Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu məqalədə , təsdiqlənə bilməyən ifadələrə, mülahizə və şərhlərə yer verildiyi düşünülür. Xahiş olunur, mətni nəzərdən keçirin və yeni mənbələr əlavə edərək məqaləni zənginləşdirin. Əlavə məlumat üçün səhifənin yaza bilərsiniz. Lütfən, müzakirələr davam etdiyi müddətdə şablonu məqalədən çıxarmayın. |
Sevgi, eşq və ya məhəbbət — emosional keçid mərhələlərində insanların biri-birinə isinişməsi və bağlanması. Müxtəlif emosional halların birgə yaşanması nəticəsində meydana çıxıb, mexanizmi – əsasən beyinin assosiativ funksiyasına əsaslanır. Belə ki, burada, məsələn, təbiət mənzərələrinin birgə seyri, birgə musiqi dinlənilməsi, müxtəlif həyəcanlı, sevincli situasiyaların, rəngarəng epizodların, lirik anların birgə yaşanması və s. kimi davamlı emosional kontaktın (transferin) meydana gəlməsi üçün emosiyanı qıcıqlandıran müxtəlif xarici təsirlərin mövcudluğu zəruri şərtdir. Alınan təəssüratın qüvvəsi gələcəkdə yaranacaq emosional kontaktın (transferin) qüvvəsini xarakterizə edir ki, sonradan bu kontaktın qırılması müxtəlif psixi travmalara gətirib çıxarır. Sevgi ən yüksək fəzilət və ya yaxşı vərdişdən, ən dərin şəxsiyyətlərarası sevgidən tutmuş, ən sadə həzzə qədər bir sıra müsbət emosional və psixi vəziyyətləri əhatə edir. Valideyn sevgisi, Vətən sevgisi, həyat yoldaşı sevgisi fərqli mənaları ifadə edir. Məhəbbət həm müsbət, həm də mənfi olaraq qəbul edilir, onun fəziləti insani mehribanlığı, şəfqəti və məhəbbəti təmsil edir. Qədim yunan filosofları sevginin altı formasını müəyyən etmişlər: ailə sevgisi, dostluq məhəbbəti və ya platonik sevgi (philia), romantik sevgi (eros), özünə sevgi (philautia), qonaq sevgisi (xenia), ilahi və ya qeyd-şərtsiz sevgi (agape).
Ümumi halda, insanlar arasında davamlı emosional kontaktın ("cazibənin") meydana çıxması üçün onların bioloji (bədən quruluşu, boy, səs amplitudası, köklük, dərinin, saçın, gözün və s. rəngi) və emosional () xüsusiyyətlərinin kontrastlılığı (biri-birini tamamlaması); intellektual (dünyagörüşü, etik və estetik normalar sistemi, həyata baxış, bilik əmsalı) və iradi (stereotiplər sistemi ilə əlaqədar) xüsusiyyətlərinin uyğunluğu zəruri şərtlərdəndir. Həmçinin, tərəflərin biri-birinə (birtərəfli məhəbbətdə biri digərinə) isinişə bilməsi, vərdiş edə bilməsi üçün onların vaxtaşırı görüşməsi, biri-birlərini müxtəlif epizodlarda seyr edə bilməsi, tərəflərin bir-birinin (birtərəfli məhəbbətdə biri digərinin) rifah və təhlükəsizliyinin qarantı olması və s. kimi faktorlar xüsusi əhəmiyyətlidir.
Sevginin elmi cavabı
Sevginin və sevginin hormonlarla da əlaqəli olduğu sübut edilmişdir. Məsələn, ananın övladına qarşı qeyd-şərtsiz sevgisinin mənbəyi doğuşdan sonra sərbəst buraxılan hormonlardır. Bu hormonlar yalnız qadınlarda (və məməlilərin qadınlarında) olur və ifraz olunmağa yalnız doğuşdan sonra başlayır. Bununla birlikdə, fərqli hormonlar qarşı cins və ya eyni cins üçün sevgili olaraq təyin olunan və hiss olunan ehtiraslı bir sevgidə xidmət edir. "Sevgi hormonu" olaraq təyin edilə bilən tək bir hormon tapılmasa da, araşdırmalar göstərir ki, bir mövzu sevdiyi insana göstərildikdə xoşbəxtlik hormonu, cinsi istək hormonu, stress hormonu və qanında adrenalin artması. Bir çox hormonun sevgi fenomenində rol oynadığı və bu hormonların görmə, eşitmə və ya psixoloji təsirlərlə ifraz olunduğu irəli sürülmüşdür. Bəzi eksperimental tədqiqatlarda PET (Pozisiya Emissiyası Tomoqrafiyası) və MRI (Maqnetik Dayanıqlı Görüntüləmə) köməyi ilə beyindəki aktiv sahələri göstərərək transsendent beynin mərkəzini göstərməyə çalışılmışdır. Tapılan bəzi məlumatlar olsa da, hələ tam bir konsensus əldə edilməyib. Stanford Universitetinin tədqiqat qrupu, sevgilərin təcrübələri ilə "" xüsusiyyətlərə malik olduğunu göstərdi.
Məhəbbət psixi sindrom kimi
Burada, həmçinin ilkin təəssüratda formalaşan gələcək rəftar modeli də, münasibətin sonrakı inkişafına aktiv təsir göstərən amillərdəndir. Ümumi halda, təbabətdə məhəbbət – xüsusi psixi sindrom növü kimi qəbul edilməsə də onun yaranması və inkişafı istənilən digər psixi sindromdan heç nə ilə fərqlənmir və beyində olduğu müddətdə subyektin davranış və düşüncəsinə, ətraf aləmə münasibətinə və s. aktiv təsir göstərir.
Məhəbbətin zahiri əlaməti
- Fərd məhəbbət (simpatiya) bəslədiyi şəxslə daha tez-tez görüşməyə can atır;
- Onunla görüş zamanı emosional aktivləşir, göz bəbəkləri böyüyür, parlaqlaşır (qanda adrenalinin miqdarının artması səbəbindən); nəbzi, göz qırpması, tənəffüsü sürətlənir (qanda cinsi hormonlar olan testosteronun miqdarının artması səbəbindən); danışığında (eləcə də, davranışında) məntiqi forma və məzmun azalır, buna müvafiq olaraq nitqi və davranışı oynaq, obrazlı və rabitəsiz forma alır (qanda həzz hormonu olan endorfinin miqdarının artımı səbəbindən); görüş zamanı Ona daha yaxın məsafədə durmağa can atır (dərinin elektrik müqavimətinin artdığı səbəbindən); görüşə can atır və görüşün daha uzunmüddətli olmasına çalışır (məs., onu evinə ötürərkən daha uzaq yolu seçir, tələsmir);
- Onun emosional halı ona daha tez sirayət edir (məs., Onun şən halında sevinir, kədərlənəndə qəmlənir);
- Onun yanında özünün yalnız yaxşı (Onun zövqünə uyğun) cəhətlərini büruzə verməyə cəhd edir (o cümlədən, səs tonu, davranışı, ətraf aləmə münasibəti və s. dəyişir); eləcə də, Onda yalnız yaxşı cəhətləri görür, mənfiləri sezmir, sezsə də dərhal rasionallaşdırır;
- Onun yanında "açıq tipli" jestlərdən daha çox istifadə edir (məs., söhbət əsnasında hərdən qeyri-şüuri olaraq başmaqlarını çıxarıb ayağının ucunda oynatması kimi);
- Fikirlərinin çox hissəsini O məşğul edir, o cümlədən, Onunla bağlı mövzular (taleyi, bioqrafiyası, həyat yolu və s.) onu daha çox maraqlandırır, bu barədə daha çox sual verir (istər Onun özünə və istərsə də ətrafdakılara);
- Görüş zamanı diqqəti başqalarına nisbətən ən çox Onun danışdıqları və ya mimikaları üzərində cəmlənir;
- Onun fikirlərinə avtoritet kimi inanır və Ona etimad göstərir, Onun hər hansı adi cəhətində də bir qeyri-adilik, təkrarsızlıq görür, valeh olur;
- Uzun müddət xəyalında canlandırdığından, Onu özünün lap uşaqlıqdan tanıdığı bir dostu kimi qəbul edir;
- Onunla öz arasında günü-gündən daha çox ümumiliklər axtarıb tapır, məs., zövqləri, baxışları, dünyagörüşləri, həyat yolları və s. arasında; münasibətlərin korlanmaması xatirinə mübahisədə güzəştə gedir, Ona qarşı olan kompaniyalarda, xarakterindən asılı olaraq, ya Onun müdafiəçisi kimi çıxış edir ya da kompaniyadan təcrid olur;
- Ona qarşı onda himayəçilik hissi yaranır, eləcə də, Onun yanında özünü daha qorxusuz, inamlı və arxayın hesab edir;
- Müəyyən səbəbdən hissini ətrafdakılardan gizlətmək məcburiyyətində qaldıqda zahirən dalğın, emosional süst, yuxu və iştaha rejimi pozulmuş, qeyri-aktiv, sosial izolyasiyalı, diqqətsiz və s. olur.
Mənbə
- Məhəbbət psixologiyası 2010-03-08 at the Wayback Machine
Həmçinin bax
Xarici keçidlər
- Eşqin Qətiyyətdən Doğan Qətiyyətsizliyi — Eşqə dair kitabdan ədəbi parça
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Asiq bura istiqametlendirilir Asiq ile sehv salmayin Diger istifade formalari ucun Asiqler deqiqlesdirme sehifesine baxin Bu meqalede orijinal tedqiqata tesdiqlene bilmeyen ifadelere mulahize ve serhlere yer verildiyi dusunulur Xahis olunur metni nezerden kecirin ve yeni menbeler elave ederek meqaleni zenginlesdirin Elave melumat ucun sehifenin yaza bilersiniz Lutfen muzakireler davam etdiyi muddetde sablonu meqaleden cixarmayin Sevgi esq ve ya mehebbet emosional kecid merhelelerinde insanlarin biri birine isinismesi ve baglanmasi Muxtelif emosional hallarin birge yasanmasi neticesinde meydana cixib mexanizmi esasen beyinin assosiativ funksiyasina esaslanir Bele ki burada meselen tebiet menzerelerinin birge seyri birge musiqi dinlenilmesi muxtelif heyecanli sevincli situasiyalarin rengareng epizodlarin lirik anlarin birge yasanmasi ve s kimi davamli emosional kontaktin transferin meydana gelmesi ucun emosiyani qiciqlandiran muxtelif xarici tesirlerin movcudlugu zeruri sertdir Alinan teessuratin quvvesi gelecekde yaranacaq emosional kontaktin transferin quvvesini xarakterize edir ki sonradan bu kontaktin qirilmasi muxtelif psixi travmalara getirib cixarir Sevgi en yuksek fezilet ve ya yaxsi verdisden en derin sexsiyyetlerarasi sevgiden tutmus en sade hezze qeder bir sira musbet emosional ve psixi veziyyetleri ehate edir Valideyn sevgisi Veten sevgisi heyat yoldasi sevgisi ferqli menalari ifade edir Mehebbet hem musbet hem de menfi olaraq qebul edilir onun fezileti insani mehribanligi sefqeti ve mehebbeti temsil edir Qedim yunan filosoflari sevginin alti formasini mueyyen etmisler aile sevgisi dostluq mehebbeti ve ya platonik sevgi philia romantik sevgi eros ozune sevgi philautia qonaq sevgisi xenia ilahi ve ya qeyd sertsiz sevgi agape Pierre Auguste Cot 1873 Umumi halda insanlar arasinda davamli emosional kontaktin cazibenin meydana cixmasi ucun onlarin bioloji beden qurulusu boy ses amplitudasi kokluk derinin sacin gozun ve s rengi ve emosional xususiyyetlerinin kontrastliligi biri birini tamamlamasi intellektual dunyagorusu etik ve estetik normalar sistemi heyata baxis bilik emsali ve iradi stereotipler sistemi ile elaqedar xususiyyetlerinin uygunlugu zeruri sertlerdendir Hemcinin tereflerin biri birine birterefli mehebbetde biri digerine isinise bilmesi verdis ede bilmesi ucun onlarin vaxtasiri gorusmesi biri birlerini muxtelif epizodlarda seyr ede bilmesi tereflerin bir birinin birterefli mehebbetde biri digerinin rifah ve tehlukesizliyinin qaranti olmasi ve s kimi faktorlar xususi ehemiyyetlidir Sevginin elmi cavabiSevginin ve sevginin hormonlarla da elaqeli oldugu subut edilmisdir Meselen ananin ovladina qarsi qeyd sertsiz sevgisinin menbeyi dogusdan sonra serbest buraxilan hormonlardir Bu hormonlar yalniz qadinlarda ve memelilerin qadinlarinda olur ve ifraz olunmaga yalniz dogusdan sonra baslayir Bununla birlikde ferqli hormonlar qarsi cins ve ya eyni cins ucun sevgili olaraq teyin olunan ve hiss olunan ehtirasli bir sevgide xidmet edir Sevgi hormonu olaraq teyin edile bilen tek bir hormon tapilmasa da arasdirmalar gosterir ki bir movzu sevdiyi insana gosterildikde xosbextlik hormonu cinsi istek hormonu stress hormonu ve qaninda adrenalin artmasi Bir cox hormonun sevgi fenomeninde rol oynadigi ve bu hormonlarin gorme esitme ve ya psixoloji tesirlerle ifraz olundugu ireli surulmusdur Bezi eksperimental tedqiqatlarda PET Pozisiya Emissiyasi Tomoqrafiyasi ve MRI Maqnetik Dayaniqli Goruntuleme komeyi ile beyindeki aktiv saheleri gostererek transsendent beynin merkezini gostermeye calisilmisdir Tapilan bezi melumatlar olsa da hele tam bir konsensus elde edilmeyib Stanford Universitetinin tedqiqat qrupu sevgilerin tecrubeleri ile xususiyyetlere malik oldugunu gosterdi Mehebbet psixi sindrom kimiBurada hemcinin ilkin teessuratda formalasan gelecek reftar modeli de munasibetin sonraki inkisafina aktiv tesir gosteren amillerdendir Umumi halda tebabetde mehebbet xususi psixi sindrom novu kimi qebul edilmese de onun yaranmasi ve inkisafi istenilen diger psixi sindromdan hec ne ile ferqlenmir ve beyinde oldugu muddetde subyektin davranis ve dusuncesine etraf aleme munasibetine ve s aktiv tesir gosterir Mehebbetin zahiri elametiFerd mehebbet simpatiya beslediyi sexsle daha tez tez gorusmeye can atir Onunla gorus zamani emosional aktivlesir goz bebekleri boyuyur parlaqlasir qanda adrenalinin miqdarinin artmasi sebebinden nebzi goz qirpmasi teneffusu suretlenir qanda cinsi hormonlar olan testosteronun miqdarinin artmasi sebebinden danisiginda elece de davranisinda mentiqi forma ve mezmun azalir buna muvafiq olaraq nitqi ve davranisi oynaq obrazli ve rabitesiz forma alir qanda hezz hormonu olan endorfinin miqdarinin artimi sebebinden gorus zamani Ona daha yaxin mesafede durmaga can atir derinin elektrik muqavimetinin artdigi sebebinden goruse can atir ve gorusun daha uzunmuddetli olmasina calisir mes onu evine oturerken daha uzaq yolu secir telesmir Onun emosional hali ona daha tez sirayet edir mes Onun sen halinda sevinir kederlenende qemlenir Onun yaninda ozunun yalniz yaxsi Onun zovqune uygun cehetlerini buruze vermeye cehd edir o cumleden ses tonu davranisi etraf aleme munasibeti ve s deyisir elece de Onda yalniz yaxsi cehetleri gorur menfileri sezmir sezse de derhal rasionallasdirir Onun yaninda aciq tipli jestlerden daha cox istifade edir mes sohbet esnasinda herden qeyri suuri olaraq basmaqlarini cixarib ayaginin ucunda oynatmasi kimi Fikirlerinin cox hissesini O mesgul edir o cumleden Onunla bagli movzular taleyi bioqrafiyasi heyat yolu ve s onu daha cox maraqlandirir bu barede daha cox sual verir ister Onun ozune ve isterse de etrafdakilara Gorus zamani diqqeti basqalarina nisbeten en cox Onun danisdiqlari ve ya mimikalari uzerinde cemlenir Onun fikirlerine avtoritet kimi inanir ve Ona etimad gosterir Onun her hansi adi cehetinde de bir qeyri adilik tekrarsizliq gorur valeh olur Uzun muddet xeyalinda canlandirdigindan Onu ozunun lap usaqliqdan tanidigi bir dostu kimi qebul edir Onunla oz arasinda gunu gunden daha cox umumilikler axtarib tapir mes zovqleri baxislari dunyagorusleri heyat yollari ve s arasinda munasibetlerin korlanmamasi xatirine mubahisede guzeste gedir Ona qarsi olan kompaniyalarda xarakterinden asili olaraq ya Onun mudafiecisi kimi cixis edir ya da kompaniyadan tecrid olur Ona qarsi onda himayecilik hissi yaranir elece de Onun yaninda ozunu daha qorxusuz inamli ve arxayin hesab edir Mueyyen sebebden hissini etrafdakilardan gizletmek mecburiyyetinde qaldiqda zahiren dalgin emosional sust yuxu ve istaha rejimi pozulmus qeyri aktiv sosial izolyasiyali diqqetsiz ve s olur Vikisitatda Sevgi ile elaqedar sitatlar var MenbeMehebbet psixologiyasi 2010 03 08 at the Wayback MachineHemcinin baxEsqe dusme Limerensiya Sevginin bioloji esaslari Sevgi divari Obsessiv sevgi Qarsiliqsiz sevgi Ilk baxisdan sevgiXarici kecidlerEsqin Qetiyyetden Dogan Qetiyyetsizliyi Esqe dair kitabdan edebi parca