamışdılar. I Şah Abbasın qoşunu portuqalları Qeşm adasındakı qalada mühasirəyə almışdı. I Şah Abbas ümid edirdi ki, ingilislər onlara yardım edəcək. Onun əmri ilə Allahverdi xanın oğlu İmamqulu xan ingilislərlə danışığa başladı və onların dəstəyini əldə etməyi bacardı. Qarşılığıda isə Səfəvi dövləti İngiltərətə ipək ticarətində güzəştlər verməli idi. Bundan əlavə tərəflər Hörmüzün gömrük gəlirlərinin və toplanılacaq qənimətin paylaşılması, əsirlərin öz inanclarına uyğun olaraq ölkələrinə verilməsi və döyüşdə iştirak edən İngiltərə donanmasının xərcinin yarısının Səfəvilər tərəfindən çəkilməsi məsələlərində də razılığa gəldilər.
Əməliyyatlar
Qələbədən iki həftə sonra - 10 fevral tarixində böyük qızılbaş ordus Hörmüzə çıxarıldı, bölgə tez bir zamanda ələ keçirildi sürətlə şəhəri ələ keçirdi və İskəndər bəy Münşi tərəfindən "qala tikmək sənətində frankların məharətinin görkəmli nümunəsi" kimi təsvir edilən qalanı mühasirəyə aldı. Dənizdən qalanı bombardman edən ingilislər təkcə qalanı deyil, həm də qala divarlarının yanına sığınan portuqal gəmilərini də bombardman etdilər. Qişmdə olduğu kimi ingilis toplarından quruda batareya təşkil edilmişdi. Bu dəfə portuqallar inadlı müqavimət göstərdilər. 17 martda qala divarlarından birinin dağıdılmasından sonra qızılbaşlar hücum keçsələr də, qalanı ələ keçirə bilmədilər. Portuqal qarnizonu bu qədər şiddətli müqavimət göstərməkdə yaxın müddətdə Qoadan yardım gələcəyinə ümid edirdilər. Belə bir yardım gəlsə də, çox az döyüşçüdən ibarət olmaqla birlikdə, döyüşə çox gec qatıla bildi. 23 aprel 1622-ci ildə iki aylıq şiddətli müqavimətdən sonra qızılbaşların qalanı ələ keçirəcəyi zaman qırğın həyata keçirəcəyindən çəkinən portuqallar təslim oldular.
Bununla da İran körfəzindəki bir əsrlik portuqal hakimiyyəti beləcə sona çatdı. Fiqueroa bu faciəni axmaq ispan-portuqal aqressiv siyasəti ilə əlaqələndirir:
 | Şuranı xüsusən də ingilislər kimi bacarıqlı bir millət tərəfindən dəstəklənən belə bir qüdrətli Krala Şah Abbasa qarşı müharibə etmək və ona öz ölkəsində hücum etmək kimi axmaq bir işə kimin məcbur etdiyini söyləməyə cəsarət etməyəcəyəm...Hindistanda kiçik qüvvələrin mövcudluğuna baxmayaraq, hər şeydən əvvəl bu qala və Hörmüz bölgəsi açıq-aşkar qaçılmaz məğlubiyyətə və ilk hücum edən tərəfin mərhəmətinə buraxılmışdır. |  |
Sağ qalmış portuqal döyüşçüləri və qadınlarla uşaqlar Məskər və Sohara aparıldılar. Yenə də portuqallarla birlikdə döyüşən müsəlmanlar edam edildilər. Hörmüz mühüm mal-dövləti ilə birlikdə yağmalandı. Monnoks bunu belə təsvir edir:
| | Səfəvilər və ingilislər elə bir şəkildə talan etməyə başladılar ki, mən bunu görəndə həm kədərləndim, həm də utandım; lakin bunun üçün heç bir çarə tapa bilmədim. | |
Qızılbaşlar xüsusilə ələ keçirdikləri portuqal toplarınnı gücündən təsirlənmişdilər. Bu toplar İsfahana aparıldı və şah sarayının qarşısında sərgiləndi. İsgəndər bəy Münşi bu topları "hər biri Frank top düzəldənlərin sənətlərinin şah əsəri idi" deyə təsvir etməkdədir. Daha sonra ingilislər qızılbaşların qənimət paylarından çoxunu götürdüklərindən şikayətləndilər. Onlar həmçinin qızılbaşların qalanın mühasirəsi üçün daimi olaraq iki gəmi buraxmadıqları halda qalanın işğalında iştirak edə bilməyəcəkləri ilə bağlı tələblərindən də narahatlıq duydular və buna görə də, Hörmüzdən sonra qızılbaşların birlikdə Məskətdəki portuqallara hücum etmək təklifini rədd etdilər. Həmçinin ingilislərin qələbə nəticəsində ələ keçirdikləri qənimət qızılbaşlar tərəfindən ucuz qiymətə satın alındı.
Hörmüz ələ keçirildikdən sonra oranın Abbas üçün artıq elə bir əhəmiyyəti qalmamışdı. O, bütün ticarət dövriyyəsini daha yaxşı qoruya bildiyi, əvvəllər Gembrun, bundan sonra isə şahın adına Bəndər-Abbas adlandırılan limana köçürdü. Bu bölgə sürətlə böyüdü və ingilis ticarət gəmilərinin giriş bölgəsi olan Caskın funksiyalarını da öz üzərinə götürdü. Qısa müddət sonra buraya Holland Şərqi Hindistan Ticarət Şirkəti də ingilislərin əvvəlcə müttəfiqi, daha sonra isə rəqibi kimi müdaxil olmağa başladı. Portuqaliyalılar bölgədəki torpaqlarını itirdikdən sonra bir neçə dəfə buraları geri qaytarmaq üçün cəhdlər etdilər. 1625-ci ilin 11 fevralında Hörmüzdə portuqal gəmiləri ilə ingilis-holland gəmiləri arasında döyüş baş tutdu. Sahildən seyr edən Səfəvi ordusunun od və tüstü çıxaran gəmiləri görəndə heyrətləndikləri deyilir. Döyüş heç bir tərəf üçün mütləq qələbə ilə nəticlənməsə də, Hörmüz üçün portuqallar bundan sonra heç bir təhlükə törədə bilmədilər. Həmin il portuqallar, avropalılar arasında rəqabətin yalnız onun xeyrinə ola biləcəyini görən Abbasın yanına gəldi və onlara bir fabrik qurmağa və Konqda sahildə qala tikməyə icazə verdi. Portuqallar həmçinin Bəsrənin Osmanlı paşası olan hakimi ilə də yaxşı münasibətlərini davam etdirdilər. Bəsrə hakimi İstanbuldan əldə etdiyi daxili müstəqilliyin qorunması üçün portuqallarla yaxşı münasibətləri əhəmiyyətli hesab edirdi.
Hörmüz ələ keçirildikdən sonra iki dövlətində monarxiyası birləşdiyi üçün ispan kralı ingilis hökümətinə hərbi müdaxilə üçün etiraz edib izahat tələb etdi. İzahat olaraq bildirildi ki, şirkət Səfəvi imperiyasının məcbur etməsi ilə döyüşə daxil olmuşdur. İngilis kralı I Ceyms və onun sevimlisi Bukinqem hersoqu portuqal etirazları üçün narahat deyildilər və əldə edilmiş qənimətdən pay almaq fikrində idilər. Bukinqem hersoqu, Ali Lord Admiral olaraq, Şərqi Hindistan şirkətinin gəmilərinin son illərdə həm Portuqaliyadan, həm də Hörmüzdən ələ keçirdiyi qənimətin onda birini almaq hüququna malik olduğunu iddia etdi. Bu, 100.000 funt sterlinq olaraq təxmin edilirdi. O, şirkəti Admiralty Məhkəməsinə şikayət edəcəyi və gəmilərini limanlarda durduracağı ilə hədələdikdən sonra 10.000 funt-sterlinqini əldə etdi. Kral da eyni məbləğin həm də ona veriləcəyini açıq şəkildə bildirərək "mən səni ispanların şikayətindən qurtardımmı? və sən mənə heç nə qaytarmırsan?" dedikdən sonra 10.000 funt-sterlinq də ona verildi.
Nəticə
Portuqaliya və İspaniyanın 1580-ci ildən 1640-cı ilə qədər eyni sülalə tərəfindən idarə edilməsinə baxmayaraq, İngiltərə və Portuqaliya müharibə vəziyyətində deyildi. Bukingem hersoqu Corc Villiers Səfəvilərə yardım edən şirkəti təhdid etməyə başladı. Lakin Səfəvi ilə razılaşmada nəzərdə tutulan 10.000 funtu aldıqdan sonra bunu sonlandırdı. Kral I Ceymsin Corc Villiersə "mən səni ispanlarından şikayətlərindən qurtardım, sən isə mənə heç nə qaytarmırsan?" sözündən sonra krala da 10.000 funt verildi.
Hörmüzün ələ keçirilməsi Ost-Hind şirkətinə Səfəvilərlə ticarəti inkişaf etdirmək üçün münbit şərait yaratdı. İngilislər hazır geyimləri və digər məmulatları ipəklə dəyişdirirdilər. Lakin bəzi çətinliklər hələ də qalmaqda idi. İngilis macəraçı Robert Şirli də bu ticarət əlaqələrinin inkişafında maraqlı idi.
Qalereya
-
![image]()
Hörmüz qalasının ələ keçirilməsi zamanı öldürülən Uilyam Baffin. -
![image]()
Qeşm adasındakı Portuqaliya qalası -
![image]()
Portuqaliya qalası
Həmçinin bax
İstinadlar
- K. N. Chaudhuri. The English East India Company: The Study of an Early Joint-Stock Company 1600–1640. Taylor & Francis. 1999. ISBN .
- Sykes, 2006. səh. 279
- "A History of Christianity in India by Stephen Neill p.549". 2022-05-18 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-13.
- "Biography Charles Knight, p.7". 2022-05-30 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-13.
- Pazuki, 1317. səh. 336
- Blow, 2009. səh. 127
- Blow, 2009. səh. 128
- Streck, 1993. səh. 516
- Streck, 1993. səh. 515-516
- Blow, 2009. səh. 128-129
- George Robert Gleig. The History of the British Empire in India. 1. Murray. 1830. səh. 346. 2023-07-09 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-09-13.
Mənbə
- Rıza Pazuki. Târih-i İran (Ez Moğol Tâ Afşâriyye). Tehran: Şirket-i Çaphâne-i Ferheng. 1317.
- David Blow. Shah Abbas: The Ruthless King Who Became an Iranian Legend. I.B. Tauris. 2009. 288. ISBN .
- Sir Percy Sykes (1915). A History of Persia. MacMillan.[6]. A History of Persia. London: MacMillan. 1915.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Hormuz doyusu 1622 ci ilde bas vermisdir 10 heftelik muhasireden sonra Ingiltere Sefevi dovletlerinin muttefiq qosunlari qaladaki portuqal qarnizonunu meglub etmeyi bacarirlar Bununla da Fars korfezinde Ingiltere ile Sefevi dovletinin ticaret yolu acilmis olur Hormuzun Sefeviler terefinden geri qaytarilmasindan evvel Portuqaliya texminen bir esr idi ki burani ozune tabe etmisdi Hormuz 1507 ci ilden Portuqaliyaya tabe idi burani portuqal serkerde tabe etmisdi Bu yer vasitesile portuqallar Hindistan ile Avropa arasindaki butun ticareti oz nezaretlerine kecirmisdiler Hormuz doyusuHormuz seheri ve qalasi XVII esrde Tarix 1622 fevral 1622 aprelYeri Hormuz adasi Iran korfeziSebebi Hormuzun Portuqaliya terefinden ele kecirilmesiNeticesi Ingiltere Sefevi ittifaqinin qelebesiErazi deyisikliyi Hormuz Sefevi dovletine birlesdirildiMunaqise terefleriSefeviler dovleti Ost Hind sirketi Portuqaliya Kralligi Hormuz EmirliyiKomandan lar Imamqulu xan Kapitan Blayt Qubernator Simao de MeloTereflerin quvvesi3 000 Sefevi qosunu 5 ingilis doyus gemisi 4 kicik gemi 1 000 den coxItkilerDeqiq bilinmir amma yungul olub Itki az olub 1 000 esir dusub Hormuz emirliyi suqut etdi Iran korfezindeki Portuqaliya hakimiyyetinin merkezi Maskate kocuruldu Ingiltere Sefevi ittifaqiIngiltere terefi muharibede Ost Hind sirketi terefinden temin edilen 5 doyus gemisi ve 4 kicik gemi ile temsil olunurdu Sefeviler ise ingilislerle ittifaq qurulana qeder artiq muharibeye baslamisdilar I Sah Abbasin qosunu portuqallari Qesm adasindaki qalada muhasireye almisdi I Sah Abbas umid edirdi ki ingilisler onlara yardim edecek Onun emri ile Allahverdi xanin oglu Imamqulu xan ingilislerle danisiga basladi ve onlarin desteyini elde etmeyi bacardi Qarsiligida ise Sefevi dovleti Ingilterete ipek ticaretinde guzestler vermeli idi Bundan elave terefler Hormuzun gomruk gelirlerinin ve toplanilacaq qenimetin paylasilmasi esirlerin oz inanclarina uygun olaraq olkelerine verilmesi ve doyusde istirak eden Ingiltere donanmasinin xercinin yarisinin Sefeviler terefinden cekilmesi meselelerinde de raziliga geldiler EmeliyyatlarQelebeden iki hefte sonra 10 fevral tarixinde boyuk qizilbas ordus Hormuze cixarildi bolge tez bir zamanda ele kecirildi suretle seheri ele kecirdi ve Iskender bey Munsi terefinden qala tikmek senetinde franklarin meharetinin gorkemli numunesi kimi tesvir edilen qalani muhasireye aldi Denizden qalani bombardman eden ingilisler tekce qalani deyil hem de qala divarlarinin yanina siginan portuqal gemilerini de bombardman etdiler Qismde oldugu kimi ingilis toplarindan quruda batareya teskil edilmisdi Bu defe portuqallar inadli muqavimet gosterdiler 17 martda qala divarlarindan birinin dagidilmasindan sonra qizilbaslar hucum kecseler de qalani ele kecire bilmediler Portuqal qarnizonu bu qeder siddetli muqavimet gostermekde yaxin muddetde Qoadan yardim geleceyine umid edirdiler Bele bir yardim gelse de cox az doyuscuden ibaret olmaqla birlikde doyuse cox gec qatila bildi 23 aprel 1622 ci ilde iki ayliq siddetli muqavimetden sonra qizilbaslarin qalani ele kecireceyi zaman qirgin heyata kecireceyinden cekinen portuqallar teslim oldular Bununla da Iran korfezindeki bir esrlik portuqal hakimiyyeti belece sona catdi Fiqueroa bu facieni axmaq ispan portuqal aqressiv siyaseti ile elaqelendirir Surani xususen de ingilisler kimi bacariqli bir millet terefinden desteklenen bele bir qudretli Krala Sah Abbasa qarsi muharibe etmek ve ona oz olkesinde hucum etmek kimi axmaq bir ise kimin mecbur etdiyini soylemeye cesaret etmeyeceyem Hindistanda kicik quvvelerin movcudluguna baxmayaraq her seyden evvel bu qala ve Hormuz bolgesi aciq askar qacilmaz meglubiyyete ve ilk hucum eden terefin merhemetine buraxilmisdir Sag qalmis portuqal doyusculeri ve qadinlarla usaqlar Mesker ve Sohara aparildilar Yene de portuqallarla birlikde doyusen muselmanlar edam edildiler Hormuz muhum mal dovleti ile birlikde yagmalandi Monnoks bunu bele tesvir edir Sefeviler ve ingilisler ele bir sekilde talan etmeye basladilar ki men bunu gorende hem kederlendim hem de utandim lakin bunun ucun hec bir care tapa bilmedim Qizilbaslar xususile ele kecirdikleri portuqal toplarinni gucunden tesirlenmisdiler Bu toplar Isfahana aparildi ve sah sarayinin qarsisinda sergilendi Isgender bey Munsi bu toplari her biri Frank top duzeldenlerin senetlerinin sah eseri idi deye tesvir etmekdedir Daha sonra ingilisler qizilbaslarin qenimet paylarindan coxunu goturduklerinden sikayetlendiler Onlar hemcinin qizilbaslarin qalanin muhasiresi ucun daimi olaraq iki gemi buraxmadiqlari halda qalanin isgalinda istirak ede bilmeyecekleri ile bagli teleblerinden de narahatliq duydular ve buna gore de Hormuzden sonra qizilbaslarin birlikde Mesketdeki portuqallara hucum etmek teklifini redd etdiler Hemcinin ingilislerin qelebe neticesinde ele kecirdikleri qenimet qizilbaslar terefinden ucuz qiymete satin alindi Hormuz ele kecirildikden sonra oranin Abbas ucun artiq ele bir ehemiyyeti qalmamisdi O butun ticaret dovriyyesini daha yaxsi qoruya bildiyi evveller Gembrun bundan sonra ise sahin adina Bender Abbas adlandirilan limana kocurdu Bu bolge suretle boyudu ve ingilis ticaret gemilerinin giris bolgesi olan Caskin funksiyalarini da oz uzerine goturdu Qisa muddet sonra buraya Holland Serqi Hindistan Ticaret Sirketi de ingilislerin evvelce muttefiqi daha sonra ise reqibi kimi mudaxil olmaga basladi Portuqaliyalilar bolgedeki torpaqlarini itirdikden sonra bir nece defe buralari geri qaytarmaq ucun cehdler etdiler 1625 ci ilin 11 fevralinda Hormuzde portuqal gemileri ile ingilis holland gemileri arasinda doyus bas tutdu Sahilden seyr eden Sefevi ordusunun od ve tustu cixaran gemileri gorende heyretlendikleri deyilir Doyus hec bir teref ucun mutleq qelebe ile neticlenmese de Hormuz ucun portuqallar bundan sonra hec bir tehluke torede bilmediler Hemin il portuqallar avropalilar arasinda reqabetin yalniz onun xeyrine ola bileceyini goren Abbasin yanina geldi ve onlara bir fabrik qurmaga ve Konqda sahilde qala tikmeye icaze verdi Portuqallar hemcinin Besrenin Osmanli pasasi olan hakimi ile de yaxsi munasibetlerini davam etdirdiler Besre hakimi Istanbuldan elde etdiyi daxili musteqilliyin qorunmasi ucun portuqallarla yaxsi munasibetleri ehemiyyetli hesab edirdi Hormuz ele kecirildikden sonra iki dovletinde monarxiyasi birlesdiyi ucun ispan krali ingilis hokumetine herbi mudaxile ucun etiraz edib izahat teleb etdi Izahat olaraq bildirildi ki sirket Sefevi imperiyasinin mecbur etmesi ile doyuse daxil olmusdur Ingilis krali I Ceyms ve onun sevimlisi Bukinqem hersoqu portuqal etirazlari ucun narahat deyildiler ve elde edilmis qenimetden pay almaq fikrinde idiler Bukinqem hersoqu Ali Lord Admiral olaraq Serqi Hindistan sirketinin gemilerinin son illerde hem Portuqaliyadan hem de Hormuzden ele kecirdiyi qenimetin onda birini almaq huququna malik oldugunu iddia etdi Bu 100 000 funt sterlinq olaraq texmin edilirdi O sirketi Admiralty Mehkemesine sikayet edeceyi ve gemilerini limanlarda durduracagi ile hedeledikden sonra 10 000 funt sterlinqini elde etdi Kral da eyni meblegin hem de ona verileceyini aciq sekilde bildirerek men seni ispanlarin sikayetinden qurtardimmi ve sen mene hec ne qaytarmirsan dedikden sonra 10 000 funt sterlinq de ona verildi Hormuz adasi 1622 ci ilNeticePortuqaliya ve Ispaniyanin 1580 ci ilden 1640 ci ile qeder eyni sulale terefinden idare edilmesine baxmayaraq Ingiltere ve Portuqaliya muharibe veziyyetinde deyildi Bukingem hersoqu Corc Villiers Sefevilere yardim eden sirketi tehdid etmeye basladi Lakin Sefevi ile razilasmada nezerde tutulan 10 000 funtu aldiqdan sonra bunu sonlandirdi Kral I Ceymsin Corc Villierse men seni ispanlarindan sikayetlerinden qurtardim sen ise mene hec ne qaytarmirsan sozunden sonra krala da 10 000 funt verildi Hormuzun ele kecirilmesi Ost Hind sirketine Sefevilerle ticareti inkisaf etdirmek ucun munbit serait yaratdi Ingilisler hazir geyimleri ve diger memulatlari ipekle deyisdirirdiler Lakin bezi cetinlikler hele de qalmaqda idi Ingilis maceraci Robert Sirli de bu ticaret elaqelerinin inkisafinda maraqli idi QalereyaHormuz qalasinin ele kecirilmesi zamani oldurulen Uilyam Baffin Qesm adasindaki Portuqaliya qalasi Portuqaliya qalasiHemcinin baxSefevi dovleti Robert Sirli I Sah AbbasIstinadlarK N Chaudhuri The English East India Company The Study of an Early Joint Stock Company 1600 1640 Taylor amp Francis 1999 ISBN 0 415 19076 2 Sykes 2006 seh 279 A History of Christianity in India by Stephen Neill p 549 2022 05 18 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 13 Biography Charles Knight p 7 2022 05 30 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 13 Pazuki 1317 seh 336 Blow 2009 seh 127 Blow 2009 seh 128 Streck 1993 seh 516 Streck 1993 seh 515 516 Blow 2009 seh 128 129 George Robert Gleig The History of the British Empire in India 1 Murray 1830 seh 346 2023 07 09 tarixinde Istifade tarixi 2019 09 13 MenbeRiza Pazuki Tarih i Iran Ez Mogol Ta Afsariyye Tehran Sirket i Caphane i Ferheng 1317 David Blow Shah Abbas The Ruthless King Who Became an Iranian Legend I B Tauris 2009 288 ISBN 1845119894 Sir Percy Sykes 1915 A History of Persia MacMillan 6 A History of Persia London MacMillan 1915