Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Edige Kırımal və ya Mustafa Edige Şinkeviç (1911, Bağçasaray, Tavriya quberniyası[d] – 22 aprel 1980, Münxen) — litva tatarı, ictimai xadim, Krım tatar milli mərkəzinin sədri. İkinci Dünya müharibəsi dövründə nasist Almaniyası qarşısında Krım tatarlarının maraqlarını müdafiə etmiş və nasist işğalından sonra Krımda qurulmuş Simferopol Müsəlman Komitəsinin üzvü olmuşdur.
| Mustafa Edige Kırımal | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1911 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 22 aprel 1980 |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri | |
| Təhsili | |
| Fəaliyyəti | siyasətçi, tarixçi |
| Elmi dərəcəsi |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı və fəaliyyəti
Mustafa Edige Kırımal 1911-ci ildə Bağçasarayda anadan olub. Litva tatarlarından olan o, həm də Litva müsəlmanları müftisinin qardaşı oğlu idi. Birinci Dünya Müharibəsi ərəfəsində onun ailəsi Krıma köçür. Simferopol Pedaqoji İnstitutunda təhsil alıb. 1923-ci ildən 1927-ci ilə qədər Krımda fəaliyyət göstərən Milli Hərəkat Təşkilatında fəaliyyət göstərib. Sovet təqibindən qurtulmaq üçün birinci Azərbaycana gəlmiş Vəli İbrahimovun həbs edilib məhkəmə qərarı ilə güllələnməsindən sonra isə İrana keçmişdir. 1932-ci ildən İstanbulda yaşayıb 2 ildən sonra isə Vilnüsə köçüb. 1934-cü ildə Vilnüs Universitetinə daxil olub, 1939-cu ildə isə oranı bitirib.
II Dünya Müharibəsi başladıqdan sonra Türkiyəyə geri dönüb. 1941-ci ilin dekabrında Berlinə gələrək, burada mühacir Krım tatarlarından ibarət, Nasist Almaniyasına loyal milli təmsilçilik qurmağa çalışır. 1942-ci ilin noyabr dekabr aylarında almanlar tərəfindən işğal edilmiş Krımda, Simferopol Müsəlman Komitəsinin üzvü olur. 1943-cü ilin yanvar ayında Üçüncü reyx tərəfindən rəsmi olaraq Krım tatar Milli Mərkəzinin sədri kimi tanınır. 17 mart 1945-ci ildə Krımal və Krım tatar Milli Mərkəzi Üçüncü Reyx tərəfindən krım tatarlarının yeganə rəsmi təmsilçisi kimi tanınıb.
Müharibədən sonra Qərbi Almaniyada yaşayıb. 1952-ci ildə Münsterdə yerləşən Vilhelm Universitetində doktorluq dərəcəsi alıb. 1954-1972-ci illərdə Münhendə SSRİ tarixi və mədəniyyətinin öyrənilməsi institutunda fəaliyyət göstərib. 1952-ci ildə alman dilində "Krım türklərinin milli mübarizəsi" kitabını yazıb.
1980-ci ildə Almaniyada dünyasını dəyişərək orada dəfn edilib. 2007-ci ildə isə nəşi əvvəlki yerindən çıxarılaraq Bağçasarayda Zincirli mədrəsənin ərazisində yerləşən qəbiristanlıqda dəfn edilib.
Həmçinin bax
İstinadlar
- Edige Kirimal // NUKAT. 2002.
- Edige Kirimal // MAK (pol.).
- Заир Ъ-Акадыров. "Крымские татары заложили пантеон" (rus. ). kommersant.ru. 21 may 2007. 18 iyul 2013 tarixində . İstifadə tarixi: 7 may 2020.
- Edward Allworth. The Tatars of Crimea: Return to the Homeland : Studies and Documents. Duke University Press. 1998. səh. 342. ISBN .
- Marek Zybura. Józef Mackiewicz i krytycy: antologia tekstów. Wydawn. LTW. 2009. səh. 535. ISBN .
- "Mustafa Edige Kırımal". kiriminsesigazetesi.com. 6 oktyabr 2018. 6 aprel 2020 tarixində . İstifadə tarixi: 7 may 2020.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mustafa Edige Kirimal ve ya Mustafa Edige Sinkevic 1911 Bagcasaray Tavriya quberniyasi d 22 aprel 1980 Munxen litva tatari ictimai xadim Krim tatar milli merkezinin sedri Ikinci Dunya muharibesi dovrunde nasist Almaniyasi qarsisinda Krim tatarlarinin maraqlarini mudafie etmis ve nasist isgalindan sonra Krimda qurulmus Simferopol Muselman Komitesinin uzvu olmusdur Mustafa Edige KirimalDogum tarixi 1911Dogum yeri Bagcasaray Simferopol qezasi d Tavriya quberniyasi d Rusiya imperiyasiVefat tarixi 22 aprel 1980 1980 04 22 Vefat yeri Munxen Yuxari Bavariya Bavariya Qerbi AlmaniyaDefn yeri Zincirli medreseTehsili Munster Universiteti Vilnus UniversitetiFealiyyeti siyasetci tarixciElmi derecesi doktorluq derecesi d Vikianbarda elaqeli mediafayllarHeyati ve fealiyyetiMustafa Edige Kirimal 1911 ci ilde Bagcasarayda anadan olub Litva tatarlarindan olan o hem de Litva muselmanlari muftisinin qardasi oglu idi Birinci Dunya Muharibesi erefesinde onun ailesi Krima kocur Simferopol Pedaqoji Institutunda tehsil alib 1923 ci ilden 1927 ci ile qeder Krimda fealiyyet gosteren Milli Herekat Teskilatinda fealiyyet gosterib Sovet teqibinden qurtulmaq ucun birinci Azerbaycana gelmis Veli Ibrahimovun hebs edilib mehkeme qerari ile gullelenmesinden sonra ise Irana kecmisdir 1932 ci ilden Istanbulda yasayib 2 ilden sonra ise Vilnuse kocub 1934 cu ilde Vilnus Universitetine daxil olub 1939 cu ilde ise orani bitirib II Dunya Muharibesi basladiqdan sonra Turkiyeye geri donub 1941 ci ilin dekabrinda Berline gelerek burada muhacir Krim tatarlarindan ibaret Nasist Almaniyasina loyal milli temsilcilik qurmaga calisir 1942 ci ilin noyabr dekabr aylarinda almanlar terefinden isgal edilmis Krimda Simferopol Muselman Komitesinin uzvu olur 1943 cu ilin yanvar ayinda Ucuncu reyx terefinden resmi olaraq Krim tatar Milli Merkezinin sedri kimi taninir 17 mart 1945 ci ilde Krimal ve Krim tatar Milli Merkezi Ucuncu Reyx terefinden krim tatarlarinin yegane resmi temsilcisi kimi taninib Muharibeden sonra Qerbi Almaniyada yasayib 1952 ci ilde Munsterde yerlesen Vilhelm Universitetinde doktorluq derecesi alib 1954 1972 ci illerde Munhende SSRI tarixi ve medeniyyetinin oyrenilmesi institutunda fealiyyet gosterib 1952 ci ilde alman dilinde Krim turklerinin milli mubarizesi kitabini yazib 1980 ci ilde Almaniyada dunyasini deyiserek orada defn edilib 2007 ci ilde ise nesi evvelki yerinden cixarilaraq Bagcasarayda Zincirli medresenin erazisinde yerlesen qebiristanliqda defn edilib Hemcinin baxIsmayil Qaspirali Noman Celebi CihanIstinadlarEdige Kirimal NUKAT 2002 Edige Kirimal MAK pol Zair Akadyrov Krymskie tatary zalozhili panteon rus kommersant ru 21 may 2007 18 iyul 2013 tarixinde Istifade tarixi 7 may 2020 Edward Allworth The Tatars of Crimea Return to the Homeland Studies and Documents Duke University Press 1998 seh 342 ISBN 978 0 8223 1994 8 Marek Zybura Jozef Mackiewicz i krytycy antologia tekstow Wydawn LTW 2009 seh 535 ISBN 978 83 7565 093 8 Mustafa Edige Kirimal kiriminsesigazetesi com 6 oktyabr 2018 6 aprel 2020 tarixinde Istifade tarixi 7 may 2020