Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Qəribə müharibə (3 sentyabr 1939 – 8 may 1940) — İkinci dünya müharibəsinin əvvəlindən heç bir hərbi əməliyyatın aparılmadığı 8 aylıq dövrün adıdır.
| Qəribə müharibə | |||
|---|---|---|---|
| İkinci Dünya müharibəsi | |||
 Almanlar tərəfindən vurulan İngilis təyyarələrinin boşaldılması | |||
| Tarix | 3 sentyabr 1939 — 8 may 1940 | ||
| Yeri | Majino xətti Ziqfrid xətti | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
| | |||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||
Avropanın bütün böyük gücləri bir-birinə müharibə elan etməsinə qarşılıq, bu dövrdə Almaniyanın işğallarına qarşı irimiqyaslı bir hərbi reaksiya verilməmişdir. Bu müharibə Almaniyada "Sitzkrieg" ("oturan müharibə", Blitzreqə bir göndərmə), Fransada "Drôle de guerre" ("gülməli müharibə") və Polşada "Dziwna wojna" ("qəribə müharibə") adlandırılmışdır. Vinston Çörçill isə bu müharibə üçün Şəfəq müharibəsi ifadəsini işlədib.
Gözləmə prosesi
Alman ordusunun böyük hissəsi Polşada olsa da, Ziqfrid xəttində daha kiçik bir birlik Fransa sərhədini gözləyirdi. Sərhədin digər tərəfində Majino xəttində İngilis və Fransız qoşunları var idi. Bu dövrdə qırıcı təyyarələr arasında çox kiçik miqyaslı toqquşmalar və iti döyüşlər baş verdi. Kral Hərbi Hava Qüvvələri Almaniyaya dair təbliğat broşuraları yayımladı. Sərhədlərində vuruşmayan tərəflər Norveçdə döyüşlə məşğul olacaqlar. Müharibənin başlaması ilə İngiltərə və Fransa Amerika silah istehsalçılarına böyük həcmdə silah sifarişləri verir. Hələ müharibəyə qoşulmayan Amerika Birləşmiş Ştatları bu tələblərə cavab verdi və gələcəkdə Liz-İcarə proqramını dəstəkləməyə davam etdi. Quruda nisbi hərəkətsizliyin əksinə olaraq, dənizdə toqquşmalar sürətlə irəliləyir. Müharibə elan edildikdən dərhal sonra İngilis SS Afiniya Hebridləri Almanlar tərəfindən batırıldı və Atlantik Döyüşünün ilk itkilərinə məruz qaldı. Sentyabrın 4-dən etibarən, Müttəfiqlər Almaniyaya qarşı bir blokada tətbiq edəcəklərini və Almaniya əks-blokada elan etdiklərini elan etdilər. Müharibədən sonra Nürnberqdəki Beynəlxalq Hərbi Cinayət Məhkəməsinə verdiyi açıqlamada Alfred Jodl dedi:
Saar əks-hücumu
Saar əks-hücumu olaraq bilinən hərbi hücum Saarland bölgəsini müdafiə edən Alman 1-ci ordusuna qarşı edildi. Hücumun məqsədi Almaniyanın hücumu altında Polşaya kömək etməkdir. Ancaq bir neçə kilometrlik hücumdan sonra birdən dayandı və fransız qoşunları geri çəkildi. Fransa-Polşa hərbi müqaviləsinə görə, Fransa ordusu səfərbərlik elan edildikdən sonra üç gün ərzində hücuma keçməyə hazır idi. Fransa ordusu Almaniya sərhədini Alman mövqelərinə keçir və düşmənlə isti əlaqə qurardı. Səfərbərlik elanının 15-ci günü (16 sentyabr 1939) Fransa ordusu bütün qüvvələri ilə Almaniyaya hücum etdi. Saar Hücumu, Fransanın Almaniyaya müharibə elan etməsindən 4 gün sonra, 7 sentyabrda başlayır. Wehrmacht polyak hücumu ilə məşğul olduğuna görə, fransızlar almanlar üzərində dəqiq say üstünlüyünə sahib idilər. Lakin fransızlar polyaklara mənalı kömək etməkdən uzaqlaşırlar. Fransız bölməsi Saarbrükken yaxınlığında 32 km cəbhə xəttində zəif Alman mövqelərinə qarşı davam edir. 1 zirehli diviziya və 3 mexanikləşdirilmiş bölmə ilə 40 bölmə, heç bir müqavimət göstərmədən sərhədin 8 km-də boşaldılmış 20 Alman kəndini işğal edir. Müntəzəm olaraq başlayan hücum, ağır minalanan Warndt Meşəsinə gəldikdə dayandırılır. Sentyabrın 12-də İngiltərə-Fransız döyüş şurası, Fransanın Abbeville şəhərində toplantı keçirir. Almanlara hücum etməyi üstün tutan və buna görə də müdafiə tipli müharibə dayandırmağı qərara alır. Fransız komandiri Maurice Gamelin Siegfried xəttindən 1 km məsafəni dayandırmaq qərarına gəlir və bu qərar barədə Polyaklara məlumat vermir. Əksinə, Polşalı marşal Edvard Rydz-Amigły-nin almanlarla təmasda olduğu bildirilir. Ertəsi gün Polşa Baş Qərargahına məlumat verildi və 17–20 sentyabr arasında rəsmi hücum planlaşdırıldı. Ancaq fransız qoşunları Majino xətti arxasındakı kazarmalara geri çəkildi. Qəribə müharibə başlayacaq.
Qış müharibəsi
Sovet hökuməti Finlandiya ilə sərhəddən 32 km məsafədə yerləşən Leninqrad şəhərinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə qarşı tərəfə ərazi mübadiləsi barədə təklif göndərmiş, lakin Finlandiyanın bu təklifi qəbul etməməsi nəticəsində müharibə başlamışdır. Bəzi mənbələrə görə müharibəni başlamaqda Sovet İttifaqının əsas məqsədi bütün Finlandiyanı ələ keçirmək və burada "kukla" Fin kommunist hökuməti yaratmaq idi. −43 °C temperaturda, çox sərt iqlim şəraitində Finlandiya qoşunları iki aydan çox müddətdə Sovet hücumuna müqavimət göstərdi və qarşı tərəfi ciddi itkilər verməyə məcbur etdi. Sovet Ordusunun yenidən təşkilatlanması və fərqli taktikalar icra etməsindən sonra, fevral ayında yeni hücum dalğası ilə finlərin müdafiə xətti keçildi.
Münaqişə tərəflərinin iştirakı ilə 1940-cı ilin martında Moskva şəhərində sülh müqaviləsi imzalandı. Finlandiya müqavilənin şərtlərinə əsasən öz ərazisinin 11 faizini və iqtisadiyyatının 30 faizini Sovet İttifaqına verməyə məcbur oldu. SSRİ isə müharibə nəticəsində ciddi itkilərə məruz qalmış və beynəlxalq nüfuzuna xələl gətirmişdi. Bütün bu itkilərə baxmayaraq, Sovet hökuməti öz istəyinə nail olmuş, Ladoqa gölü boyunca və Finlandiyanın şimalında yeni ərazilər ələ keçirmişdi. Finlandiya isə müharibədən sonra öz suverenliyini qoruyub saxladı və beynəlxalq nüfuzunu artırdı. Həmçinin, müharibə ərzində Qırmızı Ordunun zəif hücum cəhdləri və ciddi itkilər verməsi Adolf Hitlerin SSRİ üzərinə hücuma keçmək barədə fikirlərini daha da artırdı. 1941-ci ilin iyun ayında, 15 aylıq müvəqqəti sülhdən sonra Nasist Almaniyası Barbarossa əməliyyatına başladı, həmçinin SSRİ və Finlandiya arasında Davam müharibəsi başlandı. 30 noyabr 1939-cu ildə Sovet qoşunları 21 diviziya ilə (ümumilikdə 450,000 nəfər) Finlandiya üzərinə hücuma keçdi və qarşı tərəfə ağır itkilər verdirmək məqsədilə ölkənin paytaxtı Helsinki şəhərini bombaladı. Beynəlxalq qınağa cavab olaraq Sovet xarici işlər naziri Vyaçeslav Molotov bildirdi ki, Sovet Hərbi Hava Qüvvələri fin şəhərlərini bombalamır, hətta aclıqdan əziyyət çəkən fin əhaliyə humanitar yardım paylayır. Fin dövlət adamı Paasiviki isə deyirdi ki, Sovet tərəfi müharibə elan etmədən hücuma keçərək güc tətbiq etməmə haqqında imzalanmış üç müxtəlif razılaşmanı pozdu. Bunlar 1920-ci ildə imzalanmış Tartu müqaviləsi, 1932-ci ildə Sovet İttifaqı və Finlandiya arasında imzalanmış güc tətbiq etməmə haqqında müqavilə və 1934-cü ildə Sovet İttifaqı tərəfindən imzalanmış Millətlər Liqası razılaşmaları idi. Sovet hücumu başladıqdan sonra Karl Qustav Emil Mannerheym Finlandiya Müdafiə Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi təyin olundu. Finlandiya Sovet işğalı məsələsini hücum başlamazdan əvvəl Millətlər Liqasına bildirdi. Millətlər Liqası 14 dekabr 1939-cu ildə SSRİ-ni bu qurumdan uzaqlaşdırdı və digər üzv dövlətləri Finlandiyaya yardım etməyə səslədi.
1 dekabr 1939-cu ildə Sovet qoşunları tərəfindən işğal olunmuş Kareliya ərazisində Fin Demokratik Respublikası adlı kukla hökumət yaradıldı və Otto Ville Kuusinen bu hökumətin başçısı təyin olundu. Qırmızı Ordunun hücumu nəticəsində işğal olunmuş ilk yaşayış məntəqəsi olan Teriyoki kəndindən sonra Kuusinenin hökuməti "Teriyoki hökuməti" adlandırıldı. Müharibədən sonra kukla hökumət dağıldı. Müharibənin əvvəlindən etibarən işçi sinfindən olan finlər mərkəzi Helsinkidə yerləşən legitim hökumətin arxasında dayandı. Sovet işğalına qarşı finlərin milli birliyi sonradan "Qış müharibəsi ruhu" olaraq tarixə keçdi.
Danimarka və Norveçin işğalı
Altmark insidenti adlanan hadisədə həm müttəfiqlərin, həm də almanların müharibə zamanı neytral qalmayacağı ilə bağlı narahatlıqlar yaranmışdır. Hitler, müharibə sənayesi üçün dəmir filizinin vacib olduğu neytral İsveçlə ticarətinin qarşısını almaq istədi. 9 aprel 1941-ci ildə Weserübung adlı bir əməliyyatla Danimarka və Norveçi istila edən Almanlar, Norveç təslim olana qədər 9 İyun tarixində müttəfiqlərlə vuruşdular.
İstinadlar
- Bert Whyte; Larry Hannant. Champagne and Meatballs: Adventures of a Canadian Communist. Kanada: Athabasca University Press. 2011. səh. 17. ISBN .
- "The Phoney War" (ing. ). historylearningsite.co.uk. 4 dekabr 2019 tarixində .
- "Hitler, Adolf, 1889-1945, Shirer, William L. (William Lawrence), 1904-1993, World War, 1939-1945, World War, 1939-1945". 1942. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib (#archive_missing_url). (#cite_web_url)
wikipedia, oxu, kitab, kitabxana, axtar, tap, meqaleler, kitablar, oyrenmek, wiki, bilgi, tarix, tarixi, endir, indir, yukle, izlə, izle, mobil, telefon ucun, azeri, azəri, azerbaycanca, azərbaycanca, sayt, yüklə, pulsuz, pulsuz yüklə, haqqında, haqqinda, məlumat, melumat, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, şəkil, muisiqi, mahnı, kino, film, kitab, oyun, oyunlar, android, ios, apple, samsung, iphone, pc, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, web, computer, komputer
Qeribe muharibe 3 sentyabr 1939 8 may 1940 Ikinci dunya muharibesinin evvelinden hec bir herbi emeliyyatin aparilmadigi 8 ayliq dovrun adidir Qeribe muharibeIkinci Dunya muharibesiAlmanlar terefinden vurulan Ingilis teyyarelerinin bosaldilmasiTarix 3 sentyabr 1939 8 may 1940Yeri Majino xetti Ziqfrid xettiMunaqise terefleriBirlesmis Kralliq Fransa Polsa Ucuncu Reyx Vikianbarda elaqeli mediafayllar Avropanin butun boyuk gucleri bir birine muharibe elan etmesine qarsiliq bu dovrde Almaniyanin isgallarina qarsi irimiqyasli bir herbi reaksiya verilmemisdir Bu muharibe Almaniyada Sitzkrieg oturan muharibe Blitzreqe bir gonderme Fransada Drole de guerre gulmeli muharibe ve Polsada Dziwna wojna qeribe muharibe adlandirilmisdir Vinston Corcill ise bu muharibe ucun Sefeq muharibesi ifadesini isledib Gozleme prosesiAlman ordusunun boyuk hissesi Polsada olsa da Ziqfrid xettinde daha kicik bir birlik Fransa serhedini gozleyirdi Serhedin diger terefinde Majino xettinde Ingilis ve Fransiz qosunlari var idi Bu dovrde qirici teyyareler arasinda cox kicik miqyasli toqqusmalar ve iti doyusler bas verdi Kral Herbi Hava Quvveleri Almaniyaya dair tebligat brosuralari yayimladi Serhedlerinde vurusmayan terefler Norvecde doyusle mesgul olacaqlar Muharibenin baslamasi ile Ingiltere ve Fransa Amerika silah istehsalcilarina boyuk hecmde silah sifarisleri verir Hele muharibeye qosulmayan Amerika Birlesmis Statlari bu teleblere cavab verdi ve gelecekde Liz Icare proqramini desteklemeye davam etdi Quruda nisbi hereketsizliyin eksine olaraq denizde toqqusmalar suretle irelileyir Muharibe elan edildikden derhal sonra Ingilis SS Afiniya Hebridleri Almanlar terefinden batirildi ve Atlantik Doyusunun ilk itkilerine meruz qaldi Sentyabrin 4 den etibaren Muttefiqler Almaniyaya qarsi bir blokada tetbiq edeceklerini ve Almaniya eks blokada elan etdiklerini elan etdiler Muharibeden sonra Nurnberqdeki Beynelxalq Herbi Cinayet Mehkemesine verdiyi aciqlamada Alfred Jodl dedi Saar eks hucumuSaar eks hucumu olaraq bilinen herbi hucum Saarland bolgesini mudafie eden Alman 1 ci ordusuna qarsi edildi Hucumun meqsedi Almaniyanin hucumu altinda Polsaya komek etmekdir Ancaq bir nece kilometrlik hucumdan sonra birden dayandi ve fransiz qosunlari geri cekildi Fransa Polsa herbi muqavilesine gore Fransa ordusu seferberlik elan edildikden sonra uc gun erzinde hucuma kecmeye hazir idi Fransa ordusu Almaniya serhedini Alman movqelerine kecir ve dusmenle isti elaqe qurardi Seferberlik elaninin 15 ci gunu 16 sentyabr 1939 Fransa ordusu butun quvveleri ile Almaniyaya hucum etdi Saar Hucumu Fransanin Almaniyaya muharibe elan etmesinden 4 gun sonra 7 sentyabrda baslayir Wehrmacht polyak hucumu ile mesgul olduguna gore fransizlar almanlar uzerinde deqiq say ustunluyune sahib idiler Lakin fransizlar polyaklara menali komek etmekden uzaqlasirlar Fransiz bolmesi Saarbrukken yaxinliginda 32 km cebhe xettinde zeif Alman movqelerine qarsi davam edir 1 zirehli diviziya ve 3 mexaniklesdirilmis bolme ile 40 bolme hec bir muqavimet gostermeden serhedin 8 km de bosaldilmis 20 Alman kendini isgal edir Muntezem olaraq baslayan hucum agir minalanan Warndt Mesesine geldikde dayandirilir Sentyabrin 12 de Ingiltere Fransiz doyus surasi Fransanin Abbeville seherinde toplanti kecirir Almanlara hucum etmeyi ustun tutan ve buna gore de mudafie tipli muharibe dayandirmagi qerara alir Fransiz komandiri Maurice Gamelin Siegfried xettinden 1 km mesafeni dayandirmaq qerarina gelir ve bu qerar barede Polyaklara melumat vermir Eksine Polsali marsal Edvard Rydz Amigly nin almanlarla temasda oldugu bildirilir Ertesi gun Polsa Bas Qerargahina melumat verildi ve 17 20 sentyabr arasinda resmi hucum planlasdirildi Ancaq fransiz qosunlari Majino xetti arxasindaki kazarmalara geri cekildi Qeribe muharibe baslayacaq Qis muharibesiEsas meqale SSRI Finlandiya muharibesi 1939 1940 1939 cu ilin dekabrinda bas tutmus Suomussalmi doyusu zamani geri cekilen Sovet qosunlarinin izleri ile onlari teqib eden qis geyiminde olan fin herbcisi Sovet hokumeti Finlandiya ile serhedden 32 km mesafede yerlesen Leninqrad seherinin tehlukesizliyini temin etmek meqsedile qarsi terefe erazi mubadilesi barede teklif gondermis lakin Finlandiyanin bu teklifi qebul etmemesi neticesinde muharibe baslamisdir Bezi menbelere gore muharibeni baslamaqda Sovet Ittifaqinin esas meqsedi butun Finlandiyani ele kecirmek ve burada kukla Fin kommunist hokumeti yaratmaq idi 43 C temperaturda cox sert iqlim seraitinde Finlandiya qosunlari iki aydan cox muddetde Sovet hucumuna muqavimet gosterdi ve qarsi terefi ciddi itkiler vermeye mecbur etdi Sovet Ordusunun yeniden teskilatlanmasi ve ferqli taktikalar icra etmesinden sonra fevral ayinda yeni hucum dalgasi ile finlerin mudafie xetti kecildi Munaqise tereflerinin istiraki ile 1940 ci ilin martinda Moskva seherinde sulh muqavilesi imzalandi Finlandiya muqavilenin sertlerine esasen oz erazisinin 11 faizini ve iqtisadiyyatinin 30 faizini Sovet Ittifaqina vermeye mecbur oldu SSRI ise muharibe neticesinde ciddi itkilere meruz qalmis ve beynelxalq nufuzuna xelel getirmisdi Butun bu itkilere baxmayaraq Sovet hokumeti oz isteyine nail olmus Ladoqa golu boyunca ve Finlandiyanin simalinda yeni eraziler ele kecirmisdi Finlandiya ise muharibeden sonra oz suverenliyini qoruyub saxladi ve beynelxalq nufuzunu artirdi Hemcinin muharibe erzinde Qirmizi Ordunun zeif hucum cehdleri ve ciddi itkiler vermesi Adolf Hitlerin SSRI uzerine hucuma kecmek barede fikirlerini daha da artirdi 1941 ci ilin iyun ayinda 15 ayliq muveqqeti sulhden sonra Nasist Almaniyasi Barbarossa emeliyyatina basladi hemcinin SSRI ve Finlandiya arasinda Davam muharibesi baslandi 30 noyabr 1939 cu ilde Sovet qosunlari 21 diviziya ile umumilikde 450 000 nefer Finlandiya uzerine hucuma kecdi ve qarsi terefe agir itkiler verdirmek meqsedile olkenin paytaxti Helsinki seherini bombaladi Beynelxalq qinaga cavab olaraq Sovet xarici isler naziri Vyaceslav Molotov bildirdi ki Sovet Herbi Hava Quvveleri fin seherlerini bombalamir hetta acliqdan eziyyet ceken fin ehaliye humanitar yardim paylayir Fin dovlet adami Paasiviki ise deyirdi ki Sovet terefi muharibe elan etmeden hucuma kecerek guc tetbiq etmeme haqqinda imzalanmis uc muxtelif razilasmani pozdu Bunlar 1920 ci ilde imzalanmis Tartu muqavilesi 1932 ci ilde Sovet Ittifaqi ve Finlandiya arasinda imzalanmis guc tetbiq etmeme haqqinda muqavile ve 1934 cu ilde Sovet Ittifaqi terefinden imzalanmis Milletler Liqasi razilasmalari idi Sovet hucumu basladiqdan sonra Karl Qustav Emil Mannerheym Finlandiya Mudafie Quvvelerinin Bas Qerargah reisi teyin olundu Finlandiya Sovet isgali meselesini hucum baslamazdan evvel Milletler Liqasina bildirdi Milletler Liqasi 14 dekabr 1939 cu ilde SSRI ni bu qurumdan uzaqlasdirdi ve diger uzv dovletleri Finlandiyaya yardim etmeye sesledi 1 dekabr 1939 cu ilde Sovet qosunlari terefinden isgal olunmus Kareliya erazisinde Fin Demokratik Respublikasi adli kukla hokumet yaradildi ve Otto Ville Kuusinen bu hokumetin bascisi teyin olundu Qirmizi Ordunun hucumu neticesinde isgal olunmus ilk yasayis menteqesi olan Teriyoki kendinden sonra Kuusinenin hokumeti Teriyoki hokumeti adlandirildi Muharibeden sonra kukla hokumet dagildi Muharibenin evvelinden etibaren isci sinfinden olan finler merkezi Helsinkide yerlesen legitim hokumetin arxasinda dayandi Sovet isgalina qarsi finlerin milli birliyi sonradan Qis muharibesi ruhu olaraq tarixe kecdi Danimarka ve Norvecin isgaliEsas meqale Altmark insidenti adlanan hadisede hem muttefiqlerin hem de almanlarin muharibe zamani neytral qalmayacagi ile bagli narahatliqlar yaranmisdir Hitler muharibe senayesi ucun demir filizinin vacib oldugu neytral Isvecle ticaretinin qarsisini almaq istedi 9 aprel 1941 ci ilde Weserubung adli bir emeliyyatla Danimarka ve Norveci istila eden Almanlar Norvec teslim olana qeder 9 Iyun tarixinde muttefiqlerle vurusdular IstinadlarBert Whyte Larry Hannant Champagne and Meatballs Adventures of a Canadian Communist Kanada Athabasca University Press 2011 seh 17 ISBN 978 1 926836 08 9 The Phoney War ing historylearningsite co uk 4 dekabr 2019 tarixinde Hitler Adolf 1889 1945 Shirer William L William Lawrence 1904 1993 World War 1939 1945 World War 1939 1945 1942 archive missing date tarixinde arxivlesdirilib archive missing url cite web url