Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Mustafa Cəlaləddin Paşa və ya əvvəlki adı ilə Konstanti Borzeçki (d. 10 aprel 1826, Polşa, Pyotrkov vilayəti, Modrzeviec — ö. 9 oktyabr 1876, Osmanlı imperiyası, Novosela, Kolonya) - polyak əsilli Osmanlı paşası. Nazim Hikmətin və ana tərəfdən ulu babasıdır. 1848-cı il inqilablarından sonra Osmanlıya sığınmış və 20 il zabit olaraq çalışmışdır. 1869-cu ildə "Köhnə və modern türklər" adlı əsərini fransızca olaraq nəşr etdirmişdir. Türk tarixində sülalə tarixçiliyindən milli tarixçiliyə keçid prosesinə güclü təsir edən şəxslərdəndir. Türkçülük mövzusunda irəli çıxan və xeyli yerdə bilinən şəxslərdən əvvəl Türkçülük fikrini və ərəb əlifbasına qarşı latın əlifbasının istifadəsini müdafiə etmişdir.
| Mustafa Cəlaləddin Paşa | |
|---|---|
| türk. Mustafa Celâleddin Paşa | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Polşa |
| Vəfat tarixi | (50 yaşında) |
| Vəfat yeri | Osmanlı imperiyası, Novosela, Kolonya (indiki Albaniya) |
| Vətəndaşlığı | Osmanlı İmperiyası |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Polyak əsilli Osmanlı |
| Qoşun növü | Kartoqrafiya |
| Xidmət illəri | 1849-1876 |
| Rütbəsi | General-mayor |
| Vəzifəsi | Osmanlı ordusunun kartoqrafiya şöbəsinin rəhbəri |
| Döyüşlər | Krım müharibəsi, və s. |
Həyatı
Polşanın Klezov kəndində 6 uşaqlı zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. Kiçik yaşlarından etibarən polyak dili ilə yanaşı fransızca və rusca səlis, latınca və almancanı da yaxşı səviyyədə bilmişdir. 1844-cü ildə Pyotrkovda orta məktəbi bitirdikdən sonra rəsmə olan bacarığına görə Varşava İncəsənət Məktəbinə yazılmışdır. burada iki il təhsil aldıqdan sonra gözlənilməz qərarla Vloklavekdəki rahib məktəbinə keçmişdir. Rahib məktəbindən də bir il sonra ayrılmışdır. 1848-ci il inqilablarından təsirlənmişdir. Poznandakı üsyana dostu ilə qatılmış, üsyan Prussiya tərəfindən yatırıldıqdan sonra Maqdeburqdakı həbisxanaya salınmışdır. Həbsdən buraxıldıqdan sonra əvvəlcə Fransaya getmiş, burada özünü təhlükəsizlikdə hiss etmədiyinə görə 1849-cu ildə Polşa və Macar inqilabçılarını Rusiyaya təhvil verməyən Osmanlı imperiyasına sığınmış və İstanbulda yaşamağa başlamışdır.Kartoqrafiyadakı yüksək bacarığı və bir neçə xarici dil bilməsinə görə Osmanlı paşası Mustafa Rəşid paşanın diqqətini çəkmiş və Osmanlı ordusuna yüzbaşı olaraq girərək xəritə şöbəsində çalışmağa başlamışdır. İki il sonra şəhərin şeyxülislamının müraciət edərək müsəlman olmuş və şeyxülislam tərəfindən Mustafa Cəlaləddin adı verilmişdir. Daha sonra Erkan-ı Hərbiyyə generallarından sərb əsilli Ömər paşanın qızı Saffet xanım ilə evlənmişdir. Bu evlilikdən doğulmuşdur. Həsən Ənvər Paşanın qızı Cəlilə Nazim Hikmətin anası olmuşdur. Həsən Ənvər paşanın digər qızı Münəvvər isə anası olmuşdur.
Osmanlı imperiyasının o dövrlərdə Rusiyaya qarşı girdiyi bütün müharibələrə qatılmışdır. Hərbi korpus komandiri vəzifəsiylə qatıldığı 1875-ci il Çernoqoriya hadisələrində qarnından yaralanmış və 6 ay sonra vəfat etmişdir.Albaniyada bir məsciddə türk milli qəhrəmanı kimi dəfn edilmişdir.
Fəaliyyəti
Siyasi mövzulu yazılarına zabit olduğu dövrlərdən başlamışdır. , Jön Türklər və İttihad və Tərəqqi kimi hərəkatlardan əvvəl Türkçülük fikrini müdafiə etmiş və Əhməd Vefik paşa, Şəmsəddin Sami və Mehmed Emin Yurdakula təsir göstərmişdir. O, sülalə tarixçiliyindən milli tarixçiliyə keçid dövründə bu mövzuda ən təsirli şəxslərdən olmuşdur. Əsərlərində rusların slavyan kökənli xalqlardan ən barbarı olduğunu bildirmişdir. Latın dili və mədəniyyətinin türk kökənli olduğunu müdafiə etmişdir. Bu nəticəyə bəzi latınca sözlərin türk kökənli olmasını düşünməsiylə gəlmişdir.
"Köhnə və modern türklər"
Hərbi sahədən başqa təsiri Türk dili, Türkçülük və Türk tarixi barədə olmuşdur. "Köhnə və modern türklər" adlı kitabı 1869-cu ildə fransızca olaraq İstanbulda nəşr edilmişdir. Əsər İstanbulda çıxan Courrier d'Orient adlı qəzetinin nəşriyyatında buraxılmış və Sultan Əbdüləzizə ithaf edilmişdir. Nəşr edilən kitabı Avropada təsirli olmuş və 1870-ci ildə Parisdə də nəşr edilmişdir. Cəlaləddin paşa bu əsərində müxtəlif etnik ünsürlərdən yaranan Osmanlı imperiyasının davamlılığı, birliyi və rifahı üçün nələr edilməsinin lazım olduğundan bəhs etmişdir. Bu kitab ilə türkləri Avropalılara tanıdmağa çalışmışdır. Kitabda irəli çıxan digər mövzular isə köhnə Türk qövmləri, Türk tarixi, və Osmanlının quruluşu olmuşdur.
Bu kitabın Parisdə nəşr edilmiş bir nüsxəsi Mustafa Kamal Atatürkdə də olmuşdur. Kitabı Əli Fuad Cəbəsoydan aldığı düşünülür. Bundan əlavə bu kitabı oxumuş və bəzi səhifələrin kənarına "çox mühüm", "diqqət" və "şişirtmə" kimi qeydlər aldığı bildirilməkdədir. Kitabın bu nüsxəsi Atatürk və İstiqlaliyyət Muzeyində sərgilənir.
Həmçinin bax
İstinadlar
- "Turecki generał rodem spod Piotrkowa". 2021-09-26 tarixində . İstifadə tarixi: 6 oktyabr 2016.
- M. Şükrü Hanioğlu. (PDF). Archived from the original on 2016-10-06. İstifadə tarixi: 2019-01-31.
- Mustafa Cəlaləddin Paşa. "Eski ve Modern Türkler" (Türkcə). Kaynak Yayınları. 2019 31 yanvar. 2016-10-08 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-09.
- Soner Yalçın. "Türkü Avrupaya anlatan ilk aydın:M.Celaleddin Paşa" (Türkcə). Sözçü. 2019 31 yanvar. 2016-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-09.
- Tarık Yalçın. "Osmanlı'nın ilk Türkçüsü Nazım Hikmet'in dedesi" (Türkcə). Dunya bülteni. 31 yanvar 2019. 2016-10-06 tarixində . İstifadə tarixi: 2019-01-09.
- Étienne Copeaux. Türk Tarih Tezinden Türk-İslâm Sentezine.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Mustafa Celaleddin Pasa ve ya evvelki adi ile Konstanti Borzecki d 10 aprel 1826 Polsa Pyotrkov vilayeti Modrzeviec o 9 oktyabr 1876 Osmanli imperiyasi Novosela Kolonya polyak esilli Osmanli pasasi Nazim Hikmetin ve ana terefden ulu babasidir 1848 ci il inqilablarindan sonra Osmanliya siginmis ve 20 il zabit olaraq calismisdir 1869 cu ilde Kohne ve modern turkler adli eserini fransizca olaraq nesr etdirmisdir Turk tarixinde sulale tarixciliyinden milli tarixciliye kecid prosesine guclu tesir eden sexslerdendir Turkculuk movzusunda ireli cixan ve xeyli yerde bilinen sexslerden evvel Turkculuk fikrini ve ereb elifbasina qarsi latin elifbasinin istifadesini mudafie etmisdir Mustafa Celaleddin Pasaturk Mustafa Celaleddin PasaSexsi melumatlarDogum tarixi 10 aprel 1826Dogum yeri PolsaVefat tarixi 9 oktyabr 1876 50 yasinda Vefat yeri Osmanli imperiyasi Novosela Kolonya indiki Albaniya Vetendasligi Osmanli ImperiyasiHerbi fealiyyetiMensubiyyeti Polyak esilli OsmanliQosun novu KartoqrafiyaXidmet illeri 1849 1876Rutbesi General mayorVezifesi Osmanli ordusunun kartoqrafiya sobesinin rehberiDoyusler Krim muharibesi ve s HeyatiPolsanin Klezov kendinde 6 usaqli zadegan ailesinde anadan olmusdur Kicik yaslarindan etibaren polyak dili ile yanasi fransizca ve rusca selis latinca ve almancani da yaxsi seviyyede bilmisdir 1844 cu ilde Pyotrkovda orta mektebi bitirdikden sonra resme olan bacarigina gore Varsava Incesenet Mektebine yazilmisdir burada iki il tehsil aldiqdan sonra gozlenilmez qerarla Vloklavekdeki rahib mektebine kecmisdir Rahib mektebinden de bir il sonra ayrilmisdir 1848 ci il inqilablarindan tesirlenmisdir Poznandaki usyana dostu ile qatilmis usyan Prussiya terefinden yatirildiqdan sonra Maqdeburqdaki hebisxanaya salinmisdir Hebsden buraxildiqdan sonra evvelce Fransaya getmis burada ozunu tehlukesizlikde hiss etmediyine gore 1849 cu ilde Polsa ve Macar inqilabcilarini Rusiyaya tehvil vermeyen Osmanli imperiyasina siginmis ve Istanbulda yasamaga baslamisdir Kartoqrafiyadaki yuksek bacarigi ve bir nece xarici dil bilmesine gore Osmanli pasasi Mustafa Resid pasanin diqqetini cekmis ve Osmanli ordusuna yuzbasi olaraq girerek xerite sobesinde calismaga baslamisdir Iki il sonra seherin seyxulislaminin muraciet ederek muselman olmus ve seyxulislam terefinden Mustafa Celaleddin adi verilmisdir Daha sonra Erkan i Herbiyye generallarindan serb esilli Omer pasanin qizi Saffet xanim ile evlenmisdir Bu evlilikden dogulmusdur Hesen Enver Pasanin qizi Celile Nazim Hikmetin anasi olmusdur Hesen Enver pasanin diger qizi Munevver ise anasi olmusdur Osmanli imperiyasinin o dovrlerde Rusiyaya qarsi girdiyi butun muharibelere qatilmisdir Herbi korpus komandiri vezifesiyle qatildigi 1875 ci il Cernoqoriya hadiselerinde qarnindan yaralanmis ve 6 ay sonra vefat etmisdir Albaniyada bir mescidde turk milli qehremani kimi defn edilmisdir FealiyyetiSiyasi movzulu yazilarina zabit oldugu dovrlerden baslamisdir Jon Turkler ve Ittihad ve Tereqqi kimi herekatlardan evvel Turkculuk fikrini mudafie etmis ve Ehmed Vefik pasa Semseddin Sami ve Mehmed Emin Yurdakula tesir gostermisdir O sulale tarixciliyinden milli tarixciliye kecid dovrunde bu movzuda en tesirli sexslerden olmusdur Eserlerinde ruslarin slavyan kokenli xalqlardan en barbari oldugunu bildirmisdir Latin dili ve medeniyyetinin turk kokenli oldugunu mudafie etmisdir Bu neticeye bezi latinca sozlerin turk kokenli olmasini dusunmesiyle gelmisdir Kohne ve modern turkler Herbi saheden basqa tesiri Turk dili Turkculuk ve Turk tarixi barede olmusdur Kohne ve modern turkler adli kitabi 1869 cu ilde fransizca olaraq Istanbulda nesr edilmisdir Eser Istanbulda cixan Courrier d Orient adli qezetinin nesriyyatinda buraxilmis ve Sultan Ebdulezize ithaf edilmisdir Nesr edilen kitabi Avropada tesirli olmus ve 1870 ci ilde Parisde de nesr edilmisdir Celaleddin pasa bu eserinde muxtelif etnik unsurlerden yaranan Osmanli imperiyasinin davamliligi birliyi ve rifahi ucun neler edilmesinin lazim oldugundan behs etmisdir Bu kitab ile turkleri Avropalilara tanidmaga calismisdir Kitabda ireli cixan diger movzular ise kohne Turk qovmleri Turk tarixi ve Osmanlinin qurulusu olmusdur Bu kitabin Parisde nesr edilmis bir nusxesi Mustafa Kamal Ataturkde de olmusdur Kitabi Eli Fuad Cebesoydan aldigi dusunulur Bundan elave bu kitabi oxumus ve bezi sehifelerin kenarina cox muhum diqqet ve sisirtme kimi qeydler aldigi bildirilmekdedir Kitabin bu nusxesi Ataturk ve Istiqlaliyyet Muzeyinde sergilenir Hemcinin baxTurkculukIstinadlar Turecki general rodem spod Piotrkowa 2021 09 26 tarixinde Istifade tarixi 6 oktyabr 2016 M Sukru Hanioglu PDF Archived from the original on 2016 10 06 Istifade tarixi 2019 01 31 Mustafa Celaleddin Pasa Eski ve Modern Turkler Turkce Kaynak Yayinlari 2019 31 yanvar 2016 10 08 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 09 Soner Yalcin Turku Avrupaya anlatan ilk aydin M Celaleddin Pasa Turkce Sozcu 2019 31 yanvar 2016 10 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 09 Tarik Yalcin Osmanli nin ilk Turkcusu Nazim Hikmet in dedesi Turkce Dunya bulteni 31 yanvar 2019 2016 10 06 tarixinde Istifade tarixi 2019 01 09 Etienne Copeaux Turk Tarih Tezinden Turk Islam Sentezine