Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Musa Mamut (krımtat. Musa Mamut, Муса Мамут; 20 fevral 1931, Uzunca, SSRİ — 28 iyun 1978, Simferopol, SSRİ) — krımtatar əsilli ictimai fəal. Krım tatarlarının maraqlarına qarşı edilən laqeydlik səbəbindən intihar etdi.
| Musa Mamut | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 20 fevral 1931 |
| Vəfat tarixi | 28 iyun 1978 (47 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Fəaliyyəti | siyasi fəal[d], traktorçu[d] |
Bioqrafiyası
Musa Mamut Uzunca kəndində çoban Yağı Mamutun ailəsində anadan olmuşdur. Onun ailəsi Krım tatarlarının deportasiyası zamanı Daşkənd vilayəti Mirzəçöl rayonu "Bayaut" kolxozuna köçürülmüşdür. Deportasiyanın ilk illərində Musanın iki qardaşı və iki bacısı aclıqdan həlak olur. Çarəsizlikdən 13 yaşlı uşaq ikən pambıq qəbulu məntəqəsində işləməli olur. Tez-tez döyüldüyündən bəzən şüurunun itkisinə səbəb olurdu.
10 yanvar 1956-cı ildə cəmi 4 sinif təhsili olan Musa Mamut kənd təsərrüfatı mexanizasiyası uçilişinə daxil olur. Birinci kursun bitməsindən sonra o, traktor sürücüsü olaraq təyin edilir. Uçilişi bitirdikdən sonra isə kolxozda traktorçu olaraq kimi fəaliyyətini davam etdirir. 1958-ci ildə Zəkiyə Abdullayeva ilə evləndikdən sonra Yangiyol şəhərinə köçür. Çirçik çayının sağ sahilində yerləşən kanallar qrupunun ofisində mexanik, sonra da texnik olaraq kimi fəaliyyət göstərir.
1975-ci ilin aprelində Musa Manmut Krıma qayıdır və Beş Terek kəndində özünə ev alır. ancaq evin rəsmiləşdirilməsi məsələsində problemlər yaşanır. Sonra pasport pozuntusu ilə əlaqədar ona və ailəsinə qarşı cinayət işi başladılır. 23 aprel 1976-cı ildə Musa Mamut həbs edilir. 13 mayda Simferopol məhkəməsi ona və həyat yoldaşına iki il iş kəsir.
Bir neçə aydan sonra vicdanlı iş üçün şərti azadlığa buraxılmış və "Neftestroya" təyinat almışdir. 18 iyul 1977-ci ildə erkən azadlığa buraxıldı və Donskoya öz ailəsinin yanına qayıtdı. Ancaq Krım səlahiyyətliləri onu qeydiyyata salmaqdan imtina edir və Mamutiov ailəsinin Krım yarımadasını tərk etməli olduğunu bildirilər. Ali hakimiyyət orqanlarına, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinə çoxsaylı şikayətlər etsə də heç bir nəticə əldə olunmur.
20 iyun 1978-ci ildə Musa Mamuta və həyat yoldaşına yeni çinayət işi qaldırılır. Məhkəmə qərarı elan edildikdə, kişi artıq prokurorların əlinə düşməyəcəyini bildirdi. İyunun 23-də, saat 10.30 radələrində yerli polis müfəttişi Musanı istintaqçıya aparmaq üçün gəldiyi zaman üzərinə benzin tökərək yandırır.
28 iyun 1978-ci ildə Musa Mamut Simferopol şəhər xəstəxanasında yanıqlardan həlak olur. Həyatının sonuncu anına qədər tamamilə şüurlu şəkildə öz əməlindən tövbə etmədiyini və Krım tatarlarının hüquqlarının pozulmasına etiraz etdiyini bəyan etdi. 30 iyunda onu Donski kənd qəbrstanlığında dəfn edirlər.
Musa Mamutun hərəkətinə münasibətlər
Musa Mamutuin bu addımı rezonansa səbəb olur. Xüsusilə onun hərəkətləri Mustafa Əbdülcəmil Qırımoğlu dünya ictimaiyyətinə və Səudiyyə Ərəbistanı kralı Xalid ibn Əbdül Əziz Əl-Saud və dünya şöhrətli boksçu Məhəmməd Əliyə ünvanladığı məktublarda vurğulanır. Akademik Andrey Saxaraov Leonid Brejnev və Nikolay Şyolkova müraciət edərək Musanın ailəsinə müavinətin kəsilməsini və nəhayətdə krım tatarlarının probleminə diqqət ayırılmasını istəyir. Musa Mamutun həyat yoldaşı Zəkiyə Abdullayeva SSRİ Baş prokuroru Roman Rudenkoya məktub yazaraq ərinin intiharından məsul olanların cəzalandırılmasını istəyir. Müxalif şair və hüquq müdafiəçisi Qrigori Matveyeviç Musa Mamuta həsr olunmuş "Krım üzərində məşəl" poemasını yazır.
Musa Mamutun şərəfinə Yalta, , şəhərlərində küçə adları vardır. Donskidə 2009-cu ildə "Musa Mamut" adlı müsəlman dini icması qeydiyyatdan keçmişdir.
İstinadlar
- "Григорий Александров. Факел над Крымом" (ukrayna). «Інформаційний центр кримських татар». 2016-07-27 tarixində . İstifadə tarixi: 31 января 2015.
- "Ялта, улица имени Мусы Мамута". «Suntime». 2023-07-29 tarixində . İstifadə tarixi: 31 января 2015.
- "Судак, улица Мусы Мамута". «Suntime». 2015-03-18 tarixində . İstifadə tarixi: 31 января 2015.
- "Переулок Муса-Мамут в селе Мирное". «Mapdata». 2023-07-29 tarixində . İstifadə tarixi: 31 января 2015.
- (ukrayna). «b2btoday.com.ua». 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 31 января 2015.
Mənbə
- "Повернення Фенікса" (ukrayna). «День». İstifadə tarixi: 31 yanvar 2015.
- "Крымский факел достоинства. О самосожжении Мусы Мамута". «Крым. Реалии». İstifadə tarixi: 31 yanvar 2015.
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Musa Mamut krimtat Musa Mamut Musa Mamut 20 fevral 1931 Uzunca SSRI 28 iyun 1978 Simferopol SSRI krimtatar esilli ictimai feal Krim tatarlarinin maraqlarina qarsi edilen laqeydlik sebebinden intihar etdi Musa MamutDogum tarixi 20 fevral 1931 1931 02 20 Vefat tarixi 28 iyun 1978 1978 06 28 47 yasinda Vefat yeri Simferopol Krim vilayeti d Ukrayna SSR SSRIFealiyyeti siyasi feal d traktorcu d BioqrafiyasiMusa Mamut Uzunca kendinde coban Yagi Mamutun ailesinde anadan olmusdur Onun ailesi Krim tatarlarinin deportasiyasi zamani Daskend vilayeti Mirzecol rayonu Bayaut kolxozuna kocurulmusdur Deportasiyanin ilk illerinde Musanin iki qardasi ve iki bacisi acliqdan helak olur Caresizlikden 13 yasli usaq iken pambiq qebulu menteqesinde islemeli olur Tez tez doyulduyunden bezen suurunun itkisine sebeb olurdu 10 yanvar 1956 ci ilde cemi 4 sinif tehsili olan Musa Mamut kend teserrufati mexanizasiyasi ucilisine daxil olur Birinci kursun bitmesinden sonra o traktor surucusu olaraq teyin edilir Ucilisi bitirdikden sonra ise kolxozda traktorcu olaraq kimi fealiyyetini davam etdirir 1958 ci ilde Zekiye Abdullayeva ile evlendikden sonra Yangiyol seherine kocur Circik cayinin sag sahilinde yerlesen kanallar qrupunun ofisinde mexanik sonra da texnik olaraq kimi fealiyyet gosterir 1975 ci ilin aprelinde Musa Manmut Krima qayidir ve Bes Terek kendinde ozune ev alir ancaq evin resmilesdirilmesi meselesinde problemler yasanir Sonra pasport pozuntusu ile elaqedar ona ve ailesine qarsi cinayet isi basladilir 23 aprel 1976 ci ilde Musa Mamut hebs edilir 13 mayda Simferopol mehkemesi ona ve heyat yoldasina iki il is kesir Bir nece aydan sonra vicdanli is ucun serti azadliga buraxilmis ve Neftestroya teyinat almisdir 18 iyul 1977 ci ilde erken azadliga buraxildi ve Donskoya oz ailesinin yanina qayitdi Ancaq Krim selahiyyetlileri onu qeydiyyata salmaqdan imtina edir ve Mamutiov ailesinin Krim yarimadasini terk etmeli oldugunu bildiriler Ali hakimiyyet orqanlarina Sovet Ittifaqi Kommunist Partiyasi Merkezi Komitesine coxsayli sikayetler etse de hec bir netice elde olunmur 20 iyun 1978 ci ilde Musa Mamuta ve heyat yoldasina yeni cinayet isi qaldirilir Mehkeme qerari elan edildikde kisi artiq prokurorlarin eline dusmeyeceyini bildirdi Iyunun 23 de saat 10 30 radelerinde yerli polis mufettisi Musani istintaqciya aparmaq ucun geldiyi zaman uzerine benzin tokerek yandirir 28 iyun 1978 ci ilde Musa Mamut Simferopol seher xestexanasinda yaniqlardan helak olur Heyatinin sonuncu anina qeder tamamile suurlu sekilde oz emelinden tovbe etmediyini ve Krim tatarlarinin huquqlarinin pozulmasina etiraz etdiyini beyan etdi 30 iyunda onu Donski kend qebrstanliginda defn edirler Musa Mamutun hereketine munasibetlerMusa Mamutuin bu addimi rezonansa sebeb olur Xususile onun hereketleri Mustafa Ebdulcemil Qirimoglu dunya ictimaiyyetine ve Seudiyye Erebistani krali Xalid ibn Ebdul Eziz El Saud ve dunya sohretli bokscu Mehemmed Eliye unvanladigi mektublarda vurgulanir Akademik Andrey Saxaraov Leonid Brejnev ve Nikolay Syolkova muraciet ederek Musanin ailesine muavinetin kesilmesini ve nehayetde krim tatarlarinin problemine diqqet ayirilmasini isteyir Musa Mamutun heyat yoldasi Zekiye Abdullayeva SSRI Bas prokuroru Roman Rudenkoya mektub yazaraq erinin intiharindan mesul olanlarin cezalandirilmasini isteyir Muxalif sair ve huquq mudafiecisi Qrigori Matveyevic Musa Mamuta hesr olunmus Krim uzerinde mesel poemasini yazir Musa Mamutun serefine Yalta seherlerinde kuce adlari vardir Donskide 2009 cu ilde Musa Mamut adli muselman dini icmasi qeydiyyatdan kecmisdir Istinadlar Grigorij Aleksandrov Fakel nad Krymom ukrayna Informacijnij centr krimskih tatar 2016 07 27 tarixinde Istifade tarixi 31 yanvarya 2015 Yalta ulica imeni Musy Mamuta Suntime 2023 07 29 tarixinde Istifade tarixi 31 yanvarya 2015 Sudak ulica Musy Mamuta Suntime 2015 03 18 tarixinde Istifade tarixi 31 yanvarya 2015 Pereulok Musa Mamut v sele Mirnoe Mapdata 2023 07 29 tarixinde Istifade tarixi 31 yanvarya 2015 ukrayna b2btoday com ua 2016 03 04 tarixinde orijinalindan arxivlesdirilib Istifade tarixi 31 yanvarya 2015 Menbe Povernennya Feniksa ukrayna Den Istifade tarixi 31 yanvar 2015 Krymskij fakel dostoinstva O samosozhzhenii Musy Mamuta Krym Realii Istifade tarixi 31 yanvar 2015