Muxtar Omarhan oğlu Əvəzov ( qaz. Мұхтар Омарханұлы Әуезов, rus. Мухтар Омарханович Ауэзов; 28 sentyabr 1897 — 27 iyun 1961) — qazaxıstanlı pedaqoq, yazıçı, tərcüməçi, tənqidçi, siyasətçi, mütəfəkkir.
Muxtar Əvəzov | |
---|---|
qaz. Мұхтар Омарханұлы Әуезов | |
Doğum tarixi | |
Doğum yeri | Semey, SSRİ |
Vəfat tarixi | (63 yaşında) |
Vəfat yeri | Moskva |
Dəfn yeri |
|
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | yazıçı, şair |
Əsərlərinin dili | Qazax dili |
Janr | roman |
Üzvlüyü | |
Mükafatları | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Həyat və fəaliyyəti
Qazaxıstanın yazıçılarından biridir. Qazax dastanları və ümumi türk ədəbiyyatı ilə araşdırmalar etmiş, hekayə, tərcümə, sınaq, roman növlərində əsərlər yazmışdır. Özü üçün “Şərqin Şolohovu ” və ya “ İkinci Abay ” ləqəblərindən istifadə etmişdir. Qazax ədəbiyyatında qərb tərzində nəsr ənənəsinin ilk nümayəndəsi hesab edilir.
О, qazaх məktəblərinin şagirdləri üçün ilk dərs vəsaiti olan “Qırğız müntəxabatı” kitabını hazırlayır. Kitabda pedaqoqun “Gəlin, uşaqlar, oxuyaq”, “Biliklərə yiyələnən xalqlar”. “Kasıb olsan da oğurluqla dost olma”, “Akının ədalətli sultana müraciəti”, “Yay”, “Çay” və digər şeirlərində müxtəlif səpkili ictimai-sosial, tarixi, etik-fəlsəfi, doğma təbiət səhnələri, aydın və sadə formadan istifadə edilməklə qələmə alınmışdır. Çoxsaylı pyeslər (“Enlik və Kebek”, “El ağası”, “Baybişə və tokal”, “Ayman-Şolpan”, “Sərhəddə”, “Xan Kenə”, “Ağ ağcaqayın”, “Oktyabr uğrunda”, “Abay” – L.Sobolevlə birlikdə və s.), hekayələr və povestlər (“Fırtına”, “Yetim nəsibi”, “Oxumuş vətəndaş”, “Çöl hekayələri”, “Evlənmə”, “Yaslı gözəl”, “Qanlı gecə”, “Karaş-karaşda olay” – Aşırımda atəş”, “Barımta”, “Gənc nəsil” və s. müəllifidir.
M.Auezov S.Vurğun, M.Hüseyn, M.İbrahimov kimi sənətkarlarla dost olmuş, qarşılıqlı ədəbi-mədəni əlaqələrin daha da güclənməsinə səy göstərmişlər. 1977-ci ildə Qazaxıstanda, keçmiş SSRİ-də, o cümlədən, Azərbaycanda Muxtar Auezovun anadan olmasının 80 illik yubileyi böyük təntənə ilə qeyd olundu.
“Abay” romanı
Bütün həyatı boyunca ən çox təsirləndiyi adam Abay Kunanbayev olmuşdur. Ən məşhur əsəri onun haqqındakı " Abay yolu " adlı dörd cildlik dastan romanıdır.Yazıçının “Abay” romanını tədqiqatçılar haqlı olaraq “qazax xalqının həyatının ensiklopediyası” adlandırırlar. Türk xalqları ədəbiyyatının mahir bilicilərindən, ardıcıl tərcüməçilərindən və tədqiqatçılarından olan şair də qazax ədibinin həyatını işıqlandırmadan onun yaradıcılığının, xüsusən də “Abay” romanının səciyyəvi cəhətlərinin müəyyənləşdirilməsinə önəm vermişdir.
İstinadlar
- Mukhtar Auezov. The path of Abai. //Republic of Kazakhstan, Almaty: "Zhazushy",2009. — pages 366-374. — .
Ədəbiyyat
- Азербайджанско-казахские литературные связи. Баку: Элм. 1990.
- Auezov M. Qazax xalqının böyük şairi. Kommunist. 1954.
- Auezov M. "Abay". Bakı: Azərbaycan Dövlət Nəşriyyatı. 1954. səh. 745.
- Məmmədov J., Gözəlov İ. "Abay" romanının tərcüməsi haqqında. Kommunist. 1955.
- İbrahimov M. Xalqın böyük sənətkarı. Ədəbiyyat və incəsənət. 1977.
- Auezov M. Yas içində. Ədəbiyyat və incəsənət. 1977.
- Rza Xəlil. Bədii söz nəhəngi. Kommunist. 1977.
- Мухтар Ауэзов в воспоминаниях современников. Алматы: Жазуши. 1997.
- Qazax xalqının böyük oğlu. Azərbaycan. 1977. səh. 154-157.
- Əliyev Q. Qazax xalqının iftixarı. Ulduz. 1977. səh. 49-52.
- Razi H. Görkəmli yazıçı və alim. Şərq qapısı. 1977.
- Canquzin R. Qazax xalqının böyük oğlu. Ulduz. 1987. səh. 29-32.
- Bekmirza S. Muhtar Auezovun "Hankene" tragedisindeki Kenesarı şahsiyeti. "Türkün sesi". Bakı: Vektor. 2008. səh. 112-117.
- Auezov M. Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası. Bakı. 1976. səh. 459.
- Əfəndiyev A. Sosializm realizmi sənətində zaman konsepsiyası. Ədəbiyyat və incəsənət. 1973.
- Xəlilov P. SSRİ xalqları ədəbiyyatı. Bakı: Maarif. 1966. səh. 410.
- Мамедов Н. Методическое пособие по курсу Казахская литература. Баку. 1993.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Muxtar Omarhan oglu Evezov qaz Muhtar Omarhanuly Әuezov rus Muhtar Omarhanovich Auezov 28 sentyabr 1897 27 iyun 1961 qazaxistanli pedaqoq yazici tercumeci tenqidci siyasetci mutefekkir Muxtar Evezovqaz Muhtar Omarhanuly ӘuezovDogum tarixi 28 sentyabr 1897Dogum yeri Semey SSRIVefat tarixi 27 iyun 1961 63 yasinda Vefat yeri MoskvaDefn yeri Almati Merkezi qebiristanligi d Tehsili Sankt Peterburq Dovlet Universitetinin Filologiya fakultesi d Fealiyyeti yazici sairEserlerinin dili Qazax diliJanr romanUzvluyu SSRI Yazicilar Ittifaqi Qazaxistan Elmler AkademiyasiMukafatlari Vikianbarda elaqeli mediafayllarMuxtar Evezovun ev muzeyiHeyat ve fealiyyetiQazaxistanin yazicilarindan biridir Qazax dastanlari ve umumi turk edebiyyati ile arasdirmalar etmis hekaye tercume sinaq roman novlerinde eserler yazmisdir Ozu ucun Serqin Solohovu ve ya Ikinci Abay leqeblerinden istifade etmisdir Qazax edebiyyatinda qerb terzinde nesr enenesinin ilk numayendesi hesab edilir O qazah mekteblerinin sagirdleri ucun ilk ders vesaiti olan Qirgiz muntexabati kitabini hazirlayir Kitabda pedaqoqun Gelin usaqlar oxuyaq Biliklere yiyelenen xalqlar Kasib olsan da ogurluqla dost olma Akinin edaletli sultana muracieti Yay Cay ve diger seirlerinde muxtelif sepkili ictimai sosial tarixi etik felsefi dogma tebiet sehneleri aydin ve sade formadan istifade edilmekle qeleme alinmisdir Coxsayli pyesler Enlik ve Kebek El agasi Baybise ve tokal Ayman Solpan Serhedde Xan Kene Ag agcaqayin Oktyabr ugrunda Abay L Sobolevle birlikde ve s hekayeler ve povestler Firtina Yetim nesibi Oxumus vetendas Col hekayeleri Evlenme Yasli gozel Qanli gece Karas karasda olay Asirimda ates Barimta Genc nesil ve s muellifidir M Auezov S Vurgun M Huseyn M Ibrahimov kimi senetkarlarla dost olmus qarsiliqli edebi medeni elaqelerin daha da guclenmesine sey gostermisler 1977 ci ilde Qazaxistanda kecmis SSRI de o cumleden Azerbaycanda Muxtar Auezovun anadan olmasinin 80 illik yubileyi boyuk tentene ile qeyd olundu Abay romaniButun heyati boyunca en cox tesirlendiyi adam Abay Kunanbayev olmusdur En meshur eseri onun haqqindaki Abay yolu adli dord cildlik dastan romanidir Yazicinin Abay romanini tedqiqatcilar haqli olaraq qazax xalqinin heyatinin ensiklopediyasi adlandirirlar Turk xalqlari edebiyyatinin mahir bilicilerinden ardicil tercumecilerinden ve tedqiqatcilarindan olan sair de qazax edibinin heyatini isiqlandirmadan onun yaradiciliginin xususen de Abay romaninin seciyyevi cehetlerinin mueyyenlesdirilmesine onem vermisdir IstinadlarMukhtar Auezov The path of Abai Republic of Kazakhstan Almaty Zhazushy 2009 pages 366 374 ISBN 978 601 200 198 3 EdebiyyatAzerbajdzhansko kazahskie literaturnye svyazi Baku Elm 1990 Auezov M Qazax xalqinin boyuk sairi Kommunist 1954 Auezov M Abay Baki Azerbaycan Dovlet Nesriyyati 1954 seh 745 Memmedov J Gozelov I Abay romaninin tercumesi haqqinda Kommunist 1955 Ibrahimov M Xalqin boyuk senetkari Edebiyyat ve incesenet 1977 Auezov M Yas icinde Edebiyyat ve incesenet 1977 Rza Xelil Bedii soz nehengi Kommunist 1977 Muhtar Auezov v vospominaniyah sovremennikov Almaty Zhazushi 1997 Qazax xalqinin boyuk oglu Azerbaycan 1977 seh 154 157 Eliyev Q Qazax xalqinin iftixari Ulduz 1977 seh 49 52 Razi H Gorkemli yazici ve alim Serq qapisi 1977 Canquzin R Qazax xalqinin boyuk oglu Ulduz 1987 seh 29 32 Bekmirza S Muhtar Auezovun Hankene tragedisindeki Kenesari sahsiyeti Turkun sesi Baki Vektor 2008 seh 112 117 Auezov M Azerbaycan Sovet Ensiklopediyasi Baki 1976 seh 459 Efendiyev A Sosializm realizmi senetinde zaman konsepsiyasi Edebiyyat ve incesenet 1973 Xelilov P SSRI xalqlari edebiyyati Baki Maarif 1966 seh 410 Mamedov N Metodicheskoe posobie po kursu Kazahskaya literatura Baku 1993