Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bryansk — Rusiya Federasiyasında şəhər, Bryansk vilayətinin və inzibati mərkəzi.
| Şəhər | |||||
| Bryansk | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Брянск | |||||
 | |||||
| |||||
| Ölkə | |||||
| Tarixi və coğrafiyası | |||||
| Əsası qoyulub | 985 | ||||
| İlk məlumat | 1146 | ||||
| Sahəsi |
| ||||
| Mərkəzin hündürlüyü | 190 m | ||||
| Saat qurşağı | | ||||
| Əhalisi | |||||
| Əhalisi |
| ||||
| Rəsmi dili | |||||
| Rəqəmsal identifikatorlar | |||||
| Telefon kodu | +7 4832 | ||||
| Poçt indeksi | 241000 | ||||
| Digər | |||||
| bryansk032.ru | |||||
| | |||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||
Tarixi
Ehtimal ki, şəhər əvvəllər Çaşin kurqan şəhər yerində yerləşmiş (şəhərin meydana gəlməsinin şərti tarixi – 985 il; arxeoloji materiallar 11–15-ci əsrlərə aiddir), buradan isə Pokrov dağındakı şəhər yerinə köçürülmüşdür (arxeoloji materiallar 12 əsrin 2-ci yarısına aiddir). İlk dəfə adı Dobryansk kimi İpatisal naməsində 1147-ci ilin əvvəllərində baş verən hadisələrlə bağlı qeyd olunur. Çerniqov knyazlığının tərkibində olan Bryansk 13-cü əsrin ortalarından Bryansk knyazlığının mərkəzi idi. 1310-cu ildə monqollar tərəfindən dağıdılmışdır. 1356-cı ildə Litva knyazı Olgerd tərəfindən işğal edilmiş, 1357-ci ildən sonra Böyük Litva knyazlığının tərkibinə qatılmışdır. 15-ci əsrin sonlarından Bryansk adlanır. 1500-cü ildə Rusiya-Litva müharibəsinin gedişində rus qoşunları tərəfindən tutulmuş, Moskva barışığına (1503) görə Rus dövlətinə birləşdirilmişdir. 1607-ci ildə bir aydan çox II Yalançı Dmitrinin qoşunlarının mühasirəsinə davam gətirmişdi. 17-ci əsrdən Bryansk yaxınlığında iri Sven yarmarkası fəaliyyət göstərirdi
Coğrafiyası və iqlimi
Orta Rusiya yüksəkliyinin qərb hissəsində, Bolva çayının Desna çayına töküldüyü yerdə yerləşir. İri nəqliyyat qovşağıdır. Beynəlxalq aeroportdur. İndiki Bryansk ərazisində Paleolit düşərgəsi, Erkən Dəmir dövrünə aid şəhər yeri və kənd yerləri, eramızın 1-ci minilliyinə, Romen mədəniyyətinə aid kənd yerləri, erkən orta əsrlərə aid 2 şəhər yeri və kənd yerləri məlumdur.
Əhalisi
Əhalisi — 410,8 min (2013).
İqtisadiyyatı
Kiyev (1708–27), Belqorod (1727–78) və Oryol (1778–1920; 1796 ilədək – Oryol canişinliyi) quberniyalarının qəza şəhəri olmuşdur. 1783-cü ildə Bryansk cəbbəxanasının əsası qoyulmuşdur; 1873-cü ildən Bryansk yaxınlığında Bryansk zavodu fəaliyyət göstərirdi. Bryanskdan Oryol-Vitebsk (1868), Polesye (1887), Moskva-Kiyev-Voronej (1899) dəmiryol xətləri keçirdi. Bryansk Bryansk quberniyasının (1920–29), Qərb (1929–37) və Oryol (1937–44) vilayətlərinin mərkəzi olmuşdur. 1941-ci ildə alman qoşunları tərəfindən işğal olunan və güclü dağıntılara məruz qalan Bryansk 1943-cü ildə azad edilmişdir. 1944-cü ildən Bryansk vilayətinin mərkəzidir. 1956-cı ildə vilayətin aparıcı sənaye mərkəzlərindən biri olan Bejitsa şəhəri Bryanskın hüdudlarına daxil edilmişdir. Desnanın hündür sağ sahilində qədim memarlıq abidələrinin yerindəki kilsələrlə birlikdə Bryanskın tarixi mərkəzi yerləşir. 17-ci əsrin sonu – 18-ci əsrdə şəhərdə barokko, erkən klassisizm formasında daş tikililər (Voskreseniye kilsəsi, 1739–41 və s.) inşa edilmişdir. 1780-ci il müntəzəm planı 1802 və 1808-ci illərdə mühüm düzəlişlər edilməklə 19-cu əsrdə həyata keçirilmişdir. Arsenal kompleksi (18 əsrin sonu – 20 əsr) klassisizm üslubundadır. 1920-ci illərdə konstruktivizm formasında iri obyektlər inşa edilmişdir: Sovetlər evi (1925–26, memar A.Z. Qrinberq), Rabitə evi (1930–31, memar Qrinberq və b.). Bryanskda quruculuq və abadlıq işləri bulvarlar, parklar və bağlar sisteminə (“Sudki” yaşıllıq massivi, 300 yaşlı palıd ağacları olan “Bülbül” meşəsi və s.) xüsusi diqqət verilməklə 1968-ci il planı üzrə həyata keçirilir. Bryanskın 1000-illiyinə həsr olunmuş “Peresvet və Boyan” heykəltəraşlıq qrupu və s. abidələr var. Şəhərdə 107 məktəbəqədər təhsil müəssisəsi, 77 ümumtəhsil məktəbi, 16 əlavə təhsil müəssisəsi, 6 xüsusi məktəb, 17 orta ixtisas təhsili müəssisəsi var (2004). 20-dən çox ali məktəb (filial və nümayəndəlikləriilə birlikdə), o cümlədən Texniki Universitet (1929; 1996-cı ildən universitet statuslu), Mühəndis-texnologiya akademiyası (1930-cu ildə Meşə-texniki institut kimi təsis edilmişdir), akad. İ.G. Petrovski ad. pedaqoji universitet (1930 ildə Novozıbkov şəhərində yaradılmış, 1976-cı ildən Bryanskda fəaliyyət göstərir) var. 167 kitabxana (o cümlədən F.İ. Tütçev adına vilayət elmi kitabxanası, 1944); Dövlət birləşmiş diyarşünaslıq muzeyi (1921-ci ildə yaradılmışdır; 17 filialı), vilayət rəssamlıq (1968), “Bryansk meşəsi” (1983-cü ildə yaradılmış, 1989 ildə açılmışdır) ədəbiyyat muzeyləri, A.K. Tolstoy adına ağac heykəltəraşlığı park-muzeyi; A.K. Tolstoy adına dram teatrı (1926), kukla teatrı (1972), gənc tamaşaçılar teatrı (1981); filarmoniya (1960 ildən), onun tərkibində şəhər kamera orkestri (1993), akademik xor (1995), şəhər xalq çalğı alətləri orkestri (1996), şəhər nəfəs alətləri orkestri (1991); sirk (1975), planetari fəaliyyət göstərir. Bryansk iri sənaye mərkəzidir. Maşınqayırma, kimya və yeyinti sahələri daha çox inkişaf etmişdir. Aparıcı müəssisələr: maşınqayırma zavodu (teplovozlar, lokomotiv lər, gəmi və lokomotivlər üçün dizel mühərrikləri), avtomobil zavodu (xüsusi təkərli şassilər, təkərli dartıcılar), “Bryanski Arsenal” (müxtəlif maşınlar və avadanlıq, onların ehtiyat hissələri və s.), fosforit zavodu (gübrə), “Bryankonfi” (vafli, peçenye və s.), ət kombinatı və s. var.
İstinadlar
- OKTMO. 179/2016..
- https://www.citypopulation.de/en/russia/cities/central/.
- Bryansk// Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). — V cild. Bakı, 2009. — Səh.: 8-9.
Xarici keçidlər
- Official website of Bryansk City Administration (Russian) 2006-10-19 at the Wayback Machine
- Official website of the Bryansk Council of People's Deputies (Russian)
- [https://archive.today/20121228122923/http://www.edu-bryansk.ru/ Arxivləşdirilib 2012-12-28 at Archive.today Educational portal of Bryansk[permanent dead link] (Russian)]
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Bryansk Rusiya Federasiyasinda seher Bryansk vilayetinin ve inzibati merkezi SeherBryanskBryanskBayraq d Gerb53 14 33 sm e 34 22 00 s u Olke RusiyaTarixi ve cografiyasiEsasi qoyulub 985Ilk melumat 1146Sahesi 186 73 km Merkezin hundurluyu 190 mSaat qursagi UTC 03 00EhalisiEhalisi 399 579 nef 1 yanvar 2021 Resmi dili rus diliReqemsal identifikatorlarTelefon kodu 7 4832Poct indeksi 241000Digerbryansk032 ruXeriteni goster gizle Bryansk Vikianbarda elaqeli mediafayllarTarixiEhtimal ki seher evveller Casin kurqan seher yerinde yerlesmis seherin meydana gelmesinin serti tarixi 985 il arxeoloji materiallar 11 15 ci esrlere aiddir buradan ise Pokrov dagindaki seher yerine kocurulmusdur arxeoloji materiallar 12 esrin 2 ci yarisina aiddir Ilk defe adi Dobryansk kimi Ipatisal namesinde 1147 ci ilin evvellerinde bas veren hadiselerle bagli qeyd olunur Cerniqov knyazliginin terkibinde olan Bryansk 13 cu esrin ortalarindan Bryansk knyazliginin merkezi idi 1310 cu ilde monqollar terefinden dagidilmisdir 1356 ci ilde Litva knyazi Olgerd terefinden isgal edilmis 1357 ci ilden sonra Boyuk Litva knyazliginin terkibine qatilmisdir 15 ci esrin sonlarindan Bryansk adlanir 1500 cu ilde Rusiya Litva muharibesinin gedisinde rus qosunlari terefinden tutulmus Moskva barisigina 1503 gore Rus dovletine birlesdirilmisdir 1607 ci ilde bir aydan cox II Yalanci Dmitrinin qosunlarinin muhasiresine davam getirmisdi 17 ci esrden Bryansk yaxinliginda iri Sven yarmarkasi fealiyyet gosterirdiCografiyasi ve iqlimiOrta Rusiya yuksekliyinin qerb hissesinde Bolva cayinin Desna cayina tokulduyu yerde yerlesir Iri neqliyyat qovsagidir Beynelxalq aeroportdur Indiki Bryansk erazisinde Paleolit dusergesi Erken Demir dovrune aid seher yeri ve kend yerleri eramizin 1 ci minilliyine Romen medeniyyetine aid kend yerleri erken orta esrlere aid 2 seher yeri ve kend yerleri melumdur EhalisiEhalisi 410 8 min 2013 IqtisadiyyatiBryansk May 2010 cu il Kiyev 1708 27 Belqorod 1727 78 ve Oryol 1778 1920 1796 iledek Oryol canisinliyi quberniyalarinin qeza seheri olmusdur 1783 cu ilde Bryansk cebbexanasinin esasi qoyulmusdur 1873 cu ilden Bryansk yaxinliginda Bryansk zavodu fealiyyet gosterirdi Bryanskdan Oryol Vitebsk 1868 Polesye 1887 Moskva Kiyev Voronej 1899 demiryol xetleri kecirdi Bryansk Bryansk quberniyasinin 1920 29 Qerb 1929 37 ve Oryol 1937 44 vilayetlerinin merkezi olmusdur 1941 ci ilde alman qosunlari terefinden isgal olunan ve guclu dagintilara meruz qalan Bryansk 1943 cu ilde azad edilmisdir 1944 cu ilden Bryansk vilayetinin merkezidir 1956 ci ilde vilayetin aparici senaye merkezlerinden biri olan Bejitsa seheri Bryanskin hududlarina daxil edilmisdir Desnanin hundur sag sahilinde qedim memarliq abidelerinin yerindeki kilselerle birlikde Bryanskin tarixi merkezi yerlesir 17 ci esrin sonu 18 ci esrde seherde barokko erken klassisizm formasinda das tikililer Voskreseniye kilsesi 1739 41 ve s insa edilmisdir 1780 ci il muntezem plani 1802 ve 1808 ci illerde muhum duzelisler edilmekle 19 cu esrde heyata kecirilmisdir Arsenal kompleksi 18 esrin sonu 20 esr klassisizm uslubundadir 1920 ci illerde konstruktivizm formasinda iri obyektler insa edilmisdir Sovetler evi 1925 26 memar A Z Qrinberq Rabite evi 1930 31 memar Qrinberq ve b Bryanskda quruculuq ve abadliq isleri bulvarlar parklar ve baglar sistemine Sudki yasilliq massivi 300 yasli palid agaclari olan Bulbul mesesi ve s xususi diqqet verilmekle 1968 ci il plani uzre heyata kecirilir Bryanskin 1000 illiyine hesr olunmus Peresvet ve Boyan heykelterasliq qrupu ve s abideler var Seherde 107 mektebeqeder tehsil muessisesi 77 umumtehsil mektebi 16 elave tehsil muessisesi 6 xususi mekteb 17 orta ixtisas tehsili muessisesi var 2004 20 den cox ali mekteb filial ve numayendelikleriile birlikde o cumleden Texniki Universitet 1929 1996 ci ilden universitet statuslu Muhendis texnologiya akademiyasi 1930 cu ilde Mese texniki institut kimi tesis edilmisdir akad I G Petrovski ad pedaqoji universitet 1930 ilde Novozibkov seherinde yaradilmis 1976 ci ilden Bryanskda fealiyyet gosterir var 167 kitabxana o cumleden F I Tutcev adina vilayet elmi kitabxanasi 1944 Dovlet birlesmis diyarsunasliq muzeyi 1921 ci ilde yaradilmisdir 17 filiali vilayet ressamliq 1968 Bryansk mesesi 1983 cu ilde yaradilmis 1989 ilde acilmisdir edebiyyat muzeyleri A K Tolstoy adina agac heykelterasligi park muzeyi A K Tolstoy adina dram teatri 1926 kukla teatri 1972 genc tamasacilar teatri 1981 filarmoniya 1960 ilden onun terkibinde seher kamera orkestri 1993 akademik xor 1995 seher xalq calgi aletleri orkestri 1996 seher nefes aletleri orkestri 1991 sirk 1975 planetari fealiyyet gosterir Bryansk iri senaye merkezidir Masinqayirma kimya ve yeyinti saheleri daha cox inkisaf etmisdir Aparici muessiseler masinqayirma zavodu teplovozlar lokomotiv ler gemi ve lokomotivler ucun dizel muherrikleri avtomobil zavodu xususi tekerli sassiler tekerli darticilar Bryanski Arsenal muxtelif masinlar ve avadanliq onlarin ehtiyat hisseleri ve s fosforit zavodu gubre Bryankonfi vafli pecenye ve s et kombinati ve s var IstinadlarOKTMO 179 2016 https www citypopulation de en russia cities central Bryansk Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde V cild Baki 2009 Seh 8 9 Xarici kecidlerOfficial website of Bryansk City Administration Russian 2006 10 19 at the Wayback Machine Official website of the Bryansk Council of People s Deputies Russian https archive today 20121228122923 http www edu bryansk ru Arxivlesdirilib 2012 12 28 at Archive today Educational portal of Bryansk permanent dead link Russian