Ortarus yüksəkliyi — Şərqi Avropa düzənliyində yerləşən bir yüksəklik. Şimalda Oka çayı vadisinin enlik seqmentindən cənubda Donetsk silsiləsinə qədər uzanır. Şimal-qərb Smolensk-Moskva silsiləsi ilə həmsərhəddir. Qərbdə Polesskaya, cənub-qərbdə Dnepr yaylası və şərqdə Oka-Don düzənliyi (Tambov düzənliyi) ilə həmsərhəddir. Uzunluğu təxminən 1000 km, eni 500 km-ə qədər, hündürlüyü 200–253 m (ən hündür nöqtəsi — 305 m). Cənub-şərq hissəsi Kalac yüksəkliyi adlanır.
Ortarus yüksəkliyi | |
---|---|
Среднерусская возвышенность Середньоруська височина | |
Ümumi məlumatlar | |
Mütləq hündürlüyü | 293 m |
Sahəsi |
|
Yaranma dövrü | Kembridən əvvəl |
Süxurları | Çökmə süxurlar |
Yerləşməsi | |
Ölkə | |
|
Relyef və geologiya
Kembridən əvvəlki kristal təməl yüksəkliyin orta hissəsində ən yüksək səviyyədədir və Don çayı vadisində, Pavlovsk və Boquçar şəhərləri arasındakı ərazidə səthə çıxır. Şimalda Devon və Daş kömür dövrünün əhəng daşları, Yura və Alt Təbaşir dövrünün qumlu-gilli yataqları ilə, cənubda Mergel qumları, gillər, qum daşları ilə örtülmüşdür.
Minerallar: Kursk maqnit anomaliyasının dəmir filizi (ən əhəmiyyətli Mixaylovski yatağı), əhəng daşı və təbaşirin böyük ehtiyatları, Moskva kömür hövzəsinin qəhvəyi kömürü, uran filizinin sənaye ehtiyatları. Qranit, sement xammalı və digər tikinti materialları yataqları.
Eroziya relyefi yarğan-dərə-vadidir. Parçalanma sıxlığı 1 km²-ə 1.3–1.7 m-ə qədər, dərinliyi 50 m-dən 100–150 m-ə qədərdir. Yerlərdə karst inkişaf etmişdir.
Hirdologiya
Ortarus yüksəklliyi Xəzər, Qara və Azov dənizləri arasında su hövzəsidir. Yüksəklikdən böyük çaylar axır — Oka (Zuşa, Vıtebet, Upa, Jizdra və başqaları ilə), Desna, Seym, Psyol, Vorskla, Don (Şimali Donets axını ilə).
Əhali
Yüksəkliyin ərazisində 7 milyon insan yaşayır.
Kənd sakinlərinin payı ərazi əhalisinin 35% -dən çoxunu təşkil edir.
Ən böyük şəhərlər: Xarkov, Voronej, Lipetsk, Tula, Kursk, Bryansk, Belqorod, Kaluqa, Oryol, Sumı, Starıy Oskol, Novomoskovsk, Yelets, Jeleznoqorsk.
İstinadlar
- GEOnet Names Server. 2018.
- http://www.encyclopediaofukraine.com/display.asp?linkpath=pages\C\E\CentralUpland.htm.
- Жмакин Е. Я., Жмакина Н. В. Барятинско-Сухиничская равнина — это Среднерусская или Смоленско-Московская возвышенность? / / Природа и история Поугорья. Выпуск 4. Калуга: ИЦ "Постскриптум" — 2006 °C. 36–40
Mənbə
- Ortarus yüksəkliyi
- Ortarus yüksəkliyi photoukraine.com saytında
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Ortarus yuksekliyi Serqi Avropa duzenliyinde yerlesen bir yukseklik Simalda Oka cayi vadisinin enlik seqmentinden cenubda Donetsk silsilesine qeder uzanir Simal qerb Smolensk Moskva silsilesi ile hemserheddir Qerbde Polesskaya cenub qerbde Dnepr yaylasi ve serqde Oka Don duzenliyi Tambov duzenliyi ile hemserheddir Uzunlugu texminen 1000 km eni 500 km e qeder hundurluyu 200 253 m en hundur noqtesi 305 m Cenub serq hissesi Kalac yuksekliyi adlanir Ortarus yuksekliyiSrednerusskaya vozvyshennost Serednoruska visochinaUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 293 mSahesi 480 000 km Yaranma dovru Kembriden evvelSuxurlari Cokme suxurlarYerlesmesi52 36 sm e 36 48 s u Olke Rusiya UkraynaOrtarus yuksekliyiRelyef ve geologiyaKembriden evvelki kristal temel yuksekliyin orta hissesinde en yuksek seviyyededir ve Don cayi vadisinde Pavlovsk ve Boqucar seherleri arasindaki erazide sethe cixir Simalda Devon ve Das komur dovrunun eheng daslari Yura ve Alt Tebasir dovrunun qumlu gilli yataqlari ile cenubda Mergel qumlari giller qum daslari ile ortulmusdur Minerallar Kursk maqnit anomaliyasinin demir filizi en ehemiyyetli Mixaylovski yatagi eheng dasi ve tebasirin boyuk ehtiyatlari Moskva komur hovzesinin qehveyi komuru uran filizinin senaye ehtiyatlari Qranit sement xammali ve diger tikinti materiallari yataqlari Eroziya relyefi yargan dere vadidir Parcalanma sixligi 1 km e 1 3 1 7 m e qeder derinliyi 50 m den 100 150 m e qederdir Yerlerde karst inkisaf etmisdir HirdologiyaOrtarus yukseklliyi Xezer Qara ve Azov denizleri arasinda su hovzesidir Yukseklikden boyuk caylar axir Oka Zusa Vitebet Upa Jizdra ve basqalari ile Desna Seym Psyol Vorskla Don Simali Donets axini ile EhaliYuksekliyin erazisinde 7 milyon insan yasayir Kend sakinlerinin payi erazi ehalisinin 35 den coxunu teskil edir En boyuk seherler Xarkov Voronej Lipetsk Tula Kursk Bryansk Belqorod Kaluqa Oryol Sumi Stariy Oskol Novomoskovsk Yelets Jeleznoqorsk IstinadlarGEOnet Names Server 2018 http www encyclopediaofukraine com display asp linkpath pages C E CentralUpland htm Zhmakin E Ya Zhmakina N V Baryatinsko Suhinichskaya ravnina eto Srednerusskaya ili Smolensko Moskovskaya vozvyshennost Priroda i istoriya Pougorya Vypusk 4 Kaluga IC Postskriptum 2006 C 36 40MenbeOrtarus yuksekliyi Ortarus yuksekliyi photoukraine com saytinda