Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dekan yaylası (ing. Deccan Plateau, sanskr. दक्षिण dakşina — «cənub») – Hindistan yarımadasının daxili hissəsində, Narmada (şm.da) və Kaveri (c.da) çayları arasında yayla. Qərbi və Şərqi Qat dağları ilə sərhədlənir. Sahəsi 1 mln. km2 .
| Dekan | |
|---|---|
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Mütləq hündürlüyü | 600 m |
| Sahəsi |
|
| Yerləşməsi | |
| Ölkə |  Hindistan |
| | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Ümumi məlumat
Platovarı relyefi var; Mezozoy və Paleogen, Neogen yaşlı düzəlmə səthləri (1000–1500 m, 600–900 m və 300–500 m yüksəkliklərdə) yayılmışdır. Qalınlığı 100 metrə çatan laterit aşınma qabığı xarakterikdir. Şimal-qərbdə enlik istiqamətində hündürlüyü 1000–1500 m olan strukturdenudasion masa dağları (Satpura, Mahadeo, Acanta, Balaqhat və s.) və günbəzvarı qalıq dağlar uzanır. Dəkkən yaylası tektonik cəhətdən Arxey yaşlı kristallik bünövrəyə malik qədim Hindistan platformasının bir hissəsidir; çökəkliklər Rifey, Fanerozoy çöküntüləri ilə örtülmüşdür. Yaylanın şimal -qərb hissəsini Üst Təbaşir– Paleosenin qalın (1500–1800 m) plato bazaltları (trapplar) tutur. Bazalt örtüyünün sahəsi 520 min km2 dən çoxdur. Faydalı qazıntıları: dəmir, mis, manqan, xrom, qızıl filizləri, nadir və radioaktiv elementlər, daş kömür və s. İqlimi subekvatorial mussondur. Orta tempreratur yanvarda 21–24 °C, mayda (ən isti ayda) 29–32 °C-dir. İllik yağıntı mərkəzi hissədə 500–700 mm, dağların küləktutan yamaclarında 2500–3000 mm-dir. Mühüm çayları: Narmada, Tapti, Qodavari, Krişna, Kaveri. Çay dərələri mərkəzi hissədə enli, yuxarılarda dar və dik yamaclıdır. Әksər çayların orta axınında iri suvarma sistemləri yaradılmışdır. Suvarma və su təchizatın da istifadə edilən 150- dən çox su anbarı var.
Qırmızı ferralit, bazalt örtüyü üzərində isə qara tropik torpaqlar (requrlar) yayılmış dır. Dağların küləktutan yamacları musson xəzan meşələri, yaylanın mərkəzi hissəsi seyrək meşə və quru savannalar, səhralaşmış savannalarla örtülüdür. Endemik meşələr (hind palıdı, terminaliya, sal ağacı, dəmirağac, bambuk) yayla ərazisinin 10%dən az bir hissəsində (dağ və təpələrin yamaclarında) qalmışdır. Әrazinin 65%dən çoxu şumlanmışdır; qalan hissəsindəki seyrək meşə və kolluqlar isə otlaq kimi istifadə nəticəsində məhv olmuşdur. Dəkkən yaylasının faunası, nəsli kəsilməkdə olan növlər (hind fili, benqal pələngi, dırnaqlıların, quş və sürünənlərin bir neçə növü) daxil olmaqla, qoruqlar və milli parklar şəbəkəsində qorunur.
Həmçinin bax
Mənbə
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. ISBN .
İstinadlar
- https://www.britannica.com/place/Deccan.
- https://old.bigenc.ru/geography/text/1944943.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Dekan yaylasi ing Deccan Plateau sanskr दक ष ण daksina cenub Hindistan yarimadasinin daxili hissesinde Narmada sm da ve Kaveri c da caylari arasinda yayla Qerbi ve Serqi Qat daglari ile serhedlenir Sahesi 1 mln km2 DekanUmumi melumatlarMutleq hundurluyu 600 mSahesi teq 1 000 000 km Yerlesmesi15 sm e 77 s u Olke HindistanDekan Vikianbarda elaqeli mediafayllarUmumi melumatPlatovari relyefi var Mezozoy ve Paleogen Neogen yasli duzelme sethleri 1000 1500 m 600 900 m ve 300 500 m yuksekliklerde yayilmisdir Qalinligi 100 metre catan laterit asinma qabigi xarakterikdir Simal qerbde enlik istiqametinde hundurluyu 1000 1500 m olan strukturdenudasion masa daglari Satpura Mahadeo Acanta Balaqhat ve s ve gunbezvari qaliq daglar uzanir Dekken yaylasi tektonik cehetden Arxey yasli kristallik bunovreye malik qedim Hindistan platformasinin bir hissesidir cokeklikler Rifey Fanerozoy cokuntuleri ile ortulmusdur Yaylanin simal qerb hissesini Ust Tebasir Paleosenin qalin 1500 1800 m plato bazaltlari trapplar tutur Bazalt ortuyunun sahesi 520 min km2 den coxdur Faydali qazintilari demir mis manqan xrom qizil filizleri nadir ve radioaktiv elementler das komur ve s Iqlimi subekvatorial mussondur Orta tempreratur yanvarda 21 24 C mayda en isti ayda 29 32 C dir Illik yaginti merkezi hissede 500 700 mm daglarin kulektutan yamaclarinda 2500 3000 mm dir Muhum caylari Narmada Tapti Qodavari Krisna Kaveri Cay dereleri merkezi hissede enli yuxarilarda dar ve dik yamaclidir Әkser caylarin orta axininda iri suvarma sistemleri yaradilmisdir Suvarma ve su techizatin da istifade edilen 150 den cox su anbari var Qirmizi ferralit bazalt ortuyu uzerinde ise qara tropik torpaqlar requrlar yayilmis dir Daglarin kulektutan yamaclari musson xezan meseleri yaylanin merkezi hissesi seyrek mese ve quru savannalar sehralasmis savannalarla ortuludur Endemik meseler hind palidi terminaliya sal agaci demiragac bambuk yayla erazisinin 10 den az bir hissesinde dag ve tepelerin yamaclarinda qalmisdir Әrazinin 65 den coxu sumlanmisdir qalan hissesindeki seyrek mese ve kolluqlar ise otlaq kimi istifade neticesinde mehv olmusdur Dekken yaylasinin faunasi nesli kesilmekde olan novler hind fili benqal pelengi dirnaqlilarin qus ve surunenlerin bir nece novu daxil olmaqla qoruqlar ve milli parklar sebekesinde qorunur Hemcinin baxHindistan yarimadasi HindistanMenbeAzerbaycan Milli Ensiklopediyasi 25 cildde Baki Azerbaycan Milli Ensiklopediyasi Elmi Merkezi ISBN 978 9952 441 00 0 Istinadlarhttps www britannica com place Deccan https old bigenc ru geography text 1944943