Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Paytaxt salatı (rus. Столичный салат) — xüsusilə Şərqi Avropa və digər postsovet ölkələrində məşhur olan ənənəvi rus salatıdır. Bir çox ölkədə bu salat Rus salatı, Braziliyada mayonez, bəzi Skandinaviya ölkələrində (Norveç və Danimarka) İtalyan salatı (İtaliya bayrağının rənglərinə bənzədiyi üçün), Keçmiş Yuqoslaviya ölkələrində fransız salatı, Niderlandda isə "huzarensalade" (hussar salatı) kimi tanınır. Soyuq müharibə dövründə Amerika Birləşmiş Ştatlarında bu salat Amerikan salatı olaraq adlandırılmağa başlamışdır.
| Oliviye salatı | |
|---|---|
 | |
| Aid olduğu milli mətbəxlər | |
| Rusiya mətbəxi, Sovet mətbəxi | |
| Mənşəyi | |
| Tərkibi | |
| Əsas | |
Rusiyada və digər postsovet ölkələrində, eləcə də dünyanın bütün rusdilli icmalarında bu salat Yeni il şənlikləri zamanı süfrəyə verilən əsas yeməklərdən birinə çevrilmişdir.
Tarixi
Salat öz adını reseptin yaradıcısı, 1860-cı illərdə Moskvanın ən məşhur restoranlarından biri olan "Ermitaj"-ın Belçika əsilli baş aşpazı almışdır. 20-ci əsrin əvvəllərində Oliviyenin köməkçi aşpazlarından biri İvan İvanov resepti oğurlamışdır. Daha sonra İvanov işindən ayrılaraq "Moskva" restoranında aşpaz işləməyə başlamış və orada bir qədər fərqli şəkildə bu salatı “Metropolitan (Paytaxt) salatı” (rus. Столичный) adı altında təqdim etməyə başlamışdır. Daha sonra İvanov salatın reseptini müxtəlif nəşriyyatlara satmış, bu da salatın Paytaxt salatı adı ilə daha da populyarlaşmasına kömək etmişdir. Yalnız 1905-ci ildə bağlanması və Oliviye ailəsinin daha sonra Rusiyanı tərk etməsindən sonra salat "Oliviye" adlandırılmağa başlamışdır.
Reseptin bu günə qədər məlum olan ən erkən nəşr edilmiş versiyası "" ("Bizim yeməyimiz") adlı rus jurnalının 31 mart 1894, 6 nömrəli dərcində yer almışdır. 1891-1896-cı illərdə nəşr olunan və M. İqnatyevin redaktoru olduğu bu jurnalda qeyd edilirdi ki, orijinal reseptdə "John Burgess & Son" və "Cross & Blackwell" markası tərəfindən istehsal olunan "Moğul sousu" və ya "Kabil sousu" ( bənzər) adlı sous istifadə edilir.
P. Aleksandrovanın "Руководство к изучению основ кулинарного искусства" ("Kulinariya sənətinin əsaslarına dair bələdçi") kitabında (1897) bu salat üçün tetra əti, xərçəng əti, kartof, xiyar, kahı, , tikanlı kəvər, zeytun və mayonezdən ibarət resept verilmişdir. Müəllif qeyd etmişdir ki, orijinal reseptdəki tetra - dana, kəklik və ya toyuq əti ilə əvəz edilə bilər.
Sosialist inqilabdan sonra tetra əti toyuq və ya kolbasa ilə, xərçəng qaynadılmış yumurta ilə, xiyar, zeytun və tikanlı kəvər isə turşu xiyar və yaşıl noxudla əvəz edilmişdir.
Müasir Oliviye salatı isə, tipli kolbasa ilə, xiyar turşusu, yaşıl noxud, qaynadılmış yumurta və müxtəlif tərəvəzlərin mayonezlə qarışdırılması ilə hazırlanır. Kolbasa əvəzinə qaynadılmış və ya hisə verilmiş toyuq istifadə edilən alternativ variant isə İvanov versiyasına görə Paytaxt salatı adlanır.
Salatın tərkibi
Hazırda ölkəmizdə geniş olaraq hazırlanan versiyanın tərkibi aşağıdakı kimidir:
- kök;
- kolbasa, (yaxud bişirilmiş mal əti və ya toyuq əti);
- yumurta;
- duzlu xiyar;
- yaşıl noxud (konservləşdirilmiş);
- mayonez, xama;
- kartof;
- şüyüd, yaşıl soğan.
Kök, kartof və yumurta qaynadılır, kolbasa (yaxud digər ət məhsulları) və xiyar turşusu ilə birlikdə kub şəklində xırda-xırda doğranır. Göyərtilər də xırda doğrandıqdan sonra bütün ərzaqlar mayonez və xama ilə birlikdə qarışdırılır. Bəzən reseptə kub-kub doğranmış təzə xiyar da əlavə edilir.
Mənbələr
- Alan Davidson, The Oxford Companion to Food, Oxford, 1999. .
- Shkodrova, Albena. (2018). Investigating the history of meanings of a dish. Volkskunde. 119. 343-364.
- (#empty_citation)Руководство к изучению основ кулинарного искусства / cоставлено преп. на Повар. курсах в С.-Петербурге П. П. Александровой ; под ред. дир. Одесской кулинар. шк. И. А. Казаринова и Курс мясоведения / соч. магистра вет. наук М. А. Игнатьева Т. 1, отд. 1-2.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Paytaxt salati rus Stolichnyj salat xususile Serqi Avropa ve diger postsovet olkelerinde meshur olan enenevi rus salatidir Bir cox olkede bu salat Rus salati Braziliyada mayonez bezi Skandinaviya olkelerinde Norvec ve Danimarka Italyan salati Italiya bayraginin renglerine benzediyi ucun Kecmis Yuqoslaviya olkelerinde fransiz salati Niderlandda ise huzarensalade hussar salati kimi taninir Soyuq muharibe dovrunde Amerika Birlesmis Statlarinda bu salat Amerikan salati olaraq adlandirilmaga baslamisdir Oliviye salatiAid oldugu milli metbexlerRusiya metbexi Sovet metbexiMenseyi RusiyaTerkibiEsas mayonez et yerkoku d Yerkoku Xiyar tursusu d Kolbasa Adi sogan Rusiyada ve diger postsovet olkelerinde elece de dunyanin butun rusdilli icmalarinda bu salat Yeni il senlikleri zamani sufreye verilen esas yemeklerden birine cevrilmisdir TarixiSalat oz adini reseptin yaradicisi 1860 ci illerde Moskvanin en meshur restoranlarindan biri olan Ermitaj in Belcika esilli bas aspazi almisdir 20 ci esrin evvellerinde Oliviyenin komekci aspazlarindan biri Ivan Ivanov resepti ogurlamisdir Daha sonra Ivanov isinden ayrilaraq Moskva restoraninda aspaz islemeye baslamis ve orada bir qeder ferqli sekilde bu salati Metropolitan Paytaxt salati rus Stolichnyj adi altinda teqdim etmeye baslamisdir Daha sonra Ivanov salatin reseptini muxtelif nesriyyatlara satmis bu da salatin Paytaxt salati adi ile daha da populyarlasmasina komek etmisdir Yalniz 1905 ci ilde baglanmasi ve Oliviye ailesinin daha sonra Rusiyani terk etmesinden sonra salat Oliviye adlandirilmaga baslamisdir Reseptin bu gune qeder melum olan en erken nesr edilmis versiyasi Bizim yemeyimiz adli rus jurnalinin 31 mart 1894 6 nomreli dercinde yer almisdir 1891 1896 ci illerde nesr olunan ve M Iqnatyevin redaktoru oldugu bu jurnalda qeyd edilirdi ki orijinal reseptde John Burgess amp Son ve Cross amp Blackwell markasi terefinden istehsal olunan Mogul sousu ve ya Kabil sousu benzer adli sous istifade edilir P Aleksandrovanin Rukovodstvo k izucheniyu osnov kulinarnogo iskusstva Kulinariya senetinin esaslarina dair beledci kitabinda 1897 bu salat ucun tetra eti xerceng eti kartof xiyar kahi tikanli kever zeytun ve mayonezden ibaret resept verilmisdir Muellif qeyd etmisdir ki orijinal reseptdeki tetra dana keklik ve ya toyuq eti ile evez edile biler Sosialist inqilabdan sonra tetra eti toyuq ve ya kolbasa ile xerceng qaynadilmis yumurta ile xiyar zeytun ve tikanli kever ise tursu xiyar ve yasil noxudla evez edilmisdir Muasir Oliviye salati ise tipli kolbasa ile xiyar tursusu yasil noxud qaynadilmis yumurta ve muxtelif terevezlerin mayonezle qarisdirilmasi ile hazirlanir Kolbasa evezine qaynadilmis ve ya hise verilmis toyuq istifade edilen alternativ variant ise Ivanov versiyasina gore Paytaxt salati adlanir Salatin terkibiHazirda olkemizde genis olaraq hazirlanan versiyanin terkibi asagidaki kimidir kok kolbasa yaxud bisirilmis mal eti ve ya toyuq eti yumurta duzlu xiyar yasil noxud konservlesdirilmis mayonez xama kartof suyud yasil sogan Kok kartof ve yumurta qaynadilir kolbasa yaxud diger et mehsullari ve xiyar tursusu ile birlikde kub seklinde xirda xirda dogranir Goyertiler de xirda dograndiqdan sonra butun erzaqlar mayonez ve xama ile birlikde qarisdirilir Bezen resepte kub kub dogranmis teze xiyar da elave edilir MenbelerAlan Davidson The Oxford Companion to Food Oxford 1999 ISBN 0 19 211579 0 Shkodrova Albena 2018 Investigating the history of meanings of a dish Volkskunde 119 343 364 empty citation Rukovodstvo k izucheniyu osnov kulinarnogo iskusstva costavleno prep na Povar kursah v S Peterburge P P Aleksandrovoj pod red dir Odesskoj kulinar shk I A Kazarinova i Kurs myasovedeniya soch magistra vet nauk M A Ignateva T 1 otd 1 2