Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Moris Qustav Qamelin (türk. Maurice Gustave Gamelin; 20 sentyabr 1872, Paris – 18 aprel 1958[…], Paris) — fransız generalı. O, İkinci Dünya müharibəsindəki Fransa kampaniyası zamanı (10 may – 22 iyun 1940) Fransa ordusuna uğursuz komandanlığı və respublika dəyərlərini əzmlə müdafiə etməsi ilə yadda qalmışdır.
| Moris Qamelin | |
|---|---|
| fr. Maurice Gamelin | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 20 sentyabr 1872 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 18 aprel 1958[…](85 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Dəfn yeri |
|
| Vətəndaşlığı | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Mənsubiyyəti | Üçüncü Fransa Respublikası |
| Xidmət illəri | 1893-cü ildən |
| Rütbəsi | generalisimus |
| Döyüşlər | |
| Təltifləri |    |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İkinci Dünya müharibəsinin əvvələrində Fransa Silahlı Qüvvələrinin baş komandanı olduğu üçün, kifayət qədər intellektual qabiliyyətə malik bir insan kimi qəbul edilirdi. Ona hətta Hitler Almaniyasında belə zəkasına və "incə ağlına" görə hörmət edirdilər, lakin bəzi alman generalları tərəfindən Qamelin sərt və hərəkətləri əvvəlcədən proqnozlaşdırıla bilən biri hesab olunurdu. Buna və Birinci Dünya müharibəsi dövründəki effektiv roluna baxmayaraq, 1940-cı ilin may ayının kritik günlərində fransız ordularının döyüş hazırlığının qeyri-kafi olması Fransa üçün fəlakətlə nəticələnmişdir. Tarixçi və jurnalist Uilyam L.Şirer Qamelin Birinci Dünya müharibəsi dövründə tətbiq etdiyi üsullarını yenidən İkinci Dünya müharibəsində tətbiq etdiyini, lakin bunun olduqca zəif nəticə verdiyini bildirmişdir.
Birinci Dünya müharibəsi dövründə Cozef Coffrenin komandanlığı altında xidmət etmişdir. Onun əsas vəzifəsi Fransız əks-hücumunun konturlarını tərtib etmək idi və bu da öz növbəsində 1914-cü ildə baş vermiş Birinci Marna müharibəsi zamanı fransızlara qələbəni bəxş etmişdir. 1933-cü ildə Fransa ordusunun komandanı təyin edilmişdir. O, Majino xətti müdafiəsinin başa çatdırılması da daxil olmaqla modernləşdirmə və mexanikləşdirmə proqramlarına nəzarət edirdi.
İlk illəri
Atası Zefirin 1859-cu ildə baş vermiş Solferino müharibəsində iştirak etmişdir. O, Fransa–Prussiya müharibəsindən sonra Fransanın Elzas və Lotaringiya regionlarının Almaniyaya ilham edilməsinə görə qisas almaq istəyən yeni nəsildə yetişmiş və məhz buna görə də onun hərbçi olmaq potensialı olduqca yüksək olmuşdur.
Hərbi karyerası
Birinci Dünya müharibəsi
31 oktyabr 1891-ci ildə Sen-Kirdə yerləşən hərbi akademiyaya daxil olmuşdur. 1893-cü ildə isə həmin akademiyanı öz sinfinin birincisi kimi bitirmişdir.
Tunisdə yaradılmış III alay ilə bərabər Fransız tirailleuruna başlamışdır. Sonra topoqrafik briqadaya qoşulmuşdur. 1897-ci ildə Parisə qayıdaraq nüfuzlu École Supérieure de Guerre-yə daxil olmuş və Fransa ordusunda yaxın gələcəkdə mükəmməl perspektiv vəd edən təxminən səksən nəfərlik sinfi ikinci olaraq bitirmişdir. O , École Supérieure de Guerre-nin ikinci komandiri və daha sonralar — Birinci Dünya müharibəsinin əvvəllərində general olan Çarlz Lanrezak tərəfindən gələcəkdə daha böyük vəzifələri yerinə yetirəcək ağıllı, tərbiyəli və çalışqan olan gənc zabit kimi qeyd edilmişdir. 1904-cü ildə Alp ovçularının (Fransa ordusunun elit dağ piyada bölmələri) XV batalyonundan bir tağıma komandirlik etməzdən əvvəl XV ordunun qərargahına təyin edilmişdir. O, manevrlər zamanı komandirlərini diqqətlə müşahidə edirdi.
1906-cı ildə "Müharibə sənəti haqqında fəlsəfi tədqiqat" adlı kitabını nəşr etdirmişdir. Bu əsər tənqidçilər tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və onun müəllifinin yaxın gələcəkdə mühüm bir hərbi mütəfəkkir olacağı haqqında proqnozlar verilmişdir. Daha sonralar isə o, Birinci Dünya müharibəsi zamanı Ferdinand Foşun köməyi ilə Fransa qüvvələrinə rəhbərlik edən general Cozef Coffrenin attaşesi olmuşdur. Bu tapşırıq onu möhkəm strategiya və taktiki müharibə məlumatlari ilə təmin etmişdir.
1911-ci ildə Ansidə yerləşən Alp ovçularının XI taborunun komandiri təyin edilmişdir. Bununla belə, 1914-cü ilin mart ayında o, Coffrenin baş qərargahına (Grand Quartier Général adında 1914-1918) qoşulmuşdur. Müharibənin əvvəlində Marna müharibəsində qələbə ilə nəticələnən planların hazırlanmasına kömək etmişdir. Ona polkovnik-leytenant hərbi rütbəsi verilmişdir. O, Elzasdakı Lingedə və daha sonra isə Sommada döyüşmüşdür. O, 1916-cı ilin aprel ayında polkovnik rütbəsinə layiq görülmüş, döyüş meydanında nümayiş etdirdiyi yüksək nəticələri nəzərə alınaraq 8 aydan sonra isə o briqada generalı rütbəsinə yüksəlmişdir. 1917-ci ilin aprel ayından müharibənin sonuna qədər Fransanın XI Piyada Diviziyasına komandirlik etmişdir. Noyon regionunda o, lüzumsuz yerə əsgər itkilərinin qarşısını alan (fr. Attaque à outrance) taktiki bacarıqlar nümayiş etdirmişdir.
1919-1924-cü illər arasında Braziliyadakı Fransa hərbi missiyasının rəhbəri olmuşdur. Daha sonra isə Levantdakı (müasir Suriya və Livan) Fransız Ordusuna komandanlıq etmişdir. 1929-1931-ci illər arasında Nansidə yerləşən XXX Ordu regionunun komandiri olmuşdur. 1932-ci ildə Fransa ordusunun baş qərargah rəisi təyin edilmişdir. Reyxsver səfərbərlik planının almanların gücünü ən azı üç dəfə artıracağını, lakin silahlanma, milis və ya Manşteyn planının düşüncəsiz olduğunu bilirdi. Məhdud maliyyə imkanları, Almaniyanın yenidən silahlanması və Müttəfiqlərin işğalından sonra daha da güclənmiş Üçüncü Reyx haqqında siyasi ətalətə baxmayaraq, Rur regionunun silahsızlaşdırılmasından istifadə edərək İkinci Dünya müharibəsinin başlanğıcında Fransa ordusunu yenidən döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirməyi bacarmışdır.
1939-cu ilin sentyabr ayında müharibə başlayanda o, Avropanın ən yaxşı komandirlərindən biri hesab olunurdu və Vermaxt tərəfindən də böyük hörmətlə qarşılanırdı.
İkinci Dünya müharibəsi
1939-cu ildə müharibə elan edilən zaman o, Vensen qalasında (Château de Vincennes) Fransa Baş Qərargahının rəisi idi. Qəribə müharibə zamanı cəmi 8 km (5.0 mil) irəliləmə qeydə alınmış Saar hücumunda Almaniya sərhədini keçən bir neçə Fransa bölməsindən başqa, heç bir ümumi əməliyyat həyata keçirməmişdir. Onlar Almaniyanın inşası hələ bitməmiş Ziqfrid xəttinə çatmamış dayanmışdırlar. Qərb cəbhəsində xidmət etmiş olan alman generalı Ziqfrid Vestfalın dediyinə görə, 1939-cu ilin sentyabr ayında Fransa ordusu hücuma keçsəydi, alman qüvvələri bir-iki həftədən çox dayana bilməyəcəkdilər. Qamelin qoşunlarına Majino xəttinin arxasına keçməyi əmr etmiş, lakin Fransanın müttəfiqi olan Polşaya Fransanın Ziqfrid xəttini yardığını və Polşanın köməyinə gəldiyini bildirmişdir. Qamelinin uzunmüddətli strategiyası Fransanın yenidən silahlanmasını və ingilis–fransız ordularının güclərini artırmasını gözləməkdən ibarət idi. Bu isə öz növbəsində ordunun 1941-ci ilə qədər hazırlanması demək idi. O, almanlara cavab olaraq Rurdakı sənaye sahələrinin bombalanmasını qadağan etmişdir. Fransızların elan etdiyi səfərbərlik müharibənin ilk həftələrində həyati əhəmiyyət kəsb edən Fransanın sənaye sahələrinin fəaliyyətini pozaraq bu sahələrdə işləyən bir çox vacib işçiləri orduya çağırırdı.
Onun Fransanın müdafiəsinə dair baxış bucağı Majino xətti ilə gücləndirilmiş Fransa-Almaniya sərhədi boyunca uzanan statik müdafiəyə əsaslanırdı. Lakin xətt Belçika sərhədinə qədər uzadılmamışdı. XX əsrin ən soyuq dövrlərindən biri olan 1939-40-cı illərin qışında müdafiə xəttinin Belçika sərhədi boyunca uzadılması prosesi olduqca ləng gedir və bu ərazilərdəki müdafiənin keyfiyyəti ilkin müdafiə keyfiyyəti ilə də eyni deyildi. O, Fransa Ali Komandanlığının bir çox digər üzvləri ilə bərabər, Ardenləri keçilməz hesab edir və yalnız on ehtiyat diviziya və bir neçə istehkamla bu ərazini müdafiə etməyi planlaşdırırdı. Fransa ordusunun böyük bir hissəsi Belçika ilə sərhəd boyunca daha şimal-qərb ərazilərinə göndərilmişdir. Almanların Panzer komandiri, general Hasso von Manteuffelin sözlərinə görə, Fransa Almaniyadan daha çox və daha yaxşı tanklara malik idi, lakin onlar bu tanklardan xüsusi tank qoşunları kimi istifadə etmədilər və tankları qoşun hissələri arasında dağıtdılar.
Qamelinin şəxsi fikirləri Majino xəttinə əsaslanan sırf müdafiə strategiyasından dəyişmişdi. Fransız strateqləri Almaniyanın 1914-cü ildə olduğu kimi Şimali Belçikadan irəliləyəcəyini gözləyirdilər. Belçika və Hollandiyaya hücum edən alman qüvvələrini Fransa ərazisindən mümkün qədər uzaqlaşdırmaq üçün şimal istiqamətində sürətli irəliləmə təklif edilirdi. Dayl planı kimi tanınan bu strategiya, həmçinin Belçikanın müdafiə planları və Britaniyanın məqsədlərindən də xəbərdar idi. Qamelin Fransız Ordusunda mövcud olan motorlaşdırılmış qüvvələrin əksəriyyətini və Britaniya Xarici Ekspedisiya Qüvvələrinin (BEF) hamısını bu strategiya üçün səfərbərliyə almışdı. Belə bir strategiya planının hazırlanması həm də o demək idi ki, Fransız Ordularının bir çoxu Belçikanın naməlum olan müdafiə xəttindəki döyüşlərə qoşulmaq üçün Şimali Fransa ərazisində bir il ərzində hazırlanmış olan bütün müdafiə mövqelərini tərk etməli idilər.
O, alman qüvvələrinin cəmləşmə istiqamətlərini və planlaşdırılan alman hücumunun dəqiq tarixini bilməsinə baxmayaraq, 1940-cı ilin may ayına qədər “biz hadisələrin gedişatını gözləyirik” deyərək heç bir şey etməmişdir. Almanlar hücuma keçəndə isə o, BEF-də daxil olmaqla ən yaxşı 40 diviziyanı Dayl planına müvafiq olaraq şimal istiqamətində göndərdi.
Belçika müharibəsinin ilk günlərində müttəfiqlərə məxsus olan bir çox təyyarə hələ yerdə olarkən hücumlara məruz qalmışdır. Yerdə qalan hava dəstəyi isə alman hücumlarına məruz qalan 150 km-lik (93 mil) dəhlizə hücum etmək əvəzinə, fransızların irəliləməsi üçün cəmləşdirildi. Qısa bir müddət ərzində fransızlar və ingilislər çətin vəziyyətdə qalmaqdan qorxuya düşürlər və Belçika boyunca hazırlanmış müdafiə xəttindən geri çəkilirlər. Alman Panzer bölmələri tərəfindən mühasirəyə alınmamaqları üçün onları kifayət qədər tez geriyə çəkilməmişdilər.
Daha cənub istiqamətində hücum edən Alman hücum qrupu, Meytrutu ağır Lüftvaffe hava bombardmanının köməyi ilə gözlənildiyindən daha tez keçdi. Meyse üstündəki demək olar ki, bütün keçidlərin fransızlar tərəfindən tutulmasına baxmayaraq, Sedanın 60 km (37 mil) şimalından keçid müvəffəqiyyətlə həyata keçirilmişdir. Bu vəziyyət almanlar tərəfindən qısa bir müddət ərzində fürsətə çevrilmişdir. Bu arada Qamelin, kifayət qədər döyüş sursatı olmadığı üçün fransız toplarına lüzumsuz yerə atəş açmalarını qadağan edən əmr vermişdir. Bu cəbhədə general-leytenant Haynts Vilhelm Quderian əmrlərə tabe olmur və ön cəbhədə vuruşurdu. Qamelin bu ərazilərdəki ordularını sahil ərazilərindən daha çox almanların özlərinə əsas hədəf olaraq seçdikləri Parisi müdafiə etmək üçün geri çəkmişdir.
Qamelin bu məğlubiyyətlərin səbəbini özünün hazırladığı strategiyasında görmək əvəzinə, xəyanətə məruz qaldığını düşünərək cəbhədə olan komandirlərinin iyirmisini vəzifəsindən azad etmişdir.
Britaniya Ekspedisiya Qüvvələri Dünkerkə çəkilərək İngiltərəyə təxliyə edilməsindən, hollandların hücumdan beş gün, Belçikanın isə on səkkiz gün sonra təslim olmasından sonra 18 may 1940-cı ildə Baş nazir Pol Reynaud tərəfindən vəzifədən azad edilmiş və onun yerinə Maksim Veyqand gətirilmişdir.
Fransız işğalından sonra
O, Vişi rejimi tərəfindən Riom məhkəməsində Üçüncü Respublikanın digər mühüm siyasi və hərbi xadimləri (Eduard Daladye, Qay La Çambre, Leon Blum və Robert Yakomet) ilə bərabər almanlarla əməkdaşlıq etməyə məcbur edilmişdir. O özünə qarşı irəli sürülmüş bütün ittihamları rədd edərək və özünü müdafiə etməmişdir. O, Vişi rejimi tərəfindən Pireney dağlarındakı Fort du Portaletdə həbs edilmiş və daha sonra isə almanlar tərəfindən bir neçə fransız yüksək vəzifəli məmur ilə bərabər Şimali Fransadakı İtter qalasına sürgün edilmişdir. İtter qalası müharibəsindən sonra qaladan xilas edilmişdir. Müharibədən sonra Servir... adlı xatirələrini nəşr etdirmişdir.
O, 1958-ci ilin aprel ayında 85 yaşında olarkən vəfat etmişdir.
İstinadlar
- Bibliothèque nationale de France BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- Maurice Gustave Gamelin // Léonore verilənlər bazası (fr.). ministère de la Culture.
- Гамелен Морис Гюстав // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- William L. Shirer, The Collapse of the Third Republic, 1969.
- The Republic in Danger: General Maurice Gamelin and the Politics of French Defence, 1933–1940. Cambridge University Press. 1 noyabr 2003. ISBN . İstifadə tarixi: 26 iyul 2013.
- Bennett, Edward W. (1979). German Rearmament and the West, 1932-1933. Princeton: Princeton University Press. p. 85. ISBN .
Biblioqrafiya
- Adamthwaite, Anthony. France and the Coming of the Second World War, 1936-1939. London: Taylor & Francis. 1977. ISBN .
- Alexander, Martin S. The Republic in Danger: General Maurice Gamelin and the Politics of French Defence, 1933–1940. New York: Cambridge University Press. 1992. ISBN .
- Alexander, Martin S. "'Fighting to the Last Frenchman' ? Reflections on the BEF Deployment to France and the Strains in the Franco-British Alliance, 1939-40". Historical Reflections / Réflexions Historiques. 22 (1). Winter 1996: 235–262. JSTOR 41299057.
- Imlay, Talbot Charles. "A Reassessment of Anglo-French Strategy during the Phony War, 1939-1940". The English Historical Review. 119 (481). April 2004: 333–372. doi:10.1093/ehr/119.481.333.
- Maiolo, Joseph. Cry Havoc How the Arms Race Drove the World to War, 1931-1941. New York: Basic Books. 2010. ISBN .
- Salerno, Reynolds M. "The French Navy and the Appeasement of Italy, 1937-9". English Historical Review. 112 (445). February 1997: 66–104. doi:10.1093/ehr/CXII.445.66.
- Stafford, P. R. "The French Government and the Danzig Crisis: The Italian Dimension". The International History Review. 6 (1). February 1984: 48–87.
Əlavə ədəbiyyat siyahısı
- Alexander, Martin S. Maurice Gamelin and the defeat of France, 1939–40 // Bond, Brian (redaktor). Fallen Stars. Eleven Studies of Twentieth Century Military Disaster. London: Brassey's. 1991. ISBN .
- Gamelin, Maurice. Servir. Paris: Plon. 1946.
- Krause, Jonathan; Philpott, William. French Generals of the Great War: Leading the Way. Pen and Sword Books. 2023. ISBN .
- "Le général Gamelin succède au général Weygand comme généralissime tout en restant chef d'état-major général" (PDF). L'Ouest-Eclair (fransız). 1935-01-19. 2011-07-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
- Tissier, Pierre. The Riom Trial. London: G. G. Harrap. 1942.
Xarici keçidlər
- Service records of General Gamelin
- ZBW-nin XX əsrin mətbuat arxivində Moris Qamelin haqqında qəzet parçaları
- Generals of World War II
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Moris Qustav Qamelin turk Maurice Gustave Gamelin 20 sentyabr 1872 1 2 Paris 3 18 aprel 1958 3 1 Paris 3 fransiz generali O Ikinci Dunya muharibesindeki Fransa kampaniyasi zamani 10 may 22 iyun 1940 Fransa ordusuna ugursuz komandanligi ve respublika deyerlerini ezmle mudafie etmesi ile yadda qalmisdir Moris Qamelinfr Maurice Gamelin Sexsi melumatlar Dogum tarixi 20 sentyabr 1872 1872 09 20 1 2 Dogum yeri Paris 3 Vefat tarixi 18 aprel 1958 1958 04 18 3 1 85 yasinda Vefat yeri Paris 3 Defn yeri Passi qebiristanligi d Vetendasligi Fransa Herbi fealiyyeti Mensubiyyeti Ucuncu Fransa Respublikasi Xidmet illeri 1893 cu ilden Rutbesi generalisimus Doyusler Birinci Dunya muharibesi Ikinci Dunya muharibesi Fransa kampaniyasi Marna doyusu Somme vurusmasi Saar hucum emeliyyati Qeribe muharibe Teltifleri Vikianbarda elaqeli mediafayllar Ikinci Dunya muharibesinin evvelerinde Fransa Silahli Quvvelerinin bas komandani oldugu ucun kifayet qeder intellektual qabiliyyete malik bir insan kimi qebul edilirdi Ona hetta Hitler Almaniyasinda bele zekasina ve ince aglina gore hormet edirdiler lakin bezi alman generallari terefinden Qamelin sert ve hereketleri evvelceden proqnozlasdirila bilen biri hesab olunurdu Buna ve Birinci Dunya muharibesi dovrundeki effektiv roluna baxmayaraq 1940 ci ilin may ayinin kritik gunlerinde fransiz ordularinin doyus hazirliginin qeyri kafi olmasi Fransa ucun felaketle neticelenmisdir Tarixci ve jurnalist Uilyam L Sirer Qamelin Birinci Dunya muharibesi dovrunde tetbiq etdiyi usullarini yeniden Ikinci Dunya muharibesinde tetbiq etdiyini lakin bunun olduqca zeif netice verdiyini bildirmisdir 4 Birinci Dunya muharibesi dovrunde Cozef Coffrenin komandanligi altinda xidmet etmisdir Onun esas vezifesi Fransiz eks hucumunun konturlarini tertib etmek idi ve bu da oz novbesinde 1914 cu ilde bas vermis Birinci Marna muharibesi zamani fransizlara qelebeni bexs etmisdir 1933 cu ilde Fransa ordusunun komandani teyin edilmisdir O Majino xetti mudafiesinin basa catdirilmasi da daxil olmaqla modernlesdirme ve mexaniklesdirme proqramlarina nezaret edirdi Mundericat 1 Ilk illeri 2 Herbi karyerasi 2 1 Birinci Dunya muharibesi 2 2 Ikinci Dunya muharibesi 2 3 Fransiz isgalindan sonra 3 Istinadlar 4 Biblioqrafiya 5 Elave edebiyyat siyahisi 6 Xarici kecidlerIlk illeriredakteAtasi Zefirin 1859 cu ilde bas vermis Solferino muharibesinde istirak etmisdir O Fransa Prussiya muharibesinden sonra Fransanin Elzas ve Lotaringiya regionlarinin Almaniyaya ilham edilmesine gore qisas almaq isteyen yeni nesilde yetismis ve mehz buna gore de onun herbci olmaq potensiali olduqca yuksek olmusdur Herbi karyerasiredakteBirinci Dunya muharibesiredakte 31 oktyabr 1891 ci ilde Sen Kirde yerlesen herbi akademiyaya daxil olmusdur 5 1893 cu ilde ise hemin akademiyani oz sinfinin birincisi kimi bitirmisdir Tunisde yaradilmis III alay ile beraber Fransiz tirailleuruna baslamisdir Sonra topoqrafik briqadaya qosulmusdur 1897 ci ilde Parise qayidaraq nufuzlu Ecole Superieure de Guerre ye daxil olmus ve Fransa ordusunda yaxin gelecekde mukemmel perspektiv ved eden texminen seksen neferlik sinfi ikinci olaraq bitirmisdir O Ecole Superieure de Guerre nin ikinci komandiri ve daha sonralar Birinci Dunya muharibesinin evvellerinde general olan Carlz Lanrezak terefinden gelecekde daha boyuk vezifeleri yerine yetirecek agilli terbiyeli ve calisqan olan genc zabit kimi qeyd edilmisdir 1904 cu ilde Alp ovcularinin Fransa ordusunun elit dag piyada bolmeleri XV batalyonundan bir tagima komandirlik etmezden evvel XV ordunun qerargahina teyin edilmisdir O manevrler zamani komandirlerini diqqetle musahide edirdi 1906 ci ilde Muharibe seneti haqqinda felsefi tedqiqat adli kitabini nesr etdirmisdir Bu eser tenqidciler terefinden yuksek qiymetlendirilmis ve onun muellifinin yaxin gelecekde muhum bir herbi mutefekkir olacagi haqqinda proqnozlar verilmisdir Daha sonralar ise o Birinci Dunya muharibesi zamani Ferdinand Fosun komeyi ile Fransa quvvelerine rehberlik eden general Cozef Coffrenin attasesi olmusdur Bu tapsiriq onu mohkem strategiya ve taktiki muharibe melumatlari ile temin etmisdir 1911 ci ilde Anside yerlesen Alp ovcularinin XI taborunun komandiri teyin edilmisdir Bununla bele 1914 cu ilin mart ayinda o Coffrenin bas qerargahina Grand Quartier General adinda 1914 1918 qosulmusdur Muharibenin evvelinde Marna muharibesinde qelebe ile neticelenen planlarin hazirlanmasina komek etmisdir Ona polkovnik leytenant herbi rutbesi verilmisdir O Elzasdaki Lingede ve daha sonra ise Sommada doyusmusdur O 1916 ci ilin aprel ayinda polkovnik rutbesine layiq gorulmus doyus meydaninda numayis etdirdiyi yuksek neticeleri nezere alinaraq 8 aydan sonra ise o briqada generali rutbesine yukselmisdir 1917 ci ilin aprel ayindan muharibenin sonuna qeder Fransanin XI Piyada Diviziyasina komandirlik etmisdir Noyon regionunda o luzumsuz yere esger itkilerinin qarsisini alan fr Attaque a outrance taktiki bacariqlar numayis etdirmisdir 1919 1924 cu iller arasinda Braziliyadaki Fransa herbi missiyasinin rehberi olmusdur Daha sonra ise Levantdaki muasir Suriya ve Livan Fransiz Ordusuna komandanliq etmisdir 1929 1931 ci iller arasinda Nanside yerlesen XXX Ordu regionunun komandiri olmusdur 1932 ci ilde Fransa ordusunun bas qerargah reisi teyin edilmisdir Reyxsver seferberlik planinin almanlarin gucunu en azi uc defe artiracagini lakin silahlanma milis ve ya Mansteyn planinin dusuncesiz oldugunu bilirdi 6 Mehdud maliyye imkanlari Almaniyanin yeniden silahlanmasi ve Muttefiqlerin isgalindan sonra daha da guclenmis Ucuncu Reyx haqqinda siyasi etalete baxmayaraq Rur regionunun silahsizlasdirilmasindan istifade ederek Ikinci Dunya muharibesinin baslangicinda Fransa ordusunu yeniden doyus hazirligi veziyyetine getirmeyi bacarmisdir 1939 cu ilin sentyabr ayinda muharibe baslayanda o Avropanin en yaxsi komandirlerinden biri hesab olunurdu ve Vermaxt terefinden de boyuk hormetle qarsilanirdi Ikinci Dunya muharibesiredakte 1939 cu ilde muharibe elan edilen zaman o Vensen qalasinda Chateau de Vincennes Fransa Bas Qerargahinin reisi idi Qeribe muharibe zamani cemi 8 km 5 0 mil irelileme qeyde alinmis Saar hucumunda Almaniya serhedini kecen bir nece Fransa bolmesinden basqa hec bir umumi emeliyyat heyata kecirmemisdir Onlar Almaniyanin insasi hele bitmemis Ziqfrid xettine catmamis dayanmisdirlar Qerb cebhesinde xidmet etmis olan alman generali Ziqfrid Vestfalin dediyine gore 1939 cu ilin sentyabr ayinda Fransa ordusu hucuma kecseydi alman quvveleri bir iki hefteden cox dayana bilmeyecekdiler Qamelin qosunlarina Majino xettinin arxasina kecmeyi emr etmis lakin Fransanin muttefiqi olan Polsaya Fransanin Ziqfrid xettini yardigini ve Polsanin komeyine geldiyini bildirmisdir Qamelinin uzunmuddetli strategiyasi Fransanin yeniden silahlanmasini ve ingilis fransiz ordularinin guclerini artirmasini gozlemekden ibaret idi Bu ise oz novbesinde ordunun 1941 ci ile qeder hazirlanmasi demek idi O almanlara cavab olaraq Rurdaki senaye sahelerinin bombalanmasini qadagan etmisdir Fransizlarin elan etdiyi seferberlik muharibenin ilk heftelerinde heyati ehemiyyet kesb eden Fransanin senaye sahelerinin fealiyyetini pozaraq bu sahelerde isleyen bir cox vacib iscileri orduya cagirirdi Onun Fransanin mudafiesine dair baxis bucagi Majino xetti ile guclendirilmis Fransa Almaniya serhedi boyunca uzanan statik mudafieye esaslanirdi Lakin xett Belcika serhedine qeder uzadilmamisdi XX esrin en soyuq dovrlerinden biri olan 1939 40 ci illerin qisinda mudafie xettinin Belcika serhedi boyunca uzadilmasi prosesi olduqca leng gedir ve bu erazilerdeki mudafienin keyfiyyeti ilkin mudafie keyfiyyeti ile de eyni deyildi O Fransa Ali Komandanliginin bir cox diger uzvleri ile beraber Ardenleri kecilmez hesab edir ve yalniz on ehtiyat diviziya ve bir nece istehkamla bu erazini mudafie etmeyi planlasdirirdi Fransa ordusunun boyuk bir hissesi Belcika ile serhed boyunca daha simal qerb erazilerine gonderilmisdir Almanlarin Panzer komandiri general Hasso von Manteuffelin sozlerine gore Fransa Almaniyadan daha cox ve daha yaxsi tanklara malik idi lakin onlar bu tanklardan xususi tank qosunlari kimi istifade etmediler ve tanklari qosun hisseleri arasinda dagitdilar Qamelinin sexsi fikirleri Majino xettine esaslanan sirf mudafie strategiyasindan deyismisdi Fransiz strateqleri Almaniyanin 1914 cu ilde oldugu kimi Simali Belcikadan irelileyeceyini gozleyirdiler Belcika ve Hollandiyaya hucum eden alman quvvelerini Fransa erazisinden mumkun qeder uzaqlasdirmaq ucun simal istiqametinde suretli irelileme teklif edilirdi Dayl plani kimi taninan bu strategiya hemcinin Belcikanin mudafie planlari ve Britaniyanin meqsedlerinden de xeberdar idi Qamelin Fransiz Ordusunda movcud olan motorlasdirilmis quvvelerin ekseriyyetini ve Britaniya Xarici Ekspedisiya Quvvelerinin BEF hamisini bu strategiya ucun seferberliye almisdi Bele bir strategiya planinin hazirlanmasi hem de o demek idi ki Fransiz Ordularinin bir coxu Belcikanin namelum olan mudafie xettindeki doyuslere qosulmaq ucun Simali Fransa erazisinde bir il erzinde hazirlanmis olan butun mudafie movqelerini terk etmeli idiler O alman quvvelerinin cemlesme istiqametlerini ve planlasdirilan alman hucumunun deqiq tarixini bilmesine baxmayaraq 1940 ci ilin may ayina qeder biz hadiselerin gedisatini gozleyirik deyerek hec bir sey etmemisdir Almanlar hucuma kecende ise o BEF de daxil olmaqla en yaxsi 40 diviziyani Dayl planina muvafiq olaraq simal istiqametinde gonderdi Belcika muharibesinin ilk gunlerinde muttefiqlere mexsus olan bir cox teyyare hele yerde olarken hucumlara meruz qalmisdir Yerde qalan hava desteyi ise alman hucumlarina meruz qalan 150 km lik 93 mil dehlize hucum etmek evezine fransizlarin irelilemesi ucun cemlesdirildi Qisa bir muddet erzinde fransizlar ve ingilisler cetin veziyyetde qalmaqdan qorxuya dusurler ve Belcika boyunca hazirlanmis mudafie xettinden geri cekilirler Alman Panzer bolmeleri terefinden muhasireye alinmamaqlari ucun onlari kifayet qeder tez geriye cekilmemisdiler Daha cenub istiqametinde hucum eden Alman hucum qrupu Meytrutu agir Luftvaffe hava bombardmaninin komeyi ile gozlenildiyinden daha tez kecdi Meyse ustundeki demek olar ki butun kecidlerin fransizlar terefinden tutulmasina baxmayaraq Sedanin 60 km 37 mil simalindan kecid muveffeqiyyetle heyata kecirilmisdir Bu veziyyet almanlar terefinden qisa bir muddet erzinde fursete cevrilmisdir Bu arada Qamelin kifayet qeder doyus sursati olmadigi ucun fransiz toplarina luzumsuz yere ates acmalarini qadagan eden emr vermisdir Bu cebhede general leytenant Haynts Vilhelm Quderian emrlere tabe olmur ve on cebhede vurusurdu Qamelin bu erazilerdeki ordularini sahil erazilerinden daha cox almanlarin ozlerine esas hedef olaraq secdikleri Parisi mudafie etmek ucun geri cekmisdir Qamelin bu meglubiyyetlerin sebebini ozunun hazirladigi strategiyasinda gormek evezine xeyanete meruz qaldigini dusunerek cebhede olan komandirlerinin iyirmisini vezifesinden azad etmisdir Britaniya Ekspedisiya Quvveleri Dunkerke cekilerek Ingiltereye texliye edilmesinden hollandlarin hucumdan bes gun Belcikanin ise on sekkiz gun sonra teslim olmasindan sonra 18 may 1940 ci ilde Bas nazir Pol Reynaud terefinden vezifeden azad edilmis ve onun yerine Maksim Veyqand getirilmisdir Fransiz isgalindan sonraredakte O Visi rejimi terefinden Riom mehkemesinde Ucuncu Respublikanin diger muhum siyasi ve herbi xadimleri Eduard Daladye Qay La Cambre Leon Blum ve Robert Yakomet ile beraber almanlarla emekdasliq etmeye mecbur edilmisdir O ozune qarsi ireli surulmus butun ittihamlari redd ederek ve ozunu mudafie etmemisdir O Visi rejimi terefinden Pireney daglarindaki Fort du Portaletde hebs edilmis ve daha sonra ise almanlar terefinden bir nece fransiz yuksek vezifeli memur ile beraber Simali Fransadaki Itter qalasina surgun edilmisdir Itter qalasi muharibesinden sonra qaladan xilas edilmisdir Muharibeden sonra Servir adli xatirelerini nesr etdirmisdir O 1958 ci ilin aprel ayinda 85 yasinda olarken vefat etmisdir Istinadlarredakte 1 2 3 4 Bibliotheque nationale de France BnF identifikatoru fr aciq melumat platformasi 2011 1 2 Maurice Gustave Gamelin Leonore verilenler bazasi fr ministere de la Culture 1 2 3 4 5 6 Gamelen Moris Gyustav Bolshaya sovetskaya enciklopediya rus v 30 t pod red A M Prohorova 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 William L Shirer The Collapse of the Third Republic 1969 The Republic in Danger General Maurice Gamelin and the Politics of French Defence 1933 1940 Cambridge University Press 1 noyabr 2003 ISBN 978 0 521 52429 2 Istifade tarixi 26 iyul 2013 Bennett Edward W 1979 German Rearmament and the West 1932 1933 Princeton Princeton University Press p 85 ISBN 0691052697 BiblioqrafiyaredakteAdamthwaite Anthony France and the Coming of the Second World War 1936 1939 London Taylor amp Francis 1977 ISBN 9781000352788 Alexander Martin S The Republic in Danger General Maurice Gamelin and the Politics of French Defence 1933 1940 New York Cambridge University Press 1992 ISBN 0 521 37234 8 Alexander Martin S Fighting to the Last Frenchman Reflections on the BEF Deployment to France and the Strains in the Franco British Alliance 1939 40 Historical Reflections Reflexions Historiques 22 1 Winter 1996 235 262 JSTOR 41299057 Imlay Talbot Charles A Reassessment of Anglo French Strategy during the Phony War 1939 1940 The English Historical Review 119 481 April 2004 333 372 doi 10 1093 ehr 119 481 333 Maiolo Joseph Cry Havoc How the Arms Race Drove the World to War 1931 1941 New York Basic Books 2010 ISBN 9780465022670 Salerno Reynolds M The French Navy and the Appeasement of Italy 1937 9 English Historical Review 112 445 February 1997 66 104 doi 10 1093 ehr CXII 445 66 Stafford P R The French Government and the Danzig Crisis The Italian Dimension The International History Review 6 1 February 1984 48 87 Elave edebiyyat siyahisiredakteAlexander Martin S Maurice Gamelin and the defeat of France 1939 40 Bond Brian redaktor Fallen Stars Eleven Studies of Twentieth Century Military Disaster London Brassey s 1991 ISBN 0 08 040717 X Gamelin Maurice Servir Paris Plon 1946 Krause Jonathan Philpott William French Generals of the Great War Leading the Way Pen and Sword Books 2023 ISBN 978 1781592526 Le general Gamelin succede au general Weygand comme generalissime tout en restant chef d etat major general PDF L Ouest Eclair fransiz 1935 01 19 2011 07 21 tarixinde arxivlesdirilib PDF Tissier Pierre The Riom Trial London G G Harrap 1942 Xarici kecidlerredakteService records of General Gamelin ZBW nin XX esrin metbuat arxivinde Moris Qamelin haqqinda qezet parcalari Generals of World War II Menbe https az wikipedia org w index php title Moris Qamelin amp oldid 8072728