Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Məhəmməd Əkbər (11 sentyabr 1657 – 31 mart 1706) — Böyük Moğol imperiyasının hökmdarı Övrəngziblə onun əsas arvadı, Səfəvi sülaləsinin nümayəndəsi Dilras Banu Bəyimin övladı olan moğol şahzadəsi. Əkbər atasına qarşı üsyan başlatmış, uğursuzluğa düçar olduqdan sonra da Dəkkənə qaçmışdır. Bundan sonra Səfəvi imperiyasına sürgün edilmiş və orada da ölmüşdür. O, 1719-cu ildə bir neçə aylıq moğol imperiyasına hökmdanlıq etmiş atasıdır.
| Şahzadəsi Sultan Məhəmməd Əkbər | |
|---|---|
| Məhəmməd Əkbər | |
[[Fayl: Moğol imperiyasının şahzadəsi |18px|bayraq]][[Fayl: |18px|bayraq2]] | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Övrəngabad, Böyük Moğol imperiyası |
| Vəfat tarixi | (48 yaşında) |
| Vəfat yeri | Məşhəd, Səfəvilər dövləti |
| Dəfn yeri | Məşhəd |
| Atası | |
| Anası | Dilras Banu Bəyim Səfəvi |
| Həyat yoldaşı | Səlimə Banu Bəyim |
| Uşaqları | və ya II Teymur |
| Ailəsi | Teymurilər dövləti |
| Dini | Sünni İslam |
Həyatının erkən dövrü
Məhəməd Əkbər 11 sentyabr 1657-ci ildə Övrəngabadda şahzadə Sultan Övrəngzib (Aləmgir)lə onun birinci və əsas arvadı Dilras Banu Bəyimin ailəsində dünyaya gəlmişdir. Onun anası dövrün ən görkəmli hökmdar ailələrindən hesab edilən Səfəvi sülaləsinə mənsub idi və Bədiüzzaman Mirzə Səfəvinin qızı idi. Bədiüzzaman Mirzə Səfəvi moğol imperiyasında Qucarat valisi kimi çalışmış və sarayda çox güclü nüfuza sahib olmuşdu. Anası Dilras Banu Bəyim Əkbəri dünyaya gətirən zaman infeksiyaya yoluxmuş və buna görə də Əkbər bir neçə aylıq ikən vəfat etmişdir. Övrəngzibin ən sevimli arvadı olan Dilrasın ölümündən sonra Əkbər atası və böyük bacısı Zeb-un Nisə Bəyim tərəfindən xüsusi qayğı və diqqətlə böyüdülmüşdür. O, atasının ən sevimli övladı olmuşdur. Övrəngzib ona yazdığı məktubda bunu belə açıqlamışdır:
 | Tanrı şahiddir ki, mən səni digər oğullarımdan daha çox sevirdim. |  |
Əkbərin bacı-qardaşlarına daxil idi: Zeb-un Nisə Bəyim, və böyük qardaşı Əzəm Şah. Digər moğol şahzadələri kimi o, şahzadəliyi dönəmində bir çox vilayəti idarə etmiş və təcrübəli moğol sərkərdələrinin atabəyliyi altında bir çox kiçik hərbi yürüşlərə rəhbərlik etmişdir. O, özünün ilk sərbəst komandanlıq bacarıqlarını Övrəngzibin Codhpur yürüşündə sərgiləmişdir.
Evlilikləri
18 iyun 1672-ci ildə Əkbər özünün böyük əmisi olan Dara Şükuhun nəvəsi ilə evlənmişdir. Dara Şükuh hakimiyyət uğrunda gedən mübarizə şəraitində Övrəngzib tərəfindən öldürülmüşdü. Əkbərin evləndiyi qadın olan Şahzadə Səlimə Banu Bəyim Dara Şükuhun ən böyük oğlu olan Şahzadə Süleyman Şükuhun ən böyük qızı idi. Daha sonralar Əkbər həmçinin Assam əsilzadələrindən birinin qızı ilə də evləndi. Ümumilikdə onun 2 oğlu və iki qızı olmuşdur. Bu siyahıya 1719-cu ildə qısamüddətlik moğol imperatoru olan Nikusiyar da daxildir.
Racput müharibəsi
Codhpur maharacası maharaca Casvant Sinq eyni zamanda yüksək rütbəli moğol məmurlarından biri idi. O, 1678-ci ilin 10 dekabrında öldü. O, ölən zaman geridə heç bir oğlan varisi qalmasa da, arvadlarından ikisi həmin vaxt hamilə idi. Beləliklə, varislik qarışıq vəziyyət almışdı. Onun ölüm xəbəri Övrəngzibə çatan kimi o, böyük ordu hazırlayaraq Codhpur dövlətini tamamilə özündən asılı vəziyyətə salmaq üçün yürüşə başladı. Bu ordunun bölmələrindən birinə də Əkbər komandanlıq edirdi.
Övrəngzib, guya Casvantın hamilə dul qadınlarından doğulan hər hansı bir oğlan uşağının varisliyini təmin etmək üçün Codhpuru işğal etdi. O, qanuni varisin lazımı yaşa gəldiyi zaman onun hüquqlarının təmin ediləcəyini elan etdi. Lakin ölümünə qədər Casvantla Övrəngzibin münasibətləri yaxşı deyildi və Övrəngzibin onun ölümündən istifadə edib dövləti tamamilə ələ keçirəcəyindən qorxurdular. Həqiqətən də. Övrəngzib Codhpur sarayındakı yerli məmurları moğol məmurlarla əvəz etdi. Beləliklə, şimaldakı ən böyük Hindu dövlətini ilhaq etdikdən sonra, Övrəngzib 2 aprel 1679-cu ildə yenidən cizyə vergisini toplamağa başladı. Bu vergi onun tolerant əcdadı olan I Əkbər tərəfindən demək olar ki, bir əsr bundan əvvəl ləğv edilmişdi. Bütün bu əməlləri onu racputlar arasında pis tanınmasına səbəb oldu.
Casvantın hamilə olan arvadlarından biri Acit Sinq adı verilən bir oğlan dünyaya gətirdi. Casvanta sadiq olan şəxslər onun ailəsini Cadhpua gətirdilər və doğulan körpəyə hökmdar kimi davranmağa başladılar. Codhpur racputu (Rator klanı) qonşu racputluq olan Mevar (Sisodia klanı) ilə ittifaq formalaşdırdılar. Mevarlı Maharana Raj Sinq ordusunu səltənətinin qərb hissəsinə, möhkəm Aravalli təpələri ilədolu olan və çoxsaylı təpə qalaları ilə qorunan hissəsinə çəkdi. Bu mövqedən daha kiçik, lakin daha sürətli Racput süvari birlikləri düzənliklərdəki moğol postlarına gözlənilmədən hücum edə, təchizat yollarını qarət edə və qonşu moğal əyalətlərini dağıtmaq üçün onların hərbi düşərgələrindən yan keçə bilərdi.
1680-ci illərin ikinci yarısında, belə toqquşmaların bir neçə ay davam etməsindən sonra Övrəngzib topyekun yürüşə keçmək qərarına gəldi. Moğol ordusunda silahdüzəldən olan Nikkolao Manucci deyirdi ki, "bu yürüş üçün Övrəngzib bütün səltənətini girova qoydu ". Bir-birindən ayrı olan və Övrəngzibin üç oğlu Əkbər, Məhəmməd Əzəm Şah və Müəzzəm tərəfindən idarə edilən ordu bölmələri Aravalli təpələrinə fərqli istiqamətlərdən yaxınlaşdılar. Lakin onların artilleriyası sıldırımlı təpələrin ətrafında sürüklənərkən öz təsirini itirdi və həm Əzəm, həm də Müəzzəm geri çəkilməyə məcbur edildi.
Əkbərin üsyanı
Əkbər və onun generalı Tahavvur xana racput feodallarına rüşvət verərək moğol tərəfinə çəkmək tapşırılmışdı, lakin onlar bunu həyata keçirərkən özləri racputların tələsinə düşdülər. Racputlar Əkbəri atasına qarşı üsyan qaldırmağa təşviq etdilər və bunu edəcəyi halda bütün gücləri ilə onu dəstəkləyəcəklərini bildirdilər. Onlar bildirirdilər ki, Övrəngzibin racput feodal hakimliklərini ələ keçirmək istəyi imperiyada sabitliyin pozulmasına səbəb olmuşdur. Onlar həmçinin ona xatırlatdılar ki, Övrəngzibin cizyəni bərpa etməkdə və məbədləri sökməkdə göstərdiyi açıq təcavüzkarlıq onun əcdadlarının müdrik siyasətinə ziddir. Bhimsenin sözlərinə görə, o, atasına da yazmışdı:
Hind icmasına [firqa] iki bəla gəldi: şəhərlərdə cizyə tələb edilməsi və kəndlərdə düşmənə zülm edilməsi.
Şahzadə Əkbər racputların vədlərinə qulaq asmış və onlara öz hakimiyyətini qura biləcəyi halda əcdadı Əkbərin siyasətini bərpa edəcəyini vəd etmişdi. 1 yanvar 1681-ci ildə, Şahzadə Əkbər özünü imperator elan etdi, atasını taxtdan salınmasını nəzərdə tutan manifest verdi və onunla döyüşmək üçün Əcmərə doğru yürüşə başladı.
Moğol ordusunun bir hissəsinin komandanı kimi o, 12 minlik süvri dəstəyə komandanlıq edirdi. Həmçinin bu ordu piyada və artilleriya dəstələri tərəfindən də dəstəklənirdi. Buna əlavə olaraq, Mevarlı Maharana 6 minlik racput süvarisi ilə yardıma gəldi. Bu ordunun yarısı Mevar racputluğundan toplanmışdı. Rator döyüşçülərinin də bu orduya qatılmasından sonra onların ümumilikdə sayı 25 min süvariyə çatdı. Aravalli təpələri ətrafında yerləşdirilən moğol ordusu isə Övrəngziblə birləşmək üçün hərəkətə başlamışdı. Övrəngzib Əkbərin yanındakı sərkərdəsi Tahavvur xana məktub yazdı və ona təslim olacağı halda bağışlanacağını, əks halda ailəsini ictimaiyyətin gözü qarşısında alçaldacağını bildirdi. Tahavvur xan gizli şəkildə Övrəngzibin qəbuluna gəlsə də, onun çadırının girişində öldürüldü.
Daha sonra hiyləgər moğol imperatoru Əkbərə bir məktub yazdı və elə təşkil etdi ki, məktub racputların əlinə keçdi. Sen Bu məktubda, o, oğlunu sonunda racputları öz yerlərindən çıxardaraq açıq döyüş meydanına gətirə bildiyi üçün təbrik edirdi. Məktuba görə, guya ata və oğul onları burada məğlub edəcəkdi. Bu zaman Tahavvur xanın da ortalıqda olmadığının fərqinə varan racputlar ən pisindən qorxaraq gecə ilə düşərgəni tərk edib getdilər. Səhər tezdən Əkbər yuxudan duran zaman özünün ən yaxın köməkçisinin və müttəfiqlərinin düşərgədə olmadığını gördü. Eyni zamanda onun ordusuna daxil olan döyüşçülər də sürətlə Övrəngzibə təslim olmağa gedirdilər. Əkbər özünün bir neçə yaxın məsləhətçisi ilə birlikdə Övrəngzibə əsir düşməmək üçün qaçdı və racputlardan izahat ala bilmək üçün onların bir neçəsini görə bilmə şansı oldu.
Nəticə
Əkbərin heç bir xəyanət etmədiyini və onun faydalı ola biləcəyini görən Rathore lideri Durqadas Əkbəri Maratha kralı Sambhajinin sarayına apardı. Bunda əsas məqsəd onu Dehli taxtına oturtmaq üçün bu kralın dəstəyini qazanmaq idi. 5 il boyunca Əkbər Sambhajinin sarayında yaşadı və bu zaman ərzində Sambhajinin ona döyüşçü və pul verəcəyini, özünün də bunlardan yararlanaraq moğol taxtını ələ keçirəcəyinə ümid etdi. lakin bu zama Sambhaji ona qarşı olan şeylərlə mübarizə aparmaqda idi. O, Canjira siddhisləri, Mysorlu Çikka Dev Rai və Övrəngziblə mübarizə apardıqdan sonra 1686-cı ildə Əkbəri Səfəvi imperiyasına göndərdi.
Deyilənə görə, Əkbər Səfəvi imperiyasında keçirdiyi zaman ərzində tez-tez atasının qısa müddət ərzində ölməsi üçün dua edirmiş və yalnız belə olacağı halda, moğol taxtını ələ keçirə biləcəyini düşünürmüş. Bunu eşidən Övrəngzib deyibmiş ki, "baxaq görək birinci kim ölür, o, yoxsa mən?". Həqiqətən də Övrəngzibin dediyi kimi öldü. Əkbər 1706-cı ildə vəfat etdi və Səfəvi imperiyasının şəhərlərindən biri olan Məşhəddə dəfn edildi.
Əkbərin iki övladı racputlar tərəfindən böyüdülmüşdü. Bu uşaqlar Övrəngziblə həyata keçirilən danışıqlar nəticəsində yaşlı imperatora təhvil verildilər. Əkbərin qızı olan Səfiyət-un Nisə 1696-cı ildə babasının yanına göndərildi. Oğlu Bulad Axtar isə 1698-ci ildə moğol sarayına təhvil verildi. Buland Axtar moğol srarayına təqdim edilərkən, mükəmməl şəkildə Racəstani dilində danışaraq babasını və saray əyanlarını heyrətləndirmişdi.
Mirası
Ser Cadunath Sərkərin sözləri ilə:
Şahzadə Əkbərin üsyanı racputlar tərəfindən təşviq edilməsinə və ortaya çıxmasına baxmayaraq, dolğunlaşdı və Şimali Hindistanda sona çatdı. Üsyan Dəkkənin tarixini dəyişdirməklə birlikdə, Moğol imperiyasının taleyini də sürətləndirdi. Onun Şambhuciyə sığınması Dehli taxtına olan təhlükəni yüksəltdi və bu təhlükənin qarşısını yalnız Övrəngzibin cənubdakı şəxsi görünüşü ala bilərdi. Lakin Əkbərin Dəkkənə qaçması həmin dönəmdəki imperiya siyasətini tamamilə dəyişməyə məcbur etdi.Övrəngzibin indi ilk işi Şambhucinin gücünü əzmək və Əkbəri fitnə-fəsad üçün aciz vəziyyətə salmaq idi. Bunun üçün o, Maharana ilə iyun 1681-ci ildə sülh imzaladı və öz ordusu ilə birbaşa Dəkkənə hərbi əməliyyatlara yollandı.
Qeydlər
- Tarix-e Məhəmmədiyə görə, onun ölüm tarixi 31 mart 1706-cı ildir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Irvine, 1904
- Sarkar, 1925. səh. 21
- Elliot, 1959. səh. 97
- Sarkar, 1919. səh. 91
- Hansen, 1972. səh. 394
- Sarker, 2007. səh. 142
- Manucci, 2020
- Kruijtzer, 2009. səh. 200
- Sen, 2013. səh. 190
Mənbə
- Sir Jadunath Sarkar. History Of Aurangjib. 1919.
- Henry Miers Elliot. The History of India: 1959 Volume 30 of The History of India: As Told by Its Own Historians; the Muhammadan Period; the Posthumous Papers of H. M. Elliot, Sir Henry Miers Elliot. Susil Gupta (India) Private. 1959.
- William Irvine. The Later Mughals. Low Price Publications. 1904. ISBN .
- Gijs Kruijtzer. Xenophobia in Seventeenth-century India. Leiden University Press. 2009. ISBN .
- Niccolao Manucci. Storia do Mogor; or, Mogul India 1653-1708. 2020. 504. ISBN .
- Sailendra Sen. A Textbook of Medieval Indian History. Primus Books. 2013. ISBN .
- Kobita Sarker. Shah Jahan and his paradise on earth : the story of Shah Jahan's creations in Agra and Shahjahanabad in the golden days of the Mughals. Kolkata: K.P. Bagchi & Co. 2007. ISBN .
- Waldemar Hansen. The peacock throne : the drama of Mogul India. Delhi: Motilal Banarsidass. 1972. ISBN .
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mehemmed Ekber 11 sentyabr 1657 31 mart 1706 Boyuk Mogol imperiyasinin hokmdari Ovrengzible onun esas arvadi Sefevi sulalesinin numayendesi Dilras Banu Beyimin ovladi olan mogol sahzadesi Ekber atasina qarsi usyan baslatmis ugursuzluga ducar olduqdan sonra da Dekkene qacmisdir Bundan sonra Sefevi imperiyasina surgun edilmis ve orada da olmusdur O 1719 cu ilde bir nece ayliq mogol imperiyasina hokmdanliq etmis atasidir Sahzadesi Sultan Mehemmed EkberMehemmed Ekber Fayl 18px bayraq Mogol imperiyasinin sahzadesi Fayl 18px bayraq2 Sexsi melumatlarDogum tarixi 11 sentyabr 1657Dogum yeri Ovrengabad Boyuk Mogol imperiyasiVefat tarixi 31 mart 1706 48 yasinda Vefat yeri Meshed Sefeviler dovletiDefn yeri MeshedAtasiAnasi Dilras Banu Beyim SefeviHeyat yoldasi Selime Banu BeyimUsaqlari ve ya II TeymurAilesi Teymuriler dovletiDini Sunni IslamHeyatinin erken dovruMehemed Ekber 11 sentyabr 1657 ci ilde Ovrengabadda sahzade Sultan Ovrengzib Alemgir le onun birinci ve esas arvadi Dilras Banu Beyimin ailesinde dunyaya gelmisdir Onun anasi dovrun en gorkemli hokmdar ailelerinden hesab edilen Sefevi sulalesine mensub idi ve Bediuzzaman Mirze Sefevinin qizi idi Bediuzzaman Mirze Sefevi mogol imperiyasinda Qucarat valisi kimi calismis ve sarayda cox guclu nufuza sahib olmusdu Anasi Dilras Banu Beyim Ekberi dunyaya getiren zaman infeksiyaya yoluxmus ve buna gore de Ekber bir nece ayliq iken vefat etmisdir Ovrengzibin en sevimli arvadi olan Dilrasin olumunden sonra Ekber atasi ve boyuk bacisi Zeb un Nise Beyim terefinden xususi qaygi ve diqqetle boyudulmusdur O atasinin en sevimli ovladi olmusdur Ovrengzib ona yazdigi mektubda bunu bele aciqlamisdir Tanri sahiddir ki men seni diger ogullarimdan daha cox sevirdim Ekberin baci qardaslarina daxil idi Zeb un Nise Beyim ve boyuk qardasi Ezem Sah Diger mogol sahzadeleri kimi o sahzadeliyi doneminde bir cox vilayeti idare etmis ve tecrubeli mogol serkerdelerinin atabeyliyi altinda bir cox kicik herbi yuruslere rehberlik etmisdir O ozunun ilk serbest komandanliq bacariqlarini Ovrengzibin Codhpur yurusunde sergilemisdir Evlilikleri 18 iyun 1672 ci ilde Ekber ozunun boyuk emisi olan Dara Sukuhun nevesi ile evlenmisdir Dara Sukuh hakimiyyet ugrunda geden mubarize seraitinde Ovrengzib terefinden oldurulmusdu Ekberin evlendiyi qadin olan Sahzade Selime Banu Beyim Dara Sukuhun en boyuk oglu olan Sahzade Suleyman Sukuhun en boyuk qizi idi Daha sonralar Ekber hemcinin Assam esilzadelerinden birinin qizi ile de evlendi Umumilikde onun 2 oglu ve iki qizi olmusdur Bu siyahiya 1719 cu ilde qisamuddetlik mogol imperatoru olan Nikusiyar da daxildir Racput muharibesiCodhpur maharacasi maharaca Casvant Sinq eyni zamanda yuksek rutbeli mogol memurlarindan biri idi O 1678 ci ilin 10 dekabrinda oldu O olen zaman geride hec bir oglan varisi qalmasa da arvadlarindan ikisi hemin vaxt hamile idi Belelikle varislik qarisiq veziyyet almisdi Onun olum xeberi Ovrengzibe catan kimi o boyuk ordu hazirlayaraq Codhpur dovletini tamamile ozunden asili veziyyete salmaq ucun yuruse basladi Bu ordunun bolmelerinden birine de Ekber komandanliq edirdi Ovrengzib guya Casvantin hamile dul qadinlarindan dogulan her hansi bir oglan usaginin varisliyini temin etmek ucun Codhpuru isgal etdi O qanuni varisin lazimi yasa geldiyi zaman onun huquqlarinin temin edileceyini elan etdi Lakin olumune qeder Casvantla Ovrengzibin munasibetleri yaxsi deyildi ve Ovrengzibin onun olumunden istifade edib dovleti tamamile ele kecireceyinden qorxurdular Heqiqeten de Ovrengzib Codhpur sarayindaki yerli memurlari mogol memurlarla evez etdi Belelikle simaldaki en boyuk Hindu dovletini ilhaq etdikden sonra Ovrengzib 2 aprel 1679 cu ilde yeniden cizye vergisini toplamaga basladi Bu vergi onun tolerant ecdadi olan I Ekber terefinden demek olar ki bir esr bundan evvel legv edilmisdi Butun bu emelleri onu racputlar arasinda pis taninmasina sebeb oldu Casvantin hamile olan arvadlarindan biri Acit Sinq adi verilen bir oglan dunyaya getirdi Casvanta sadiq olan sexsler onun ailesini Cadhpua getirdiler ve dogulan korpeye hokmdar kimi davranmaga basladilar Codhpur racputu Rator klani qonsu racputluq olan Mevar Sisodia klani ile ittifaq formalasdirdilar Mevarli Maharana Raj Sinq ordusunu seltenetinin qerb hissesine mohkem Aravalli tepeleri iledolu olan ve coxsayli tepe qalalari ile qorunan hissesine cekdi Bu movqeden daha kicik lakin daha suretli Racput suvari birlikleri duzenliklerdeki mogol postlarina gozlenilmeden hucum ede techizat yollarini qaret ede ve qonsu mogal eyaletlerini dagitmaq ucun onlarin herbi dusergelerinden yan kece bilerdi 1680 ci illerin ikinci yarisinda bele toqqusmalarin bir nece ay davam etmesinden sonra Ovrengzib topyekun yuruse kecmek qerarina geldi Mogol ordusunda silahduzelden olan Nikkolao Manucci deyirdi ki bu yurus ucun Ovrengzib butun seltenetini girova qoydu Bir birinden ayri olan ve Ovrengzibin uc oglu Ekber Mehemmed Ezem Sah ve Muezzem terefinden idare edilen ordu bolmeleri Aravalli tepelerine ferqli istiqametlerden yaxinlasdilar Lakin onlarin artilleriyasi sildirimli tepelerin etrafinda suruklenerken oz tesirini itirdi ve hem Ezem hem de Muezzem geri cekilmeye mecbur edildi Ekberin usyaniEkber ve onun generali Tahavvur xana racput feodallarina rusvet vererek mogol terefine cekmek tapsirilmisdi lakin onlar bunu heyata kecirerken ozleri racputlarin telesine dusduler Racputlar Ekberi atasina qarsi usyan qaldirmaga tesviq etdiler ve bunu edeceyi halda butun gucleri ile onu destekleyeceklerini bildirdiler Onlar bildirirdiler ki Ovrengzibin racput feodal hakimliklerini ele kecirmek isteyi imperiyada sabitliyin pozulmasina sebeb olmusdur Onlar hemcinin ona xatirlatdilar ki Ovrengzibin cizyeni berpa etmekde ve mebedleri sokmekde gosterdiyi aciq tecavuzkarliq onun ecdadlarinin mudrik siyasetine ziddir Bhimsenin sozlerine gore o atasina da yazmisdi Hind icmasina firqa iki bela geldi seherlerde cizye teleb edilmesi ve kendlerde dusmene zulm edilmesi Sahzade Ekber racputlarin vedlerine qulaq asmis ve onlara oz hakimiyyetini qura bileceyi halda ecdadi Ekberin siyasetini berpa edeceyini ved etmisdi 1 yanvar 1681 ci ilde Sahzade Ekber ozunu imperator elan etdi atasini taxtdan salinmasini nezerde tutan manifest verdi ve onunla doyusmek ucun Ecmere dogru yuruse basladi Mogol ordusunun bir hissesinin komandani kimi o 12 minlik suvri desteye komandanliq edirdi Hemcinin bu ordu piyada ve artilleriya desteleri terefinden de desteklenirdi Buna elave olaraq Mevarli Maharana 6 minlik racput suvarisi ile yardima geldi Bu ordunun yarisi Mevar racputlugundan toplanmisdi Rator doyusculerinin de bu orduya qatilmasindan sonra onlarin umumilikde sayi 25 min suvariye catdi Aravalli tepeleri etrafinda yerlesdirilen mogol ordusu ise Ovrengzible birlesmek ucun herekete baslamisdi Ovrengzib Ekberin yanindaki serkerdesi Tahavvur xana mektub yazdi ve ona teslim olacagi halda bagislanacagini eks halda ailesini ictimaiyyetin gozu qarsisinda alcaldacagini bildirdi Tahavvur xan gizli sekilde Ovrengzibin qebuluna gelse de onun cadirinin girisinde olduruldu Daha sonra hiyleger mogol imperatoru Ekbere bir mektub yazdi ve ele teskil etdi ki mektub racputlarin eline kecdi Sen Bu mektubda o oglunu sonunda racputlari oz yerlerinden cixardaraq aciq doyus meydanina getire bildiyi ucun tebrik edirdi Mektuba gore guya ata ve ogul onlari burada meglub edecekdi Bu zaman Tahavvur xanin da ortaliqda olmadiginin ferqine varan racputlar en pisinden qorxaraq gece ile dusergeni terk edib getdiler Seher tezden Ekber yuxudan duran zaman ozunun en yaxin komekcisinin ve muttefiqlerinin dusergede olmadigini gordu Eyni zamanda onun ordusuna daxil olan doyusculer de suretle Ovrengzibe teslim olmaga gedirdiler Ekber ozunun bir nece yaxin meslehetcisi ile birlikde Ovrengzibe esir dusmemek ucun qacdi ve racputlardan izahat ala bilmek ucun onlarin bir necesini gore bilme sansi oldu NeticeEkberin hec bir xeyanet etmediyini ve onun faydali ola bileceyini goren Rathore lideri Durqadas Ekberi Maratha krali Sambhajinin sarayina apardi Bunda esas meqsed onu Dehli taxtina oturtmaq ucun bu kralin desteyini qazanmaq idi 5 il boyunca Ekber Sambhajinin sarayinda yasadi ve bu zaman erzinde Sambhajinin ona doyuscu ve pul vereceyini ozunun de bunlardan yararlanaraq mogol taxtini ele kecireceyine umid etdi lakin bu zama Sambhaji ona qarsi olan seylerle mubarize aparmaqda idi O Canjira siddhisleri Mysorlu Cikka Dev Rai ve Ovrengzible mubarize apardiqdan sonra 1686 ci ilde Ekberi Sefevi imperiyasina gonderdi Deyilene gore Ekber Sefevi imperiyasinda kecirdiyi zaman erzinde tez tez atasinin qisa muddet erzinde olmesi ucun dua edirmis ve yalniz bele olacagi halda mogol taxtini ele kecire bileceyini dusunurmus Bunu esiden Ovrengzib deyibmis ki baxaq gorek birinci kim olur o yoxsa men Heqiqeten de Ovrengzibin dediyi kimi oldu Ekber 1706 ci ilde vefat etdi ve Sefevi imperiyasinin seherlerinden biri olan Meshedde defn edildi Ekberin iki ovladi racputlar terefinden boyudulmusdu Bu usaqlar Ovrengzible heyata kecirilen danisiqlar neticesinde yasli imperatora tehvil verildiler Ekberin qizi olan Sefiyet un Nise 1696 ci ilde babasinin yanina gonderildi Oglu Bulad Axtar ise 1698 ci ilde mogol sarayina tehvil verildi Buland Axtar mogol srarayina teqdim edilerken mukemmel sekilde Racestani dilinde danisaraq babasini ve saray eyanlarini heyretlendirmisdi MirasiSer Cadunath Serkerin sozleri ile Sahzade Ekberin usyani racputlar terefinden tesviq edilmesine ve ortaya cixmasina baxmayaraq dolgunlasdi ve Simali Hindistanda sona catdi Usyan Dekkenin tarixini deyisdirmekle birlikde Mogol imperiyasinin taleyini de suretlendirdi Onun Sambhuciye siginmasi Dehli taxtina olan tehlukeni yukseltdi ve bu tehlukenin qarsisini yalniz Ovrengzibin cenubdaki sexsi gorunusu ala bilerdi Lakin Ekberin Dekkene qacmasi hemin donemdeki imperiya siyasetini tamamile deyismeye mecbur etdi Ovrengzibin indi ilk isi Sambhucinin gucunu ezmek ve Ekberi fitne fesad ucun aciz veziyyete salmaq idi Bunun ucun o Maharana ile iyun 1681 ci ilde sulh imzaladi ve oz ordusu ile birbasa Dekkene herbi emeliyyatlara yollandi QeydlerTarix e Mehemmediye gore onun olum tarixi 31 mart 1706 ci ildir Hemcinin baxMehemmed Ezem Sah Dilras Banu Beyim Parhez Banu Beyim Qendehari BeyimIstinadlarIrvine 1904 Sarkar 1925 seh 21 Elliot 1959 seh 97 Sarkar 1919 seh 91 Hansen 1972 seh 394 Sarker 2007 seh 142 Manucci 2020 Kruijtzer 2009 seh 200 Sen 2013 seh 190MenbeSir Jadunath Sarkar History Of Aurangjib 1919 Henry Miers Elliot The History of India 1959 Volume 30 of The History of India As Told by Its Own Historians the Muhammadan Period the Posthumous Papers of H M Elliot Sir Henry Miers Elliot Susil Gupta India Private 1959 William Irvine The Later Mughals Low Price Publications 1904 ISBN 81 7536 406 8 Gijs Kruijtzer Xenophobia in Seventeenth century India Leiden University Press 2009 ISBN 978 90 8728 068 0 Niccolao Manucci Storia do Mogor or Mogul India 1653 1708 2020 504 ISBN Alpha Editions Sailendra Sen A Textbook of Medieval Indian History Primus Books 2013 ISBN 978 9 38060 734 4 Kobita Sarker Shah Jahan and his paradise on earth the story of Shah Jahan s creations in Agra and Shahjahanabad in the golden days of the Mughals Kolkata K P Bagchi amp Co 2007 ISBN 788170743002 Waldemar Hansen The peacock throne the drama of Mogul India Delhi Motilal Banarsidass 1972 ISBN 812080225X